dhṛtarāṣṭra uvāca Bhg_01.001 [=MBh_06,023.001]
dharmakṣetre kurukṣetre samavetā yuyutsavaḥ Bhg_01.001a [=MBh_06,023.001a]
māmakāḥ pāṇḍavāś caiva kim akurvata saṃjaya Bhg_01.001c [=MBh_06,023.001c]
saṃjaya uvāca Bhg_01.002 [=MBh_06,023.002]
dṛṣṭvā tu pāṇḍavānīkaṃ vyūḍhaṃ duryodhanas tadā Bhg_01.002a [=MBh_06,023.002a]
ācāryam upasaṃgamya rājā vacanam abravīt Bhg_01.002c [=MBh_06,023.002c]
paśyaitāṃ pāṇḍuputrāṇām ācārya mahatīṃ camūm Bhg_01.003a [=MBh_06,023.003a]
vyūḍhāṃ drupadaputreṇa tava śiṣyeṇa dhīmatā Bhg_01.003c [=MBh_06,023.003c]
atra śūrā maheṣvāsā bhīmārjunasamā yudhi Bhg_01.004a [=MBh_06,023.004a]
yuyudhāno virāṭaś ca drupadaś ca mahārathaḥ Bhg_01.004c [=MBh_06,023.004c]
dhṛṣṭaketuś cekitānaḥ kāśirājaś ca vīryavān Bhg_01.005a [=MBh_06,023.005a]
purujit kuntibhojaś ca śaibyaś ca narapuṃgavaḥ Bhg_01.005c [=MBh_06,023.005c]
yudhāmanyuś ca vikrānta uttamaujāś ca vīryavān Bhg_01.006a [=MBh_06,023.006a]
saubhadro draupadeyāś ca sarva eva mahārathāḥ Bhg_01.006c [=MBh_06,023.006c]
asmākaṃ tu viśiṣṭā ye tān nibodha dvijottama Bhg_01.007a [=MBh_06,023.007a]
nāyakā mama sainyasya saṃjñārthaṃ tān bravīmi te Bhg_01.007c [=MBh_06,023.007c]
bhavān bhīṣmaś ca karṇaś ca kṛpaś ca samitiṃjayaḥ Bhg_01.008a [=MBh_06,023.008a]
aśvatthāmā vikarṇaś ca saumadattis tathaiva ca Bhg_01.008c [=MBh_06,023.008c]
anye ca bahavaḥ śūrā madarthe tyaktajīvitāḥ Bhg_01.009a [=MBh_06,023.009a]
nānāśastrapraharaṇāḥ sarve yuddhaviśāradāḥ Bhg_01.009c [=MBh_06,023.009c]
aparyāptaṃ tad asmākaṃ balaṃ bhīṣmābhirakṣitam Bhg_01.010a [=MBh_06,023.010a]
paryāptaṃ tv idam eteṣāṃ balaṃ bhīmābhirakṣitam Bhg_01.010c [=MBh_06,023.010c]
ayaneṣu ca sarveṣu yathābhāgam avasthitāḥ Bhg_01.011a [=MBh_06,023.011a]
bhīṣmam evābhirakṣantu bhavantaḥ sarva eva hi Bhg_01.011c [=MBh_06,023.011c]
tasya saṃjanayan harṣaṃ kuruvṛddhaḥ pitāmahaḥ Bhg_01.012a [=MBh_06,023.012a]
siṃhanādaṃ vinadyoccaiḥ śaṅkhaṃ dadhmau pratāpavān Bhg_01.012c [=MBh_06,023.012c]
tataḥ śaṅkhāś ca bheryaś ca paṇavānakagomukhāḥ Bhg_01.013a [=MBh_06,023.013a]
sahasaivābhyahanyanta sa śabdas tumulo 'bhavat Bhg_01.013c [=MBh_06,023.013c]
tataḥ śvetair hayair yukte mahati syandane sthitau Bhg_01.014a [=MBh_06,023.014a]
mādhavaḥ pāṇḍavaś caiva divyau śaṅkhau pradadhmatuḥ Bhg_01.014c [=MBh_06,023.014c]
pāñcajanyaṃ hṛṣīkeśo devadattaṃ dhanaṃjayaḥ Bhg_01.015a [=MBh_06,023.015a]
pauṇḍraṃ dadhmau mahāśaṅkhaṃ bhīmakarmā vṛkodaraḥ Bhg_01.015c [=MBh_06,023.015c]
anantavijayaṃ rājā kuntīputro yudhiṣṭhiraḥ Bhg_01.016a [=MBh_06,023.016a]
nakulaḥ sahadevaś ca sughoṣamaṇipuṣpakau Bhg_01.016c [=MBh_06,023.016c]
kāśyaś ca parameṣvāsaḥ śikhaṇḍī ca mahārathaḥ Bhg_01.017a [=MBh_06,023.017a]
dhṛṣṭadyumno virāṭaś ca sātyakiś cāparājitaḥ Bhg_01.017c [=MBh_06,023.017c]
drupado draupadeyāś ca sarvaśaḥ pṛthivīpate Bhg_01.018a [=MBh_06,023.018a]
saubhadraś ca mahābāhuḥ śaṅkhān dadhmuḥ pṛthak pṛthak Bhg_01.018c [=MBh_06,023.018c]
sa ghoṣo dhārtarāṣṭrāṇāṃ hṛdayāni vyadārayat Bhg_01.019a [=MBh_06,023.019a]
nabhaś ca pṛthivīṃ caiva tumulo vyanunādayan Bhg_01.019c [=MBh_06,023.019c]
atha vyavasthitān dṛṣṭvā dhārtarāṣṭrān kapidhvajaḥ Bhg_01.020a [=MBh_06,023.020a]
pravṛtte śastrasaṃpāte dhanur udyamya pāṇḍavaḥ Bhg_01.020c [=MBh_06,023.020c]
hṛṣīkeśaṃ tadā vākyam idam āha mahīpate Bhg_01.021a [=MBh_06,023.021a]
senayor ubhayor madhye rathaṃ sthāpaya me 'cyuta Bhg_01.021c [=MBh_06,023.021c]
yāvad etān nirīkṣe 'haṃ yoddhukāmān avasthitān Bhg_01.022a [=MBh_06,023.022a]
kair mayā saha yoddhavyam asmin raṇasamudyame Bhg_01.022c [=MBh_06,023.022c]
yotsyamānān avekṣe 'haṃ ya ete 'tra samāgatāḥ Bhg_01.023a [=MBh_06,023.023a]
dhārtarāṣṭrasya durbuddher yuddhe priyacikīrṣavaḥ Bhg_01.023c [=MBh_06,023.023c]
evam ukto hṛṣīkeśo guḍākeśena bhārata Bhg_01.024a [=MBh_06,023.024a]
senayor ubhayor madhye sthāpayitvā rathottamam Bhg_01.024c [=MBh_06,023.024c]
bhīṣmadroṇapramukhataḥ sarveṣāṃ ca mahīkṣitām Bhg_01.025a [=MBh_06,023.025a]
uvāca pārtha paśyaitān samavetān kurūn iti Bhg_01.025c [=MBh_06,023.025c]
tatrāpaśyat sthitān pārthaḥ pitṝn atha pitāmahān Bhg_01.026a [=MBh_06,023.026a]
ācāryān mātulān bhrātṝn putrān pautrān sakhīṃs tathā Bhg_01.026c [=MBh_06,023.026c]
śvaśurān suhṛdaś caiva senayor ubhayor api Bhg_01.027a [=MBh_06,023.027a]
tān samīkṣya sa kaunteyaḥ sarvān bandhūn avasthitān Bhg_01.027c [=MBh_06,023.027c]
kṛpayā parayāviṣṭo viṣīdann idam abravīt Bhg_01.028a [=MBh_06,023.028a]
dṛṣṭvemān svajanān kṛṣṇa yuyutsūn samavasthitān Bhg_01.028c [=MBh_06,023.028c]
sīdanti mama gātrāṇi mukhaṃ ca pariśuṣyati Bhg_01.029a [=MBh_06,023.029a]
vepathuś ca śarīre me romaharṣaś ca jāyate Bhg_01.029c [=MBh_06,023.029c]
gāṇḍīvaṃ sraṃsate hastāt tvak caiva paridahyate Bhg_01.030a [=MBh_06,023.030a]
na ca śaknomy avasthātuṃ bhramatīva ca me manaḥ Bhg_01.030c [=MBh_06,023.030c]
nimittāni ca paśyāmi viparītāni keśava Bhg_01.031a [=MBh_06,023.031a]
na ca śreyo 'nupaśyāmi hatvā svajanam āhave Bhg_01.031c [=MBh_06,023.031c]
na kāṅkṣe vijayaṃ kṛṣṇa na ca rājyaṃ sukhāni ca Bhg_01.032a [=MBh_06,023.032a]
kiṃ no rājyena govinda kiṃ bhogair jīvitena vā Bhg_01.032c [=MBh_06,023.032c]
yeṣām arthe kāṅkṣitaṃ no rājyaṃ bhogāḥ sukhāni ca Bhg_01.033a [=MBh_06,023.033a]
ta ime 'vasthitā yuddhe prāṇāṃs tyaktvā dhanāni ca Bhg_01.033c [=MBh_06,023.033c]
ācāryāḥ pitaraḥ putrās tathaiva ca pitāmahāḥ Bhg_01.034a [=MBh_06,023.034a]
mātulāḥ śvaśurāḥ pautrāḥ syālāḥ saṃbandhinas tathā Bhg_01.034c [=MBh_06,023.034c]
etān na hantum icchāmi ghnato 'pi madhusūdana Bhg_01.035a [=MBh_06,023.035a]
api trailokyarājyasya hetoḥ kiṃ nu mahīkṛte Bhg_01.035c [=MBh_06,023.035c]
nihatya dhārtarāṣṭrān naḥ kā prītiḥ syāj janārdana Bhg_01.036a [=MBh_06,023.036a]
pāpam evāśrayed asmān hatvaitān ātatāyinaḥ Bhg_01.036c [=MBh_06,023.036c]
tasmān nārhā vayaṃ hantuṃ dhārtarāṣṭrān sabāndhavān Bhg_01.037a [=MBh_06,023.037a]
svajanaṃ hi kathaṃ hatvā sukhinaḥ syāma mādhava Bhg_01.037c [=MBh_06,023.037c]
yady apy ete na paśyanti lobhopahatacetasaḥ Bhg_01.038a [=MBh_06,023.038a]
kulakṣayakṛtaṃ doṣaṃ mitradrohe ca pātakam Bhg_01.038c [=MBh_06,023.038c]
kathaṃ na jñeyam asmābhiḥ pāpād asmān nivartitum Bhg_01.039a [=MBh_06,023.039a]
kulakṣayakṛtaṃ doṣaṃ prapaśyadbhir janārdana Bhg_01.039c [=MBh_06,023.039c]
kulakṣaye praṇaśyanti kuladharmāḥ sanātanāḥ Bhg_01.040a [=MBh_06,023.040a]
dharme naṣṭe kulaṃ kṛtsnam adharmo 'bhibhavaty uta Bhg_01.040c [=MBh_06,023.040c]
adharmābhibhavāt kṛṣṇa praduṣyanti kulastriyaḥ Bhg_01.041a [=MBh_06,023.041a]
strīṣu duṣṭāsu vārṣṇeya jāyate varṇasaṃkaraḥ Bhg_01.041c [=MBh_06,023.041c]
saṃkaro narakāyaiva kulaghnānāṃ kulasya ca Bhg_01.042a [=MBh_06,023.042a]
patanti pitaro hy eṣāṃ luptapiṇḍodakakriyāḥ Bhg_01.042c [=MBh_06,023.042c]
doṣair etaiḥ kulaghnānāṃ varṇasaṃkarakārakaiḥ Bhg_01.043a [=MBh_06,023.043a]
utsādyante jātidharmāḥ kuladharmāś ca śāśvatāḥ Bhg_01.043c [=MBh_06,023.043c]
utsannakuladharmāṇāṃ manuṣyāṇāṃ janārdana Bhg_01.044a [=MBh_06,023.044a]
narake niyataṃ vāso bhavatīty anuśuśruma Bhg_01.044c [=MBh_06,023.044c]
aho bata mahat pāpaṃ kartuṃ vyavasitā vayam Bhg_01.045a [=MBh_06,023.045a]
yad rājyasukhalobhena hantuṃ svajanam udyatāḥ Bhg_01.045c [=MBh_06,023.045c]
yadi mām apratīkāram aśastraṃ śastrapāṇayaḥ Bhg_01.046a [=MBh_06,023.046a]
dhārtarāṣṭrā raṇe hanyus tan me kṣemataraṃ bhavet Bhg_01.046c [=MBh_06,023.046c]
evam uktvārjunaḥ saṃkhye rathopastha upāviśat Bhg_01.047a [=MBh_06,023.047a]
visṛjya saśaraṃ cāpaṃ śokasaṃvignamānasaḥ Bhg_01.047c [=MBh_06,023.047c]
saṃjaya uvāca Bhg_02.001 [=MBh_06,024.001]
taṃ tathā kṛpayāviṣṭam aśrupūrṇākulekṣaṇam Bhg_02.001a [=MBh_06,024.001a]
viṣīdantam idaṃ vākyam uvāca madhusūdanaḥ Bhg_02.001c [=MBh_06,024.001c]
śrībhagavān uvāca Bhg_02.002 [=MBh_06,024.002]
kutas tvā kaśmalam idaṃ viṣame samupasthitam Bhg_02.002a [=MBh_06,024.002a]
anāryajuṣṭam asvargyam akīrtikaram arjuna Bhg_02.002c [=MBh_06,024.002c]
klaibyaṃ mā sma gamaḥ pārtha naitat tvayy upapadyate Bhg_02.003a [=MBh_06,024.003a]
kṣudraṃ hṛdayadaurbalyaṃ tyaktvottiṣṭha paraṃtapa Bhg_02.003c [=MBh_06,024.003c]
arjuna uvāca Bhg_02.004 [=MBh_06,024.004]
kathaṃ bhīṣmam ahaṃ saṃkhye droṇaṃ ca madhusūdana Bhg_02.004a [=MBh_06,024.004a]
iṣubhiḥ pratiyotsyāmi pūjārhāv arisūdana Bhg_02.004c [=MBh_06,024.004c]
gurūn ahatvā hi mahānubhāvāñ; śreyo bhoktuṃ bhaikṣam apīha loke Bhg_02.005a [=MBh_06,024.005a]
hatvārthakāmāṃs tu gurūn ihaiva; bhuñjīya bhogān rudhirapradigdhān Bhg_02.005c [=MBh_06,024.005c]
na caitad vidmaḥ kataran no garīyo; yad vā jayema yadi vā no jayeyuḥ Bhg_02.006a [=MBh_06,024.006a]
yān eva hatvā na jijīviṣāmas; te 'vasthitāḥ pramukhe dhārtarāṣṭrāḥ Bhg_02.006c [=MBh_06,024.006c]
kārpaṇyadoṣopahatasvabhāvaḥ; pṛcchāmi tvāṃ dharmasaṃmūḍhacetāḥ Bhg_02.007a [=MBh_06,024.007a]
yac chreyaḥ syān niścitaṃ brūhi tan me; śiṣyas te 'haṃ śādhi māṃ tvāṃ prapannam Bhg_02.007c [=MBh_06,024.007c]
na hi prapaśyāmi mamāpanudyād; yac chokam ucchoṣaṇam indriyāṇām Bhg_02.008a [=MBh_06,024.008a]
avāpya bhūmāv asapatnam ṛddhaṃ; rājyaṃ surāṇām api cādhipatyam Bhg_02.008c [=MBh_06,024.008c]
saṃjaya uvāca Bhg_02.009 [=MBh_06,024.009]
evam uktvā hṛṣīkeśaṃ guḍākeśaḥ paraṃtapa Bhg_02.009a [=MBh_06,024.009a]
na yotsya iti govindam uktvā tūṣṇīṃ babhūva ha Bhg_02.009c [=MBh_06,024.009c]
tam uvāca hṛṣīkeśaḥ prahasann iva bhārata Bhg_02.010a [=MBh_06,024.010a]
senayor ubhayor madhye viṣīdantam idaṃ vacaḥ Bhg_02.010c [=MBh_06,024.010c]
śrībhagavān uvāca Bhg_02.011 [=MBh_06,024.011]
aśocyān anvaśocas tvaṃ prajñāvādāṃś ca bhāṣase Bhg_02.011a [=MBh_06,024.011a]
gatāsūn agatāsūṃś ca nānuśocanti paṇḍitāḥ Bhg_02.011c [=MBh_06,024.011c]
na tv evāhaṃ jātu nāsaṃ na tvaṃ neme janādhipāḥ Bhg_02.012a [=MBh_06,024.012a]
na caiva na bhaviṣyāmaḥ sarve vayam ataḥ param Bhg_02.012c [=MBh_06,024.012c]
dehino 'smin yathā dehe kaumāraṃ yauvanaṃ jarā Bhg_02.013a [=MBh_06,024.013a]
tathā dehāntaraprāptir dhīras tatra na muhyati Bhg_02.013c [=MBh_06,024.013c]
mātrāsparśās tu kaunteya śītoṣṇasukhaduḥkhadāḥ Bhg_02.014a [=MBh_06,024.014a]
āgamāpāyino 'nityās tāṃs titikṣasva bhārata Bhg_02.014c [=MBh_06,024.014c]
yaṃ hi na vyathayanty ete puruṣaṃ puruṣarṣabha Bhg_02.015a [=MBh_06,024.015a]
samaduḥkhasukhaṃ dhīraṃ so 'mṛtatvāya kalpate Bhg_02.015c [=MBh_06,024.015c]
nāsato vidyate bhāvo nābhāvo vidyate sataḥ Bhg_02.016a [=MBh_06,024.016a]
ubhayor api dṛṣṭo 'ntas tv anayos tattvadarśibhiḥ Bhg_02.016c [=MBh_06,024.016c]
avināśi tu tad viddhi yena sarvam idaṃ tatam Bhg_02.017a [=MBh_06,024.017a]
vināśam avyayasyāsya na kaś cit kartum arhati Bhg_02.017c [=MBh_06,024.017c]
antavanta ime dehā nityasyoktāḥ śarīriṇaḥ Bhg_02.018a [=MBh_06,024.018a]
anāśino 'prameyasya tasmād yudhyasva bhārata Bhg_02.018c [=MBh_06,024.018c]
ya enaṃ vetti hantāraṃ yaś cainaṃ manyate hatam Bhg_02.019a [=MBh_06,024.019a]
ubhau tau na vijānīto nāyaṃ hanti na hanyate Bhg_02.019c [=MBh_06,024.019c]
na jāyate mriyate vā kadā cin; nāyaṃ bhūtvā bhavitā vā na bhūyaḥ Bhg_02.020a [=MBh_06,024.020a]
ajo nityaḥ śāśvato 'yaṃ purāṇo; na hanyate hanyamāne śarīre Bhg_02.020c [=MBh_06,024.020c]
vedāvināśinaṃ nityaṃ ya enam ajam avyayam Bhg_02.021a [=MBh_06,024.021a]
kathaṃ sa puruṣaḥ pārtha kaṃ ghātayati hanti kam Bhg_02.021c [=MBh_06,024.021c]
vāsāṃsi jīrṇāni yathā vihāya; navāni gṛhṇāti naro 'parāṇi Bhg_02.022a [=MBh_06,024.022a]
tathā śarīrāṇi vihāya jīrṇāny; anyāni saṃyāti navāni dehī Bhg_02.022c [=MBh_06,024.022c]
nainaṃ chindanti śastrāṇi nainaṃ dahati pāvakaḥ Bhg_02.023a [=MBh_06,024.023a]
na cainaṃ kledayanty āpo na śoṣayati mārutaḥ Bhg_02.023c [=MBh_06,024.023c]
acchedyo 'yam adāhyo 'yam akledyo 'śoṣya eva ca Bhg_02.024a [=MBh_06,024.024a]
nityaḥ sarvagataḥ sthāṇur acalo 'yaṃ sanātanaḥ Bhg_02.024c [=MBh_06,024.024c]
avyakto 'yam acintyo 'yam avikāryo 'yam ucyate Bhg_02.025a [=MBh_06,024.025a]
tasmād evaṃ viditvainaṃ nānuśocitum arhasi Bhg_02.025c [=MBh_06,024.025c]
atha cainaṃ nityajātaṃ nityaṃ vā manyase mṛtam Bhg_02.026a [=MBh_06,024.026a]
tathāpi tvaṃ mahābāho nainaṃ śocitum arhasi Bhg_02.026c [=MBh_06,024.026c]
jātasya hi dhruvo mṛtyur dhruvaṃ janma mṛtasya ca Bhg_02.027a [=MBh_06,024.027a]
tasmād aparihārye 'rthe na tvaṃ śocitum arhasi Bhg_02.027c [=MBh_06,024.027c]
avyaktādīni bhūtāni vyaktamadhyāni bhārata Bhg_02.028a [=MBh_06,024.028a]
