ācāryadaṇḍinaḥ kāvyādarśaḥ
caturmukhamukhāmbhoja- vanahaṃsavadhūr mama &
manase ramatāṃ nityaṃ sarvaśuklā sarasvatī // DKd_1.1 //
pūrvaśāstrāṇi saṃhṛtya prayogān upalakṣya ca &
yathāsāmarthyam asmābhiḥ kriyate kāvyalakṣaṇam // DKd_1.2 //
iha śiṣṭānuśiṣṭānāṃ śiṣṭānām api sarvathā &
vācām eva prasādena lokayātrā pravartate // DKd_1.3 //
idam andhatamaḥ kṛtsnaṃ jāyeta bhuvanatrayam &
yadi śabdāhavayaṃ jyotir āsaṃsārān na dīpyate // DKd_1.4 //
ādirājayaśobimbam ādarśaṃ prāpya vāṅmayam &
teṣām asaṃnidhāne 'pi na svayaṃ paśya naśyati // DKd_1.5 //
gaur gauḥ kāmadughā samyak prayuktā smaryate budhaiḥ &
duṣprayuktā punār gotvaṃ prayoktuḥ saiva śaṃsati // DKd_1.6 //
tad alpam api nopekṣyaṃ kāvye duṣṭaṃ kathaṃ cana &
syād vapuḥ sundaram api śvitreṇaikena durbhagam // DKd_1.7 //
guṇadoṣān aśāstrajñaḥ kathaṃ vibhajate janaḥ &
kim andhasyādhikāro 'sti rūpabhedopalabdhiṣu // DKd_1.8 //
ataḥ prajānāṃ (vl. padānāṃ) vyutpattim abhisaṃdhāya sūrayaḥ &
vācāṃ vicitramārgāṇāṃ nibabandhuḥ kriyāvidhiṃ // DKd_1.9 //
taiḥ śarīraṃ ca kāvyānām alaṃkārāś ca darśitāḥ &
śarīraṃ tāvad iṣṭārthavyavacchinnā padāvalī // DKd_1.10 //
padyaṃ gadyaṃ ca miśraṃ ca tat tridhaiva vyavasthitam &
padyaṃ catuṣpadī tac ca vṛttaṃ jātir iti dvidhā // DKd_1.11 //
chandovicityāṃ sakalas taprapañco nidarśitaḥ &
sā vidyā naur vivikṣūṇāṃ gambhīraṃ kāvyasāgaram // DKd_1.12 //
muktakaṃ kulakaṃ koṣaḥ saṃghāta iti tādṛśaḥ &
sargabandhāṃśarūpatvād anuktaḥ padyavistaraḥ // DKd_1.13 //
sargabandho mahākavyam ucyate tasya lakṣaṇam &
āśīrnamaskriyā vastunirdeśo vāpi tanmukham // DKd_1.14 //
itihāsakathodbhūtam itarad vā sadāśrayam &
caturvargaphalāyattaṃ caturudāttanāyakam // DKd_1.15 //
nagarārṇavaśailārtucandrārkodayavarṇanaiḥ &
udyānasalilakṛīḍāmadhupānaratotsavaiḥ // DKd_1.16 //
vipralambhair vivāhaiś ca kumārodayavarṇanaiḥ &
mantradūtaprayāṇājināyakābhyudayair api // DKd_1.17 //
alaṃkṛtam asaṃkṣiptaṃ rasabhāvanirantaram &
sargair anativistīrṇaiḥ śravyavṛttaiḥ susaṃdhibhiḥ // DKd_1.18 //
sarvatra bhinnavṛttāntair upetaṃ lokarañjanam &
kāvyaṃ kalpāntarasthāyi jāyate sad alaṃkṛti // DKd_1.19 //
nyūnam apy atra yaiḥ kaiś cid aṅgaiḥ kāvyaṃ na duṣyati &
yady upātteṣu saṃpattir ārādhayati tadvidhaḥ // DKd_1.20 //
guṇataḥ prāg upanyasya nāyakaṃ tena vidviṣām &
nirākaraṇam ity eṣa mārgaḥ prakṛtisundaraḥ // DKd_1.21 //
vaṃśavīryaśrutādīni varṇayitvā ripor api &
tajjayān nāyakotkarṣakathanaṃ ca dhinoti naḥ // DKd_1.22 //
apādaḥ padasaṃtāno gadyam ākhyāyikā kathā &
iti tasya prabhedau dvau tayor ākhyāyikā kila // DKd_1.23 //
nāyakenaiva vācyānyā nāyakenetareṇa vā &
svaguṇāviṣkriyādoṣo nātrā bhūrtārthaśaṃsinaḥ // DKd_1.24 //
api tv aniyamo dṛṣṭas tatrāpy anyair udīraṇāt &
anyo vaktā svayaṃ veti kīdṛg vā bhedakāraṇam (vl. lakṣaṇam) // DKd_1.25 //
vaktraṃ cāparavaktraṃ ca socchvāsatvaṃ ca bhedakam &
cihnam ākhyāyikāyāś cet prasaṅgena kathāsv api // DKd_1.26 //
āryādivat praveśaḥ kiṃ na vaktrāparavaktrayoḥ &
bhedaś ca dṛṣṭo lambhādir ucchvāso vastu kiṃ tataḥ // DKd_1.27 //
tat kathākhyāyiketyuktā jātiḥ saṃjñādvayāṅkitā &
atraivāntarbhaviṣyanti śeṣāś cākhyānajātayaḥ // DKd_1.28 //
kanyāharaṇasaṃgrāmavipralambhodayādayaḥ &
sargabandhasamā eva naite vaiśeṣikā guṇāḥ // DKd_1.29 //
kavibhāvakṛtaṃ cihnam anyatrāpi na duṣyati &
mukham iṣṭāsrthasaṃsiddhau kiṃ hi na syāt kṛtātmanām // DKd_1.30 //
miśrāṇi nāṭakādīni teṣām anyatra vistaraḥ &
gadyapadyamayī kā cic campūr ity abhidhīyate // DKd_1.31 //
tad etad vāṅmayaṃ bhūyaḥ saṃskṛtaṃ prākṛtaṃ tathā &
apabhraṃśāś ca miśraṃ cety āhur āryāś caturvidhaṃ // DKd_1.32 //
saṃskṛtaṃ nāma daivī vāg anvākhyātā maharṣibhiḥ &
tadbhavas tatsamo deśīty anekaḥ prākṛtakramaḥ // DKd_1.33 //
mahārāṣṭrāśrayāṃ bhāṣāṃ prakṛṣṭaṃ prākṛtaṃ viduḥ &
sāgaraḥ sūktiratnānāṃ setubandhādi yanmayaṃ // DKd_1.34 //
śaurasenī ca gauḍī ca lāṭī cānyā ca tādṛśī &
yāti prākṛtam ity evaṃ vyavahāreṣu saṃnidhim // DKd_1.35 //
ābhīrādigiraḥ kāvyeṣv apabhraṃśa iti smṛtāḥ &
śāstreṣu saṃskṛtād anyad apabhraṃśatayoditam // DKd_1.36 //
saṃskṛtaṃ sargabandhādi prākṛtaṃ skandhakādi yat &
osarādir apabhraṃśo nāṭakādi tu miśrakam // DKd_1.37 //
kathā hi sarvabhāṣābhiḥ saṃskṛtena ca badhyate &
bhūtabhāṣāmayīṃ prāhur adbhutārthāṃ bṛhatkathām // DKd_1.38 //
lāsyacchalitaśampādi prekṣārtham itarat punaḥ &
śravyam eveti saiṣāpi dvayī gatir udāhṛtā // DKd_1.39 //
asty aneko girāṃ mārgaḥ sūkṣmabhedaḥ parasparam &
tatra vaidarbhagauḍīyau varṇyete prasphuṭāntarau // DKd_1.40 //
śleṣaḥ prasādaḥ samatā mādhuryaṃ sukumāratā &
arthavyaktir udāratvam ojaḥkāntisamādhayaḥ // DKd_1.41 //
iti vaidarbhamārgasya prāṇā daśa guṇāḥ smṛtāḥ &
eṣāṃ viparyayaḥ prāyo dṛśyate gauḍavartmani // DKd_1.42 //
śliṣṭam aspṛṣṭaśaithilyam alpaprāṇākṣarottaram &
śithilaṃ mālatīmālā lolālikalilā yathā // DKd_1.43 //
anuprāsadhiyā gauḍais tad iṣṭaṃ bandhagauravāt &
vaidarbhamālatīdāma laṅghitaṃ bhramarair iti // DKd_1.44 //
prasādavat prasiddhārtham indor indīvaradyuti &
lakṣma lakṣmīṃ tanotīti pratītisubhagaṃ vacaḥ // DKd_1.45 //
vyutpannam iti gauḍīyair nātirūḍham apīṣyate &
yathānatyarjunābjanmasadṛkṣāṅko valakṣaguḥ // DKd_1.46 //
samaṃ bandheṣv aviṣamaṃ te mṛdusphuṭamadhyamāḥ &
bandhā mṛdusphuṭonmiśravarṇavinyāsayonayaḥ // DKd_1.47 //
kokilālāpavācālo mamaiti malayānilaḥ &
ucchalacchīkarācchācchanirjharāmbhaḥkaṇokṣitaḥ // DKd_1.48 //
candanapraṇayodgandhir mando malayamārutaḥ &
spardhate ruddhamaddhairyo vararāmāmukhānilaiḥ // DKd_1.49 //
ity anālocya vaiṣamyam arthālaṃkāraḍamabarau &
avekṣamāṇā vavṛdhe paurastyā kāvyapaddhatiḥ // DKd_1.50 //
madhuraṃ rasavad vāci vastuny api rasasthitiḥ &
yena mādyanti dhīmanto madhuneva madhuvratāḥ // DKd_1.51 //
yayā kayā cic chrutyā yat samānam anubhūyate &
tadrūpā hi padāsattiḥ sānuprāsā rasāvahā // DKd_1.52 //
eṣa rājā yadā lakṣmīṃ prāptavān brāhmaṇapriyaḥ &
tadā prabhṛti dharmasya loke 'sminn utsavo 'bhavat // DKd_1.53 //
itīdaṃ nādṛtaṃ gauḍair anuprāsas tu tatpriyaḥ &
anuprāsād api prāyo vaidarbhair idam īpsitam // DKd_1.54 //
varṇāvṛttir anuprāsaḥ pādeṣu ca padeṣu ca &
pūrvānubhavasaṃskārabodhinī yady adūratā // DKd_1.55 //
candre śaranniśottaṃse kundastabakavibhrame &
indranīlanibhaṃ lakṣma saṃdadhāty alinaḥ śriyam // DKd_1.56 //
cāru cāndramasaṃ bhīru bimbaṃ paśyaitad ambare &
manmano manmathākrāntaṃ nirdayaṃ hantum udyataṃ // DKd_1.57 //
ity anuprāsam icchanti nātidūrāntaraśrutim &
na tu rāmāmukhāmbhojasadṛśaś candramā iti // DKd_1.58 //
smaraḥ kharaḥ khalaḥ kāntaḥ kāyaḥ kopaś ca naḥ kṛśaḥ &
cyuto mānodhiko rāgo moho jātosavo gatāḥ // DKd_1.59 //
ityādi bandhapāruṣyaṃ śaithilyaṃ ca niyacchati &
