Vidyāsthānopamasūtra

1 evaṃ mayā śrutam / ekasmiṃ samaye bhagavāṃ śrāvastyāṃ viharati sma jetavane anāthapiṇḍadārāme /

2 tatra bhagavāṃ bhikṣūn āmaṃtrayate sma /

3 utpādād vā bhikṣavaḥ tathāgatānām anutpādād vā saṃvartate ca loko vivartate ca / different beginning for paragraphs 1-3 in Or.15009/83v; ed. in: The British Library Sanskrit Fragments, vol. II, ed. S. Karashima and K. Wille, Tokyo 2009 (Buddhist Manuscripts from Central Asia), pp. 153f.: 1 /// .. ye bhagavāṃ śrāvastyāṃ viharati sma je[tava]ne a .. .. + + ///

2 /// .. .y. dau kalyāṇaṃ madhye kalyāṇaṃ pa[rya]vasāne kaly[āṇaṃ] + ///

3 /// + ṣyāmi yad uta vidya[sthā]nopamaṃ nāma dharmaparyāyas tac chṛnu[t]. [s]. ///

4 /// dharmaparyāya katama utpādād vā tathāgatāṇām a .. ///

For this wording cf. Daśottarasūtra E.a-c

4 saṃvartamāne loke yadbhūyasā satvā ābhasvare devanikāye upapadyante /

5 te tatra bhavanti rūpiṇo manomayā avikalā ahīnendriyā sarvāṅgapratyaṅgopetā śubhā varṇasthāyina prītibhakṣā prītyāhārā svayaṃprabhā vaihāyasagāmino dīrghāyuṣo dīrgham adhvānaṃ tiṣṭhaṃti /

6 vivartamāne loke pṛthak chilpasthānakarmasthānāni prajñāyante /

7 tadyathā
mantrā japā auṣadhayo māyākarma cikitsitam /
divyaṃ ca cakṣu ṛddhiś ca yathocitaṃ jñānadarśanam //

8

mārgan tu na prajānaṃti duḥkhopaśamagāminam / unmārge na vihanyantaś caranti amarā yathā / anissaraṇadarśina //

c: read unmārgena, s.e. for unmārgeṇa

9 yasmiṃs tu samaye tathāgatā arhantaḥ samyaksaṃbuddhā loke utpadyante yāni ca laukikāni pṛthak chilpasthānakarmasthānāni yac ca lokottaraṃ tat sarvam abhijñāya

yac chreṣṭhaṃ sarvavidyānāṃ tad deśayaṃti tathāgatāḥ /

10 yad uta idaṃ duḥkham āryasatyaṃ ayaṃ dukhanirodhagāminī pratipad āryasatyam iti /

cf. Pelliot Sanskrit bleu 375rw: /// (ārya)satyaṃ ayaṃ duḥkha[s](amuday). ///

11 tac chreṣṭhaṃ sarvavidyānāṃ yad deśayaṃti tathāgatāḥ / sarvam eke prajānaṃti śramaṇabrāhmaṇā pṛthak /

12 mantrā japā auṣadhayo māyākarma cikitsitaṃ / divyaṃ ca cakṣu ṛddhiś ca uditaṃ jñānadarśanam / d: cf. Pelliot Sanskrit bleu 375ry: /// ṛddhiś ca uditaṃ jñānada ///

13 mārgaṃ tu na prajānaṃti duḥkhopaśamagāminam / te mārgam aprajānanto duḥkhopaśamagāminam / unmārge na vihanyantaś caranti amarā yathā / anissaraṇadarśina //

e: cf. Pelliot Sanskrit bleu 375rz: /// .. vihanyaś caranti amarā ///; read unmārgeṇa

14 yadā tu loke saṃbuddhā utpadyante karuṇikāḥ / prakāśayaṃti saddharmaṃ sarvaduḥkhavinodanam //

bc: cf. Pelliot Sanskrit bleu 375v1: /// + [g]ā · prakāśayaṃti ye [dh](armaṃ) ///; cf. also next paragraph

15 duḥkhaṃ duḥkhasamutpādaṃ duḥkhasya samatikramaṃ / āryaṃ cāṣṭāṅgikaṃ mārgaṃ kṣemaṃ nirvāṇagāminam //

for the two verses in paragraph 14 and 15 cf. Suvarṇavarṇāvadāna [57]; for the actual input cf. THESAURUS LITERATURAE BUDDHICAE (TLB): https://www2.hf.uio.no/polyglotta/index.php?page=library&bid=2):

kadācit karhicit loke utpadyante tathāgatāḥ /
śāstāro naradevānāñ cakṣuṣmanto raṇātigāḥ // 1 //
prakāśayanti ye dharmaṃ sarvaduḥkhavinodanaṃ /
duḥkhaṃ duḥkhasamutpādaṃ duḥkhasya samatikramaṃ //

āryāṣṭāṅgikaṃ mārgaṃ kṣemaṃ nirvāṇagāminaṃ // 2//

16
tasmiṃ dharme deśyamāne te sarvaduḥkhavinodane /
jñānena hatvā ajñānaṃ nāgacchanti punarbhavam //

17 bhagavāṃ āptamanasas te bhikṣavo bhagavato bhāṣitam abhyanandam //

18 vidyāsthānopamasūtraṃ samāptaḥ /

19 rakṣaṃ bhavatu / kutkāttuṃsasya svāhā //

Distributed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

Holder of rights
GRETIL project

Citation Suggestion for this Object
TextGrid Repository (2025). Darśana Collection. Vidyāsthānopamasūtra. Vidyāsthānopamasūtra. GRETIL. GRETIL project. https://hdl.handle.net/21.11113/0000-0016-CCCB-E