avyaktanidhanāny eva tatra kā paridevanā Bhg_02.028c [=MBh_06,024.028c]
āścaryavat paśyati kaś cid enam; āścaryavad vadati tathaiva cānyaḥ Bhg_02.029a [=MBh_06,024.029a]
āścaryavac cainam anyaḥ śṛṇoti; śrutvāpy enaṃ veda na caiva kaś cit Bhg_02.029c [=MBh_06,024.029c]
dehī nityam avadhyo 'yaṃ dehe sarvasya bhārata Bhg_02.030a [=MBh_06,024.030a]
tasmāt sarvāṇi bhūtāni na tvaṃ śocitum arhasi Bhg_02.030c [=MBh_06,024.030c]
svadharmam api cāvekṣya na vikampitum arhasi Bhg_02.031a [=MBh_06,024.031a]
dharmyād dhi yuddhāc chreyo 'nyat kṣatriyasya na vidyate Bhg_02.031c [=MBh_06,024.031c]
yadṛcchayā copapannaṃ svargadvāram apāvṛtam Bhg_02.032a [=MBh_06,024.032a]
sukhinaḥ kṣatriyāḥ pārtha labhante yuddham īdṛśam Bhg_02.032c [=MBh_06,024.032c]
atha cet tvam imaṃ dharmyaṃ saṃgrāmaṃ na kariṣyasi Bhg_02.033a [=MBh_06,024.033a]
tataḥ svadharmaṃ kīrtiṃ ca hitvā pāpam avāpsyasi Bhg_02.033c [=MBh_06,024.033c]
akīrtiṃ cāpi bhūtāni kathayiṣyanti te 'vyayām Bhg_02.034a [=MBh_06,024.034a]
saṃbhāvitasya cākīrtir maraṇād atiricyate Bhg_02.034c [=MBh_06,024.034c]
bhayād raṇād uparataṃ maṃsyante tvāṃ mahārathāḥ Bhg_02.035a [=MBh_06,024.035a]
yeṣāṃ ca tvaṃ bahumato bhūtvā yāsyasi lāghavam Bhg_02.035c [=MBh_06,024.035c]
avācyavādāṃś ca bahūn vadiṣyanti tavāhitāḥ Bhg_02.036a [=MBh_06,024.036a]
nindantas tava sāmarthyaṃ tato duḥkhataraṃ nu kim Bhg_02.036c [=MBh_06,024.036c]
hato vā prāpsyasi svargaṃ jitvā vā bhokṣyase mahīm Bhg_02.037a [=MBh_06,024.037a]
tasmād uttiṣṭha kaunteya yuddhāya kṛtaniścayaḥ Bhg_02.037c [=MBh_06,024.037c]
sukhaduḥkhe same kṛtvā lābhālābhau jayājayau Bhg_02.038a [=MBh_06,024.038a]
tato yuddhāya yujyasva naivaṃ pāpam avāpsyasi Bhg_02.038c [=MBh_06,024.038c]
eṣā te 'bhihitā sāṃkhye buddhir yoge tv imāṃ śṛṇu Bhg_02.039a [=MBh_06,024.039a]
buddhyā yukto yayā pārtha karmabandhaṃ prahāsyasi Bhg_02.039c [=MBh_06,024.039c]
nehābhikramanāśo 'sti pratyavāyo na vidyate Bhg_02.040a [=MBh_06,024.040a]
svalpam apy asya dharmasya trāyate mahato bhayāt Bhg_02.040c [=MBh_06,024.040c]
vyavasāyātmikā buddhir ekeha kurunandana Bhg_02.041a [=MBh_06,024.041a]
bahuśākhā hy anantāś ca buddhayo 'vyavasāyinām Bhg_02.041c [=MBh_06,024.041c]
yām imāṃ puṣpitāṃ vācaṃ pravadanty avipaścitaḥ Bhg_02.042a [=MBh_06,024.042a]
vedavādaratāḥ pārtha nānyad astīti vādinaḥ Bhg_02.042c [=MBh_06,024.042c]
kāmātmānaḥ svargaparā janmakarmaphalapradām Bhg_02.043a [=MBh_06,024.043a]
kriyāviśeṣabahulāṃ bhogaiśvaryagatiṃ prati Bhg_02.043c [=MBh_06,024.043c]
bhogaiśvaryaprasaktānāṃ tayāpahṛtacetasām Bhg_02.044a [=MBh_06,024.044a]
vyavasāyātmikā buddhiḥ samādhau na vidhīyate Bhg_02.044c [=MBh_06,024.044c]
traiguṇyaviṣayā vedā nistraiguṇyo bhavārjuna Bhg_02.045a [=MBh_06,024.045a]
nirdvaṃdvo nityasattvastho niryogakṣema ātmavān Bhg_02.045c [=MBh_06,024.045c]
yāvān artha udapāne sarvataḥ saṃplutodake Bhg_02.046a [=MBh_06,024.046a]
tāvān sarveṣu vedeṣu brāhmaṇasya vijānataḥ Bhg_02.046c [=MBh_06,024.046c]
karmaṇy evādhikāras te mā phaleṣu kadā cana Bhg_02.047a [=MBh_06,024.047a]
mā karmaphalahetur bhūr mā te saṅgo 'stv akarmaṇi Bhg_02.047c [=MBh_06,024.047c]
yogasthaḥ kuru karmāṇi saṅgaṃ tyaktvā dhanaṃjaya Bhg_02.048a [=MBh_06,024.048a]
siddhyasiddhyoḥ samo bhūtvā samatvaṃ yoga ucyate Bhg_02.048c [=MBh_06,024.048c]
dūreṇa hy avaraṃ karma buddhiyogād dhanaṃjaya Bhg_02.049a [=MBh_06,024.049a]
buddhau śaraṇam anviccha kṛpaṇāḥ phalahetavaḥ Bhg_02.049c [=MBh_06,024.049c]
buddhiyukto jahātīha ubhe sukṛtaduṣkṛte Bhg_02.050a [=MBh_06,024.050a]
tasmād yogāya yujyasva yogaḥ karmasu kauśalam Bhg_02.050c [=MBh_06,024.050c]
karmajaṃ buddhiyuktā hi phalaṃ tyaktvā manīṣiṇaḥ Bhg_02.051a [=MBh_06,024.051a]
janmabandhavinirmuktāḥ padaṃ gacchanty anāmayam Bhg_02.051c [=MBh_06,024.051c]
yadā te mohakalilaṃ buddhir vyatitariṣyati Bhg_02.052a [=MBh_06,024.052a]
tadā gantāsi nirvedaṃ śrotavyasya śrutasya ca Bhg_02.052c [=MBh_06,024.052c]
śrutivipratipannā te yadā sthāsyati niścalā Bhg_02.053a [=MBh_06,024.053a]
samādhāv acalā buddhis tadā yogam avāpsyasi Bhg_02.053c [=MBh_06,024.053c]
arjuna uvāca Bhg_02.054 [=MBh_06,024.054]
sthitaprajñasya kā bhāṣā samādhisthasya keśava Bhg_02.054a [=MBh_06,024.054a]
sthitadhīḥ kiṃ prabhāṣeta kim āsīta vrajeta kim Bhg_02.054c [=MBh_06,024.054c]
śrībhagavān uvāca Bhg_02.055 [=MBh_06,024.055]
prajahāti yadā kāmān sarvān pārtha manogatān Bhg_02.055a [=MBh_06,024.055a]
ātmany evātmanā tuṣṭaḥ sthitaprajñas tadocyate Bhg_02.055c [=MBh_06,024.055c]
duḥkheṣv anudvignamanāḥ sukheṣu vigataspṛhaḥ Bhg_02.056a [=MBh_06,024.056a]
vītarāgabhayakrodhaḥ sthitadhīr munir ucyate Bhg_02.056c [=MBh_06,024.056c]
yaḥ sarvatrānabhisnehas tat tat prāpya śubhāśubham Bhg_02.057a [=MBh_06,024.057a]
nābhinandati na dveṣṭi tasya prajñā pratiṣṭhitā Bhg_02.057c [=MBh_06,024.057c]
yadā saṃharate cāyaṃ kūrmo 'ṅgānīva sarvaśaḥ Bhg_02.058a [=MBh_06,024.058a]
indriyāṇīndriyārthebhyas tasya prajñā pratiṣṭhitā Bhg_02.058c [=MBh_06,024.058c]
viṣayā vinivartante nirāhārasya dehinaḥ Bhg_02.059a [=MBh_06,024.059a]
rasavarjaṃ raso 'py asya paraṃ dṛṣṭvā nivartate Bhg_02.059c [=MBh_06,024.059c]
yatato hy api kaunteya puruṣasya vipaścitaḥ Bhg_02.060a [=MBh_06,024.060a]
indriyāṇi pramāthīni haranti prasabhaṃ manaḥ Bhg_02.060c [=MBh_06,024.060c]
tāni sarvāṇi saṃyamya yukta āsīta matparaḥ Bhg_02.061a [=MBh_06,024.061a]
vaśe hi yasyendriyāṇi tasya prajñā pratiṣṭhitā Bhg_02.061c [=MBh_06,024.061c]
dhyāyato viṣayān puṃsaḥ saṅgas teṣūpajāyate Bhg_02.062a [=MBh_06,024.062a]
saṅgāt saṃjāyate kāmaḥ kāmāt krodho 'bhijāyate Bhg_02.062c [=MBh_06,024.062c]
krodhād bhavati saṃmohaḥ saṃmohāt smṛtivibhramaḥ Bhg_02.063a [=MBh_06,024.063a]
smṛtibhraṃśād buddhināśo buddhināśāt praṇaśyati Bhg_02.063c [=MBh_06,024.063c]
rāgadveṣaviyuktais tu viṣayān indriyaiś caran Bhg_02.064a [=MBh_06,024.064a]
ātmavaśyair vidheyātmā prasādam adhigacchati Bhg_02.064c [=MBh_06,024.064c]
prasāde sarvaduḥkhānāṃ hānir asyopajāyate Bhg_02.065a [=MBh_06,024.065a]
prasannacetaso hy āśu buddhiḥ paryavatiṣṭhate Bhg_02.065c [=MBh_06,024.065c]
nāsti buddhir ayuktasya na cāyuktasya bhāvanā Bhg_02.066a [=MBh_06,024.066a]
na cābhāvayataḥ śāntir aśāntasya kutaḥ sukham Bhg_02.066c [=MBh_06,024.066c]
indriyāṇāṃ hi caratāṃ yan mano 'nuvidhīyate Bhg_02.067a [=MBh_06,024.067a]
tad asya harati prajñāṃ vāyur nāvam ivāmbhasi Bhg_02.067c [=MBh_06,024.067c]
tasmād yasya mahābāho nigṛhītāni sarvaśaḥ Bhg_02.068a [=MBh_06,024.068a]
indriyāṇīndriyārthebhyas tasya prajñā pratiṣṭhitā Bhg_02.068c [=MBh_06,024.068c]
yā niśā sarvabhūtānāṃ tasyāṃ jāgarti saṃyamī Bhg_02.069a [=MBh_06,024.069a]
yasyāṃ jāgrati bhūtāni sā niśā paśyato muneḥ Bhg_02.069c [=MBh_06,024.069c]
āpūryamāṇam acalapratiṣṭhaṃ; samudram āpaḥ praviśanti yadvat Bhg_02.070a [=MBh_06,024.070a]
tadvat kāmā yaṃ praviśanti sarve; sa śāntim āpnoti na kāmakāmī Bhg_02.070c [=MBh_06,024.070c]
vihāya kāmān yaḥ sarvān pumāṃś carati niḥspṛhaḥ Bhg_02.071a [=MBh_06,024.071a]
nirmamo nirahaṃkāraḥ sa śāntim adhigacchati Bhg_02.071c [=MBh_06,024.071c]
eṣā brāhmī sthitiḥ pārtha naināṃ prāpya vimuhyati Bhg_02.072a [=MBh_06,024.072a]
sthitvāsyām antakāle 'pi brahmanirvāṇam ṛcchati Bhg_02.072c [=MBh_06,024.072c]
arjuna uvāca Bhg_03.001 [=MBh_06,025.001]
jyāyasī cet karmaṇas te matā buddhir janārdana Bhg_03.001a [=MBh_06,025.001a]
tat kiṃ karmaṇi ghore māṃ niyojayasi keśava Bhg_03.001c [=MBh_06,025.001c]
vyāmiśreṇaiva vākyena buddhiṃ mohayasīva me Bhg_03.002a [=MBh_06,025.002a]
tad ekaṃ vada niścitya yena śreyo 'ham āpnuyām Bhg_03.002c [=MBh_06,025.002c]
śrībhagavān uvāca Bhg_03.003 [=MBh_06,025.003]
loke 'smin dvividhā niṣṭhā purā proktā mayānagha Bhg_03.003a [=MBh_06,025.003a]
jñānayogena sāṃkhyānāṃ karmayogena yoginām Bhg_03.003c [=MBh_06,025.003c]
na karmaṇām anārambhān naiṣkarmyaṃ puruṣo 'śnute Bhg_03.004a [=MBh_06,025.004a]
na ca saṃnyasanād eva siddhiṃ samadhigacchati Bhg_03.004c [=MBh_06,025.004c]
na hi kaś cit kṣaṇam api jātu tiṣṭhaty akarmakṛt Bhg_03.005a [=MBh_06,025.005a]
kāryate hy avaśaḥ karma sarvaḥ prakṛtijair guṇaiḥ Bhg_03.005c [=MBh_06,025.005c]
karmendriyāṇi saṃyamya ya āste manasā smaran Bhg_03.006a [=MBh_06,025.006a]
indriyārthān vimūḍhātmā mithyācāraḥ sa ucyate Bhg_03.006c [=MBh_06,025.006c]
yas tv indriyāṇi manasā niyamyārabhate 'rjuna Bhg_03.007a [=MBh_06,025.007a]
karmendriyaiḥ karmayogam asaktaḥ sa viśiṣyate Bhg_03.007c [=MBh_06,025.007c]
niyataṃ kuru karma tvaṃ karma jyāyo hy akarmaṇaḥ Bhg_03.008a [=MBh_06,025.008a]
śarīrayātrāpi ca te na prasidhyed akarmaṇaḥ Bhg_03.008c [=MBh_06,025.008c]
yajñārthāt karmaṇo 'nyatra loko 'yaṃ karmabandhanaḥ Bhg_03.009a [=MBh_06,025.009a]
tadarthaṃ karma kaunteya muktasaṅgaḥ samācara Bhg_03.009c [=MBh_06,025.009c]
sahayajñāḥ prajāḥ sṛṣṭvā purovāca prajāpatiḥ Bhg_03.010a [=MBh_06,025.010a]
anena prasaviṣyadhvam eṣa vo 'stv iṣṭakāmadhuk Bhg_03.010c [=MBh_06,025.010c]
devān bhāvayatānena te devā bhāvayantu vaḥ Bhg_03.011a [=MBh_06,025.011a]
parasparaṃ bhāvayantaḥ śreyaḥ param avāpsyatha Bhg_03.011c [=MBh_06,025.011c]
iṣṭān bhogān hi vo devā dāsyante yajñabhāvitāḥ Bhg_03.012a [=MBh_06,025.012a]
tair dattān apradāyaibhyo yo bhuṅkte stena eva saḥ Bhg_03.012c [=MBh_06,025.012c]
yajñaśiṣṭāśinaḥ santo mucyante sarvakilbiṣaiḥ Bhg_03.013a [=MBh_06,025.013a]
bhuñjate te tv aghaṃ pāpā ye pacanty ātmakāraṇāt Bhg_03.013c [=MBh_06,025.013c]
annād bhavanti bhūtāni parjanyād annasaṃbhavaḥ Bhg_03.014a [=MBh_06,025.014a]
yajñād bhavati parjanyo yajñaḥ karmasamudbhavaḥ Bhg_03.014c [=MBh_06,025.014c]
karma brahmodbhavaṃ viddhi brahmākṣarasamudbhavam Bhg_03.015a [=MBh_06,025.015a]
tasmāt sarvagataṃ brahma nityaṃ yajñe pratiṣṭhitam Bhg_03.015c [=MBh_06,025.015c]
evaṃ pravartitaṃ cakraṃ nānuvartayatīha yaḥ Bhg_03.016a [=MBh_06,025.016a]
aghāyur indriyārāmo moghaṃ pārtha sa jīvati Bhg_03.016c [=MBh_06,025.016c]
yas tv ātmaratir eva syād ātmatṛptaś ca mānavaḥ Bhg_03.017a [=MBh_06,025.017a]
ātmany eva ca saṃtuṣṭas tasya kāryaṃ na vidyate Bhg_03.017c [=MBh_06,025.017c]
naiva tasya kṛtenārtho nākṛteneha kaś cana Bhg_03.018a [=MBh_06,025.018a]
na cāsya sarvabhūteṣu kaś cid arthavyapāśrayaḥ Bhg_03.018c [=MBh_06,025.018c]
tasmād asaktaḥ satataṃ kāryaṃ karma samācara Bhg_03.019a [=MBh_06,025.019a]
asakto hy ācaran karma param āpnoti pūruṣaḥ Bhg_03.019c [=MBh_06,025.019c]
karmaṇaiva hi saṃsiddhim āsthitā janakādayaḥ Bhg_03.020a [=MBh_06,025.020a]
lokasaṃgraham evāpi saṃpaśyan kartum arhasi Bhg_03.020c [=MBh_06,025.020c]
yad yad ācarati śreṣṭhas tat tad evetaro janaḥ Bhg_03.021a [=MBh_06,025.021a]
sa yat pramāṇaṃ kurute lokas tad anuvartate Bhg_03.021c [=MBh_06,025.021c]
na me pārthāsti kartavyaṃ triṣu lokeṣu kiṃ cana Bhg_03.022a [=MBh_06,025.022a]
nānavāptam avāptavyaṃ varta eva ca karmaṇi Bhg_03.022c [=MBh_06,025.022c]
yadi hy ahaṃ na varteyaṃ jātu karmaṇy atandritaḥ Bhg_03.023a [=MBh_06,025.023a]
mama vartmānuvartante manuṣyāḥ pārtha sarvaśaḥ Bhg_03.023c [=MBh_06,025.023c]
utsīdeyur ime lokā na kuryāṃ karma ced aham Bhg_03.024a [=MBh_06,025.024a]
saṃkarasya ca kartā syām upahanyām imāḥ prajāḥ Bhg_03.024c [=MBh_06,025.024c]
saktāḥ karmaṇy avidvāṃso yathā kurvanti bhārata Bhg_03.025a [=MBh_06,025.025a]
kuryād vidvāṃs tathāsaktaś cikīrṣur lokasaṃgraham Bhg_03.025c [=MBh_06,025.025c]
na buddhibhedaṃ janayed ajñānāṃ karmasaṅginām Bhg_03.026a [=MBh_06,025.026a]
joṣayet sarvakarmāṇi vidvān yuktaḥ samācaran Bhg_03.026c [=MBh_06,025.026c]
prakṛteḥ kriyamāṇāni guṇaiḥ karmāṇi sarvaśaḥ Bhg_03.027a [=MBh_06,025.027a]
ahaṃkāravimūḍhātmā kartāham iti manyate Bhg_03.027c [=MBh_06,025.027c]
tattvavit tu mahābāho guṇakarmavibhāgayoḥ Bhg_03.028a [=MBh_06,025.028a]
guṇā guṇeṣu vartanta iti matvā na sajjate Bhg_03.028c [=MBh_06,025.028c]
prakṛter guṇasaṃmūḍhāḥ sajjante guṇakarmasu Bhg_03.029a [=MBh_06,025.029a]
tān akṛtsnavido mandān kṛtsnavin na vicālayet Bhg_03.029c [=MBh_06,025.029c]
mayi sarvāṇi karmāṇi saṃnyasyādhyātmacetasā Bhg_03.030a [=MBh_06,025.030a]
nirāśīr nirmamo bhūtvā yudhyasva vigatajvaraḥ Bhg_03.030c [=MBh_06,025.030c]
ye me matam idaṃ nityam anutiṣṭhanti mānavāḥ Bhg_03.031a [=MBh_06,025.031a]
śraddhāvanto 'nasūyanto mucyante te 'pi karmabhiḥ Bhg_03.031c [=MBh_06,025.031c]
ye tv etad abhyasūyanto nānutiṣṭhanti me matam Bhg_03.032a [=MBh_06,025.032a]