ato naivam anuprāsaṃ dākṣiṇātyāḥ prayuñjate // DKd_1.60 //
āvṛttiṃ varṇasaṃghātagocarāṃ yamakaṃ viduḥ &
tat tu naikāntamadhuramataḥ paścād vidhāsyate // DKd_1.61 //
kāmaṃ sarvo 'py alaṃkāro rasam arthe niṣiñcati &
tathāpy agrāmyataivainaṃ bhāraṃ vahati bhūyasā // DKd_1.62 //
kanye kāmayamānaṃ māṃ na tvaṃ kāmayase katham &
iti grāmyo 'yam arthātmā vairasyāya prakalpate // DKd_1.63 //
kāmaṃ kandarpacāṇḍālo mayi vāmākṣi nirdayaḥ &
tvayi nirmatsaro diṣṭyety agrāmo 'rtho rasāvahaḥ // DKd_1.64 //
śabde 'pi grāmyatāsty eva sā sabhyetarakīrtanāt &
yathā yakārādipadaṃ ratyutsavanirūpaṇe // DKd_1.65 //
padasaṃdhānavṛttyā vā vākyārthatvena vā punaḥ &
duṣpratītikaraṃ grāmyaṃ yathā yā bhavataḥ priyā // DKd_1.66 //
kharaṃ prahatya viśrāntaḥ puruṣo vīryavān iti &
evamādi na śaṃsanti mārgayor ubhayor api // DKd_1.67 //
bhaginībhagavatyādi sarvatraivānumanyate &
vibhaktam iti mādhuryam ucyate sukumāratā // DKd_1.68 //
aniṣṭhurākṣaraprāyaṃ sukumāram iheṣyate &
bandhaśaithilyadoṣo 'pi darśitaḥ sarvakomale // DKd_1.69 //
maṇḍalīkṛtya barhāṇi kaṇṭhair madhuragītibhiḥ &
kalāpinaḥ pranṛtyanti kāle jīmūtamālini // DKd_1.70 //
ity anūrjita evārtho nālaṃkāro 'pi tādṛśaḥ &
sukumāratayaivaitad ārohati satāṃ manaḥ // DKd_1.71 //
dīptam ity aparair bhūmnā kṛcchrodyam api badhyate &
nyakṣeṇa kṣapitaḥ pakṣaḥ kṣatriyāṇāṃ kṣaṇād iti // DKd_1.72 //
arthavyaktir aneyatvam arthasya hariṇoddhṛtā &
bhūḥ khurakṣuṇṇanāgāsṛglohitād udadher iti // DKd_1.73 //
mahī mahāvarāheṇa lohitād uddhṛtodadheḥ &
itīyaty eva nirdiṣṭe neyatvam uragāsṛjaḥ // DKd_1.74 //
nedṛśaṃ bahu manyatne mārgayor ubhayor api &
na hi pratītiḥ subhagā śabdanyāyavilaṅghinī // DKd_1.75 //
utkarṣavān guṇaḥ kaś cid yasminn ukte pratīyate &
tadudārāhvayaṃ tena sanāthā kāvyapaddhatiḥ // DKd_1.76 //
arthiṇāṃ kṛpaṇā dṛṣṭis tvanmukhe patitā sakṛt &
tadavasthā punar deva nānyasya mukham īkṣate // DKd_1.77 //
iti tyāgasya vākye 'sminn utkarṣaḥ sādhu lakṣyate &
anenaiva pathānyac ca samānanyāyam ūhyatām // DKd_1.78 //
ślāghyair viśeṣaṇair yuktam udāraṃ kaiś cid iṣyate &
yathā līlāmbujakrīḍāsarohemāṅgadādayaḥ // DKd_1.79 //
ojaḥ samāsabhūyastvam etad gadyasya jīvitam &
padye 'py adakṣiṇātyānām idam ekaṃ parāyaṇam // DKd_1.80 //
tadgurūṇāṃ laghūnāṃ ca bāhulyālpatvamiśraṇaiḥ &
uccāvacaprakāraṃ tad dṛśyam ākhyāyikādiṣu // DKd_1.81 //
astamastakaparyastasamastārkāṃśusaṃstarā &
pīnastanasthitātāṃrakamravastreva vāruṇī // DKd_1.82 //
iti padye 'pi paurastyā badhnanty ojasvinīgiraḥ &
anye tv anākulaṃ hṛdyam icchanty ojo girāṃ yathā // DKd_1.83 //
payodharataṭotsaṅgalagnasaṃdhyātapāṃśukā &
kasya kāmāturaṃ ceto vāruṇī na kariṣyati // DKd_1.84 //
kāntaṃ sarvajagatkāntaṃ laukikārthān atikramāt &
tac ca vārtābhidhāneṣu varṇanāsv api dṛśyate // DKd_1.85 //
gṛhāṇi nāma tāny eva taporāśir bhavādṛśaḥ &
saṃbhāvayati yāny eva pāvanaiḥ pādapāṃsubhiḥ // DKd_1.86 //
anayor anavadyāṅgi stanayor jṛmbhamāṇayoḥ &
avakāśo na paryāptas tava bāhulatāntare // DKd_1.87 //
iti sambhāvyam evaitad viśeṣākhyānasaṃskṛtam &
kāntaṃ bhavati sarvasya lokayātrānuvartinaḥ // DKd_1.88 //
lokātīta ivātyartham adhyāropya vivakṣitaḥ &
yo 'rthas tenātituṣyanti vidagdhā netare janāḥ // DKd_1.89 //
devādhiṣṇyam ivārādhyam adyaprabhṛti no gṛham &
yuṣmatpādarajaḥpātadhautaniḥśeṣakilbiṣam // DKd_1.90 //
alpaṃ nirmitam ākāśam anālocyaiva vedhasā &
idam evaṃvidhiṃ bhāvi bhavatyāḥ stanajṛmbhaṇam // DKd_1.91 //
idam atyuktir ity uktam etad gauḍopalālitam &
prasthānaṃ prākpraṇītaṃ tu sāram anyasya vartmanaḥ // DKd_1.92 //
anyadharmas tato 'nyatra lokasīmānurodhinā &
samyag ādhīyate yatra sa samādhiḥ smṛto yathā // DKd_1.93 //
kumudāni nimīlanti kamalāny unmiṣanti ca &
iti netrakriyādhyāsāl labdhā tadvācinī śrutiḥ // DKd_1.94 //
niṣṭḥyūtodgīrṇavāntādi gauṇavṛttivyapāśrayam &
atisundaram anyatra grāmyakakṣāṃ vigāhate // DKd_1.95 //
padmāny arkāṃśuniṣṭhyūtāḥ pītvā pāvakavipruṣaḥ &
bhūyo vamantīva mukhair udgīrṇāruṇareṇubhiḥ // DKd_1.96 //
iti hṛdamahṛdyaṃ tu niṣṭhīvati vadhūr iti &
yugapan naikadharmāṇām adhyāsaś ca smṛto yathā // DKd_1.97 //
gurugarbhabharaklāntāḥ stanantyo meghapaṅktayaḥ &
acalādhityakotsaṅgam imāḥ samadhiśerate // DKd_1.98 //
utsaṅgaśayanaṃ sakhyāḥ stananaṃ gauravaṃ klamaḥ &
itīme garbhiṇīdharmā bahavo 'py atra darśitāḥ // DKd_1.99 //
tad etat kāvyasarvasvaṃ samādhir nāma yo guṇaḥ &
kavisārthaḥ samagro 'pi tam enam anugacchati // DKd_1.100 //
iti mārgadvayaṃ bhinnaṃ tatsvarūpanirūpaṇāt &
tadbhedās tu na śakyante vaktuṃ pratikavisthitāḥ // DKd_1.101 //
ikṣukṣīraguḍādīnāṃ mādhuryasyāntaraṃ mahat &
tathāpi na tad ākhyātuṃ sarasvatyāpi śakyate // DKd_1.102 //
naisargikī ca pratibhā śrutaṃ ca bahunirmalam &
amandaś cābhiyogo 'syāḥ kāraṇaṃ kāvyasaṃpadaḥ // DKd_1.103 //
na vidyate yady api pūrvavāsanāguṇānubandhi pratibhānam adbhutam &
śrutena yatnena ca vāgupāsitā dhruvaṃ karoty eva kam apy anugraham // DKd_1.104 //
tadastatandrair aniśaṃ sarasvatī śramād upāsyā khalu kīrtim īpsubhiḥ &
kṛśe kavitve 'pi janāḥ kṛtaśramā vidagdhagoṣṭhīṣu vihartum īśate // DKd_1.105 //
ity ācāryadaṇḍinaḥ kṛtau kāvyādarśe mārgavibhāgo nāma prathamaḥ paricchedaḥ
kāvyaśobhākārān dharmān alaṃkārān pracakṣate &
te cādyāpi vikalpyante kas tān kārtsnyena vakṣyati // DKd_2.1 //
kiṃ tu bījaṃ vikalpānāṃ pūrvācāryaiḥ pradarśitam &
tad eva parisaṃskartum ayam asmatpariśramaḥ // DKd_2.2 //
kāś cin mārgavibhāgārtham uktāḥ prāg apy alaṃkriyāḥ &
sādhāraṇam alaṃkārajātam anyat pradarśyate // DKd_2.3 //
svabhāvākhyānam upamā rūpakaṃ dīpakāvṛttī &
ākṣepo 'rthāntanyāso vyatireko vibhāvanā // DKd_2.4 //
samāsātiśayotprekṣā hetuḥ sūkṣmo lavaḥ kramaḥ &
preyo rasavad ūrjasvi paryāyoktaṃ samāhitam // DKd_2.5 //
udāttāpahnutiśleṣaviśeṣās tulyayogitā &
virodhāprastutastotre vyājastutinidarśane // DKd_2.6 //
sahoktiḥ parivṛttyāśīḥ saṃkīrṇam atha bhāvikam &
iti vācām alaṃkārā darśitāḥ pūrvasūribhiḥ // DKd_2.7 //
nānāvasthaṃ padārthānāṃ rūpaṃ sākṣād vivṛṇvatī &
svabhāvoktiś ca jātiś cetyādyā sālaṃkṛtir yathā // DKd_2.8 //
tuṇḍair ātāmrakuṭilaiḥ pakṣair haritakomalaiḥ &
trivarṇarājibhiḥ kaṇṭhair ete mañjugiraḥ śukāḥ // DKd_2.9 //
kalakvaṇitagarbheṇa kaṇṭhenāghūrṇitekṣaṇaḥ &
pārāvataḥ paribhramya riraṃsuś cumbati priyām // DKd_2.10 //
badhnann aṅgeṣu romāñcaṃ kurvan manasi nirvṛtim &
netre cāmīlayann eṣa priyāsparśaḥ pravartate // DKd_2.11 //
kaṇṭhekālaḥ karasthena kapālenenduśekharaḥ &
jaṭābhiḥ snigdhatāmrābhir āvir āsīd vṛṣadhvajaḥ // DKd_2.12 //
jātikriyāguṇadravyasvabhāvākhyānam īdṛśam &
śāstreṣv asyaiva sāmrājyaṃ kāvyeṣv apy etad īpsitam // DKd_2.13 //
yathākathaṃcit sādṛśyaṃ yatrodbhūtaṃ pratīyate &
upamā nāma tasyāḥ prapañcodayaṃ pradarśyate // DKd_2.14 //
ambhoruham ivātāmraṃ mugdhe karatalaṃ tava &
iti dharmopamā sākṣāt tulyadharmapradarśanāt // DKd_2.15 //
rājīvam iva te vaktraṃ netre nīlotpale iva &
iyaṃ pratīyamānaikadharmā vastūpamaiva sā // DKd_2.16 //
tvadānanam ivonnidram aravindam abhūd iti &
sā prasiddhiviparyāsād viparyāsopameṣyate // DKd_2.17 //
tavānanam ivāmbhojam ambhojam iva te mukham &
ity anyonyopamā seyam anyonyotkarṣaśaṃsinī // DKd_2.18 //
tvanmukhaṃ kamalenaiva tulyaṃ nānyena kena cit &
ity anyasāmyavyāvṛtter iyaṃ sā niyamopamā // DKd_2.19 //
padmaṃ tāvat tavānveti mukham anyac ca tādṛśam &
asti ced astu tatkārīty asāv aniyamopamā // DKd_2.20 //
samuccayopamāpy asti na kāntyaiva mukhaṃ tava &
hlādanākhyena cānveti karmaṇendum itīdṛśī // DKd_2.21 //
tvayy eva tvanmukhaṃ dṛṣṭaṃ dṛśyate divi candramāḥ &
iyaty eva bhidā nānyety asāv atiśayopamā // DKd_2.22 //
mayy evāsyā mukahśrīr ity alam indor vikatthanaiḥ &
padme 'pi sā yad asty evety asāv utprekṣitopamā // DKd_2.23 //
yadi kiṃ cid bhavet padmaṃ subhru vibhrāntalocanam &
tat te mukhaśriyaṃ dhattām ity asāv adbhutopamā // DKd_2.24 //
śaśīty utprekṣya tanvaṅgi tvanmukhaṃ tvanmukhāśayā &
indum apy anudhāvāmīty eṣā mohopamā smṛtā // DKd_2.25 //
kiṃ padmam antarbhrāntāli kiṃ te lolekṣaṇaṃ mukham &
mama dolāyate cittam itīyaṃ saṃśayopamā // DKd_2.26 //
na padmasyendunigrāhyasyendulajjākarī dyutiḥ &
atas tvanmukham evedam ity asau nirṇayopamā // DKd_2.27 //
śiśirāṃśupratspardhi śrīmat surabhigandhi ca &
ambhojam iva te vaktram iti śleṣopamā smṛtā // DKd_2.28 //
sarūpaśabdavācyatvāt sā samānopamā yathā &
bālevodyānamāleyaṃ sālakānanaśobhinī // DKd_2.29 //
padmaṃ bahurajaś candraḥ kṣayī tābhyāṃ tavānanam &
samānam api sotsekam iti nindopamā smṛtā // DKd_2.30 //
brahmaṇo 'py udbhavaḥ padmaś candraḥ śaṃbhuśirodhṛtaḥ &
tau tulyau tvanmukheneti sā praśaṃsopamocyate // DKd_2.31 //
candreṇa tvanmukhaṃ tulyam ity ācikhyāsu me manaḥ &
sa guṇo vāstu doṣo vety ācikhyāsopamāṃ viduḥ // DKd_2.32 //
śatapatraṃ śaraccandras tvadānanam iti trayam &
parasparavirodhīti sā virodhopamā matā // DKd_2.33 //
na jātu śaktir indos te mukhena pratigarjitum &
kalaṅkino jaḍasyeti pratiṣedhopamaiva sā // DKd_2.34 //
mṛgekṣaṇāṅkaṃ te vaktraṃ mṛgeṇaivāṅkitaḥ śaśī &
tathāpi sama evāsau notkarṣīti caṭūpamā // DKd_2.35 //
na padmaṃ mukham evedaṃ na bhṛṅgau cakṣuṣī ime &
iti vispaṣṭasādṛśyāt tattvākhyānopamaiva sā // DKd_2.36 //
candrāravindayoḥ kāntim atikramya mukhaṃ tava &
ātmanaivābhavat tulyam ity asādhāraṇopamā // DKd_2.37 //
sarvapadmaprabhāsāraḥ samāhṛta iva kvacit &
tvadānanaṃ vibhātīti tām abhūtopamāṃ viduḥ // DKd_2.38 //
candrabimbād iva viṣaṃ candanād iva pāvakaḥ &
paruṣā vāg ito vaktrād ity asaṃbhāvitopamā // DKd_2.39 //
candanodakacandrāṃśucandrakāntādiśītalaḥ &
sparśas tavety atiśayaṃ bodhayanti bahūpamā // DKd_2.40 //
candrabimbād ivotkīrṇaṃ padmagarbhādivoddhṛtam &
tava tanvaṅgi vadanam ity asau vikriyopamā // DKd_2.41 //
pūṣṇyātapa ivāhṇīva pūṣā vyomnīva vāsaraḥ &
vikramas tvayy adhāl lakṣmīm iti mālopamā matā // DKd_2.42 //
vākyarthenaiva vākyārthaḥ ko 'pi yady upamīyate &
ekānekevaśabdatvāt sā vākyārthopamā dvidhā // DKd_2.43 //
tvadānanam adhīrākṣam āvir daśanadīdhitiḥ &
bhramadbhṛṅgam ivālakṣyakesaraṃ bhāti paṅkajam // DKd_2.44 //
nalinyā iva tanvaṅgyās tasyāḥ padmam ivānanam &
mayā madhuvrateneva pāyaṃ pāyam aramyata // DKd_2.45 //
vastu kiṃcid upanyasya nyasanāt tatsadharmaṇaḥ &
sāmyapratītir astīti prativastūpamā yathā // DKd_2.46 //
naiko 'pi tvādṛśo 'dyāpi jāyamāneṣu rājasu &
nanu dvitīyo nāsty eva pārijātasya pādapaḥ // DKd_2.47 //
adhikena samīkṛtya hīnam ekakriyāvidhau &
yad bruvanti smṛtā seyaṃ tulyayogopamā yathā // DKd_2.48 //
divo jagarti rakṣāyai pulomārir bhuvo bhavān &
asurās tena hanyante sāvalepās tvayā nṛpāḥ // DKd_2.49 //
kāntyā candramasaṃ dhāmnā sūryaṃ dhairyeṇa cārṇavam &
rājann anukaroṣīti saiṣā hetūpamā matā // DKd_2.50 //
na liṅgavacane bhinne na hīnādhikatāpi vā &
upamādūṣaṇāyālaṃ yatrodvego na dhīmatām // DKd_2.51 //
strīva gacchati ṣaṇḍho 'yaṃ vakty eṣā strī pumān iva &
prāṇā iva priyo 'yaṃ me vidyā dhanam ivārjitā // DKd_2.52 //
bhavān iva mahīpāla devarājo virājate &
alam aṃśumataḥ kakṣām āroḍhuṃ tejasā nṛpah // DKd_2.53 //
ityevamādau saubhāgyaṃ na jahāty eva jātu cit &
asty eva kva cid udvegaḥ prayoge vāgvidāṃ yathā // DKd_2.54 //
haṃsīva dhavalaś candraḥ sarāṃsīvāmalaṃ nabhaḥ &
bhartṛbhakto bhaṭaḥ śveva khadyoto bhāti bhānuvat // DKd_2.55 //
īdṛśaṃ varjyate sadbhiḥ kāraṇaṃ tatra cintyatāṃ &
guṇadoṣavicārāya svayam eva manīṣibhiḥ // DKd_2.56 //
ivavadvāyathāśabdāḥ samānanibhasaṃnibhāḥ &
tulyasaṃkāśanīkāśaprakāśapratirūpakāḥ // DKd_2.57 //
pratipakṣapratidvandvipratyanīkavirodhinaḥ &
sadṛksadṛśasaṃvādisajātīyānuvādinaḥ // DKd_2.58 //
pratibimbapraticchandasarūpasamasaṃmitāḥ &
salakṣaṇasadṛkṣābhasapakṣopamitopamāḥ // DKd_2.59 //
kalpadeśīyadeśyādiḥ prakhyapratinidhī api &
savarṇatulitau śabdau ye cānyūnārthavādinaḥ // DKd_2.60 //
samāsaś ca bahuvrīhiḥ śaśāṅkavadanādiṣu &
spardhate jayati dveṣṭi druhyati pratigarjati // DKd_2.61 //
ākrośaty avajānāti kadarthayati nindati &
viḍambayati saṃdhatte hasatīrṣyaty asūyati // DKd_2.62 //
tasya muṣṇāti saubhāgyaṃ tasya kāntiṃ vilumpati &
tena sārdhaṃ vigṛhṇāti tulāṃ tenādhirohati // DKd_2.63 //
tatpadavyāṃ padaṃ dhatte tasya kakṣāṃ vigāhate &
tam anvety anubadhnāti tacchīlaṃ tan niṣedhati // DKd_2.64 //
tasya cānukarotīti śabdāḥ sādṛśyasūcakāḥ & upamāyām ime proktāḥ kavīnāṃ buddhisaukhyadāḥ //ity upamācakram// // DKd_2.65 //
upamaiva tirobhūtabhedā rūpakam ucyate &
yathā bāhulatā pāṇipadmaṃ caraṇapallavaḥ // DKd_2.66 //
aṅgulyaḥ pallavāny āsan kusumāni nakhārciṣaḥ &
bāhū late vasantaśrīs tvaṃ naḥ pratyakṣacāriṇī // DKd_2.67 //
ity etad asamastākhyaṃ samastaṃ pūrvarūpakam &
smitaṃ mukhendor jyotsneti samastavyastarūpakam // DKd_2.68 //
tāmrāṅgulidalaśreṇi nakhadīdhitikesaram &
dhriyate mūrdhni bhūpālair bhavaccaraṇapaṅkajam // DKd_2.69 //
aṅgulyādau dalāditvaṃ pāde cāropya padmatām &
tadyogyasthānavinyāsād etat sakalarūpakam // DKd_2.70 //
akasmād eva te caṇḍi sphuritādharapallavam &
mukhaṃ muktāruco dhatte dharmāmbhaḥkaṇamañjarīḥ // DKd_2.71 //
mañjarīkṛtyadharmāmbhaḥ pallavīkṛtya cādharam &
nānyathā kṛtam atrāsyam ato 'vayavarūpakam // DKd_2.72 //
valgitabhru galaddharmajalam ālohitekṣaṇam &
vivṛṇoti madāvasthām idaṃ vadanapaṅkajam // DKd_2.73 //
avikṛtya mukhāṅgāni mukham evāravindatām &
āsīd gamitam atredam ato 'vayavirūpakam // DKd_2.74 //
madapāṭalagaṇḍena raktanetrotpalena te &
mukhena mugdhaḥ so 'py eṣa jano rāgamayaḥ krtaḥ // DKd_2.75 //