sarvajñānavimūḍhāṃs tān viddhi naṣṭān acetasaḥ Bhg_03.032c [=MBh_06,025.032c]
sadṛśaṃ ceṣṭate svasyāḥ prakṛter jñānavān api Bhg_03.033a [=MBh_06,025.033a]
prakṛtiṃ yānti bhūtāni nigrahaḥ kiṃ kariṣyati Bhg_03.033c [=MBh_06,025.033c]
indriyasyendriyasyārthe rāgadveṣau vyavasthitau Bhg_03.034a [=MBh_06,025.034a]
tayor na vaśam āgacchet tau hy asya paripanthinau Bhg_03.034c [=MBh_06,025.034c]
śreyān svadharmo viguṇaḥ paradharmāt svanuṣṭhitāt Bhg_03.035a [=MBh_06,025.035a]
svadharme nidhanaṃ śreyaḥ paradharmo bhayāvahaḥ Bhg_03.035c [=MBh_06,025.035c]
arjuna uvāca Bhg_03.036 [=MBh_06,025.036]
atha kena prayukto 'yaṃ pāpaṃ carati pūruṣaḥ Bhg_03.036a [=MBh_06,025.036a]
anicchann api vārṣṇeya balād iva niyojitaḥ Bhg_03.036c [=MBh_06,025.036c]
śrībhagavān uvāca Bhg_03.037 [=MBh_06,025.037]
kāma eṣa krodha eṣa rajoguṇasamudbhavaḥ Bhg_03.037a [=MBh_06,025.037a]
mahāśano mahāpāpmā viddhy enam iha vairiṇam Bhg_03.037c [=MBh_06,025.037c]
dhūmenāvriyate vahnir yathādarśo malena ca Bhg_03.038a [=MBh_06,025.038a]
yatholbenāvṛto garbhas tathā tenedam āvṛtam Bhg_03.038c [=MBh_06,025.038c]
āvṛtaṃ jñānam etena jñānino nityavairiṇā Bhg_03.039a [=MBh_06,025.039a]
kāmarūpeṇa kaunteya duṣpūreṇānalena ca Bhg_03.039c [=MBh_06,025.039c]
indriyāṇi mano buddhir asyādhiṣṭhānam ucyate Bhg_03.040a [=MBh_06,025.040a]
etair vimohayaty eṣa jñānam āvṛtya dehinam Bhg_03.040c [=MBh_06,025.040c]
tasmāt tvam indriyāṇy ādau niyamya bharatarṣabha Bhg_03.041a [=MBh_06,025.041a]
pāpmānaṃ prajahihy enaṃ jñānavijñānanāśanam Bhg_03.041c [=MBh_06,025.041c]
indriyāṇi parāṇy āhur indriyebhyaḥ paraṃ manaḥ Bhg_03.042a [=MBh_06,025.042a]
manasas tu parā buddhir yo buddheḥ paratas tu saḥ Bhg_03.042c [=MBh_06,025.042c]
evaṃ buddheḥ paraṃ buddhvā saṃstabhyātmānam ātmanā Bhg_03.043a [=MBh_06,025.043a]
jahi śatruṃ mahābāho kāmarūpaṃ durāsadam Bhg_03.043c [=MBh_06,025.043c]
śrībhagavān uvāca Bhg_04.001 [=MBh_06,026.001]
imaṃ vivasvate yogaṃ proktavān aham avyayam Bhg_04.001a [=MBh_06,026.001a]
vivasvān manave prāha manur ikṣvākave 'bravīt Bhg_04.001c [=MBh_06,026.001c]
evaṃ paraṃparāprāptam imaṃ rājarṣayo viduḥ Bhg_04.002a [=MBh_06,026.002a]
sa kāleneha mahatā yogo naṣṭaḥ paraṃtapa Bhg_04.002c [=MBh_06,026.002c]
sa evāyaṃ mayā te 'dya yogaḥ proktaḥ purātanaḥ Bhg_04.003a [=MBh_06,026.003a]
bhakto 'si me sakhā ceti rahasyaṃ hy etad uttamam Bhg_04.003c [=MBh_06,026.003c]
arjuna uvāca Bhg_04.004 [=MBh_06,026.004]
aparaṃ bhavato janma paraṃ janma vivasvataḥ Bhg_04.004a [=MBh_06,026.004a]
katham etad vijānīyāṃ tvam ādau proktavān iti Bhg_04.004c [=MBh_06,026.004c]
śrībhagavān uvāca Bhg_04.005 [=MBh_06,026.005]
bahūni me vyatītāni janmāni tava cārjuna Bhg_04.005a [=MBh_06,026.005a]
tāny ahaṃ veda sarvāṇi na tvaṃ vettha paraṃtapa Bhg_04.005c [=MBh_06,026.005c]
ajo 'pi sann avyayātmā bhūtānām īśvaro 'pi san Bhg_04.006a [=MBh_06,026.006a]
prakṛtiṃ svām adhiṣṭhāya saṃbhavāmy ātmamāyayā Bhg_04.006c [=MBh_06,026.006c]
yadā yadā hi dharmasya glānir bhavati bhārata Bhg_04.007a [=MBh_06,026.007a]
abhyutthānam adharmasya tadātmānaṃ sṛjāmy aham Bhg_04.007c [=MBh_06,026.007c]
paritrāṇāya sādhūnāṃ vināśāya ca duṣkṛtām Bhg_04.008a [=MBh_06,026.008a]
dharmasaṃsthāpanārthāya saṃbhavāmi yuge yuge Bhg_04.008c [=MBh_06,026.008c]
janma karma ca me divyam evaṃ yo vetti tattvataḥ Bhg_04.009a [=MBh_06,026.009a]
tyaktvā dehaṃ punarjanma naiti mām eti so 'rjuna Bhg_04.009c [=MBh_06,026.009c]
vītarāgabhayakrodhā manmayā mām upāśritāḥ Bhg_04.010a [=MBh_06,026.010a]
bahavo jñānatapasā pūtā madbhāvam āgatāḥ Bhg_04.010c [=MBh_06,026.010c]
ye yathā māṃ prapadyante tāṃs tathaiva bhajāmy aham Bhg_04.011a [=MBh_06,026.011a]
mama vartmānuvartante manuṣyāḥ pārtha sarvaśaḥ Bhg_04.011c [=MBh_06,026.011c]
kāṅkṣantaḥ karmaṇāṃ siddhiṃ yajanta iha devatāḥ Bhg_04.012a [=MBh_06,026.012a]
kṣipraṃ hi mānuṣe loke siddhir bhavati karmajā Bhg_04.012c [=MBh_06,026.012c]
cāturvarṇyaṃ mayā sṛṣṭaṃ guṇakarmavibhāgaśaḥ Bhg_04.013a [=MBh_06,026.013a]
tasya kartāram api māṃ viddhy akartāram avyayam Bhg_04.013c [=MBh_06,026.013c]
na māṃ karmāṇi limpanti na me karmaphale spṛhā Bhg_04.014a [=MBh_06,026.014a]
iti māṃ yo 'bhijānāti karmabhir na sa badhyate Bhg_04.014c [=MBh_06,026.014c]
evaṃ jñātvā kṛtaṃ karma pūrvair api mumukṣubhiḥ Bhg_04.015a [=MBh_06,026.015a]
kuru karmaiva tasmāt tvaṃ pūrvaiḥ pūrvataraṃ kṛtam Bhg_04.015c [=MBh_06,026.015c]
kiṃ karma kim akarmeti kavayo 'py atra mohitāḥ Bhg_04.016a [=MBh_06,026.016a]
tat te karma pravakṣyāmi yaj jñātvā mokṣyase 'śubhāt Bhg_04.016c [=MBh_06,026.016c]
karmaṇo hy api boddhavyaṃ boddhavyaṃ ca vikarmaṇaḥ Bhg_04.017a [=MBh_06,026.017a]
akarmaṇaś ca boddhavyaṃ gahanā karmaṇo gatiḥ Bhg_04.017c [=MBh_06,026.017c]
karmaṇy akarma yaḥ paśyed akarmaṇi ca karma yaḥ Bhg_04.018a [=MBh_06,026.018a]
sa buddhimān manuṣyeṣu sa yuktaḥ kṛtsnakarmakṛt Bhg_04.018c [=MBh_06,026.018c]
yasya sarve samārambhāḥ kāmasaṃkalpavarjitāḥ Bhg_04.019a [=MBh_06,026.019a]
jñānāgnidagdhakarmāṇaṃ tam āhuḥ paṇḍitaṃ budhāḥ Bhg_04.019c [=MBh_06,026.019c]
tyaktvā karmaphalāsaṅgaṃ nityatṛpto nirāśrayaḥ Bhg_04.020a [=MBh_06,026.020a]
karmaṇy abhipravṛtto 'pi naiva kiṃ cit karoti saḥ Bhg_04.020c [=MBh_06,026.020c]
nirāśīr yatacittātmā tyaktasarvaparigrahaḥ Bhg_04.021a [=MBh_06,026.021a]
śārīraṃ kevalaṃ karma kurvan nāpnoti kilbiṣam Bhg_04.021c [=MBh_06,026.021c]
yadṛcchālābhasaṃtuṣṭo dvaṃdvātīto vimatsaraḥ Bhg_04.022a [=MBh_06,026.022a]
samaḥ siddhāv asiddhau ca kṛtvāpi na nibadhyate Bhg_04.022c [=MBh_06,026.022c]
gatasaṅgasya muktasya jñānāvasthitacetasaḥ Bhg_04.023a [=MBh_06,026.023a]
yajñāyācarataḥ karma samagraṃ pravilīyate Bhg_04.023c [=MBh_06,026.023c]
brahmārpaṇaṃ brahmahavir brahmāgnau brahmaṇā hutam Bhg_04.024a [=MBh_06,026.024a]
brahmaiva tena gantavyaṃ brahmakarmasamādhinā Bhg_04.024c [=MBh_06,026.024c]
daivam evāpare yajñaṃ yoginaḥ paryupāsate Bhg_04.025a [=MBh_06,026.025a]
brahmāgnāv apare yajñaṃ yajñenaivopajuhvati Bhg_04.025c [=MBh_06,026.025c]
śrotrādīnīndriyāṇy anye saṃyamāgniṣu juhvati Bhg_04.026a [=MBh_06,026.026a]
śabdādīn viṣayān anya indriyāgniṣu juhvati Bhg_04.026c [=MBh_06,026.026c]
sarvāṇīndriyakarmāṇi prāṇakarmāṇi cāpare Bhg_04.027a [=MBh_06,026.027a]
ātmasaṃyamayogāgnau juhvati jñānadīpite Bhg_04.027c [=MBh_06,026.027c]
dravyayajñās tapoyajñā yogayajñās tathāpare Bhg_04.028a [=MBh_06,026.028a]
svādhyāyajñānayajñāś ca yatayaḥ saṃśitavratāḥ Bhg_04.028c [=MBh_06,026.028c]
apāne juhvati prāṇaṃ prāṇe 'pānaṃ tathāpare Bhg_04.029a [=MBh_06,026.029a]
prāṇāpānagatī ruddhvā prāṇāyāmaparāyaṇāḥ Bhg_04.029c [=MBh_06,026.029c]
apare niyatāhārāḥ prāṇān prāṇeṣu juhvati Bhg_04.030a [=MBh_06,026.030a]
sarve 'py ete yajñavido yajñakṣapitakalmaṣāḥ Bhg_04.030c [=MBh_06,026.030c]
yajñaśiṣṭāmṛtabhujo yānti brahma sanātanam Bhg_04.031a [=MBh_06,026.031a]
nāyaṃ loko 'sty ayajñasya kuto 'nyaḥ kurusattama Bhg_04.031c [=MBh_06,026.031c]
evaṃ bahuvidhā yajñā vitatā brahmaṇo mukhe Bhg_04.032a [=MBh_06,026.032a]
karmajān viddhi tān sarvān evaṃ jñātvā vimokṣyase Bhg_04.032c [=MBh_06,026.032c]
śreyān dravyamayād yajñāj jñānayajñaḥ paraṃtapa Bhg_04.033a [=MBh_06,026.033a]
sarvaṃ karmākhilaṃ pārtha jñāne parisamāpyate Bhg_04.033c [=MBh_06,026.033c]
tad viddhi praṇipātena paripraśnena sevayā Bhg_04.034a [=MBh_06,026.034a]
upadekṣyanti te jñānaṃ jñāninas tattvadarśinaḥ Bhg_04.034c [=MBh_06,026.034c]
yaj jñātvā na punar moham evaṃ yāsyasi pāṇḍava Bhg_04.035a [=MBh_06,026.035a]
yena bhūtāny aśeṣeṇa drakṣyasy ātmany atho mayi Bhg_04.035c [=MBh_06,026.035c]
api ced asi pāpebhyaḥ sarvebhyaḥ pāpakṛttamaḥ Bhg_04.036a [=MBh_06,026.036a]
sarvaṃ jñānaplavenaiva vṛjinaṃ saṃtariṣyasi Bhg_04.036c [=MBh_06,026.036c]
yathaidhāṃsi samiddho 'gnir bhasmasāt kurute 'rjuna Bhg_04.037a [=MBh_06,026.037a]
jñānāgniḥ sarvakarmāṇi bhasmasāt kurute tathā Bhg_04.037c [=MBh_06,026.037c]
na hi jñānena sadṛśaṃ pavitram iha vidyate Bhg_04.038a [=MBh_06,026.038a]
tat svayaṃ yogasaṃsiddhaḥ kālenātmani vindati Bhg_04.038c [=MBh_06,026.038c]
śraddhāvāṃl labhate jñānaṃ tatparaḥ saṃyatendriyaḥ Bhg_04.039a [=MBh_06,026.039a]
jñānaṃ labdhvā parāṃ śāntim acireṇādhigacchati Bhg_04.039c [=MBh_06,026.039c]
ajñaś cāśraddadhānaś ca saṃśayātmā vinaśyati Bhg_04.040a [=MBh_06,026.040a]
nāyaṃ loko 'sti na paro na sukhaṃ saṃśayātmanaḥ Bhg_04.040c [=MBh_06,026.040c]
yogasaṃnyastakarmāṇaṃ jñānasaṃchinnasaṃśayam Bhg_04.041a [=MBh_06,026.041a]
ātmavantaṃ na karmāṇi nibadhnanti dhanaṃjaya Bhg_04.041c [=MBh_06,026.041c]
tasmād ajñānasaṃbhūtaṃ hṛtsthaṃ jñānāsinātmanaḥ Bhg_04.042a [=MBh_06,026.042a]
chittvainaṃ saṃśayaṃ yogam ātiṣṭhottiṣṭha bhārata Bhg_04.042c [=MBh_06,026.042c]
arjuna uvāca Bhg_05.001 [=MBh_06,027.001]
saṃnyāsaṃ karmaṇāṃ kṛṣṇa punar yogaṃ ca śaṃsasi Bhg_05.001a [=MBh_06,027.001a]
yac chreya etayor ekaṃ tan me brūhi suniścitam Bhg_05.001c [=MBh_06,027.001c]
śrībhagavān uvāca Bhg_05.002 [=MBh_06,027.002]
saṃnyāsaḥ karmayogaś ca niḥśreyasakarāv ubhau Bhg_05.002a [=MBh_06,027.002a]
tayos tu karmasaṃnyāsāt karmayogo viśiṣyate Bhg_05.002c [=MBh_06,027.002c]
jñeyaḥ sa nityasaṃnyāsī yo na dveṣṭi na kāṅkṣati Bhg_05.003a [=MBh_06,027.003a]
nirdvaṃdvo hi mahābāho sukhaṃ bandhāt pramucyate Bhg_05.003c [=MBh_06,027.003c]
sāṃkhyayogau pṛthag bālāḥ pravadanti na paṇḍitāḥ Bhg_05.004a [=MBh_06,027.004a]
ekam apy āsthitaḥ samyag ubhayor vindate phalam Bhg_05.004c [=MBh_06,027.004c]
yat sāṃkhyaiḥ prāpyate sthānaṃ tad yogair api gamyate Bhg_05.005a [=MBh_06,027.005a]
ekaṃ sāṃkhyaṃ ca yogaṃ ca yaḥ paśyati sa paśyati Bhg_05.005c [=MBh_06,027.005c]
saṃnyāsas tu mahābāho duḥkham āptum ayogataḥ Bhg_05.006a [=MBh_06,027.006a]
yogayukto munir brahma nacireṇādhigacchati Bhg_05.006c [=MBh_06,027.006c]
yogayukto viśuddhātmā vijitātmā jitendriyaḥ Bhg_05.007a [=MBh_06,027.007a]
sarvabhūtātmabhūtātmā kurvann api na lipyate Bhg_05.007c [=MBh_06,027.007c]
naiva kiṃ cit karomīti yukto manyeta tattvavit Bhg_05.008a [=MBh_06,027.008a]
paśyañ śṛṇvan spṛśañ jighrann aśnan gacchan svapañ śvasan Bhg_05.008c [=MBh_06,027.008c]
pralapan visṛjan gṛhṇann unmiṣan nimiṣann api Bhg_05.009a [=MBh_06,027.009a]
indriyāṇīndriyārtheṣu vartanta iti dhārayan Bhg_05.009c [=MBh_06,027.009c]
brahmaṇy ādhāya karmāṇi saṅgaṃ tyaktvā karoti yaḥ Bhg_05.010a [=MBh_06,027.010a]
lipyate na sa pāpena padmapatram ivāmbhasā Bhg_05.010c [=MBh_06,027.010c]
kāyena manasā buddhyā kevalair indriyair api Bhg_05.011a [=MBh_06,027.011a]
yoginaḥ karma kurvanti saṅgaṃ tyaktvātmaśuddhaye Bhg_05.011c [=MBh_06,027.011c]
yuktaḥ karmaphalaṃ tyaktvā śāntim āpnoti naiṣṭhikīm Bhg_05.012a [=MBh_06,027.012a]
ayuktaḥ kāmakāreṇa phale sakto nibadhyate Bhg_05.012c [=MBh_06,027.012c]
sarvakarmāṇi manasā saṃnyasyāste sukhaṃ vaśī Bhg_05.013a [=MBh_06,027.013a]
navadvāre pure dehī naiva kurvan na kārayan Bhg_05.013c [=MBh_06,027.013c]
na kartṛtvaṃ na karmāṇi lokasya sṛjati prabhuḥ Bhg_05.014a [=MBh_06,027.014a]
na karmaphalasaṃyogaṃ svabhāvas tu pravartate Bhg_05.014c [=MBh_06,027.014c]
nādatte kasya cit pāpaṃ na caiva sukṛtaṃ vibhuḥ Bhg_05.015a [=MBh_06,027.015a]
ajñānenāvṛtaṃ jñānaṃ tena muhyanti jantavaḥ Bhg_05.015c [=MBh_06,027.015c]
jñānena tu tad ajñānaṃ yeṣāṃ nāśitam ātmanaḥ Bhg_05.016a [=MBh_06,027.016a]
teṣām ādityavaj jñānaṃ prakāśayati tatparam Bhg_05.016c [=MBh_06,027.016c]
tadbuddhayas tadātmānas tanniṣṭhās tatparāyaṇāḥ Bhg_05.017a [=MBh_06,027.017a]
gacchanty apunarāvṛttiṃ jñānanirdhūtakalmaṣāḥ Bhg_05.017c [=MBh_06,027.017c]
vidyāvinayasaṃpanne brāhmaṇe gavi hastini Bhg_05.018a [=MBh_06,027.018a]
śuni caiva śvapāke ca paṇḍitāḥ samadarśinaḥ Bhg_05.018c [=MBh_06,027.018c]
ihaiva tair jitaḥ sargo yeṣāṃ sāmye sthitaṃ manaḥ Bhg_05.019a [=MBh_06,027.019a]
nirdoṣaṃ hi samaṃ brahma tasmād brahmaṇi te sthitāḥ Bhg_05.019c [=MBh_06,027.019c]
na prahṛṣyet priyaṃ prāpya nodvijet prāpya cāpriyam Bhg_05.020a [=MBh_06,027.020a]
sthirabuddhir asaṃmūḍho brahmavid brahmaṇi sthitaḥ Bhg_05.020c [=MBh_06,027.020c]
bāhyasparśeṣv asaktātmā vindaty ātmani yat sukham Bhg_05.021a [=MBh_06,027.021a]
sa brahmayogayuktātmā sukham akṣayam aśnute Bhg_05.021c [=MBh_06,027.021c]
ye hi saṃsparśajā bhogā duḥkhayonaya eva te Bhg_05.022a [=MBh_06,027.022a]
ādyantavantaḥ kaunteya na teṣu ramate budhaḥ Bhg_05.022c [=MBh_06,027.022c]