ekāṅgarūpakaṃ caitad evaṃ dviprabhṛtīny api &
aṅgāni rūpayanty atra yogāyogau bhidākarau // DKd_2.76 //
smitapuṣpojjvalaṃ lolanetrabhṛṅgam idaṃ mukham &
iti puṣpadvirephāṇāṃ saṃgatyā yuktarūpakam // DKd_2.77 //
idam ārdrasmitajyotsnaṃ snigdhanetrotpalaṃ mukham &
iti jyotsnotpalāyogād ayuktaṃ nāma rūpakam // DKd_2.78 //
rūpaṇād aṅgino 'ṅgānāṃ rūpaṇārūpaṇāśrayāt &
rūpakaṃ viṣamaṃ nāma lalitaṃ jāyate yathā // DKd_2.79 //
madaraktakapolena manmathas tvan mukhendunā &
nartitabhrūlatenālaṃ mardituṃ bhuvanatrayam // DKd_2.80 //
haripādaḥ śirolagnajahnukanyājalāṃśukaḥ &
jayaty asuraniḥśaṅkasurānandotsavadhvajaḥ // DKd_2.81 //
viśeṣaṇasamagrasya rūpaṃ ketor yadīdṛśam &
pāde tadarpaṇād etat saviśeṣaṇarūpakam // DKd_2.82 //
na mīlayati padmāni na nabho 'py avagāhate &
tvanmukhendur mamāsūnāṃ haraṇāyaiva kalpate // DKd_2.83 //
akriyā candrakāryāṇām anyakāryasya ca kriyā &
atra saṃdarśyate yasmād viruddhaṃ nāma rūpakam // DKd_2.84 //
gāmbhīryeṇa samudro 'si gauraveṇāsi parvataḥ &
kāmadatvāc ca lokānām asi tvaṃ kalpapādapaḥ // DKd_2.85 //
gāmbhīryapramukhair atra hetubhiḥ sāgaro giriḥ &
kalpadrumaś ca kriyate tad idaṃ heturūpakam // DKd_2.86 //
rājahaṃsopabhogārhaṃ bhramaraprārthyasaurabham &
sakhi vaktrāmbujam idaṃ taveti śliṣṭarūpakam // DKd_2.87 //
iṣṭaṃ sādharmyavaidharmyadarśanād gauṇamukhyayoḥ &
upamāvyatirekākhyaṃ rūpakādvitayaṃ yathā // DKd_2.88 //
ayam ālohitacchāyo madena mukhacandramāḥ &
saṃnaddhodayarāgasya candrasya pratigarjati // DKd_2.89 //
candramāḥ pīyate devair mayā tvanmukhacandramāḥ &
asamagro 'py asau śaśvadāpūrṇamaṇḍalaḥ // DKd_2.90 //
mukhacandrasya candratvam ittham anyopatāpinaḥ &
na te sundari saṃvādīty etad ākṣeparūpakam // DKd_2.91 //
mukhendur api te caṇḍi māṃ nirdahati nirdayam &
bhāgyadoṣān mamaiveti tat samādhānarūpakam // DKd_2.92 //
mukhapaṅkajaraṅge 'smin bhrūlatānartakī tava &
līlānṛtyaṃ karotīti ramyaṃ rūpakarūpakam // DKd_2.93 //
naitan mukham idaṃ padmaṃ ta netre bhramarāv imau &
etāni kesarāṇy eva naitā dantārciṣas tava // DKd_2.94 //
mukhāditvaṃ nivartyaiva padmāditvena rūpaṇāt &
udbhāvitaguṇotkarṣaṃ tattvāpahnavarūpakam // DKd_2.95 //
na paryanto vikalpānāṃ rūpakopamayor ataḥ & diṅmātraṃ darśitaṃ dhīrair anuktam anumīyatām //iti rūpakacakram// // DKd_2.96 //
jātikriyāguṇadravyavācinaikatra vartinā &
sarvavākyopakāraś cet tam āhur dīpakaṃ yathā // DKd_2.97 //
pavano dakṣiṇaḥ pārṇaṃ jīrṇaṃ harati vīrudhām &
sa evāvanatāṅgīnāṃ mānabhaṅgāya kalpate // DKd_2.98 //
caranti caturambhodhivelodyāneṣu dantinaḥ &
cakravālādrikuñjeṣu kundabhāso guṇāś ca te // DKd_2.99 //
śyāmalāḥ prāvṛṣeṇyābhir diśo jīmūtapaṅktibhiḥ &
bhuvaś ca sukumārābhir navaśādvalarājibhiḥ // DKd_2.100 //
viṣṇunā vikramasthena dānavānāṃ vibhūtayaḥ &
kvāpi nītāḥ kuto 'py āsann ānītā devetarddhayaḥ // DKd_2.101 //
ityādidīpakāny uktāny evaṃ madhyāntayor api &
vākyayor darśayiṣyāmaḥ kāni cit tāni tad yathā // DKd_2.102 //
nṛtyanti niculotsaṅge gāyanti ca kalāpinaḥ &
badhnanti ca payodeṣu dṛśo harṣāśrugarbhiṇīḥ // DKd_2.103 //
mando gandhavahaḥ kṣāro vahnir induś ca jāyate &
carcācandanapātaś ca śastrapātaḥ pravāsinām // DKd_2.104 //
jalaṃ jaladharodgīrṇaṃ kulaṃ gṛhaśikhaṇḍinām &
calaṃ ca taḍitāṃ dāma balaṃ kusumadhanvanaḥ // DKd_2.105 //
tvayā nīlotpalaṃ karṇe smareṇāstraṃ śarāsane &
mayāpi maraṇe cetas trayam etat samaṃ kṛtam // DKd_2.106 //
śuklaḥ śvetārciṣo vṛddhyai pakṣaḥ pañcaśarasya saḥ &
sa ca rāgasya rāgo 'pi yūnāṃ ratyutsavaśriyaḥ // DKd_2.107 //
ityādidīpakatve 'pi pūrvapūrvavyapekṣiṇī &
vākyamālā prayukteti tan mālādīpakaṃ matam // DKd_2.108 //
avalepam anaṅgasya vardhayanti balāhakāḥ &
karśayanti tu dharmasya mārutoddhūtaśīkarāḥ // DKd_2.109 //
avalepapadenātra balāhakapadena ca &
kriye viruddhe saṃyukte tadviruddhārthadīpakam // DKd_2.110 //
haraty ābhogam āśānāṃ gṛhṇāti jyotiṣāṃ gaṇam &
ādatte cādya me prāṇān asau jaladharāvalī // DKd_2.111 //
anekaśābdopādānāt kriyaikavātra dīpyate &
yato jaladharāvalyā tasmād ekārthadīpakam // DKd_2.112 //
hṛdyagandhavahās tuṅgās tamālaśyāmalatviṣaḥ &
divi bhramanti jīmūtā bhuvi caite mataṅgajāḥ // DKd_2.113 //
atra dharmair abhinnānām abhrāṇāṃ dantināṃ tathā &
bhramaṇenaiva saṃbandha iti śliṣṭārthadīpakam // DKd_2.114 //
anenaiva prakāreṇa śeṣāṇām api dīpake & vikalpānām avagatir vidhātavyā vicakṣaṇaiḥ //iti dīpakacakram// // DKd_2.115 //
arthāvṛttiḥ padāvṛttir ubhayāvṛttir eva ca &
dīpakasthāna eveṣṭam alaṃkāratrayaṃ yathā // DKd_2.116 //
vikasanti kadambāni sphuṭanti kuṭajadrumāḥ &
unmīlanti ca kandalyo dalanti kakubhāni ca // DKd_2.117 //
utkaṇṭhayati meghānāṃ mālā vṛndaṃ kalāpinām &
yūnāṃ cotkaṇṭhayaty eṣa mānasaṃ makaradhvajaḥ // DKd_2.118 //
jitvā viśvaṃ bhavān atra viharaty avarodhanaiḥ & viharatv apsarobhis te ripuvargo divaṃ gataḥ //ity āvṛtticakram// // DKd_2.119 //
pratiṣedhoktir ākṣepas traikālyāpekṣayā tridhā &
athāsya punar ākṣepyabhedānantyād anantatā // DKd_2.120 //
anaṅgaḥ pañcabhiḥ puṣpair viśvaṃ vyajayateṣubhiḥ &
ityasaṃbhāvyam athavā vicitrā vastuśaktayaḥ // DKd_2.121 //
ityanaṅgajayāyogabuddhir hetubalād iha &
pravṛttaiva yad ākṣiptā vṛttākṣepaḥ sa īdṛśaḥ // DKd_2.122 //
kutaḥ kuvalayaṃ karṇe karoṣi kalabhāṣiṇi &
kim apāṅgam aparyāptam asmin karmaṇi manyase // DKd_2.123 //
sa vartamānākṣepo 'yaṃ kurvaty evāsitotpalam &
karṇe kā cit priyeṇaivaṃ cāṭukāreṇa rudhyate // DKd_2.124 //
satyaṃ bravīmi na tvaṃ māṃ draṣṭuṃ vallabha lapsyase &
anyacumbanasaṃkrāntalākṣāraktena cakṣuṣa // DKd_2.125 //
so 'yaṃ bhaviṣyad ākṣepaḥ prāg evātimanasvinī &
kadācid aparādho 'sya bhāvīty evam arunddha yat // DKd_2.126 //
tava tanvaṅgi mithyaiva rūḍham aṅgeṣu mārdavam &
yadi satyaṃ mṛdūny eva kim akāṇḍe rujanti mām // DKd_2.127 //
dharmākṣepo 'yam ākṣiptam aṅganāgātramārdavam &
kāmukena yad atraivaṃ karmaṇā tadvirodhinā // DKd_2.128 //
sundarī sā na vety eṣa vivekaḥ kena jāyate &
prabhāmātraṃ hi taralaṃ dṛśyate na tadāśrayaḥ // DKd_2.129 //
dharmyākṣepo 'yam ākṣipto dharmī dharmaṃ prabhāhvayam &
anujñāyaiva yadrūpam atyāścaryaṃ vivakṣatā // DKd_2.130 //
cakṣuṣī tava rajyete sphuraty adharapallavaḥ &
bhruvau ca bhugne na tathāpy aduṣṭasyāsti me bhayam // DKd_2.131 //
sa eṣa kāraṇākṣepaḥ pradhānaṃ kāraṇaṃ bhiyaḥ &
svāparādho niṣiddho 'tra yat priyeṇa paṭīyasā // DKd_2.132 //
dūre priyatamaḥ so 'yam āgato jaladāgamaḥ &
dṛṣṭaś ca phullā niculā na mṛtā cāsmi kiṃ nv idam // DKd_2.133 //
kāryākṣepaḥ sa kāryasya maraṇasya nivartanāt &
tatkāraṇam upanyasya dāruṇaṃ jaladāgamam // DKd_2.134 //
na ciraṃ mama tāpāya tava yātrā bhaviṣyati &
yadi yāsyasi yātavyam alam āśaṅkayātra te // DKd_2.135 //
ity anujñāmukhenaiva kantasyākṣipyate gatiḥ &
maraṇaṃ sūcayantyaiva so 'nujñākṣepa ucyate // DKd_2.136 //
dhanaṃ ca bahu labhyaṃ te sukhaṃ kṣemaṃ ca vartmani &
na ca me prāṇasaṃdehas tathāpi priya mā sma gāḥ // DKd_2.137 //
ity ācakṣāṇayā hetūn priyayātrānubandhinaḥ &
prabhutvenaiva ruddhas tat prabhutvākṣepa ucyate // DKd_2.138 //
jīvitāśā balavatī dhanāśā durbalā mama &
gaccha tiṣṭha vā kānta svāvasthā tu niveditā // DKd_2.139 //
asāv anādarākṣepo yad anādaravad vacaḥ &
priyaprayāṇaṃ rundhatyā prayuktam iha raktayā // DKd_2.140 //
gaccha gacchasi cet kānta panthānaḥ santu te śivāḥ &
mamāpi janma tatraiva bhūyād yatra gato bhavān // DKd_2.141 //
ity āśīrvacanākṣepo yad āśīrvādavartmanā &
svāvasthāṃ sūcayantyaiva kāntayātrā niṣidhyate // DKd_2.142 //
yadi satyaiva yātrā te kāpy anyā mṛgyatāṃ tvayā &
aham adyaiva ruddhāsmi randhrāpekṣeṇa mṛtyunā // DKd_2.143 //
ity eṣa paruṣākṣepaḥ paruṣākṣarapūrvakam &
kāntasyākṣipyate yasmāt prasthānaṃ premanighnayā // DKd_2.144 //
gantā ced gaccha tūrṇaṃ te karṇau yānti purā ravāḥ &
ārtabandhumukhodgīrṇāḥ prayāṇaparipanthinaḥ // DKd_2.145 //
sācivyvākṣepa evaiṣa yad atra pratiṣidhyate &
priyaprayāṇaṃ sācivyaṃ kurvaty evātiraktayā // DKd_2.146 //
gaccheti vaktum icchāmi matpriya tvatpriyaiṣiṇī &
nirgacchati mukhād vāṇī mā gā iti karomi kim // DKd_2.147 //
yatnākṣepaḥ sa yatnasya kṛtasyāniṣṭavastuni &
viparītaphalotpatter ānarthakyopadarśanāt // DKd_2.148 //
kṣaṇaṃ darśanavighnāya pakṣmaspandāya kupyataḥ &
premṇaḥ prayāṇaṃ tvaṃ brūhi mayā tasyeṣṭam iṣyate // DKd_2.149 //
so 'yaṃ paravaśākṣepo yat premaparatantrayā &
tayā niṣidhyate yātrānyasyārthasopasūcanat // DKd_2.150 //
sahiṣye virahaṃ nātha dehy adṛśyāñjanaṃ mama &
yad aktanetrāṃ kandarpaḥ prahartā māṃ na paśyati // DKd_2.151 //
duṣkaraṃ jīvanopāyam upanyasyoparudhyate &
patyuḥ prasthānam ity āhur upāyākṣepam īdṛśam // DKd_2.152 //
pravṛttaiva prayāmīti vāṇī vallabha te mukhāt &
ayatāpi tvayedānīṃ mandapremṇā mamāsti kim // DKd_2.153 //
roṣākṣepo 'yam udriktasnehaniryantritātmanā &
saṃrabdhayā priyārabdhaṃ prayāṇaṃ yan niṣidhyate // DKd_2.154 //
mugdhā kāntasya yātroktiśravaṇād eva mūrchitā &
buddhvā vakti priyaṃ dṛṣṭvā kiṃ cireṇāgato bhavān // DKd_2.155 //
iti tatkālasaṃbhūtamūrchayākṣipyate gatiḥ &
kāntasya kātarākṣyā yan mūrchākṣepa sa īdṛśaḥ // DKd_2.156 //
nāghrātaṃ na kṛtaṃ karṇe strībhir madhuni nārpitam &
tvaddviṣāṃ dīrghikāsyeva viśīrṇaṃ nīlam utpalam // DKd_2.157 //
asāv anukrośākṣepaḥ sānukrośam ivotpale &
vyāvartya karma tadyogyaṃ śocyāvasthopadarśanāt // DKd_2.158 //
amṛtātmani padmānāṃ dveṣṭari snigdhatārake &
mukhendau tava satyasminn apareṇa kim indunā // DKd_2.159 //
iti mukhyendur ākṣipto guṇān gauṇenduvartinaḥ &
tatsamān darśayitveha śliṣṭākṣepas tathāvidhaḥ // DKd_2.160 //
artho na saṃbhṛtaḥ kaś cin na vidyā kā cid arcitā &
na tapaḥ saṃcintaṃ kiṃ cid gataṃ ca sakalaṃ vayaḥ // DKd_2.161 //
asāv anuśayākṣepo yasmād anuśayottaram &
arthārjanāder vyāvṛttir darśiteha gatāyuṣā // DKd_2.162 //
kim ayaṃ śaradambhodaḥ kiṃ vā haṃsakadambakam &
rutaṃ nūpurasaṃvādi śrūyate tan na toyadaḥ // DKd_2.163 //
ity ayaṃ saṃśayākṣepaḥ saṃśayo yan nivartyate &
dharmeṇa haṃsasulabhenāspṛṣṭaghanajānitā // DKd_2.164 //
citram ākrāntaviśvo 'pi vikramas te na tṛpyati &
kadā vā dṛśyate tṛptir udīrṇasya havir bhujaḥ // DKd_2.165 //
ayam arthāntarākṣepaḥ prakrānto yan nivāryate &
vismayo 'rthantarasyeha darśanāt tatsadharmaṇaḥ // DKd_2.166 //
na stūyase narendra tvaṃ dadāsīti kadā cana &
svam eva matvā gṛhṇanti yatas tvad dhanam arthinaḥ // DKd_2.167 //
ityevamādir ākṣepo hetvākṣepa iti smṛtaḥ & anenaiva diśānye 'pi vikalpāḥ śakyam ūhitum // ity ākṣepacakram// // DKd_2.168 //
jñeyah so 'rthāntaranyāso vastu prastutya kiṃ cana &
tatsādhanasamarthasya nyāso yo 'nyasya vastunaḥ // DKd_2.169 //
viśvavyāpī viśeṣasthaḥ śleṣāviddho virodhavān &
ayuktakārī yuktātmā yuktāyukto viparyayaḥ // DKd_2.170 //
ityevamādayo bhedāḥ prayogeṣv asya lakṣitāḥ &
udāharaṇamālaiṣāṃ rūpavyaktyai nidarśyate // DKd_2.171 //
bhagavantau jagannetre sūryācandramasāv api &
paśya gacchata evāstaṃ niyatiḥ kena laṅghyate // DKd_2.172 //
payomucaḥ parītāpaṃ haranty eva śarīriṇām &
nav ātmalābho mahatāṃ paraduḥkhopaśāntaye // DKd_2.173 //
utpādayati lokasya prītiṃ malayamārutaḥ &
nanu dākṣiṇyasaṃpannaḥ sarvasya bhavati priyaḥ // DKd_2.174 //
jagad ānandayaty eṣa malino 'pi niśākaraḥ &
anugṛhṇāti hi parān sadoṣo 'pi dvijeśvaraḥ // DKd_2.175 //
madhupānakalāt kaṇṭhān nirgato 'py alināṃ dhvaniḥ &
kaṭur bhavati karṇasya kāmināṃ pāpam īdṛśam // DKd_2.176 //
ayaṃ mama dahaty aṅgam ambhojadalasaṃstaraḥ &
hutāśanapratinidhir dāhātmā nanu yujyate // DKd_2.177 //
kṣiṇotu kāmaṃ śītāṃśuḥ kiṃ vasanto dunoti mām &
malinācaritaṃ karma surabher nanv asāṃpratam // DKd_2.178 //
kumudāny api dāhāya kim ayaṃ kamalākaraḥ & na hīndugṛhyeṣūgreṣu sūryagṛhyo madhur bhavet //ity arthāntaranyāsacakram// // DKd_2.179 //
śabdopātte prātīte vā sādṛśye vastunor dvayoḥ &
tatra yad bhedakathanaṃ vyatirekaḥ sa kathyate // DKd_2.180 //
dhairyalāvaṇyagāmbhīryapramukhais tvam udanvataḥ &
guṇais tulyo 'si bhedas tu vapuṣaivedṛśena te // DKd_2.181 //
ity ekavyatireko 'yaṃ dharmeṇaikatravartinā &
pratītiviṣayaprāpter bhedasyobhayavartinaḥ // DKd_2.182 //
abhinnavelau gambhīrāv amburāśir bhavān api &
asāv añjanasaṃkāśas tvaṃ tu cāmīkaradyutiḥ // DKd_2.183 //
ubhayavyatireko 'yam ubhayor bhedakau guṇau &
kārṣṇyaṃ piśaṅgatā cobhau yat pṛthag darśitāv iha // DKd_2.184 //
tvaṃ samudraś ca durvārau mahāsattvau satejasau &
ayaṃ tu yuvayor bhedaḥ sa jaḍātmā paṭur bhavān // DKd_2.185 //
sa eṣa śleṣarūpatvāt saśleṣa iti gṛhyatām &
sākṣepaś ca sahetuś ca darśyate tad api dvayam // DKd_2.186 //
sthitimān api dhīro 'pi ratnānām ākaro 'pi san &
tava kakṣāṃ na yāty eva malino makarālayaḥ // DKd_2.187 //
vahann api mahīṃ kṛtsnāṃ saśailadvīpasāgarām &
bhartṛbhāvād bhujaṅgānāṃ śeṣas tvatto nikṛṣyate // DKd_2.188 //
śabdopādānasādṛśyavyatireko 'yam īdṛśaḥ &
pratīyamānasādṛśyo 'py asti so 'py abhidhīyate // DKd_2.189 //
tvanmukhaṃ kamalaṃ ceti dvayor apy anayor bhidā &
kamalaṃ jalasaṃrohi tvanmukhaṃ tvadupāśrayam // DKd_2.190 //
abhrūvilāsam aspṛṣtamadarāgaṃ mṛgekṣaṇam &
idaṃ tu nayanadvandvaṃ tava taguṇabhūṣitam // DKd_2.191 //
pūrvasmin bhedamātroktir asminn ādhikyadarśanam &
sadṛśavyatirekaś ca punar anyaḥ pradarśyate // DKd_2.192 //
tvanmukhaṃ puṇḍarīkaṃ ca phulle surabhigandhinī &
bhramadbhramaram ambhojaṃ lolanetraṃ mukhaṃ tu te // DKd_2.193 //
candro 'yam ambarottaṃso haṃso 'yaṃ toyabhūṣaṇam &
nabho nakṣatramālīdam utphullakumudaṃ payaḥ // DKd_2.194 //