śaknotīhaiva yaḥ soḍhuṃ prāk śarīravimokṣaṇāt Bhg_05.023a [=MBh_06,027.023a]
kāmakrodhodbhavaṃ vegaṃ sa yuktaḥ sa sukhī naraḥ Bhg_05.023c [=MBh_06,027.023c]
yo 'ntaḥsukho 'ntarārāmas tathāntarjyotir eva yaḥ Bhg_05.024a [=MBh_06,027.024a]
sa yogī brahmanirvāṇaṃ brahmabhūto 'dhigacchati Bhg_05.024c [=MBh_06,027.024c]
labhante brahmanirvāṇam ṛṣayaḥ kṣīṇakalmaṣāḥ Bhg_05.025a [=MBh_06,027.025a]
chinnadvaidhā yatātmānaḥ sarvabhūtahite ratāḥ Bhg_05.025c [=MBh_06,027.025c]
kāmakrodhaviyuktānāṃ yatīnāṃ yatacetasām Bhg_05.026a [=MBh_06,027.026a]
abhito brahmanirvāṇaṃ vartate viditātmanām Bhg_05.026c [=MBh_06,027.026c]
sparśān kṛtvā bahir bāhyāṃś cakṣuś caivāntare bhruvoḥ Bhg_05.027a [=MBh_06,027.027a]
prāṇāpānau samau kṛtvā nāsābhyantaracāriṇau Bhg_05.027c [=MBh_06,027.027c]
yatendriyamanobuddhir munir mokṣaparāyaṇaḥ Bhg_05.028a [=MBh_06,027.028a]
vigatecchābhayakrodho yaḥ sadā mukta eva saḥ Bhg_05.028c [=MBh_06,027.028c]
bhoktāraṃ yajñatapasāṃ sarvalokamaheśvaram Bhg_05.029a [=MBh_06,027.029a]
suhṛdaṃ sarvabhūtānāṃ jñātvā māṃ śāntim ṛcchati Bhg_05.029c [=MBh_06,027.029c]
śrībhagavān uvāca Bhg_06.001 [=MBh_06,028.001]
anāśritaḥ karmaphalaṃ kāryaṃ karma karoti yaḥ Bhg_06.001a [=MBh_06,028.001a]
sa saṃnyāsī ca yogī ca na niragnir na cākriyaḥ Bhg_06.001c [=MBh_06,028.001c]
yaṃ saṃnyāsam iti prāhur yogaṃ taṃ viddhi pāṇḍava Bhg_06.002a [=MBh_06,028.002a]
na hy asaṃnyastasaṃkalpo yogī bhavati kaś cana Bhg_06.002c [=MBh_06,028.002c]
ārurukṣor muner yogaṃ karma kāraṇam ucyate Bhg_06.003a [=MBh_06,028.003a]
yogārūḍhasya tasyaiva śamaḥ kāraṇam ucyate Bhg_06.003c [=MBh_06,028.003c]
yadā hi nendriyārtheṣu na karmasv anuṣajjate Bhg_06.004a [=MBh_06,028.004a]
sarvasaṃkalpasaṃnyāsī yogārūḍhas tadocyate Bhg_06.004c [=MBh_06,028.004c]
uddhared ātmanātmānaṃ nātmānam avasādayet Bhg_06.005a [=MBh_06,028.005a]
ātmaiva hy ātmano bandhur ātmaiva ripur ātmanaḥ Bhg_06.005c [=MBh_06,028.005c]
bandhur ātmātmanas tasya yenātmaivātmanā jitaḥ Bhg_06.006a [=MBh_06,028.006a]
anātmanas tu śatrutve vartetātmaiva śatruvat Bhg_06.006c [=MBh_06,028.006c]
jitātmanaḥ praśāntasya paramātmā samāhitaḥ Bhg_06.007a [=MBh_06,028.007a]
śītoṣṇasukhaduḥkheṣu tathā mānāvamānayoḥ Bhg_06.007c [=MBh_06,028.007c]
jñānavijñānatṛptātmā kūṭastho vijitendriyaḥ Bhg_06.008a [=MBh_06,028.008a]
yukta ity ucyate yogī samaloṣṭāśmakāñcanaḥ Bhg_06.008c [=MBh_06,028.008c]
suhṛnmitrāryudāsīnamadhyasthadveṣyabandhuṣu Bhg_06.009a [=MBh_06,028.009a]
sādhuṣv api ca pāpeṣu samabuddhir viśiṣyate Bhg_06.009c [=MBh_06,028.009c]
yogī yuñjīta satatam ātmānaṃ rahasi sthitaḥ Bhg_06.010a [=MBh_06,028.010a]
ekākī yatacittātmā nirāśīr aparigrahaḥ Bhg_06.010c [=MBh_06,028.010c]
śucau deśe pratiṣṭhāpya sthiram āsanam ātmanaḥ Bhg_06.011a [=MBh_06,028.011a]
nātyucchritaṃ nātinīcaṃ cailājinakuśottaram Bhg_06.011c [=MBh_06,028.011c]
tatraikāgraṃ manaḥ kṛtvā yatacittendriyakriyaḥ Bhg_06.012a [=MBh_06,028.012a]
upaviśyāsane yuñjyād yogam ātmaviśuddhaye Bhg_06.012c [=MBh_06,028.012c]
samaṃ kāyaśirogrīvaṃ dhārayann acalaṃ sthiraḥ Bhg_06.013a [=MBh_06,028.013a]
saṃprekṣya nāsikāgraṃ svaṃ diśaś cānavalokayan Bhg_06.013c [=MBh_06,028.013c]
praśāntātmā vigatabhīr brahmacārivrate sthitaḥ Bhg_06.014a [=MBh_06,028.014a]
manaḥ saṃyamya maccitto yukta āsīta matparaḥ Bhg_06.014c [=MBh_06,028.014c]
yuñjann evaṃ sadātmānaṃ yogī niyatamānasaḥ Bhg_06.015a [=MBh_06,028.015a]
śāntiṃ nirvāṇaparamāṃ matsaṃsthām adhigacchati Bhg_06.015c [=MBh_06,028.015c]
nātyaśnatas tu yogo 'sti na caikāntam anaśnataḥ Bhg_06.016a [=MBh_06,028.016a]
na cātisvapnaśīlasya jāgrato naiva cārjuna Bhg_06.016c [=MBh_06,028.016c]
yuktāhāravihārasya yuktaceṣṭasya karmasu Bhg_06.017a [=MBh_06,028.017a]
yuktasvapnāvabodhasya yogo bhavati duḥkhahā Bhg_06.017c [=MBh_06,028.017c]
yadā viniyataṃ cittam ātmany evāvatiṣṭhate Bhg_06.018a [=MBh_06,028.018a]
niḥspṛhaḥ sarvakāmebhyo yukta ity ucyate tadā Bhg_06.018c [=MBh_06,028.018c]
yathā dīpo nivātastho neṅgate sopamā smṛtā Bhg_06.019a [=MBh_06,028.019a]
yogino yatacittasya yuñjato yogam ātmanaḥ Bhg_06.019c [=MBh_06,028.019c]
yatroparamate cittaṃ niruddhaṃ yogasevayā Bhg_06.020a [=MBh_06,028.020a]
yatra caivātmanātmānaṃ paśyann ātmani tuṣyati Bhg_06.020c [=MBh_06,028.020c]
sukham ātyantikaṃ yat tad buddhigrāhyam atīndriyam Bhg_06.021a [=MBh_06,028.021a]
vetti yatra na caivāyaṃ sthitaś calati tattvataḥ Bhg_06.021c [=MBh_06,028.021c]
yaṃ labdhvā cāparaṃ lābhaṃ manyate nādhikaṃ tataḥ Bhg_06.022a [=MBh_06,028.022a]
yasmin sthito na duḥkhena guruṇāpi vicālyate Bhg_06.022c [=MBh_06,028.022c]
taṃ vidyād duḥkhasaṃyogaviyogaṃ yogasaṃjñitam Bhg_06.023a [=MBh_06,028.023a]
sa niścayena yoktavyo yogo 'nirviṇṇacetasā Bhg_06.023c [=MBh_06,028.023c]
saṃkalpaprabhavān kāmāṃs tyaktvā sarvān aśeṣataḥ Bhg_06.024a [=MBh_06,028.024a]
manasaivendriyagrāmaṃ viniyamya samantataḥ Bhg_06.024c [=MBh_06,028.024c]
śanaiḥ śanair uparamed buddhyā dhṛtigṛhītayā Bhg_06.025a [=MBh_06,028.025a]
ātmasaṃsthaṃ manaḥ kṛtvā na kiṃ cid api cintayet Bhg_06.025c [=MBh_06,028.025c]
yato yato niścarati manaś cañcalam asthiram Bhg_06.026a [=MBh_06,028.026a]
tatas tato niyamyaitad ātmany eva vaśaṃ nayet Bhg_06.026c [=MBh_06,028.026c]
praśāntamanasaṃ hy enaṃ yoginaṃ sukham uttamam Bhg_06.027a [=MBh_06,028.027a]
upaiti śāntarajasaṃ brahmabhūtam akalmaṣam Bhg_06.027c [=MBh_06,028.027c]
yuñjann evaṃ sadātmānaṃ yogī vigatakalmaṣaḥ Bhg_06.028a [=MBh_06,028.028a]
sukhena brahmasaṃsparśam atyantaṃ sukham aśnute Bhg_06.028c [=MBh_06,028.028c]
sarvabhūtastham ātmānaṃ sarvabhūtāni cātmani Bhg_06.029a [=MBh_06,028.029a]
īkṣate yogayuktātmā sarvatra samadarśanaḥ Bhg_06.029c [=MBh_06,028.029c]
yo māṃ paśyati sarvatra sarvaṃ ca mayi paśyati Bhg_06.030a [=MBh_06,028.030a]
tasyāhaṃ na praṇaśyāmi sa ca me na praṇaśyati Bhg_06.030c [=MBh_06,028.030c]
sarvabhūtasthitaṃ yo māṃ bhajaty ekatvam āsthitaḥ Bhg_06.031a [=MBh_06,028.031a]
sarvathā vartamāno 'pi sa yogī mayi vartate Bhg_06.031c [=MBh_06,028.031c]
ātmaupamyena sarvatra samaṃ paśyati yo 'rjuna Bhg_06.032a [=MBh_06,028.032a]
sukhaṃ vā yadi vā duḥkhaṃ sa yogī paramo mataḥ Bhg_06.032c [=MBh_06,028.032c]
arjuna uvāca Bhg_06.033 [=MBh_06,028.033]
yo 'yaṃ yogas tvayā proktaḥ sāmyena madhusūdana Bhg_06.033a [=MBh_06,028.033a]
etasyāhaṃ na paśyāmi cañcalatvāt sthitiṃ sthirām Bhg_06.033c [=MBh_06,028.033c]
cañcalaṃ hi manaḥ kṛṣṇa pramāthi balavad dṛḍham Bhg_06.034a [=MBh_06,028.034a]
tasyāhaṃ nigrahaṃ manye vāyor iva suduṣkaram Bhg_06.034c [=MBh_06,028.034c]
śrībhagavān uvāca Bhg_06.035 [=MBh_06,028.035]
asaṃśayaṃ mahābāho mano durnigrahaṃ calam Bhg_06.035a [=MBh_06,028.035a]
abhyāsena tu kaunteya vairāgyeṇa ca gṛhyate Bhg_06.035c [=MBh_06,028.035c]
asaṃyatātmanā yogo duṣprāpa iti me matiḥ Bhg_06.036a [=MBh_06,028.036a]
vaśyātmanā tu yatatā śakyo 'vāptum upāyataḥ Bhg_06.036c [=MBh_06,028.036c]
arjuna uvāca Bhg_06.037 [=MBh_06,028.037]
ayatiḥ śraddhayopeto yogāc calitamānasaḥ Bhg_06.037a [=MBh_06,028.037a]
aprāpya yogasaṃsiddhiṃ kāṃ gatiṃ kṛṣṇa gacchati Bhg_06.037c [=MBh_06,028.037c]
kaccin nobhayavibhraṣṭaś chinnābhram iva naśyati Bhg_06.038a [=MBh_06,028.038a]
apratiṣṭho mahābāho vimūḍho brahmaṇaḥ pathi Bhg_06.038c [=MBh_06,028.038c]
etan me saṃśayaṃ kṛṣṇa chettum arhasy aśeṣataḥ Bhg_06.039a [=MBh_06,028.039a]
tvad anyaḥ saṃśayasyāsya chettā na hy upapadyate Bhg_06.039c [=MBh_06,028.039c]
śrībhagavān uvāca Bhg_06.040 [=MBh_06,028.040]
pārtha naiveha nāmutra vināśas tasya vidyate Bhg_06.040a [=MBh_06,028.040a]
na hi kalyāṇakṛt kaś cid durgatiṃ tāta gacchati Bhg_06.040c [=MBh_06,028.040c]
prāpya puṇyakṛtāṃl lokān uṣitvā śāśvatīḥ samāḥ Bhg_06.041a [=MBh_06,028.041a]
śucīnāṃ śrīmatāṃ gehe yogabhraṣṭo 'bhijāyate Bhg_06.041c [=MBh_06,028.041c]
atha vā yoginām eva kule bhavati dhīmatām Bhg_06.042a [=MBh_06,028.042a]
etad dhi durlabhataraṃ loke janma yad īdṛśam Bhg_06.042c [=MBh_06,028.042c]
tatra taṃ buddhisaṃyogaṃ labhate paurvadehikam Bhg_06.043a [=MBh_06,028.043a]
yatate ca tato bhūyaḥ saṃsiddhau kurunandana Bhg_06.043c [=MBh_06,028.043c]
pūrvābhyāsena tenaiva hriyate hy avaśo 'pi saḥ Bhg_06.044a [=MBh_06,028.044a]
jijñāsur api yogasya śabdabrahmātivartate Bhg_06.044c [=MBh_06,028.044c]
prayatnād yatamānas tu yogī saṃśuddhakilbiṣaḥ Bhg_06.045a [=MBh_06,028.045a]
anekajanmasaṃsiddhas tato yāti parāṃ gatim Bhg_06.045c [=MBh_06,028.045c]
tapasvibhyo 'dhiko yogī jñānibhyo 'pi mato 'dhikaḥ Bhg_06.046a [=MBh_06,028.046a]
karmibhyaś cādhiko yogī tasmād yogī bhavārjuna Bhg_06.046c [=MBh_06,028.046c]
yoginām api sarveṣāṃ madgatenāntarātmanā Bhg_06.047a [=MBh_06,028.047a]
śraddhāvān bhajate yo māṃ sa me yuktatamo mataḥ Bhg_06.047c [=MBh_06,028.047c]
śrībhagavān uvāca Bhg_07.001 [=MBh_06,029.001]
mayy āsaktamanāḥ pārtha yogaṃ yuñjan madāśrayaḥ Bhg_07.001a [=MBh_06,029.001a]
asaṃśayaṃ samagraṃ māṃ yathā jñāsyasi tac chṛṇu Bhg_07.001c [=MBh_06,029.001c]
jñānaṃ te 'haṃ savijñānam idaṃ vakṣyāmy aśeṣataḥ Bhg_07.002a [=MBh_06,029.002a]
yaj jñātvā neha bhūyo 'nyaj jñātavyam avaśiṣyate Bhg_07.002c [=MBh_06,029.002c]
manuṣyāṇāṃ sahasreṣu kaś cid yatati siddhaye Bhg_07.003a [=MBh_06,029.003a]
yatatām api siddhānāṃ kaś cin māṃ vetti tattvataḥ Bhg_07.003c [=MBh_06,029.003c]
bhūmir āpo 'nalo vāyuḥ khaṃ mano buddhir eva ca Bhg_07.004a [=MBh_06,029.004a]
ahaṃkāra itīyaṃ me bhinnā prakṛtir aṣṭadhā Bhg_07.004c [=MBh_06,029.004c]
apareyam itas tv anyāṃ prakṛtiṃ viddhi me parām Bhg_07.005a [=MBh_06,029.005a]
jīvabhūtāṃ mahābāho yayedaṃ dhāryate jagat Bhg_07.005c [=MBh_06,029.005c]
etadyonīni bhūtāni sarvāṇīty upadhāraya Bhg_07.006a [=MBh_06,029.006a]
ahaṃ kṛtsnasya jagataḥ prabhavaḥ pralayas tathā Bhg_07.006c [=MBh_06,029.006c]
mattaḥ parataraṃ nānyat kiṃ cid asti dhanaṃjaya Bhg_07.007a [=MBh_06,029.007a]
mayi sarvam idaṃ protaṃ sūtre maṇigaṇā iva Bhg_07.007c [=MBh_06,029.007c]
raso 'ham apsu kaunteya prabhāsmi śaśisūryayoḥ Bhg_07.008a [=MBh_06,029.008a]
praṇavaḥ sarvavedeṣu śabdaḥ khe pauruṣaṃ nṛṣu Bhg_07.008c [=MBh_06,029.008c]
puṇyo gandhaḥ pṛthivyāṃ ca tejaś cāsmi vibhāvasau Bhg_07.009a [=MBh_06,029.009a]
jīvanaṃ sarvabhūteṣu tapaś cāsmi tapasviṣu Bhg_07.009c [=MBh_06,029.009c]
bījaṃ māṃ sarvabhūtānāṃ viddhi pārtha sanātanam Bhg_07.010a [=MBh_06,029.010a]
buddhir buddhimatām asmi tejas tejasvinām aham Bhg_07.010c [=MBh_06,029.010c]
balaṃ balavatāṃ cāhaṃ kāmarāgavivarjitam Bhg_07.011a [=MBh_06,029.011a]
dharmāviruddho bhūteṣu kāmo 'smi bharatarṣabha Bhg_07.011c [=MBh_06,029.011c]
ye caiva sāttvikā bhāvā rājasās tāmasāś ca ye Bhg_07.012a [=MBh_06,029.012a]
matta eveti tān viddhi na tv ahaṃ teṣu te mayi Bhg_07.012c [=MBh_06,029.012c]
tribhir guṇamayair bhāvair ebhiḥ sarvam idaṃ jagat Bhg_07.013a [=MBh_06,029.013a]
mohitaṃ nābhijānāti mām ebhyaḥ param avyayam Bhg_07.013c [=MBh_06,029.013c]
daivī hy eṣā guṇamayī mama māyā duratyayā Bhg_07.014a [=MBh_06,029.014a]
mām eva ye prapadyante māyām etāṃ taranti te Bhg_07.014c [=MBh_06,029.014c]
na māṃ duṣkṛtino mūḍhāḥ prapadyante narādhamāḥ Bhg_07.015a [=MBh_06,029.015a]
māyayāpahṛtajñānā āsuraṃ bhāvam āśritāḥ Bhg_07.015c [=MBh_06,029.015c]
caturvidhā bhajante māṃ janāḥ sukṛtino 'rjuna Bhg_07.016a [=MBh_06,029.016a]
ārto jijñāsur arthārthī jñānī ca bharatarṣabha Bhg_07.016c [=MBh_06,029.016c]
teṣāṃ jñānī nityayukta ekabhaktir viśiṣyate Bhg_07.017a [=MBh_06,029.017a]
priyo hi jñānino 'tyartham ahaṃ sa ca mama priyaḥ Bhg_07.017c [=MBh_06,029.017c]
udārāḥ sarva evaite jñānī tv ātmaiva me matam Bhg_07.018a [=MBh_06,029.018a]
āsthitaḥ sa hi yuktātmā mām evānuttamāṃ gatim Bhg_07.018c [=MBh_06,029.018c]
bahūnāṃ janmanām ante jñānavān māṃ prapadyate Bhg_07.019a [=MBh_06,029.019a]
vāsudevaḥ sarvam iti sa mahātmā sudurlabhaḥ Bhg_07.019c [=MBh_06,029.019c]
kāmais tais tair hṛtajñānāḥ prapadyante 'nyadevatāḥ Bhg_07.020a [=MBh_06,029.020a]
taṃ taṃ niyamam āsthāya prakṛtyā niyatāḥ svayā Bhg_07.020c [=MBh_06,029.020c]
yo yo yāṃ yāṃ tanuṃ bhaktaḥ śraddhayārcitum icchati Bhg_07.021a [=MBh_06,029.021a]
tasya tasyācalāṃ śraddhāṃ tām eva vidadhāmy aham Bhg_07.021c [=MBh_06,029.021c]
sa tayā śraddhayā yuktas tasyā rādhanam īhate Bhg_07.022a [=MBh_06,029.022a]
labhate ca tataḥ kāmān mayaiva vihitān hi tān Bhg_07.022c [=MBh_06,029.022c]
antavat tu phalaṃ teṣāṃ tad bhavaty alpamedhasām Bhg_07.023a [=MBh_06,029.023a]