pratīymānaśauklyādisāmyayor viyadambhasoḥ &
kṛtaḥ pratītaśuddhyoś ca bhedo 'smiṃś candrahaṃsayoḥ // DKd_2.195 //
pūrvatra śābdavat sāmyam ubhayatrāpi bhedakam &
bhṛṅganetrādi tulyaṃ tat sadṛśavyatirekatā // DKd_2.196 //
aratnālokasaṃhāryam ahāryaṃ sūryaraśmibhiḥ &
dṛṣṭirodhakaraṃ yūnāṃ yauvanaprabhavaṃ tamaḥ // DKd_2.197 //
sajātīvyatireko 'yaṃ tamojāter idaṃ tamaḥ & dṛṣṭirodhitayā tulyaṃ bhinnam anyair adarśi tat //iti vyatirekacakram// // DKd_2.198 //
prasiddhahetuvyāvṛttyā yat kiṃciṭ kāraṇāntaram &
yatra svābhāvikatvaṃ vā vibhāvyaṃ sā vibhāvanā // DKd_2.199 //
apītakṣībakādambam asaṃmṛṣṭābhalāmbaram &
aprasāditaśuddhāmbu jagad āsīn manoharam // DKd_2.200 //
anañjitāsitā dṛṣṭir bhrūr anāvarjitā natā &
arañjito 'ruṇaś cāyam adharas tava sundari // DKd_2.201 //
yad apītādijanyaṃ syāt kṣībatvādyanyahetujam &
ahetukaṃ ca tasyeha vivakṣety aviruddhatā // DKd_2.202 //
vaktraṃ nisargasurabhi vapur avyājasundaram &
akāraṇaripuś candro nirnimittāsuhṛt smaraḥ // DKd_2.203 //
nisargādipadair atra hetuḥ sākṣān nivartitaḥ & uktaṃ ca surabhitvādi phalaṃ tat sā vibhāvanā //iti vibhāvanācakram// // DKd_2.204 //
vastu kiṃcid abhipretya tattulyasyānyavastunaḥ &
uktiḥ saṃkṣeparūpatvāt sā samāsoktir iṣyate // DKd_2.205 //
piban madhu yathākāmaṃ bhramaraḥ phullapaṅkaje &
apy asaṃnaddhasaurabhyaṃ paśya cumbati kuḍmalam // DKd_2.206 //
iti prauḍhāṅganābaddharatilīlasya rāgiṇaḥ &
kasyāṃ cid iha bālāyām icchāvṛttir vibhāvyate // DKd_2.207 //
viśeṣyamātrabhinnāpi tulyākāraviśeṣaṇā &
asty asāv aparāpy asti bhinnābhinnaviśeṣaṇā // DKd_2.208 //
rūḍhamūlaḥ phalabharaiḥ puṣṇann aniśam arthinaḥ &
sāndracchāyo mahāvṛkṣaḥ so 'yam āsādito mayā // DKd_2.209 //
analpaviṭapābhogaḥ phalapuṣpasamṛddhimān &
socchrayaḥ sthairyavān daivād eṣa labdho mayā drumaḥ // DKd_2.210 //
ubhayatra pumān kaś cid vṛkṣatvenovarṇitaḥ &
sarve sādhāraṇā dharmāḥ pūrvatrānyatra tu dvayam // DKd_2.211 //
nivṛttavyālasaṃsargo nisargamadhurāśayaḥ &
ayam ambhonidhiḥ kaṣṭaṃ kālena pariśuṣyati // DKd_2.212 //
ity āpūrvasamāsoktiḥ pūrvadharmanivartanāt & samudreṇa samānasya puṃso vyāpattisūcanāt //iti samāsokticakram// // DKd_2.213 //
vivakṣā yā viśeṣasya lokasīmātivartinī &
asāv atiśayoktiḥ syād alaṃkārottamā yathā // DKd_2.214 //
mallikāmālabhāriṇyaḥ sarvāṅgīṇārdracandanāḥ [[com: sarvāṅgaṃ vyāpnotīti sarvāṅgīṇam]] &
kṣaumavatyo na lakṣyante jyotsnāyām abhisārikāḥ // DKd_2.215 //
candrātapasya bāhulyam uktam utkarṣavattayā &
saṃśayātiśayādīnāṃ vyaktyai kiṃ cin nidarśyate // DKd_2.216 //
stanayor jaghanasyāpi madhye madhyaṃ priye tava &
asti nāstīti saṃdeho na me 'dyāpi nivartate // DKd_2.217 //
nirṇetuṃ śakyam astīti madhyaṃ tava nitambini &
anyathānupapattyaiva payodharabharasthiteḥ // DKd_2.218 //
aho viśālaṃ bhūpāla bhuvanatritayodaram &
māti mātum aśakyo 'pi yaśorāśir yad atra te // DKd_2.219 //
alaṃkārāntarāṇām apy ekam āhuḥ parāyaṇam & vāgīśamahitām uktim imām atiśayāhvayam //ity atiśayokticakram// // DKd_2.220 //
anyathaiva sthitā vṛttiś cetanasyetarasya vā &
anyathotprekṣyate yatra tām utprekṣāṃ vidur yathā // DKd_2.221 //
mādhyaṃdinārkasaṃtaptaḥ sarasīṃ gāhate gajaḥ &
manye mārtaṇḍagṛhyāṇi padmāny uddhartum udyataḥ // DKd_2.222 //
snātuṃ pātuṃ bisāny attuṃ kariṇo jalagāhanam &
tadvairaniṣkrayāyeti kavinotprekṣya varṇyate // DKd_2.223 //
karṇasya bhūṣaṇam idaṃ mamāyātivirodhinaḥ &
iti karṇotpalaṃ prāyas tava dṛṣṭyā vilaṅghyate // DKd_2.224 //
apāṅgabhāgapātinyā dṛṣṭer aṃśubhir utpalam &
spṛśyate vā na vety evaṃ kavinotprekṣya varṇyate // DKd_2.225 //
limpatīva tamo 'ṅgāni varṣatīvāñjanaṃ nabhaḥ &
itīdam api bhūyiṣṭham utprekṣālakṣaṇānanvitam // DKd_2.226 //
keṣāṃ cid upamābhrāntir ivaśrutyeha jāyate &
nopamānaṃ tiṅantenety atikramyāptabhāṣitam // DKd_2.227 //
upamānopameyatvaṃ tulyadharmavyapekṣayā &
limpates tamasaś cāsau dharmaḥ ko 'tra samīkṣyate // DKd_2.228 //
yadi lepanam eveṣṭaṃ limpatir nāma ko 'paraḥ &
sa eva dharmo dharmī cety anunmatto na bhāṣate // DKd_2.229 //
kartā yady upamānaṃ syān nyagbhūto 'sau kriyāpade &
svakriyāsādhanavyagro nālam anyad apekṣitum // DKd_2.230 //
yo limpaty amunā tulyaṃ tama ity api śaṃsataḥ &
aṅgānīti na saṃbaddhaṃ so 'pi mṛgyaḥ samo guṇaḥ // DKd_2.231 //
yathendur iva te vaktram iti kāntiḥ pratīyate &
na tathā limpater lepād anyad atra pratīyate // DKd_2.232 //
tad upaśleṣaṇārtho 'yaṃ limpatir dhvāntakartṛkaḥ &
aṅgakarmā ca puṃsaivam utprekṣyata itīṣyatām // DKd_2.233 //
manye śaṅke dhruvaṃ prāyo nūnam ityevamādibhiḥ & utprekṣā vyajyate śabdair ivaśabdo 'pi tādṛśaḥ // ity utprekṣācakram// // DKd_2.234 //
hetuś ca sūkṣmaleśau ca vācām uttamabhūṣaṇam &
kārakajñāpakau hetū tau cānekavidhau yathā // DKd_2.235 //
ayam āndolitaprauḍhacandanadrumapallavaḥ &
utpādayati sarvasya prītiṃ malayamārutaḥ // DKd_2.236 //
prītyutpādanayogyasya rūpasyātropabṛṃhaṇam &
alaṃkāratayoddiṣṭaṃ nivṛttāv api tat samam // DKd_2.237 //
candanāraṇyam ādhūya spṛṣṭvā malayanirjharān &
pathikānām abhāvāya pavano 'yam upasthitaḥ // DKd_2.238 //
abhāvasādhanāyālam evaṃbhūto hi mārutaḥ &
virahajvarasaṃbhūtamanojñārocake jane // DKd_2.239 //
nivartye ca vikārye ca hetutvaṃ tadapekṣayā &
prāpye tu karmaṇi prāyaḥ kriyāpekṣaiva hetutā // DKd_2.240 //
hetur nirvartanīyasya darśitaḥ śeṣayor dvayoḥ &
dattvodāharaṇadvandvaṃ jñāpako varṇayiṣyate // DKd_2.241 //
utpravālāṇy araṇyāni vāpyaḥ saṃphullapaṅkajāḥ &
candraḥ pūrṇaś ca kāmena pānthadṛṣṭer viṣaṃ kṛtam // DKd_2.242 //
mānayogyāṃ karomīti priyasthānasthitāṃ sakhīm &
bālā bhrūbhaṅgajihmākṣī paśyati sphuritādharā // DKd_2.243 //
gato 'stam arko bhātīndur yānti vāsāya pakṣiṇaḥ &
itīdam api sādhv eva kālāvasthānivedane // DKd_2.244 //
avadhyair indupādānām asādhyaiś candanāmbhasām &
dehoṣmabhiḥ subodhaṃ te sakhi kāmāturaṃ manaḥ // DKd_2.245 //
iti lakṣyāḥ prayogeṣu ramyā jñāpakahetavaḥ &
abhāvahetavaḥ ke cid vyāhriyante manoharāḥ // DKd_2.246 //
anabhyāsena vidyānām asaṃsargeṇa dhīmatām &
anigraheṇa cākṣāṇāṃjāyate vyasanaṃ nṛṇām // DKd_2.247 //
gataḥ kāmakathonmādo galito yauvanajvaraḥ &
kṣato mohaś cyutā tṛṣṇā kṛtaṃ puṇyāśrame manaḥ // DKd_2.248 //
vanāny amūni na gṛhāṇy etā nadyo na yoṣitaḥ &
mṛgā ime na dāyādās tan me nandati mānasam // DKd_2.249 //
atyantam asad āryāṇāṃ analocitaceṣṭitam &
atas teṣāṃ vivardhante satataṃ sarvasaṃpadaḥ // DKd_2.250 //
udyānasahakārāṇām anudbhinnā na mañjarī &
deyaḥ pathikanārīṇāṃ satilaḥ salilāñjaliḥ // DKd_2.251 //
prāgabhāvādirūpasya hetutvam iha vastunaḥ &
bhāvābhāvasvarūpasya kāryasyotpādanaṃ prati // DKd_2.252 //
dūrakāryas tatsahajaḥ kāryānantarajas tathā &
ayuktayuktakāryau cety asaṃkhyāś citrahetavaḥ // DKd_2.253 //
te 'mī prayogamārgeṣu gauṇavṛttivyapāśrayāḥ &
atyantasundarā dṛṣṭās tadudāhṛtayo yathā // DKd_2.254 //
tvadapāṅgāhvayaṃ jaitram anaṅgāstraṃ yad aṅgane &
muktaṃ tad anyatas tena so 'py ahaṃ manasi kṣataḥ // DKd_2.255 //
āvirbhavati nārīṇāṃ vayaḥ paryastaśaiśavaṃ &
sahaiva vividhaiḥ puṃsām aṅgajonmādavibhramaiḥ // DKd_2.256 //
paścāt paryasya kiraṇānudīrṇaṃ candramaṇḍalam &
prāg eva hariṇākṣīṇām udīrṇo rāgasāgaraḥ // DKd_2.257 //
rājñāṃ hastāravindāni kuḍmalīkurute kutaḥ &
deva tvaccaraṇadvandvarāgabālātapaḥ spṛśan // DKd_2.258 //
pāṇipadmāni bhūpānāṃ saṃkocayitum īśate &
tvatpādanakhacandrāṇām arciṣaḥ kundanirmalāḥ // DKd_2.259 //
iti hetuvikalpānāṃ darśitā gatir īdṛśī // iti hetucakram// &
iṅgitākāralakṣyo 'rthaḥ saukṣmyāt sūkṣma iti smṛtaḥ // DKd_2.260 //
kadā nau saṃgamo bhāvīty ākīrṇe vaktum akṣamam &
avetya kāntam abalā līlāpadmaṃ nyamīlayat // DKd_2.261 //
padmasaṃmīlanād atra sūcito niśi saṃgamaḥ &
āśvāsayitum icchantyā priyam aṅgajapīḍitam // DKd_2.262 //
madarpitadṛśas tasyā gītagoṣṭhyām avardhata &
uddāmarāgataralā chāyā kāpi mukhāmbuje // DKd_2.263 //
ity anudbhinnarūpatvād ratyutsavamanorathah & anullaṅhgyaiva sūkṣmatvam abhūd atra vyavasthitaḥ //iti sūkṣmacakram// // DKd_2.264 //
leśo leśena nirbhinnavasturūpanigūhanam &
udāharaṇa evāsya rūpam āvirbhaviṣyati // DKd_2.265 //
rājakanyānuraktaṃ māṃ romodbhedena rakṣakaḥ &
avagaccheyur ā jñātam aho śītānilaṃ vanam // DKd_2.266 //
ānandāśru pravṛttaṃ me kathaṃ dṛṣṭvaiva kanyakām &
akṣi me puṣparajasā vātoddhūtena dūṣitam // DKd_2.267 //
ity evam ādisthāne 'yam alaṃkāro 'tiśobhate &
leśam eke vidur nindāṃ stutiṃ vā leśataḥ kṛtām // DKd_2.268 //
yuvaiṣa guṇavān rājā yogyas te patir ūrjitaḥ &
raṇotsave manaḥ saktaṃ yasya kāmotsavād api // DKd_2.269 //
vīryotkarṣastutir nindaivāsmin bhāvanivṛttaye &
kanyāyāḥ kalpate bhogān nirvivikṣor nirantaram // DKd_2.270 //
capalo nirdayaś cāsau janaḥ kiṃ tena me sakhi &
āgaḥpramārjanāyaiva cāṭavo yena śikṣitāḥ // DKd_2.271 //
doṣābhāso guṇaḥ ko 'pi darśitaś cāṭukāritā & mānaṃ sakhijanoddiṣṭaṃ kartuṃ rāgād aśaktayā // iti leśacakram// // DKd_2.272 //
uddiṣṭānāṃ padārthānām anūddeśo yathākramam &
yathāsaṃkhyam iti proktaṃ saṃkhyānaṃ krama ity api // DKd_2.273 //
dhruvaṃ te coritā tanvi smitekṣaṇamukhadyutiḥ & snātum ambhaḥpraviṣṭāyāḥ kumudotpalapaṅkajaiḥ // iti kramaḥ// // DKd_2.274 //
preyaḥ priyatarākhyānaṃ rasavad rasapeśalam &
ūrjasvi rūḍhāhaṃkāraṃ yuktotkarṣaṃ ca tat trayam // DKd_2.275 //
adya yā mama govinda jātā tvayi gṛhāgate &
kālenaiṣā bhavet prītis tavaivāgamanāt punaḥ // DKd_2.276 //
ity āha yuktaṃ viduro nānyatas tādṛśī dhṛtiḥ &
bhaktimātrasamārādhyaḥ suprītaś ca tato hariḥ // DKd_2.277 //
somaḥ sūryo marudbhūmir vyoma hotānalo jalam &
iti rūpāṇy atikramya tvāṃ draṣṭuṃ deva ke vayam // DKd_2.278 //
iti sākṣātkṛte deve rājño yad rātavarmaṇaḥ &
prītiprakāśanaṃ tac ca preya ity avagamyatām // DKd_2.279 //
mṛte 'ti pretya saṃgantuṃ yayā me maraṇaṃ matam &
saivāvantī mayā labdhā katham atraiva janmani // DKd_2.280 //
prāk prītir darśitā seyaṃ ratiḥ śṛṅgāratāṃ gatā &
rūpabāhulyayogena tad idaṃ rasavadvacaḥ // DKd_2.281 //
nigṛhya keśeṣv ākṛṣṭā kṛṣṇā yenāgrato mama &
so 'yaṃ duḥśāsanaḥ pāpo labdhaḥ kiṃ jīvati kṣaṇam // DKd_2.282 //
ity āruhya parāṃ koṭiṃ krodho raudrātmatāṃ gataḥ &
bhīmasya paśyataḥ śatrum ity etad rasavadvacaḥ // DKd_2.283 //
ajitvā sārṇavām urvīm aniṣṭvā vividhair makhaiḥ &
adatvā cārtham arthibhyo bhaveyaḥ pārthivaḥ katham // DKd_2.284 //
ity utsāhaḥ prakṛṣṭātmā tiṣṭhan vīrarasātmanā &
rasavattvaṃ girām āsāṃ samarthayitum īśvaraḥ // DKd_2.285 //
yasyāḥ kusumaśayyāpi komalāṅgyā rujākarī &
sādhiśete kathaṃ tanvī hutāśanavatīṃ citām // DKd_2.286 //
iti kāruṇyam udriktam alaṃkāratayā smṛtam &
tathāpare 'pi bībhatsahāsyādbhutabhayānakāḥ // DKd_2.287 //
pāyaṃ pāyaṃ tavārīṇāṃ śoṇitaṃ pāṇisaṃpuṭaiḥ &
kauṇapāḥ saha nṛtyanti kabandhair antrabhūṣaṇāḥ // DKd_2.288 //
idam amlānamānāyā lagnaṃ stanataṭe tava &
chādyatām uttarīyeṇa navaṃ nakhapadaṃ sakhi // DKd_2.289 //
aṃśukāni pravālāni puṣpaṃ hārādibhūṣaṇam &
śākhāś ca mandirāṇy eṣāṃ citraṃ nandanaśākhinām // DKd_2.290 //
idaṃ maghonaḥ kuliśaṃ dhārāsaṃnihitānalam &
smaraṇaṃ yasya daityastrīgarbhapātāya kalpate // DKd_2.291 //
vākyasyāgrāmyatāyonir mādhurye darśito rasaḥ & iha tv aṣṭarasāyattā rasavattā smṛtā girām //iti rasavaccakram// // DKd_2.292 //
apakartāham asmīti hṛdi te mā sma bhūd bhayam &
vimukheṣu na me khaḍgaḥ prahartuṃ jātu vāñchati // DKd_2.293 //
iti muktaḥ paro yuddhe niruddho darpaśalinā & puṃsā kenāpi taj jñeyam ūrjasvītyevamādikam //ity ūrjasvi// // DKd_2.294 //
artham iṣṭam anākhyāya sākṣāt tasyaiva siddhaye &
yat prakārāntarākhyānaṃ paryāyoktaṃ tad iṣyate // DKd_2.295 //
daśaty asau parabhṛtah sahakārasya mañjarīm &
tam ahaṃ vārayiṣyāmi yuvābhyāṃ svairam āsyatām // DKd_2.296 //
saṃgamayya sakhīṃ yūnā saṃkete tadratotsavaṃ & nirvartayitum icchantyā kayāpy apasṛtaṃ tataḥ //iti paryāyoktam// // DKd_2.297 //
kiṃcidārabhamāṇasya kāryaṃ daivavaśāt punaḥ &
tatsādhanasamāpattir yā tad āhuḥ samāhitam // DKd_2.298 //
mānam asyā nirākartuṃ pādayor me patiṣyataḥ & upakārāya diṣṭyaitad udīrṇaṃ ghanagarjitam // iti samāhitam// // DKd_2.299 //
āśayasya vibhūter vā yan mahatvam anuttamam &
udāttaṃ nāma taṃ prāhur alaṃkāraṃ manīṣibhiḥ // DKd_2.300 //
guroḥ śasanam atyetuṃ na śaśāka sa rāghavaḥ &
yo rāvaṇaśiraśchedakāryabhāre 'py aviklavaḥ // DKd_2.301 //
ratnabhittiṣu saṃkrāntaiḥ pratibimbaśatair vṛtaḥ &
jñāto laṅkeśvaraḥ kṛcchrād āñjaneyena tattvataḥ // DKd_2.302 //
pūrvatrāśayamāhātmyam atrābhyudayagauravam & suvyañjitam iti proktaṃ udāttadvayam apy adaḥ // ity udāttam// // DKd_2.303 //
apahnutir apahnutya kiṃcid anyārthadarśanam &
na pañceṣu smaras tasya sahasraṃ patriṇām iti // DKd_2.304 //
candanaṃ candrikā mando gandhavāhaś ca dakṣiṇaḥ &
seyam agnimayī sṛṣṭir mayi śītā parān prati // DKd_2.305 //
śaiśiryam abhyupetyaiva pareṣvātmani kāminā &
auṣṇyaprakāśanāt tasya seyaṃ viṣayaniḥnutiḥ // DKd_2.306 //
amṛtasyandikiraṇaś candramā nāmato mataḥ &
anya evāyam arthātmā viṣaniṣyandidīdhitiḥ // DKd_2.307 //
iti candratvam evendau nivartyārthāntarātmatā &
uktā smarārtenety eṣā svarūpāpahnutir matā // DKd_2.308 //
upamāpahnutiḥ pūrvam upamāsv eva darśitā & ity apahnutibhedānāṃ lakṣyo lakṣyeṣu vistaraḥ //ity apahanutiḥ// // DKd_2.309 //
śliṣṭam iṣṭam anekārtham ekarūpānvitaṃ vacaḥ &
tad abhinnapadaṃ bhinnapadaprāyam iti dvidhā // DKd_2.310 //
asāv udayam ārūḍhaḥ kāntimān raktamaṇḍalaḥ &
rājā harati lokasya hṛdayaṃ mṛdubhiḥ karaiḥ // DKd_2.311 //