devān devayajo yānti madbhaktā yānti mām api Bhg_07.023c [=MBh_06,029.023c]
avyaktaṃ vyaktim āpannaṃ manyante mām abuddhayaḥ Bhg_07.024a [=MBh_06,029.024a]
paraṃ bhāvam ajānanto mamāvyayam anuttamam Bhg_07.024c [=MBh_06,029.024c]
nāhaṃ prakāśaḥ sarvasya yogamāyāsamāvṛtaḥ Bhg_07.025a [=MBh_06,029.025a]
mūḍho 'yaṃ nābhijānāti loko mām ajam avyayam Bhg_07.025c [=MBh_06,029.025c]
vedāhaṃ samatītāni vartamānāni cārjuna Bhg_07.026a [=MBh_06,029.026a]
bhaviṣyāṇi ca bhūtāni māṃ tu veda na kaś cana Bhg_07.026c [=MBh_06,029.026c]
icchādveṣasamutthena dvaṃdvamohena bhārata Bhg_07.027a [=MBh_06,029.027a]
sarvabhūtāni saṃmohaṃ sarge yānti paraṃtapa Bhg_07.027c [=MBh_06,029.027c]
yeṣāṃ tv antagataṃ pāpaṃ janānāṃ puṇyakarmaṇām Bhg_07.028a [=MBh_06,029.028a]
te dvaṃdvamohanirmuktā bhajante māṃ dṛḍhavratāḥ Bhg_07.028c [=MBh_06,029.028c]
jarāmaraṇamokṣāya mām āśritya yatanti ye Bhg_07.029a [=MBh_06,029.029a]
te brahma tad viduḥ kṛtsnam adhyātmaṃ karma cākhilam Bhg_07.029c [=MBh_06,029.029c]
sādhibhūtādhidaivaṃ māṃ sādhiyajñaṃ ca ye viduḥ Bhg_07.030a [=MBh_06,029.030a]
prayāṇakāle 'pi ca māṃ te vidur yuktacetasaḥ Bhg_07.030c [=MBh_06,029.030c]
arjuna uvāca Bhg_08.001 [=MBh_06,030.001]
kiṃ tad brahma kim adhyātmaṃ kiṃ karma puruṣottama Bhg_08.001a [=MBh_06,030.001a]
adhibhūtaṃ ca kiṃ proktam adhidaivaṃ kim ucyate Bhg_08.001c [=MBh_06,030.001c]
adhiyajñaḥ kathaṃ ko 'tra dehe 'smin madhusūdana Bhg_08.002a [=MBh_06,030.002a]
prayāṇakāle ca kathaṃ jñeyo 'si niyatātmabhiḥ Bhg_08.002c [=MBh_06,030.002c]
śrībhagavān uvāca Bhg_08.003 [=MBh_06,030.003]
akṣaraṃ brahma paramaṃ svabhāvo 'dhyātmam ucyate Bhg_08.003a [=MBh_06,030.003a]
bhūtabhāvodbhavakaro visargaḥ karmasaṃjñitaḥ Bhg_08.003c [=MBh_06,030.003c]
adhibhūtaṃ kṣaro bhāvaḥ puruṣaś cādhidaivatam Bhg_08.004a [=MBh_06,030.004a]
adhiyajño 'ham evātra dehe dehabhṛtāṃ vara Bhg_08.004c [=MBh_06,030.004c]
antakāle ca mām eva smaran muktvā kalevaram Bhg_08.005a [=MBh_06,030.005a]
yaḥ prayāti sa madbhāvaṃ yāti nāsty atra saṃśayaḥ Bhg_08.005c [=MBh_06,030.005c]
yaṃ yaṃ vāpi smaran bhāvaṃ tyajaty ante kalevaram Bhg_08.006a [=MBh_06,030.006a]
taṃ tam evaiti kaunteya sadā tadbhāvabhāvitaḥ Bhg_08.006c [=MBh_06,030.006c]
tasmāt sarveṣu kāleṣu mām anusmara yudhya ca Bhg_08.007a [=MBh_06,030.007a]
mayy arpitamanobuddhir mām evaiṣyasy asaṃśayaḥ Bhg_08.007c [=MBh_06,030.007c]
abhyāsayogayuktena cetasā nānyagāminā Bhg_08.008a [=MBh_06,030.008a]
paramaṃ puruṣaṃ divyaṃ yāti pārthānucintayan Bhg_08.008c [=MBh_06,030.008c]
kaviṃ purāṇam anuśāsitāram; aṇor aṇīyāṃsam anusmared yaḥ Bhg_08.009a [=MBh_06,030.009a]
sarvasya dhātāram acintyarūpam; ādityavarṇaṃ tamasaḥ parastāt Bhg_08.009c [=MBh_06,030.009c]
prayāṇakāle manasācalena; bhaktyā yukto yogabalena caiva Bhg_08.010a [=MBh_06,030.010a]
bhruvor madhye prāṇam āveśya samyak; sa taṃ paraṃ puruṣam upaiti divyam Bhg_08.010c [=MBh_06,030.010c]
yad akṣaraṃ vedavido vadanti; viśanti yad yatayo vītarāgāḥ Bhg_08.011a [=MBh_06,030.011a]
yad icchanto brahmacaryaṃ caranti; tat te padaṃ saṃgraheṇa pravakṣye Bhg_08.011c [=MBh_06,030.011c]
sarvadvārāṇi saṃyamya mano hṛdi nirudhya ca Bhg_08.012a [=MBh_06,030.012a]
mūrdhny ādhāyātmanaḥ prāṇam āsthito yogadhāraṇām Bhg_08.012c [=MBh_06,030.012c]
om ity ekākṣaraṃ brahma vyāharan mām anusmaran Bhg_08.013a [=MBh_06,030.013a]
yaḥ prayāti tyajan dehaṃ sa yāti paramāṃ gatim Bhg_08.013c [=MBh_06,030.013c]
ananyacetāḥ satataṃ yo māṃ smarati nityaśaḥ Bhg_08.014a [=MBh_06,030.014a]
tasyāhaṃ sulabhaḥ pārtha nityayuktasya yoginaḥ Bhg_08.014c [=MBh_06,030.014c]
mām upetya punarjanma duḥkhālayam aśāśvatam Bhg_08.015a [=MBh_06,030.015a]
nāpnuvanti mahātmānaḥ saṃsiddhiṃ paramāṃ gatāḥ Bhg_08.015c [=MBh_06,030.015c]
ā brahmabhuvanāl lokāḥ punarāvartino 'rjuna Bhg_08.016a [=MBh_06,030.016a]
mām upetya tu kaunteya punarjanma na vidyate Bhg_08.016c [=MBh_06,030.016c]
sahasrayugaparyantam ahar yad brahmaṇo viduḥ Bhg_08.017a [=MBh_06,030.017a]
rātriṃ yugasahasrāntāṃ te 'horātravido janāḥ Bhg_08.017c [=MBh_06,030.017c]
avyaktād vyaktayaḥ sarvāḥ prabhavanty aharāgame Bhg_08.018a [=MBh_06,030.018a]
rātryāgame pralīyante tatraivāvyaktasaṃjñake Bhg_08.018c [=MBh_06,030.018c]
bhūtagrāmaḥ sa evāyaṃ bhūtvā bhūtvā pralīyate Bhg_08.019a [=MBh_06,030.019a]
rātryāgame 'vaśaḥ pārtha prabhavaty aharāgame Bhg_08.019c [=MBh_06,030.019c]
paras tasmāt tu bhāvo 'nyo 'vyakto 'vyaktāt sanātanaḥ Bhg_08.020a [=MBh_06,030.020a]
yaḥ sa sarveṣu bhūteṣu naśyatsu na vinaśyati Bhg_08.020c [=MBh_06,030.020c]
avyakto 'kṣara ity uktas tam āhuḥ paramāṃ gatim Bhg_08.021a [=MBh_06,030.021a]
yaṃ prāpya na nivartante tad dhāma paramaṃ mama Bhg_08.021c [=MBh_06,030.021c]
puruṣaḥ sa paraḥ pārtha bhaktyā labhyas tv ananyayā Bhg_08.022a [=MBh_06,030.022a]
yasyāntaḥsthāni bhūtāni yena sarvam idaṃ tatam Bhg_08.022c [=MBh_06,030.022c]
yatra kāle tv anāvṛttim āvṛttiṃ caiva yoginaḥ Bhg_08.023a [=MBh_06,030.023a]
prayātā yānti taṃ kālaṃ vakṣyāmi bharatarṣabha Bhg_08.023c [=MBh_06,030.023c]
agnir jyotir ahaḥ śuklaḥ ṣaṇmāsā uttarāyaṇam Bhg_08.024a [=MBh_06,030.024a]
tatra prayātā gacchanti brahma brahmavido janāḥ Bhg_08.024c [=MBh_06,030.024c]
dhūmo rātris tathā kṛṣṇaḥ ṣaṇmāsā dakṣiṇāyanam Bhg_08.025a [=MBh_06,030.025a]
tatra cāndramasaṃ jyotir yogī prāpya nivartate Bhg_08.025c [=MBh_06,030.025c]
śuklakṛṣṇe gatī hy ete jagataḥ śāśvate mate Bhg_08.026a [=MBh_06,030.026a]
ekayā yāty anāvṛttim anyayāvartate punaḥ Bhg_08.026c [=MBh_06,030.026c]
naite sṛtī pārtha jānan yogī muhyati kaś cana Bhg_08.027a [=MBh_06,030.027a]
tasmāt sarveṣu kāleṣu yogayukto bhavārjuna Bhg_08.027c [=MBh_06,030.027c]
vedeṣu yajñeṣu tapaḥsu caiva; dāneṣu yat puṇyaphalaṃ pradiṣṭam Bhg_08.028a [=MBh_06,030.028a]
atyeti tat sarvam idaṃ viditvā; yogī paraṃ sthānam upaiti cādyam Bhg_08.028c [=MBh_06,030.028c]
śrībhagavān uvāca Bhg_09.001 [=MBh_06,031.001]
idaṃ tu te guhyatamaṃ pravakṣyāmy anasūyave Bhg_09.001a [=MBh_06,031.001a]
jñānaṃ vijñānasahitaṃ yaj jñātvā mokṣyase 'śubhāt Bhg_09.001c [=MBh_06,031.001c]
rājavidyā rājaguhyaṃ pavitram idam uttamam Bhg_09.002a [=MBh_06,031.002a]
pratyakṣāvagamaṃ dharmyaṃ susukhaṃ kartum avyayam Bhg_09.002c [=MBh_06,031.002c]
aśraddadhānāḥ puruṣā dharmasyāsya paraṃtapa Bhg_09.003a [=MBh_06,031.003a]
aprāpya māṃ nivartante mṛtyusaṃsāravartmani Bhg_09.003c [=MBh_06,031.003c]
mayā tatam idaṃ sarvaṃ jagad avyaktamūrtinā Bhg_09.004a [=MBh_06,031.004a]
matsthāni sarvabhūtāni na cāhaṃ teṣv avasthitaḥ Bhg_09.004c [=MBh_06,031.004c]
na ca matsthāni bhūtāni paśya me yogam aiśvaram Bhg_09.005a [=MBh_06,031.005a]
bhūtabhṛn na ca bhūtastho mamātmā bhūtabhāvanaḥ Bhg_09.005c [=MBh_06,031.005c]
yathākāśasthito nityaṃ vāyuḥ sarvatrago mahān Bhg_09.006a [=MBh_06,031.006a]
tathā sarvāṇi bhūtāni matsthānīty upadhāraya Bhg_09.006c [=MBh_06,031.006c]
sarvabhūtāni kaunteya prakṛtiṃ yānti māmikām Bhg_09.007a [=MBh_06,031.007a]
kalpakṣaye punas tāni kalpādau visṛjāmy aham Bhg_09.007c [=MBh_06,031.007c]
prakṛtiṃ svām avaṣṭabhya visṛjāmi punaḥ punaḥ Bhg_09.008a [=MBh_06,031.008a]
bhūtagrāmam imaṃ kṛtsnam avaśaṃ prakṛter vaśāt Bhg_09.008c [=MBh_06,031.008c]
na ca māṃ tāni karmāṇi nibadhnanti dhanaṃjaya Bhg_09.009a [=MBh_06,031.009a]
udāsīnavad āsīnam asaktaṃ teṣu karmasu Bhg_09.009c [=MBh_06,031.009c]
mayādhyakṣeṇa prakṛtiḥ sūyate sacarācaram Bhg_09.010a [=MBh_06,031.010a]
hetunānena kaunteya jagad viparivartate Bhg_09.010c [=MBh_06,031.010c]
avajānanti māṃ mūḍhā mānuṣīṃ tanum āśritam Bhg_09.011a [=MBh_06,031.011a]
paraṃ bhāvam ajānanto mama bhūtamaheśvaram Bhg_09.011c [=MBh_06,031.011c]
moghāśā moghakarmāṇo moghajñānā vicetasaḥ Bhg_09.012a [=MBh_06,031.012a]
rākṣasīm āsurīṃ caiva prakṛtiṃ mohinīṃ śritāḥ Bhg_09.012c [=MBh_06,031.012c]
mahātmānas tu māṃ pārtha daivīṃ prakṛtim āśritāḥ Bhg_09.013a [=MBh_06,031.013a]
bhajanty ananyamanaso jñātvā bhūtādim avyayam Bhg_09.013c [=MBh_06,031.013c]
satataṃ kīrtayanto māṃ yatantaś ca dṛḍhavratāḥ Bhg_09.014a [=MBh_06,031.014a]
namasyantaś ca māṃ bhaktyā nityayuktā upāsate Bhg_09.014c [=MBh_06,031.014c]
jñānayajñena cāpy anye yajanto mām upāsate Bhg_09.015a [=MBh_06,031.015a]
ekatvena pṛthaktvena bahudhā viśvatomukham Bhg_09.015c [=MBh_06,031.015c]
ahaṃ kratur ahaṃ yajñaḥ svadhāham aham auṣadham Bhg_09.016a [=MBh_06,031.016a]
mantro 'ham aham evājyam aham agnir ahaṃ hutam Bhg_09.016c [=MBh_06,031.016c]
pitāham asya jagato mātā dhātā pitāmahaḥ Bhg_09.017a [=MBh_06,031.017a]
vedyaṃ pavitram oṃkāra ṛk sāma yajur eva ca Bhg_09.017c [=MBh_06,031.017c]
gatir bhartā prabhuḥ sākṣī nivāsaḥ śaraṇaṃ suhṛt Bhg_09.018a [=MBh_06,031.018a]
prabhavaḥ pralayaḥ sthānaṃ nidhānaṃ bījam avyayam Bhg_09.018c [=MBh_06,031.018c]
tapāmy aham ahaṃ varṣaṃ nigṛhṇāmy utsṛjāmi ca Bhg_09.019a [=MBh_06,031.019a]
amṛtaṃ caiva mṛtyuś ca sad asac cāham arjuna Bhg_09.019c [=MBh_06,031.019c]
traividyā māṃ somapāḥ pūtapāpā; yajñair iṣṭvā svargatiṃ prārthayante Bhg_09.020a [=MBh_06,031.020a]
te puṇyam āsādya surendralokam; aśnanti divyān divi devabhogān Bhg_09.020c [=MBh_06,031.020c]
te taṃ bhuktvā svargalokaṃ viśālaṃ; kṣīṇe puṇye martyalokaṃ viśanti Bhg_09.021a [=MBh_06,031.021a]
evaṃ trayīdharmam anuprapannā; gatāgataṃ kāmakāmā labhante Bhg_09.021c [=MBh_06,031.021c]
ananyāś cintayanto māṃ ye janāḥ paryupāsate Bhg_09.022a [=MBh_06,031.022a]
teṣāṃ nityābhiyuktānāṃ yogakṣemaṃ vahāmy aham Bhg_09.022c [=MBh_06,031.022c]
ye 'py anyadevatā bhaktā yajante śraddhayānvitāḥ Bhg_09.023a [=MBh_06,031.023a]
te 'pi mām eva kaunteya yajanty avidhipūrvakam Bhg_09.023c [=MBh_06,031.023c]
ahaṃ hi sarvayajñānāṃ bhoktā ca prabhur eva ca Bhg_09.024a [=MBh_06,031.024a]
na tu mām abhijānanti tattvenātaś cyavanti te Bhg_09.024c [=MBh_06,031.024c]
yānti devavratā devān pitṝn yānti pitṛvratāḥ Bhg_09.025a [=MBh_06,031.025a]
bhūtāni yānti bhūtejyā yānti madyājino 'pi mām Bhg_09.025c [=MBh_06,031.025c]
patraṃ puṣpaṃ phalaṃ toyaṃ yo me bhaktyā prayacchati Bhg_09.026a [=MBh_06,031.026a]
tad ahaṃ bhaktyupahṛtam aśnāmi prayatātmanaḥ Bhg_09.026c [=MBh_06,031.026c]
yat karoṣi yad aśnāsi yaj juhoṣi dadāsi yat Bhg_09.027a [=MBh_06,031.027a]
yat tapasyasi kaunteya tat kuruṣva madarpaṇam Bhg_09.027c [=MBh_06,031.027c]
śubhāśubhaphalair evaṃ mokṣyase karmabandhanaiḥ Bhg_09.028a [=MBh_06,031.028a]
saṃnyāsayogayuktātmā vimukto mām upaiṣyasi Bhg_09.028c [=MBh_06,031.028c]
samo 'haṃ sarvabhūteṣu na me dveṣyo 'sti na priyaḥ Bhg_09.029a [=MBh_06,031.029a]
ye bhajanti tu māṃ bhaktyā mayi te teṣu cāpy aham Bhg_09.029c [=MBh_06,031.029c]
api cet sudurācāro bhajate mām ananyabhāk Bhg_09.030a [=MBh_06,031.030a]
sādhur eva sa mantavyaḥ samyag vyavasito hi saḥ Bhg_09.030c [=MBh_06,031.030c]
kṣipraṃ bhavati dharmātmā śaśvacchāntiṃ nigacchati Bhg_09.031a [=MBh_06,031.031a]
kaunteya pratijānīhi na me bhaktaḥ praṇaśyati Bhg_09.031c [=MBh_06,031.031c]
māṃ hi pārtha vyapāśritya ye 'pi syuḥ pāpayonayaḥ Bhg_09.032a [=MBh_06,031.032a]
striyo vaiśyās tathā śūdrās te 'pi yānti parāṃ gatim Bhg_09.032c [=MBh_06,031.032c]
kiṃ punar brāhmaṇāḥ puṇyā bhaktā rājarṣayas tathā Bhg_09.033a [=MBh_06,031.033a]
anityam asukhaṃ lokam imaṃ prāpya bhajasva mām Bhg_09.033c [=MBh_06,031.033c]
manmanā bhava madbhakto madyājī māṃ namaskuru Bhg_09.034a [=MBh_06,031.034a]
mām evaiṣyasi yuktvaivam ātmānaṃ matparāyaṇaḥ Bhg_09.034c [=MBh_06,031.034c]
śrībhagavān uvāca Bhg_10.001 [=MBh_06,032.001]
bhūya eva mahābāho śṛṇu me paramaṃ vacaḥ Bhg_10.001a [=MBh_06,032.001a]
yat te 'haṃ prīyamāṇāya vakṣyāmi hitakāmyayā Bhg_10.001c [=MBh_06,032.001c]
na me viduḥ suragaṇāḥ prabhavaṃ na maharṣayaḥ Bhg_10.002a [=MBh_06,032.002a]
aham ādir hi devānāṃ maharṣīṇāṃ ca sarvaśaḥ Bhg_10.002c [=MBh_06,032.002c]
yo mām ajam anādiṃ ca vetti lokamaheśvaram Bhg_10.003a [=MBh_06,032.003a]
asaṃmūḍhaḥ sa martyeṣu sarvapāpaiḥ pramucyate Bhg_10.003c [=MBh_06,032.003c]
buddhir jñānam asaṃmohaḥ kṣamā satyaṃ damaḥ śamaḥ Bhg_10.004a [=MBh_06,032.004a]
sukhaṃ duḥkhaṃ bhavo 'bhāvo bhayaṃ cābhayam eva ca Bhg_10.004c [=MBh_06,032.004c]
ahiṃsā samatā tuṣṭis tapo dānaṃ yaśo 'yaśaḥ Bhg_10.005a [=MBh_06,032.005a]
bhavanti bhāvā bhūtānāṃ matta eva pṛthagvidhāḥ Bhg_10.005c [=MBh_06,032.005c]
maharṣayaḥ sapta pūrve catvāro manavas tathā Bhg_10.006a [=MBh_06,032.006a]
madbhāvā mānasā jātā yeṣāṃ loka imāḥ prajāḥ Bhg_10.006c [=MBh_06,032.006c]
etāṃ vibhūtiṃ yogaṃ ca mama yo vetti tattvataḥ Bhg_10.007a [=MBh_06,032.007a]
so 'vikampena yogena yujyate nātra saṃśayaḥ Bhg_10.007c [=MBh_06,032.007c]
ahaṃ sarvasya prabhavo mattaḥ sarvaṃ pravartate Bhg_10.008a [=MBh_06,032.008a]
iti matvā bhajante māṃ budhā bhāvasamanvitāḥ Bhg_10.008c [=MBh_06,032.008c]
maccittā madgataprāṇā bodhayantaḥ parasparam Bhg_10.009a [=MBh_06,032.009a]
kathayantaś ca māṃ nityaṃ tuṣyanti ca ramanti ca Bhg_10.009c [=MBh_06,032.009c]
teṣāṃ satatayuktānāṃ bhajatāṃ prītipūrvakam Bhg_10.010a [=MBh_06,032.010a]
dadāmi buddhiyogaṃ taṃ yena mām upayānti te Bhg_10.010c [=MBh_06,032.010c]
teṣām evānukampārtham aham ajñānajaṃ tamaḥ Bhg_10.011a [=MBh_06,032.011a]
nāśayāmy ātmabhāvastho jñānadīpena bhāsvatā Bhg_10.011c [=MBh_06,032.011c]
arjuna uvāca Bhg_10.012 [=MBh_06,032.012]
paraṃ brahma paraṃ dhāma pavitraṃ paramaṃ bhavān Bhg_10.012a [=MBh_06,032.012a]
puruṣaṃ śāśvataṃ divyam ādidevam ajaṃ vibhum Bhg_10.012c [=MBh_06,032.012c]
āhus tvām ṛṣayaḥ sarve devarṣir nāradas tathā Bhg_10.013a [=MBh_06,032.013a]
asito devalo vyāsaḥ svayaṃ caiva bravīṣi me Bhg_10.013c [=MBh_06,032.013c]
sarvam etad ṛtaṃ manye yan māṃ vadasi keśava Bhg_10.014a [=MBh_06,032.014a]
na hi te bhagavan vyaktiṃ vidur devā na dānavāḥ Bhg_10.014c [=MBh_06,032.014c]
svayam evātmanātmānaṃ vettha tvaṃ puruṣottama Bhg_10.015a [=MBh_06,032.015a]
bhūtabhāvana bhūteśa devadeva jagatpate Bhg_10.015c [=MBh_06,032.015c]
vaktum arhasy aśeṣeṇa divyā hy ātmavibhūtayaḥ Bhg_10.016a [=MBh_06,032.016a]
yābhir vibhūtibhir lokān imāṃs tvaṃ vyāpya tiṣṭhasi Bhg_10.016c [=MBh_06,032.016c]
kathaṃ vidyām ahaṃ yogiṃs tvāṃ sadā paricintayan Bhg_10.017a [=MBh_06,032.017a]
keṣu keṣu ca bhāveṣu cintyo 'si bhagavan mayā Bhg_10.017c [=MBh_06,032.017c]
vistareṇātmano yogaṃ vibhūtiṃ ca janārdana Bhg_10.018a [=MBh_06,032.018a]
bhūyaḥ kathaya tṛptir hi śṛṇvato nāsti me 'mṛtam Bhg_10.018c [=MBh_06,032.018c]
śrībhagavān uvāca Bhg_10.019 [=MBh_06,032.019]
hanta te kathayiṣyāmi divyā hy ātmavibhūtayaḥ Bhg_10.019a [=MBh_06,032.019a]
prādhānyataḥ kuruśreṣṭha nāsty anto vistarasya me Bhg_10.019c [=MBh_06,032.019c]
aham ātmā guḍākeśa sarvabhūtāśayasthitaḥ Bhg_10.020a [=MBh_06,032.020a]
aham ādiś ca madhyaṃ ca bhūtānām anta eva ca Bhg_10.020c [=MBh_06,032.020c]
ādityānām ahaṃ viṣṇur jyotiṣāṃ ravir aṃśumān Bhg_10.021a [=MBh_06,032.021a]
marīcir marutām asmi nakṣatrāṇām ahaṃ śaśī Bhg_10.021c [=MBh_06,032.021c]
vedānāṃ sāmavedo 'smi devānām asmi vāsavaḥ Bhg_10.022a [=MBh_06,032.022a]
indriyāṇāṃ manaś cāsmi bhūtānām asmi cetanā Bhg_10.022c [=MBh_06,032.022c]
rudrāṇāṃ śaṃkaraś cāsmi vitteśo yakṣarakṣasām Bhg_10.023a [=MBh_06,032.023a]
vasūnāṃ pāvakaś cāsmi meruḥ śikhariṇām aham Bhg_10.023c [=MBh_06,032.023c]
purodhasāṃ ca mukhyaṃ māṃ viddhi pārtha bṛhaspatim Bhg_10.024a [=MBh_06,032.024a]
senānīnām ahaṃ skandaḥ sarasām asmi sāgaraḥ Bhg_10.024c [=MBh_06,032.024c]
maharṣīṇāṃ bhṛgur ahaṃ girām asmy ekam akṣaram Bhg_10.025a [=MBh_06,032.025a]
yajñānāṃ japayajño 'smi sthāvarāṇāṃ himālayaḥ Bhg_10.025c [=MBh_06,032.025c]
aśvatthaḥ sarvavṛkṣāṇāṃ devarṣīṇāṃ ca nāradaḥ Bhg_10.026a [=MBh_06,032.026a]
gandharvāṇāṃ citrarathaḥ siddhānāṃ kapilo muniḥ Bhg_10.026c [=MBh_06,032.026c]
uccaiḥśravasam aśvānāṃ viddhi mām amṛtodbhavam Bhg_10.027a [=MBh_06,032.027a]
airāvataṃ gajendrāṇāṃ narāṇāṃ ca narādhipam Bhg_10.027c [=MBh_06,032.027c]
āyudhānām ahaṃ vajraṃ dhenūnām asmi kāmadhuk Bhg_10.028a [=MBh_06,032.028a]
prajanaś cāsmi kandarpaḥ sarpāṇām asmi vāsukiḥ Bhg_10.028c [=MBh_06,032.028c]
anantaś cāsmi nāgānāṃ varuṇo yādasām aham Bhg_10.029a [=MBh_06,032.029a]
pitṝṇām aryamā cāsmi yamaḥ saṃyamatām aham Bhg_10.029c [=MBh_06,032.029c]
prahlādaś cāsmi daityānāṃ kālaḥ kalayatām aham Bhg_10.030a [=MBh_06,032.030a]
mṛgāṇāṃ ca mṛgendro 'haṃ vainateyaś ca pakṣiṇām Bhg_10.030c [=MBh_06,032.030c]
pavanaḥ pavatām asmi rāmaḥ śastrabhṛtām aham Bhg_10.031a [=MBh_06,032.031a]
jhaṣāṇāṃ makaraś cāsmi srotasām asmi jāhnavī Bhg_10.031c [=MBh_06,032.031c]
sargāṇām ādir antaś ca madhyaṃ caivāham arjuna Bhg_10.032a [=MBh_06,032.032a]
adhyātmavidyā vidyānāṃ vādaḥ pravadatām aham Bhg_10.032c [=MBh_06,032.032c]
akṣarāṇām akāro 'smi dvaṃdvaḥ sāmāsikasya ca Bhg_10.033a [=MBh_06,032.033a]
aham evākṣayaḥ kālo dhātāhaṃ viśvatomukhaḥ Bhg_10.033c [=MBh_06,032.033c]
mṛtyuḥ sarvaharaś cāham udbhavaś ca bhaviṣyatām Bhg_10.034a [=MBh_06,032.034a]
kīrtiḥ śrīr vāk ca nārīṇāṃ smṛtir medhā dhṛtiḥ kṣamā Bhg_10.034c [=MBh_06,032.034c]
bṛhatsāma tathā sāmnāṃ gāyatrī chandasām aham Bhg_10.035a [=MBh_06,032.035a]
māsānāṃ mārgaśīrṣo 'ham ṛtūnāṃ kusumākaraḥ Bhg_10.035c [=MBh_06,032.035c]
dyūtaṃ chalayatām asmi tejas tejasvinām aham Bhg_10.036a [=MBh_06,032.036a]
jayo 'smi vyavasāyo 'smi sattvaṃ sattvavatām aham Bhg_10.036c [=MBh_06,032.036c]
vṛṣṇīnāṃ vāsudevo 'smi pāṇḍavānāṃ dhanaṃjayaḥ Bhg_10.037a [=MBh_06,032.037a]
munīnām apy ahaṃ vyāsaḥ kavīnām uśanā kaviḥ Bhg_10.037c [=MBh_06,032.037c]
daṇḍo damayatām asmi nītir asmi jigīṣatām Bhg_10.038a [=MBh_06,032.038a]
maunaṃ caivāsmi guhyānāṃ jñānaṃ jñānavatām aham Bhg_10.038c [=MBh_06,032.038c]
yac cāpi sarvabhūtānāṃ bījaṃ tad aham arjuna Bhg_10.039a [=MBh_06,032.039a]
na tad asti vinā yat syān mayā bhūtaṃ carācaram Bhg_10.039c [=MBh_06,032.039c]
nānto 'sti mama divyānāṃ vibhūtīnāṃ paraṃtapa Bhg_10.040a [=MBh_06,032.040a]
eṣa tūddeśataḥ prokto vibhūter vistaro mayā Bhg_10.040c [=MBh_06,032.040c]
yad yad vibhūtimat sattvaṃ śrīmad ūrjitam eva vā Bhg_10.041a [=MBh_06,032.041a]
tat tad evāvagaccha tvaṃ mama tejoṃśasaṃbhavam Bhg_10.041c [=MBh_06,032.041c]
atha vā bahunaitena kiṃ jñātena tavārjuna Bhg_10.042a [=MBh_06,032.042a]
viṣṭabhyāham idaṃ kṛtsnam ekāṃśena sthito jagat Bhg_10.042c [=MBh_06,032.042c]
arjuna uvāca Bhg_11.001 [=MBh_06,033.001]
madanugrahāya paramaṃ guhyam adhyātmasaṃjñitam Bhg_11.001a [=MBh_06,033.001a]
yat tvayoktaṃ vacas tena moho 'yaṃ vigato mama Bhg_11.001c [=MBh_06,033.001c]
bhavāpyayau hi bhūtānāṃ śrutau vistaraśo mayā Bhg_11.002a [=MBh_06,033.002a]
tvattaḥ kamalapatrākṣa māhātmyam api cāvyayam Bhg_11.002c [=MBh_06,033.002c]
evam etad yathāttha tvam ātmānaṃ parameśvara Bhg_11.003a [=MBh_06,033.003a]
draṣṭum icchāmi te rūpam aiśvaraṃ puruṣottama Bhg_11.003c [=MBh_06,033.003c]
manyase yadi tac chakyaṃ mayā draṣṭum iti prabho Bhg_11.004a [=MBh_06,033.004a]
yogeśvara tato me tvaṃ darśayātmānam avyayam Bhg_11.004c [=MBh_06,033.004c]
śrībhagavān uvāca Bhg_11.005 [=MBh_06,033.005]
paśya me pārtha rūpāṇi śataśo 'tha sahasraśaḥ Bhg_11.005a [=MBh_06,033.005a]
nānāvidhāni divyāni nānāvarṇākṛtīni ca Bhg_11.005c [=MBh_06,033.005c]
paśyādityān vasūn rudrān aśvinau marutas tathā Bhg_11.006a [=MBh_06,033.006a]
bahūny adṛṣṭapūrvāṇi paśyāścaryāṇi bhārata Bhg_11.006c [=MBh_06,033.006c]
ihaikasthaṃ jagat kṛtsnaṃ paśyādya sacarācaram Bhg_11.007a [=MBh_06,033.007a]
mama dehe guḍākeśa yac cānyad draṣṭum icchasi Bhg_11.007c [=MBh_06,033.007c]
na tu māṃ śakyase draṣṭum anenaiva svacakṣuṣā Bhg_11.008a [=MBh_06,033.008a]
divyaṃ dadāmi te cakṣuḥ paśya me yogam aiśvaram Bhg_11.008c [=MBh_06,033.008c]
saṃjaya uvāca Bhg_11.009 [=MBh_06,033.009]
evam uktvā tato rājan mahāyogeśvaro hariḥ Bhg_11.009a [=MBh_06,033.009a]
darśayām āsa pārthāya paramaṃ rūpam aiśvaram Bhg_11.009c [=MBh_06,033.009c]
anekavaktranayanam anekādbhutadarśanam Bhg_11.010a [=MBh_06,033.010a]
anekadivyābharaṇaṃ divyānekodyatāyudham Bhg_11.010c [=MBh_06,033.010c]
divyamālyāmbaradharaṃ divyagandhānulepanam Bhg_11.011a [=MBh_06,033.011a]
sarvāścaryamayaṃ devam anantaṃ viśvatomukham Bhg_11.011c [=MBh_06,033.011c]
divi sūryasahasrasya bhaved yugapad utthitā Bhg_11.012a [=MBh_06,033.012a]
yadi bhāḥ sadṛśī sā syād bhāsas tasya mahātmanaḥ Bhg_11.012c [=MBh_06,033.012c]
tatraikasthaṃ jagat kṛtsnaṃ pravibhaktam anekadhā Bhg_11.013a [=MBh_06,033.013a]
apaśyad devadevasya śarīre pāṇḍavas tadā Bhg_11.013c [=MBh_06,033.013c]
tataḥ sa vismayāviṣṭo hṛṣṭaromā dhanaṃjayaḥ Bhg_11.014a [=MBh_06,033.014a]
praṇamya śirasā devaṃ kṛtāñjalir abhāṣata Bhg_11.014c [=MBh_06,033.014c]
arjuna uvāca Bhg_11.015 [=MBh_06,033.015]
paśyāmi devāṃs tava deva dehe; sarvāṃs tathā bhūtaviśeṣasaṃghān Bhg_11.015a [=MBh_06,033.015a]
brahmāṇam īśaṃ kamalāsanastham; ṛṣīṃś ca sarvān uragāṃś ca divyān Bhg_11.015c [=MBh_06,033.015c]
anekabāhūdaravaktranetraṃ; paśyāmi tvā sarvato 'nantarūpam Bhg_11.016a [=MBh_06,033.016a]
nāntaṃ na madhyaṃ na punas tavādiṃ; paśyāmi viśveśvara viśvarūpa Bhg_11.016c [=MBh_06,033.016c]
kirīṭinaṃ gadinaṃ cakriṇaṃ ca; tejorāśiṃ sarvato dīptimantam Bhg_11.017a [=MBh_06,033.017a]
paśyāmi tvāṃ durnirīkṣyaṃ samantād; dīptānalārkadyutim aprameyam Bhg_11.017c [=MBh_06,033.017c]
tvam akṣaraṃ paramaṃ veditavyaṃ; tvam asya viśvasya paraṃ nidhānam Bhg_11.018a [=MBh_06,033.018a]
tvam avyayaḥ śāśvatadharmagoptā; sanātanas tvaṃ puruṣo mato me Bhg_11.018c [=MBh_06,033.018c]
anādimadhyāntam anantavīryam; anantabāhuṃ śaśisūryanetram Bhg_11.019a [=MBh_06,033.019a]
paśyāmi tvāṃ dīptahutāśavaktraṃ; svatejasā viśvam idaṃ tapantam Bhg_11.019c [=MBh_06,033.019c]
dyāvāpṛthivyor idam antaraṃ hi; vyāptaṃ tvayaikena diśaś ca sarvāḥ Bhg_11.020a [=MBh_06,033.020a]
dṛṣṭvādbhutaṃ rūpam idaṃ tavograṃ; lokatrayaṃ pravyathitaṃ mahātman Bhg_11.020c [=MBh_06,033.020c]
amī hi tvā surasaṃghā viśanti; ke cid bhītāḥ prāñjalayo gṛṇanti Bhg_11.021a [=MBh_06,033.021a]
svastīty uktvā maharṣisiddhasaṃghāḥ; stuvanti tvāṃ stutibhiḥ puṣkalābhiḥ Bhg_11.021c [=MBh_06,033.021c]
rudrādityā vasavo ye ca sādhyā; viśve 'śvinau marutaś coṣmapāś ca Bhg_11.022a [=MBh_06,033.022a]
gandharvayakṣāsurasiddhasaṃghā; vīkṣante tvā vismitāś caiva sarve Bhg_11.022c [=MBh_06,033.022c]
rūpaṃ mahat te bahuvaktranetraṃ; mahābāho bahubāhūrupādam Bhg_11.023a [=MBh_06,033.023a]
bahūdaraṃ bahudaṃṣṭrākarālaṃ; dṛṣṭvā lokāḥ pravyathitās tathāham Bhg_11.023c [=MBh_06,033.023c]
nabhaḥspṛśaṃ dīptam anekavarṇaṃ; vyāttānanaṃ dīptaviśālanetram Bhg_11.024a [=MBh_06,033.024a]
dṛṣṭvā hi tvāṃ pravyathitāntarātmā; dhṛtiṃ na vindāmi śamaṃ ca viṣṇo Bhg_11.024c [=MBh_06,033.024c]
daṃṣṭrākarālāni ca te mukhāni; dṛṣṭvaiva kālānalasaṃnibhāni Bhg_11.025a [=MBh_06,033.025a]
diśo na jāne na labhe ca śarma; prasīda deveśa jagannivāsa Bhg_11.025c [=MBh_06,033.025c]
amī ca tvāṃ dhṛtarāṣṭrasya putrāḥ; sarve sahaivāvanipālasaṃghaiḥ Bhg_11.026a [=MBh_06,033.026a]
bhīṣmo droṇaḥ sūtaputras tathāsau; sahāsmadīyair api yodhamukhyaiḥ Bhg_11.026c [=MBh_06,033.026c]
vaktrāṇi te tvaramāṇā viśanti; daṃṣṭrākarālāni bhayānakāni Bhg_11.027a [=MBh_06,033.027a]
ke cid vilagnā daśanāntareṣu; saṃdṛśyante cūrṇitair uttamāṅgaiḥ Bhg_11.027c [=MBh_06,033.027c]
yathā nadīnāṃ bahavo 'mbuvegāḥ; samudram evābhimukhā dravanti Bhg_11.028a [=MBh_06,033.028a]
tathā tavāmī naralokavīrā; viśanti vaktrāṇy abhivijvalanti Bhg_11.028c [=MBh_06,033.028c]
yathā pradīptaṃ jvalanaṃ pataṃgā; viśanti nāśāya samṛddhavegāḥ Bhg_11.029a [=MBh_06,033.029a]
tathaiva nāśāya viśanti lokās; tavāpi vaktrāṇi samṛddhavegāḥ Bhg_11.029c [=MBh_06,033.029c]
lelihyase grasamānaḥ samantāl; lokān samagrān vadanair jvaladbhiḥ Bhg_11.030a [=MBh_06,033.030a]
tejobhir āpūrya jagat samagraṃ; bhāsas tavogrāḥ pratapanti viṣṇo Bhg_11.030c [=MBh_06,033.030c]
ākhyāhi me ko bhavān ugrarūpo; namo 'stu te devavara prasīda Bhg_11.031a [=MBh_06,033.031a]
vijñātum icchāmi bhavantam ādyaṃ; na hi prajānāmi tava pravṛttim Bhg_11.031c [=MBh_06,033.031c]
śrībhagavān uvāca Bhg_11.032 [=MBh_06,033.032]
kālo 'smi lokakṣayakṛt pravṛddho; lokān samāhartum iha pravṛttaḥ Bhg_11.032a [=MBh_06,033.032a]
ṛte 'pi tvā na bhaviṣyanti sarve; ye 'vasthitāḥ pratyanīkeṣu yodhāḥ Bhg_11.032c [=MBh_06,033.032c]
tasmāt tvam uttiṣṭha yaśo labhasva; jitvā śatrūn bhuṅkṣva rājyaṃ samṛddham Bhg_11.033a [=MBh_06,033.033a]
mayaivaite nihatāḥ pūrvam eva; nimittamātraṃ bhava savyasācin Bhg_11.033c [=MBh_06,033.033c]
droṇaṃ ca bhīṣmaṃ ca jayadrathaṃ ca; karṇaṃ tathānyān api yodhavīrān Bhg_11.034a [=MBh_06,033.034a]
mayā hatāṃs tvaṃ jahi mā vyathiṣṭhā; yudhyasva jetāsi raṇe sapatnān Bhg_11.034c [=MBh_06,033.034c]
saṃjaya uvāca Bhg_11.035 [=MBh_06,033.035]
etac chrutvā vacanaṃ keśavasya; kṛtāñjalir vepamānaḥ kirīṭī Bhg_11.035a [=MBh_06,033.035a]