doṣākareṇa saṃbadhnannakṣatrapathavartinā &
rājñā pradoṣo mām ittham apriyaṃ kiṃ na bādhate // DKd_2.312 //
upamārūpakākṣepavyatirekādigocarāḥ &
prāg eva darśitāḥ śleṣā darśyante ke canāpare // DKd_2.313 //
asty abhinnakriyaḥ kaś cid aviruddhakriyo 'paraḥ &
viruddhakarmā cāsty anyaḥ śleṣo niyamavān api // DKd_2.314 //
niyamākṣeparūpoktir avirodhī virodhy api &
teṣāṃ nidarśaneṣv eva rūpam āvirbhaviṣyati // DKd_2.315 //
vakrāḥ svabhāvamadhurāḥ śaṃsantyo rāgam ulbaṇam &
dṛśo dūtyaś ca karṣanti kāntābhiḥ preṣitāḥ priyān // DKd_2.316 //
madhurā rāgavardhinyaḥ komalāḥ kokilāgiraḥ &
ākarṇyante madakalāh śliṣyante cāsitekṣanāḥ // DKd_2.317 //
rāgam ādarśayann eṣa vāruṇīyogavardhitam &
tirobhavati dharmāṃśur aṅgajas tu vijṛṃbhate // DKd_2.318 //
nistriṃśatvam asāv eva dhanuṣy evāsya vakratā &
śareṣv eva narendrasya mārgaṇatvaṃ ca vartate // DKd_2.319 //
padmānām eva daṇḍeṣu kaṇṭakas tvayi rakṣati &
athavā dṛśyate rāgimithunāliṅganeṣv api // DKd_2.320 //
mahībhṛdbhūrikaṭakas tejasvī niyatodayaḥ &
dakṣaḥ prajāpatiś cāsīt svāmī śaktidharaś ca saḥ // DKd_2.321 //
acyuto 'py avṛṣacchedī rājāpy aviditakṣayaḥ & devo 'py avibudho jajñe śaṃkaro 'py abhujaṅgavān //iti śleṣacakram// // DKd_2.322 //
guṇajātikriyādīnāṃ yat tu vaikalyadarśanam &
viśeṣadarśanāyaiva sā viśeṣoktir iṣyate // DKd_2.323 //
na kaṭhoraṃ na vā tīkṣṇam āyudhaṃ puṣpadhanvanaḥ &
tathāpi jitam evāsīd amunā bhuvanatrayam // DKd_2.324 //
na devakanyakā nāpi gandharvakulasaṃbhavā &
tathāpy eṣā tapobhaṅgaṃ vidhātuṃ vedhaso 'py alam // DKd_2.325 //
na baddhā bhrūkuṭir nāpi sphurito daśanacchadaḥ &
na ca raktābhavad dṛṣṭir jitaṃ ca dviṣatāṃ kulam // DKd_2.326 //
na rathā na ca mātaṅgā na hayā na ca pattayaḥ &
strīṇām apāṅgadṛṣṭyaiva jīyate jagatāṃ trayam // DKd_2.327 //
ekacakro ratho yantā vikalo viṣamā hayāḥ &
ākrāmaty eva tejasvī tathāpy arko nabhastalam // DKd_2.328 //
saiṣā hetuviśeṣoktis tejasvīti viśeṣaṇāt & ayam eva kramo 'nyeṣāṃ bhedānām api kalpane//iti viśeṣokticakram// // DKd_2.329 //
vivakṣitaguṇotkṛṣtair yat samīkṛtya kasya cit &
kīrtanaṃ stutinindārthaṃ sā matā tulyayogitā // DKd_2.330 //
yamaḥ kubero varuṇaḥ sahasrākṣo bhavān api &
bibhranty ananyaviṣayāṃ lokapāla iti śrutim // DKd_2.331 //
saṃgatāni mṛgākṣīṇāṃ taḍidvilasitāni ca & kṣaṇadvayaṃ na tiṣṭhanti ghanārabdhāny api svayam //iti tulyayogitā// // DKd_2.332 //
viruddhānāṃ padārthānāṃ yatra saṃsargadarśanam &
viśeṣadarśanāyaiva sa virodhaḥ smṛto yathā // DKd_2.333 //
kūjitaṃ rājahaṃsānāṃ vardhate madamañjulam &
kṣīyate ca mayūrāṇāṃ rutam utkrāntasauṣṭhavam // DKd_2.334 //
prāvṛṣeṇyair jaladharair ambaraṃ durdināyate &
rāgeṇa punar ākrāntaṃ jāyate jagatāṃ manaḥ // DKd_2.335 //
tanumadhyaṃ pṛthuśroṇi raktauṣṭham asitekṣaṇam &
natanābhi vapuḥ strīṇāṃ kaṃ na haraty unnatastanam // DKd_2.336 //
mṛṇālabāhu rambhoru padmotpalamukhekṣaṇam &
api te rūpam asmākaṃ tanvi tāpāya kalpate // DKd_2.337 //
udyānamārutoddhūtāś cūtacampakareṇavaḥ &
udaśrayanti pānthānām aspṛśanto 'pi locane // DKd_2.338 //
kṛṣṇārjunānuraktāpi dṛṣṭiḥ karṇāvalambinī &
yāti viśvasanīyatvaṃ kasya te kalabhāṣini // DKd_2.339 //
ity anekaprakāro 'yam alaṃkāraḥ pratīyate //iti virodhacakram// &
aprastutapraśaṃsā syād aprakrānteṣu yā stutiḥ // DKd_2.340 //
sukhaṃ jīvanti hariṇā vaneṣv aparasevinaḥ &
annair ayatnasulabhais tṛṇadarbhāṅkurādibhiḥ // DKd_2.341 //
seyam aprastutaivātra mṛgavṛttiḥ praśasyate & rājānuvartanakleśanirviṇṇena manasvinā //ity aprastutapraśaṃsā// // DKd_2.342 //
yadi nindann iva stauti vyājastutir asau smrtā &
doṣābhāsā guṇā eva labhante hy atra saṃnidhim // DKd_2.343 //
tāpasenāpi rāmeṇa jiteyaṃ bhūtadhāriṇī &
tvayā rājñāpi saiveyaṃ jitā mā bhūn madas tava // DKd_2.344 //
puṃsaḥ purāṇād ācchidya śrīs tvayā paribhujyate &
rājann ikṣākuvaṃśasya kim idaṃ tava yujyate // DKd_2.345 //
bhujaṅgabhogasaṃsaktā kalatraṃ tava medinī &
ahaṅkāraḥ parāṃ koṭim ārohati kutas tava // DKd_2.346 //
iti śleṣānuviddhānām anyeṣāṃ copalakṣyatām & vyājastutiprakārāṇām aparyantas tu vistaraḥ //iti vyājastutiḥ// // DKd_2.347 //
arthāntarapravṛttena kiṃ cit tatsadṛśaṃ phalam &
sad asad vā nidarśyeta yadi tat syān nidarśanam // DKd_2.348 //
udayann eṣa savitā padmeṣv arpayati śriyam &
vibhāvayitum ṛddhīnāṃ phalaṃ suhṛdanugraham // DKd_2.349 //
yāti candrāṃśubhiḥ spṛṣṭā dhvāntarājī parābhavam & sadyo rājaviruddhānāṃ sūcayantī durantatām //iti nidarśanam// // DKd_2.350 //
sahoktiḥ sahabhāvena kathanaṃ guṇakarmaṇām &
arthānāṃ yo vinimayaḥ parivṛttis tu sā smṛtā // DKd_2.351 //
saha dīrghā mama śvāsair imāḥ samprati rātrayaḥ &
pāṇḍurāś ca mamaivāṅgeḥ saha tāś candrabhūṣaṇāh // DKd_2.352 //
vardhate saha pānthānāṃ mūrcchayā cūtamañjarī &
patanti ca samaṃ teṣām asubhir malayānilāḥ // DKd_2.353 //
kokilālāpasubhagā sugandhivanavāyavaḥ &
yānti sārdhaṃ janānandair vṛddhiṃ surabhivāsarāḥ // DKd_2.354 //
ity udāhṛtayo dattāḥ sahokter atra kāś cana //iti sahoktiḥ// &
kriyate parivṛtteś ca kiṃ cid rūpanidarśanam // DKd_2.355 //
śastraprahāraṃ dadatā bhujena tava bhūbhujām & cirārjitaṃ hṛtaṃ teṣāṃ yaśaḥ kumudapāṇḍuram //iti parivṛttiḥ// // DKd_2.356 //
āśīrnāmābhilaṣite vastuny āśaṃsanaṃ yathā & pātu vaḥ paramaṃ jyotir avāṅmanasagocaram //ity āśīḥ// // DKd_2.357 //
ananvayasasaṃdehāv upamāsv eva darśitau &
upamārūpakaṃ cāpi rūpakeṣv eva darśitam // DKd_2.358 //
utprekṣābheda evāsāv utprekṣāvayavo 'pi ca &
nānālaṃkārasaṃsṛṣṭiḥ saṃsṛṣṭis tu nigadyate // DKd_2.359 //
aṅgāṅgibhāvāvasthānaṃ sarveṣāṃ samakakṣatā &
ity alaṃkārasaṃsṛṣṭer lakṣaṇīyā dvayī gatiḥ // DKd_2.360 //
ākṣipanty aravindāni mugdhe tava mukhaśriyam &
kośadaṇḍasamagrāṇāṃ kim eṣām asti duṣkaram // DKd_2.361 //
limpatīva tamo 'ṅgāni varṣatīvāñjanaṃ nabhaḥ &
asatpuruṣaseveva dṛṣṭir niṣphalatāṃ gatā // DKd_2.362 //
śleṣaḥ sarvāsu puṣṇāti prāyo vakroktiṣu śriyam & bhinnaṃ dvidhā svabhāvoktir vakroktiś ceti vāṅmayam //iti saṃsṛṣtiḥ// // DKd_2.363 //
tad bhāvikam iti prāhuḥ prabandhaviṣayaṃ guṇam &
bhāvaḥ kaver abhiprāyaḥ kāvyeṣv āsiddhi saṃsthitaḥ // DKd_2.364 //
parasparopakāritvaṃ sarveṣāṃ vastuparvaṇām &
viśeṣāṇāṃ vyarthānām akriyā sthānavarṇanā // DKd_2.365 //
vyaktir uktikramabalād gambhīrasyāpi vastunaḥ & bhāvāyattām idaṃ sarvam iti tad bhāvikaṃ viduḥ //iti bhāvikam// // DKd_2.366 //
yac ca saṃdhyaṅgavṛttyaṅgalakṣaṇādy āgamāntare &
vyāvarṇitam idaṃ ceṣṭam alaṅkāratayāiva naḥ // DKd_2.367 //
panthāḥ sa eṣa vivṛtaḥ parimāṇavṛttyā saṃhṛtya vistaram anantam alaṅkriyāṇām &
vācām atītya viṣayaṃ parivartamānān abhyāsa eva vivarītum alaṃ viśeṣān // DKd_2.368 //
ity ācāryadaṇḍinaḥ kṛtau kāvyādarśe 'rthālaṅkāravibhāgo nāma dvitīyo paricchedaḥ //