namaskṛtvā bhūya evāha kṛṣṇaṃ; sagadgadaṃ bhītabhītaḥ praṇamya Bhg_11.035c [=MBh_06,033.035c]
arjuna uvāca Bhg_11.036 [=MBh_06,033.036]
sthāne hṛṣīkeśa tava prakīrtyā; jagat prahṛṣyaty anurajyate ca Bhg_11.036a [=MBh_06,033.036a]
rakṣāṃsi bhītāni diśo dravanti; sarve namasyanti ca siddhasaṃghāḥ Bhg_11.036c [=MBh_06,033.036c]
kasmāc ca te na nameran mahātman; garīyase brahmaṇo 'py ādikartre Bhg_11.037a [=MBh_06,033.037a]
ananta deveśa jagannivāsa; tvam akṣaraṃ sad asat tatparaṃ yat Bhg_11.037c [=MBh_06,033.037c]
tvam ādidevaḥ puruṣaḥ purāṇas; tvam asya viśvasya paraṃ nidhānam Bhg_11.038a [=MBh_06,033.038a]
vettāsi vedyaṃ ca paraṃ ca dhāma; tvayā tataṃ viśvam anantarūpa Bhg_11.038c [=MBh_06,033.038c]
vāyur yamo 'gnir varuṇaḥ śaśāṅkaḥ; prajāpatis tvaṃ prapitāmahaś ca Bhg_11.039a [=MBh_06,033.039a]
namo namas te 'stu sahasrakṛtvaḥ; punaś ca bhūyo 'pi namo namas te Bhg_11.039c [=MBh_06,033.039c]
namaḥ purastād atha pṛṣṭhatas te; namo 'stu te sarvata eva sarva Bhg_11.040a [=MBh_06,033.040a]
anantavīryāmitavikramas tvaṃ; sarvaṃ samāpnoṣi tato 'si sarvaḥ Bhg_11.040c [=MBh_06,033.040c]
sakheti matvā prasabhaṃ yad uktaṃ; he kṛṣṇa he yādava he sakheti Bhg_11.041a [=MBh_06,033.041a]
ajānatā mahimānaṃ tavedaṃ; mayā pramādāt praṇayena vāpi Bhg_11.041c [=MBh_06,033.041c]
yac cāvahāsārtham asatkṛto 'si; vihāraśayyāsanabhojaneṣu Bhg_11.042a [=MBh_06,033.042a]
eko 'tha vāpy acyuta tatsamakṣaṃ; tat kṣāmaye tvām aham aprameyam Bhg_11.042c [=MBh_06,033.042c]
pitāsi lokasya carācarasya; tvam asya pūjyaś ca gurur garīyān Bhg_11.043a [=MBh_06,033.043a]
na tvatsamo 'sty abhyadhikaḥ kuto 'nyo; lokatraye 'py apratimaprabhāva Bhg_11.043c [=MBh_06,033.043c]
tasmāt praṇamya praṇidhāya kāyaṃ; prasādaye tvām aham īśam īḍyam Bhg_11.044a [=MBh_06,033.044a]
piteva putrasya sakheva sakhyuḥ; priyaḥ priyāyārhasi deva soḍhum Bhg_11.044c [=MBh_06,033.044c]
adṛṣṭapūrvaṃ hṛṣito 'smi dṛṣṭvā; bhayena ca pravyathitaṃ mano me Bhg_11.045a [=MBh_06,033.045a]
tad eva me darśaya deva rūpaṃ; prasīda deveśa jagannivāsa Bhg_11.045c [=MBh_06,033.045c]
kirīṭinaṃ gadinaṃ cakrahastam; icchāmi tvāṃ draṣṭum ahaṃ tathaiva Bhg_11.046a [=MBh_06,033.046a]
tenaiva rūpeṇa caturbhujena; sahasrabāho bhava viśvamūrte Bhg_11.046c [=MBh_06,033.046c]
śrībhagavān uvāca Bhg_11.047 [=MBh_06,033.047]
mayā prasannena tavārjunedaṃ; rūpaṃ paraṃ darśitam ātmayogāt Bhg_11.047a [=MBh_06,033.047a]
tejomayaṃ viśvam anantam ādyaṃ; yan me tvad anyena na dṛṣṭapūrvam Bhg_11.047c [=MBh_06,033.047c]
na vedayajñādhyayanair na dānair; na ca kriyābhir na tapobhir ugraiḥ Bhg_11.048a [=MBh_06,033.048a]
evaṃrūpaḥ śakya ahaṃ nṛloke; draṣṭuṃ tvad anyena kurupravīra Bhg_11.048c [=MBh_06,033.048c]
mā te vyathā mā ca vimūḍhabhāvo; dṛṣṭvā rūpaṃ ghoram īdṛṅ mamedam Bhg_11.049a [=MBh_06,033.049a]
vyapetabhīḥ prītamanāḥ punas tvaṃ; tad eva me rūpam idaṃ prapaśya Bhg_11.049c [=MBh_06,033.049c]
saṃjaya uvāca Bhg_11.050 [=MBh_06,033.050]
ity arjunaṃ vāsudevas tathoktvā; svakaṃ rūpaṃ darśayām āsa bhūyaḥ Bhg_11.050a [=MBh_06,033.050a]
āśvāsayām āsa ca bhītam enaṃ; bhūtvā punaḥ saumyavapur mahātmā Bhg_11.050c [=MBh_06,033.050c]
arjuna uvāca Bhg_11.051 [=MBh_06,033.051]
dṛṣṭvedaṃ mānuṣaṃ rūpaṃ tava saumyaṃ janārdana Bhg_11.051a [=MBh_06,033.051a]
idānīm asmi saṃvṛttaḥ sacetāḥ prakṛtiṃ gataḥ Bhg_11.051c [=MBh_06,033.051c]
śrībhagavān uvāca Bhg_11.052 [=MBh_06,033.052]
sudurdarśam idaṃ rūpaṃ dṛṣṭavān asi yan mama Bhg_11.052a [=MBh_06,033.052a]
devā apy asya rūpasya nityaṃ darśanakāṅkṣiṇaḥ Bhg_11.052c [=MBh_06,033.052c]
nāhaṃ vedair na tapasā na dānena na cejyayā Bhg_11.053a [=MBh_06,033.053a]
śakya evaṃvidho draṣṭuṃ dṛṣṭavān asi māṃ yathā Bhg_11.053c [=MBh_06,033.053c]
bhaktyā tv ananyayā śakya aham evaṃvidho 'rjuna Bhg_11.054a [=MBh_06,033.054a]
jñātuṃ draṣṭuṃ ca tattvena praveṣṭuṃ ca paraṃtapa Bhg_11.054c [=MBh_06,033.054c]
matkarmakṛn matparamo madbhaktaḥ saṅgavarjitaḥ Bhg_11.055a [=MBh_06,033.055a]
nirvairaḥ sarvabhūteṣu yaḥ sa mām eti pāṇḍava Bhg_11.055c [=MBh_06,033.055c]
arjuna uvāca Bhg_12.001 [=MBh_06,034.001]
evaṃ satatayuktā ye bhaktās tvāṃ paryupāsate Bhg_12.001a [=MBh_06,034.001a]
ye cāpy akṣaram avyaktaṃ teṣāṃ ke yogavittamāḥ Bhg_12.001c [=MBh_06,034.001c]
śrībhagavān uvāca Bhg_12.002 [=MBh_06,034.002]
mayy āveśya mano ye māṃ nityayuktā upāsate Bhg_12.002a [=MBh_06,034.002a]
śraddhayā parayopetās te me yuktatamā matāḥ Bhg_12.002c [=MBh_06,034.002c]
ye tv akṣaram anirdeśyam avyaktaṃ paryupāsate Bhg_12.003a [=MBh_06,034.003a]
sarvatragam acintyaṃ ca kūṭastham acalaṃ dhruvam Bhg_12.003c [=MBh_06,034.003c]
saṃniyamyendriyagrāmaṃ sarvatra samabuddhayaḥ Bhg_12.004a [=MBh_06,034.004a]
te prāpnuvanti mām eva sarvabhūtahite ratāḥ Bhg_12.004c [=MBh_06,034.004c]
kleśo 'dhikataras teṣām avyaktāsaktacetasām Bhg_12.005a [=MBh_06,034.005a]
avyaktā hi gatir duḥkhaṃ dehavadbhir avāpyate Bhg_12.005c [=MBh_06,034.005c]
ye tu sarvāṇi karmāṇi mayi saṃnyasya matparāḥ Bhg_12.006a [=MBh_06,034.006a]
ananyenaiva yogena māṃ dhyāyanta upāsate Bhg_12.006c [=MBh_06,034.006c]
teṣām ahaṃ samuddhartā mṛtyusaṃsārasāgarāt Bhg_12.007a [=MBh_06,034.007a]
bhavāmi nacirāt pārtha mayy āveśitacetasām Bhg_12.007c [=MBh_06,034.007c]
mayy eva mana ādhatsva mayi buddhiṃ niveśaya Bhg_12.008a [=MBh_06,034.008a]
nivasiṣyasi mayy eva ata ūrdhvaṃ na saṃśayaḥ Bhg_12.008c [=MBh_06,034.008c]
atha cittaṃ samādhātuṃ na śaknoṣi mayi sthiram Bhg_12.009a [=MBh_06,034.009a]
abhyāsayogena tato mām icchāptuṃ dhanaṃjaya Bhg_12.009c [=MBh_06,034.009c]
abhyāse 'py asamartho 'si matkarmaparamo bhava Bhg_12.010a [=MBh_06,034.010a]
madartham api karmāṇi kurvan siddhim avāpsyasi Bhg_12.010c [=MBh_06,034.010c]
athaitad apy aśakto 'si kartuṃ madyogam āśritaḥ Bhg_12.011a [=MBh_06,034.011a]
sarvakarmaphalatyāgaṃ tataḥ kuru yatātmavān Bhg_12.011c [=MBh_06,034.011c]
śreyo hi jñānam abhyāsāj jñānād dhyānaṃ viśiṣyate Bhg_12.012a [=MBh_06,034.012a]
dhyānāt karmaphalatyāgas tyāgāc chāntir anantaram Bhg_12.012c [=MBh_06,034.012c]
adveṣṭā sarvabhūtānāṃ maitraḥ karuṇa eva ca Bhg_12.013a [=MBh_06,034.013a]
nirmamo nirahaṃkāraḥ samaduḥkhasukhaḥ kṣamī Bhg_12.013c [=MBh_06,034.013c]
saṃtuṣṭaḥ satataṃ yogī yatātmā dṛḍhaniścayaḥ Bhg_12.014a [=MBh_06,034.014a]
mayy arpitamanobuddhir yo madbhaktaḥ sa me priyaḥ Bhg_12.014c [=MBh_06,034.014c]
yasmān nodvijate loko lokān nodvijate ca yaḥ Bhg_12.015a [=MBh_06,034.015a]
harṣāmarṣabhayodvegair mukto yaḥ sa ca me priyaḥ Bhg_12.015c [=MBh_06,034.015c]
anapekṣaḥ śucir dakṣa udāsīno gatavyathaḥ Bhg_12.016a [=MBh_06,034.016a]
sarvārambhaparityāgī yo madbhaktaḥ sa me priyaḥ Bhg_12.016c [=MBh_06,034.016c]
yo na hṛṣyati na dveṣṭi na śocati na kāṅkṣati Bhg_12.017a [=MBh_06,034.017a]
śubhāśubhaparityāgī bhaktimān yaḥ sa me priyaḥ Bhg_12.017c [=MBh_06,034.017c]
samaḥ śatrau ca mitre ca tathā mānāvamānayoḥ Bhg_12.018a [=MBh_06,034.018a]
śītoṣṇasukhaduḥkheṣu samaḥ saṅgavivarjitaḥ Bhg_12.018c [=MBh_06,034.018c]
tulyanindāstutir maunī saṃtuṣṭo yena kena cit Bhg_12.019a [=MBh_06,034.019a]
aniketaḥ sthiramatir bhaktimān me priyo naraḥ Bhg_12.019c [=MBh_06,034.019c]
ye tu dharmyāmṛtam idaṃ yathoktaṃ paryupāsate Bhg_12.020a [=MBh_06,034.020a]
śraddadhānā matparamā bhaktās te 'tīva me priyāḥ Bhg_12.020c [=MBh_06,034.020c]
śrībhagavān uvāca Bhg_13.001 [=MBh_06,035.001]
idaṃ śarīraṃ kaunteya kṣetram ity abhidhīyate Bhg_13.001a [=MBh_06,035.001a]
etad yo vetti taṃ prāhuḥ kṣetrajña iti tadvidaḥ Bhg_13.001c [=MBh_06,035.001c]
kṣetrajñaṃ cāpi māṃ viddhi sarvakṣetreṣu bhārata Bhg_13.002a [=MBh_06,035.002a]
kṣetrakṣetrajñayor jñānaṃ yat taj jñānaṃ mataṃ mama Bhg_13.002c [=MBh_06,035.002c]
tat kṣetraṃ yac ca yādṛk ca yadvikāri yataś ca yat Bhg_13.003a [=MBh_06,035.003a]
sa ca yo yatprabhāvaś ca tat samāsena me śṛṇu Bhg_13.003c [=MBh_06,035.003c]
ṛṣibhir bahudhā gītaṃ chandobhir vividhaiḥ pṛthak Bhg_13.004a [=MBh_06,035.004a]
brahmasūtrapadaiś caiva hetumadbhir viniścitaiḥ Bhg_13.004c [=MBh_06,035.004c]
mahābhūtāny ahaṃkāro buddhir avyaktam eva ca Bhg_13.005a [=MBh_06,035.005a]
indriyāṇi daśaikaṃ ca pañca cendriyagocarāḥ Bhg_13.005c [=MBh_06,035.005c]
icchā dveṣaḥ sukhaṃ duḥkhaṃ saṃghātaś cetanā dhṛtiḥ Bhg_13.006a [=MBh_06,035.006a]
etat kṣetraṃ samāsena savikāram udāhṛtam Bhg_13.006c [=MBh_06,035.006c]
amānitvam adambhitvam ahiṃsā kṣāntir ārjavam Bhg_13.007a [=MBh_06,035.007a]
ācāryopāsanaṃ śaucaṃ sthairyam ātmavinigrahaḥ Bhg_13.007c [=MBh_06,035.007c]
indriyārtheṣu vairāgyam anahaṃkāra eva ca Bhg_13.008a [=MBh_06,035.008a]
janmamṛtyujarāvyādhiduḥkhadoṣānudarśanam Bhg_13.008c [=MBh_06,035.008c]
asaktir anabhiṣvaṅgaḥ putradāragṛhādiṣu Bhg_13.009a [=MBh_06,035.009a]
nityaṃ ca samacittatvam iṣṭāniṣṭopapattiṣu Bhg_13.009c [=MBh_06,035.009c]
mayi cānanyayogena bhaktir avyabhicāriṇī Bhg_13.010a [=MBh_06,035.010a]
viviktadeśasevitvam aratir janasaṃsadi Bhg_13.010c [=MBh_06,035.010c]
adhyātmajñānanityatvaṃ tattvajñānārthadarśanam Bhg_13.011a [=MBh_06,035.011a]
etaj jñānam iti proktam ajñānaṃ yad ato 'nyathā Bhg_13.011c [=MBh_06,035.011c]
jñeyaṃ yat tat pravakṣyāmi yaj jñātvāmṛtam aśnute Bhg_13.012a [=MBh_06,035.012a]
anādimat paraṃ brahma na sat tan nāsad ucyate Bhg_13.012c [=MBh_06,035.012c]
sarvataḥpāṇipādaṃ tat sarvatokṣiśiromukham Bhg_13.013a [=MBh_06,035.013a]
sarvataḥśrutimal loke sarvam āvṛtya tiṣṭhati Bhg_13.013c [=MBh_06,035.013c]
sarvendriyaguṇābhāsaṃ sarvendriyavivarjitam Bhg_13.014a [=MBh_06,035.014a]
asaktaṃ sarvabhṛc caiva nirguṇaṃ guṇabhoktṛ ca Bhg_13.014c [=MBh_06,035.014c]
bahir antaś ca bhūtānām acaraṃ caram eva ca Bhg_13.015a [=MBh_06,035.015a]
sūkṣmatvāt tad avijñeyaṃ dūrasthaṃ cāntike ca tat Bhg_13.015c [=MBh_06,035.015c]
avibhaktaṃ ca bhūteṣu vibhaktam iva ca sthitam Bhg_13.016a [=MBh_06,035.016a]
bhūtabhartṛ ca taj jñeyaṃ grasiṣṇu prabhaviṣṇu ca Bhg_13.016c [=MBh_06,035.016c]
jyotiṣām api taj jyotis tamasaḥ param ucyate Bhg_13.017a [=MBh_06,035.017a]
jñānaṃ jñeyaṃ jñānagamyaṃ hṛdi sarvasya viṣṭhitam Bhg_13.017c [=MBh_06,035.017c]
iti kṣetraṃ tathā jñānaṃ jñeyaṃ coktaṃ samāsataḥ Bhg_13.018a [=MBh_06,035.018a]
madbhakta etad vijñāya madbhāvāyopapadyate Bhg_13.018c [=MBh_06,035.018c]
prakṛtiṃ puruṣaṃ caiva viddhy anādī ubhāv api Bhg_13.019a [=MBh_06,035.019a]
vikārāṃś ca guṇāṃś caiva viddhi prakṛtisaṃbhavān Bhg_13.019c [=MBh_06,035.019c]
kāryakāraṇakartṛtve hetuḥ prakṛtir ucyate Bhg_13.020a [=MBh_06,035.020a]
puruṣaḥ sukhaduḥkhānāṃ bhoktṛtve hetur ucyate Bhg_13.020c [=MBh_06,035.020c]
puruṣaḥ prakṛtistho hi bhuṅkte prakṛtijān guṇān Bhg_13.021a [=MBh_06,035.021a]
kāraṇaṃ guṇasaṅgo 'sya sadasadyonijanmasu Bhg_13.021c [=MBh_06,035.021c]
upadraṣṭānumantā ca bhartā bhoktā maheśvaraḥ Bhg_13.022a [=MBh_06,035.022a]
paramātmeti cāpy ukto dehe 'smin puruṣaḥ paraḥ Bhg_13.022c [=MBh_06,035.022c]
ya evaṃ vetti puruṣaṃ prakṛtiṃ ca guṇaiḥ saha Bhg_13.023a [=MBh_06,035.023a]
sarvathā vartamāno 'pi na sa bhūyo 'bhijāyate Bhg_13.023c [=MBh_06,035.023c]
dhyānenātmani paśyanti ke cid ātmānam ātmanā Bhg_13.024a [=MBh_06,035.024a]
anye sāṃkhyena yogena karmayogena cāpare Bhg_13.024c [=MBh_06,035.024c]
anye tv evam ajānantaḥ śrutvānyebhya upāsate Bhg_13.025a [=MBh_06,035.025a]
te 'pi cātitaranty eva mṛtyuṃ śrutiparāyaṇāḥ Bhg_13.025c [=MBh_06,035.025c]
yāvat saṃjāyate kiṃ cit sattvaṃ sthāvarajaṅgamam Bhg_13.026a [=MBh_06,035.026a]
kṣetrakṣetrajñasaṃyogāt tad viddhi bharatarṣabha Bhg_13.026c [=MBh_06,035.026c]
samaṃ sarveṣu bhūteṣu tiṣṭhantaṃ parameśvaram Bhg_13.027a [=MBh_06,035.027a]
vinaśyatsv avinaśyantaṃ yaḥ paśyati sa paśyati Bhg_13.027c [=MBh_06,035.027c]
samaṃ paśyan hi sarvatra samavasthitam īśvaram Bhg_13.028a [=MBh_06,035.028a]
na hinasty ātmanātmānaṃ tato yāti parāṃ gatim Bhg_13.028c [=MBh_06,035.028c]
prakṛtyaiva ca karmāṇi kriyamāṇāni sarvaśaḥ Bhg_13.029a [=MBh_06,035.029a]
yaḥ paśyati tathātmānam akartāraṃ sa paśyati Bhg_13.029c [=MBh_06,035.029c]
yadā bhūtapṛthagbhāvam ekastham anupaśyati Bhg_13.030a [=MBh_06,035.030a]
tata eva ca vistāraṃ brahma saṃpadyate tadā Bhg_13.030c [=MBh_06,035.030c]
anāditvān nirguṇatvāt paramātmāyam avyayaḥ Bhg_13.031a [=MBh_06,035.031a]
śarīrastho 'pi kaunteya na karoti na lipyate Bhg_13.031c [=MBh_06,035.031c]
yathā sarvagataṃ saukṣmyād ākāśaṃ nopalipyate Bhg_13.032a [=MBh_06,035.032a]
sarvatrāvasthito dehe tathātmā nopalipyate Bhg_13.032c [=MBh_06,035.032c]
yathā prakāśayaty ekaḥ kṛtsnaṃ lokam imaṃ raviḥ Bhg_13.033a [=MBh_06,035.033a]
kṣetraṃ kṣetrī tathā kṛtsnaṃ prakāśayati bhārata Bhg_13.033c [=MBh_06,035.033c]
kṣetrakṣetrajñayor evam antaraṃ jñānacakṣuṣā Bhg_13.034a [=MBh_06,035.034a]
bhūtaprakṛtimokṣaṃ ca ye vidur yānti te param Bhg_13.034c [=MBh_06,035.034c]
śrībhagavān uvāca Bhg_14.001 [=MBh_06,036.001]
paraṃ bhūyaḥ pravakṣyāmi jñānānāṃ jñānam uttamam Bhg_14.001a [=MBh_06,036.001a]
yaj jñātvā munayaḥ sarve parāṃ siddhim ito gatāḥ Bhg_14.001c [=MBh_06,036.001c]
idaṃ jñānam upāśritya mama sādharmyam āgatāḥ Bhg_14.002a [=MBh_06,036.002a]
sarge 'pi nopajāyante pralaye na vyathanti ca Bhg_14.002c [=MBh_06,036.002c]
mama yonir mahad brahma tasmin garbhaṃ dadhāmy aham Bhg_14.003a [=MBh_06,036.003a]
saṃbhavaḥ sarvabhūtānāṃ tato bhavati bhārata Bhg_14.003c [=MBh_06,036.003c]
sarvayoniṣu kaunteya mūrtayaḥ saṃbhavanti yāḥ Bhg_14.004a [=MBh_06,036.004a]
tāsāṃ brahma mahad yonir ahaṃ bījapradaḥ pitā Bhg_14.004c [=MBh_06,036.004c]
sattvaṃ rajas tama iti guṇāḥ prakṛtisaṃbhavāḥ Bhg_14.005a [=MBh_06,036.005a]
nibadhnanti mahābāho dehe dehinam avyayam Bhg_14.005c [=MBh_06,036.005c]
tatra sattvaṃ nirmalatvāt prakāśakam anāmayam Bhg_14.006a [=MBh_06,036.006a]
sukhasaṅgena badhnāti jñānasaṅgena cānagha Bhg_14.006c [=MBh_06,036.006c]
rajo rāgātmakaṃ viddhi tṛṣṇāsaṅgasamudbhavam Bhg_14.007a [=MBh_06,036.007a]
tan nibadhnāti kaunteya karmasaṅgena dehinam Bhg_14.007c [=MBh_06,036.007c]
tamas tv ajñānajaṃ viddhi mohanaṃ sarvadehinām Bhg_14.008a [=MBh_06,036.008a]
pramādālasyanidrābhis tan nibadhnāti bhārata Bhg_14.008c [=MBh_06,036.008c]
sattvaṃ sukhe sañjayati rajaḥ karmaṇi bhārata Bhg_14.009a [=MBh_06,036.009a]
jñānam āvṛtya tu tamaḥ pramāde sañjayaty uta Bhg_14.009c [=MBh_06,036.009c]
rajas tamaś cābhibhūya sattvaṃ bhavati bhārata Bhg_14.010a [=MBh_06,036.010a]
rajaḥ sattvaṃ tamaś caiva tamaḥ sattvaṃ rajas tathā Bhg_14.010c [=MBh_06,036.010c]
sarvadvāreṣu dehe 'smin prakāśa upajāyate Bhg_14.011a [=MBh_06,036.011a]
jñānaṃ yadā tadā vidyād vivṛddhaṃ sattvam ity uta Bhg_14.011c [=MBh_06,036.011c]
lobhaḥ pravṛttir ārambhaḥ karmaṇām aśamaḥ spṛhā Bhg_14.012a [=MBh_06,036.012a]
rajasy etāni jāyante vivṛddhe bharatarṣabha Bhg_14.012c [=MBh_06,036.012c]
aprakāśo 'pravṛttiś ca pramādo moha eva ca Bhg_14.013a [=MBh_06,036.013a]
tamasy etāni jāyante vivṛddhe kurunandana Bhg_14.013c [=MBh_06,036.013c]
yadā sattve pravṛddhe tu pralayaṃ yāti dehabhṛt Bhg_14.014a [=MBh_06,036.014a]
tadottamavidāṃ lokān amalān pratipadyate Bhg_14.014c [=MBh_06,036.014c]
rajasi pralayaṃ gatvā karmasaṅgiṣu jāyate Bhg_14.015a [=MBh_06,036.015a]
tathā pralīnas tamasi mūḍhayoniṣu jāyate Bhg_14.015c [=MBh_06,036.015c]
karmaṇaḥ sukṛtasyāhuḥ sāttvikaṃ nirmalaṃ phalam Bhg_14.016a [=MBh_06,036.016a]
rajasas tu phalaṃ duḥkham ajñānaṃ tamasaḥ phalam Bhg_14.016c [=MBh_06,036.016c]
sattvāt saṃjāyate jñānaṃ rajaso lobha eva ca Bhg_14.017a [=MBh_06,036.017a]
pramādamohau tamaso bhavato 'jñānam eva ca Bhg_14.017c [=MBh_06,036.017c]
ūrdhvaṃ gacchanti sattvasthā madhye tiṣṭhanti rājasāḥ Bhg_14.018a [=MBh_06,036.018a]
jaghanyaguṇavṛttasthā adho gacchanti tāmasāḥ Bhg_14.018c [=MBh_06,036.018c]
nānyaṃ guṇebhyaḥ kartāraṃ yadā draṣṭānupaśyati Bhg_14.019a [=MBh_06,036.019a]
guṇebhyaś ca paraṃ vetti madbhāvaṃ so 'dhigacchati Bhg_14.019c [=MBh_06,036.019c]
guṇān etān atītya trīn dehī dehasamudbhavān Bhg_14.020a [=MBh_06,036.020a]
janmamṛtyujarāduḥkhair vimukto 'mṛtam aśnute Bhg_14.020c [=MBh_06,036.020c]
arjuna uvāca Bhg_14.021 [=MBh_06,036.021]
kair liṅgais trīn guṇān etān atīto bhavati prabho Bhg_14.021a [=MBh_06,036.021a]
kimācāraḥ kathaṃ caitāṃs trīn guṇān ativartate Bhg_14.021c [=MBh_06,036.021c]
śrībhagavān uvāca Bhg_14.022 [=MBh_06,036.022]
prakāśaṃ ca pravṛttiṃ ca moham eva ca pāṇḍava Bhg_14.022a [=MBh_06,036.022a]
na dveṣṭi saṃpravṛttāni na nivṛttāni kāṅkṣati Bhg_14.022c [=MBh_06,036.022c]
udāsīnavad āsīno guṇair yo na vicālyate Bhg_14.023a [=MBh_06,036.023a]
guṇā vartanta ity eva yo 'vatiṣṭhati neṅgate Bhg_14.023c [=MBh_06,036.023c]
samaduḥkhasukhaḥ svasthaḥ samaloṣṭāśmakāñcanaḥ Bhg_14.024a [=MBh_06,036.024a]
tulyapriyāpriyo dhīras tulyanindātmasaṃstutiḥ Bhg_14.024c [=MBh_06,036.024c]
mānāvamānayos tulyas tulyo mitrāripakṣayoḥ Bhg_14.025a [=MBh_06,036.025a]
sarvārambhaparityāgī guṇātītaḥ sa ucyate Bhg_14.025c [=MBh_06,036.025c]
māṃ ca yo 'vyabhicāreṇa bhaktiyogena sevate Bhg_14.026a [=MBh_06,036.026a]
sa guṇān samatītyaitān brahmabhūyāya kalpate Bhg_14.026c [=MBh_06,036.026c]
brahmaṇo hi pratiṣṭhāham amṛtasyāvyayasya ca Bhg_14.027a [=MBh_06,036.027a]
śāśvatasya ca dharmasya sukhasyaikāntikasya ca Bhg_14.027c [=MBh_06,036.027c]
śrībhagavān uvāca Bhg_15.001 [=MBh_06,037.001]
ūrdhvamūlam adhaḥśākham aśvatthaṃ prāhur avyayam Bhg_15.001a [=MBh_06,037.001a]
chandāṃsi yasya parṇāni yas taṃ veda sa vedavit Bhg_15.001c [=MBh_06,037.001c]
adhaś cordhvaṃ prasṛtās tasya śākhā; guṇapravṛddhā viṣayapravālāḥ Bhg_15.002a [=MBh_06,037.002a]
adhaś ca mūlāny anusaṃtatāni; karmānubandhīni manuṣyaloke Bhg_15.002c [=MBh_06,037.002c]
na rūpam asyeha tathopalabhyate; nānto na cādir na ca saṃpratiṣṭhā Bhg_15.003a [=MBh_06,037.003a]
aśvattham enaṃ suvirūḍhamūlam; asaṅgaśastreṇa dṛḍhena chittvā Bhg_15.003c [=MBh_06,037.003c]
tataḥ padaṃ tatparimārgitavyaṃ; yasmin gatā na nivartanti bhūyaḥ Bhg_15.004a [=MBh_06,037.004a]
tam eva cādyaṃ puruṣaṃ prapadye; yataḥ pravṛttiḥ prasṛtā purāṇī Bhg_15.004c [=MBh_06,037.004c]
nirmānamohā jitasaṅgadoṣā; adhyātmanityā vinivṛttakāmāḥ Bhg_15.005a [=MBh_06,037.005a]
dvaṃdvair vimuktāḥ sukhaduḥkhasaṃjñair; gacchanty amūḍhāḥ padam avyayaṃ tat Bhg_15.005c [=MBh_06,037.005c]
na tad bhāsayate sūryo na śaśāṅko na pāvakaḥ Bhg_15.006a [=MBh_06,037.006a]
yad gatvā na nivartante tad dhāma paramaṃ mama Bhg_15.006c [=MBh_06,037.006c]
mamaivāṃśo jīvaloke jīvabhūtaḥ sanātanaḥ Bhg_15.007a [=MBh_06,037.007a]
manaḥṣaṣṭhānīndriyāṇi prakṛtisthāni karṣati Bhg_15.007c [=MBh_06,037.007c]
śarīraṃ yad avāpnoti yac cāpy utkrāmatīśvaraḥ Bhg_15.008a [=MBh_06,037.008a]
gṛhītvaitāni saṃyāti vāyur gandhān ivāśayāt Bhg_15.008c [=MBh_06,037.008c]
śrotraṃ cakṣuḥ sparśanaṃ ca rasanaṃ ghrāṇam eva ca Bhg_15.009a [=MBh_06,037.009a]
adhiṣṭhāya manaś cāyaṃ viṣayān upasevate Bhg_15.009c [=MBh_06,037.009c]
utkrāmantaṃ sthitaṃ vāpi bhuñjānaṃ vā guṇānvitam Bhg_15.010a [=MBh_06,037.010a]
vimūḍhā nānupaśyanti paśyanti jñānacakṣuṣaḥ Bhg_15.010c [=MBh_06,037.010c]
yatanto yoginaś cainaṃ paśyanty ātmany avasthitam Bhg_15.011a [=MBh_06,037.011a]
yatanto 'py akṛtātmāno nainaṃ paśyanty acetasaḥ Bhg_15.011c [=MBh_06,037.011c]
yad ādityagataṃ tejo jagad bhāsayate 'khilam Bhg_15.012a [=MBh_06,037.012a]
yac candramasi yac cāgnau tat tejo viddhi māmakam Bhg_15.012c [=MBh_06,037.012c]
gām āviśya ca bhūtāni dhārayāmy aham ojasā Bhg_15.013a [=MBh_06,037.013a]
puṣṇāmi cauṣadhīḥ sarvāḥ somo bhūtvā rasātmakaḥ Bhg_15.013c [=MBh_06,037.013c]
ahaṃ vaiśvānaro bhūtvā prāṇināṃ deham āśritaḥ Bhg_15.014a [=MBh_06,037.014a]
prāṇāpānasamāyuktaḥ pacāmy annaṃ caturvidham Bhg_15.014c [=MBh_06,037.014c]
sarvasya cāhaṃ hṛdi saṃniviṣṭo; mattaḥ smṛtir jñānam apohanaṃ ca Bhg_15.015a [=MBh_06,037.015a]
vedaiś ca sarvair aham eva vedyo; vedāntakṛd vedavid eva cāham Bhg_15.015c [=MBh_06,037.015c]
dvāv imau puruṣau loke kṣaraś cākṣara eva ca Bhg_15.016a [=MBh_06,037.016a]
kṣaraḥ sarvāṇi bhūtāni kūṭastho 'kṣara ucyate Bhg_15.016c [=MBh_06,037.016c]
uttamaḥ puruṣas tv anyaḥ paramātmety udāhṛtaḥ Bhg_15.017a [=MBh_06,037.017a]
yo lokatrayam āviśya bibharty avyaya īśvaraḥ Bhg_15.017c [=MBh_06,037.017c]
yasmāt kṣaram atīto 'ham akṣarād api cottamaḥ Bhg_15.018a [=MBh_06,037.018a]
ato 'smi loke vede ca prathitaḥ puruṣottamaḥ Bhg_15.018c [=MBh_06,037.018c]
yo mām evam asaṃmūḍho jānāti puruṣottamam Bhg_15.019a [=MBh_06,037.019a]
sa sarvavid bhajati māṃ sarvabhāvena bhārata Bhg_15.019c [=MBh_06,037.019c]
iti guhyatamaṃ śāstram idam uktaṃ mayānagha Bhg_15.020a [=MBh_06,037.020a]
etad buddhvā buddhimān syāt kṛtakṛtyaś ca bhārata Bhg_15.020c [=MBh_06,037.020c]
śrībhagavān uvāca Bhg_16.001 [=MBh_06,038.001]
abhayaṃ sattvasaṃśuddhir jñānayogavyavasthitiḥ Bhg_16.001a [=MBh_06,038.001a]
dānaṃ damaś ca yajñaś ca svādhyāyas tapa ārjavam Bhg_16.001c [=MBh_06,038.001c]
ahiṃsā satyam akrodhas tyāgaḥ śāntir apaiśunam Bhg_16.002a [=MBh_06,038.002a]
dayā bhūteṣv aloluptvaṃ mārdavaṃ hrīr acāpalam Bhg_16.002c [=MBh_06,038.002c]
tejaḥ kṣamā dhṛtiḥ śaucam adroho nātimānitā Bhg_16.003a [=MBh_06,038.003a]
bhavanti saṃpadaṃ daivīm abhijātasya bhārata Bhg_16.003c [=MBh_06,038.003c]
dambho darpo 'timānaś ca krodhaḥ pāruṣyam eva ca Bhg_16.004a [=MBh_06,038.004a]
ajñānaṃ cābhijātasya pārtha saṃpadam āsurīm Bhg_16.004c [=MBh_06,038.004c]
daivī saṃpad vimokṣāya nibandhāyāsurī matā Bhg_16.005a [=MBh_06,038.005a]
mā śucaḥ saṃpadaṃ daivīm abhijāto 'si pāṇḍava Bhg_16.005c [=MBh_06,038.005c]
dvau bhūtasargau loke 'smin daiva āsura eva ca Bhg_16.006a [=MBh_06,038.006a]
daivo vistaraśaḥ prokta āsuraṃ pārtha me śṛṇu Bhg_16.006c [=MBh_06,038.006c]
pravṛttiṃ ca nivṛttiṃ ca janā na vidur āsurāḥ Bhg_16.007a [=MBh_06,038.007a]
na śaucaṃ nāpi cācāro na satyaṃ teṣu vidyate Bhg_16.007c [=MBh_06,038.007c]
asatyam apratiṣṭhaṃ te jagad āhur anīśvaram Bhg_16.008a [=MBh_06,038.008a]
aparasparasaṃbhūtaṃ kim anyat kāmahaitukam Bhg_16.008c [=MBh_06,038.008c]
etāṃ dṛṣṭim avaṣṭabhya naṣṭātmāno 'lpabuddhayaḥ Bhg_16.009a [=MBh_06,038.009a]
prabhavanty ugrakarmāṇaḥ kṣayāya jagato 'hitāḥ Bhg_16.009c [=MBh_06,038.009c]
kāmam āśritya duṣpūraṃ dambhamānamadānvitāḥ Bhg_16.010a [=MBh_06,038.010a]
mohād gṛhītvāsadgrāhān pravartante 'śucivratāḥ Bhg_16.010c [=MBh_06,038.010c]
cintām aparimeyāṃ ca pralayāntām upāśritāḥ Bhg_16.011a [=MBh_06,038.011a]
kāmopabhogaparamā etāvad iti niścitāḥ Bhg_16.011c [=MBh_06,038.011c]
āśāpāśaśatair baddhāḥ kāmakrodhaparāyaṇāḥ Bhg_16.012a [=MBh_06,038.012a]
īhante kāmabhogārtham anyāyenārthasaṃcayān Bhg_16.012c [=MBh_06,038.012c]
idam adya mayā labdham idaṃ prāpsye manoratham Bhg_16.013a [=MBh_06,038.013a]
idam astīdam api me bhaviṣyati punar dhanam Bhg_16.013c [=MBh_06,038.013c]
asau mayā hataḥ śatrur haniṣye cāparān api Bhg_16.014a [=MBh_06,038.014a]
īśvaro 'ham ahaṃ bhogī siddho 'haṃ balavān sukhī Bhg_16.014c [=MBh_06,038.014c]
āḍhyo 'bhijanavān asmi ko 'nyo 'sti sadṛśo mayā Bhg_16.015a [=MBh_06,038.015a]
yakṣye dāsyāmi modiṣya ity ajñānavimohitāḥ Bhg_16.015c [=MBh_06,038.015c]
anekacittavibhrāntā mohajālasamāvṛtāḥ Bhg_16.016a [=MBh_06,038.016a]
prasaktāḥ kāmabhogeṣu patanti narake 'śucau Bhg_16.016c [=MBh_06,038.016c]
ātmasaṃbhāvitāḥ stabdhā dhanamānamadānvitāḥ Bhg_16.017a [=MBh_06,038.017a]
yajante nāmayajñais te dambhenāvidhipūrvakam Bhg_16.017c [=MBh_06,038.017c]
ahaṃkāraṃ balaṃ darpaṃ kāmaṃ krodhaṃ ca saṃśritāḥ Bhg_16.018a [=MBh_06,038.018a]
mām ātmaparadeheṣu pradviṣanto 'bhyasūyakāḥ Bhg_16.018c [=MBh_06,038.018c]
tān ahaṃ dviṣataḥ krūrān saṃsāreṣu narādhamān Bhg_16.019a [=MBh_06,038.019a]
kṣipāmy ajasram aśubhān āsurīṣv eva yoniṣu Bhg_16.019c [=MBh_06,038.019c]
āsurīṃ yonim āpannā mūḍhā janmani janmani Bhg_16.020a [=MBh_06,038.020a]
mām aprāpyaiva kaunteya tato yānty adhamāṃ gatim Bhg_16.020c [=MBh_06,038.020c]
trividhaṃ narakasyedaṃ dvāraṃ nāśanam ātmanaḥ Bhg_16.021a [=MBh_06,038.021a]
kāmaḥ krodhas tathā lobhas tasmād etat trayaṃ tyajet Bhg_16.021c [=MBh_06,038.021c]
etair vimuktaḥ kaunteya tamodvārais tribhir naraḥ Bhg_16.022a [=MBh_06,038.022a]
ācaraty ātmanaḥ śreyas tato yāti parāṃ gatim Bhg_16.022c [=MBh_06,038.022c]
yaḥ śāstravidhim utsṛjya vartate kāmakārataḥ Bhg_16.023a [=MBh_06,038.023a]
na sa siddhim avāpnoti na sukhaṃ na parāṃ gatim Bhg_16.023c [=MBh_06,038.023c]
tasmāc chāstraṃ pramāṇaṃ te kāryākāryavyavasthitau Bhg_16.024a [=MBh_06,038.024a]
jñātvā śāstravidhānoktaṃ karma kartum ihārhasi Bhg_16.024c [=MBh_06,038.024c]
arjuna uvāca Bhg_17.001 [=MBh_06,039.001]
ye śāstravidhim utsṛjya yajante śraddhayānvitāḥ Bhg_17.001a [=MBh_06,039.001a]
teṣāṃ niṣṭhā tu kā kṛṣṇa sattvam āho rajas tamaḥ Bhg_17.001c [=MBh_06,039.001c]
śrībhagavān uvāca Bhg_17.002 [=MBh_06,039.002]
trividhā bhavati śraddhā dehināṃ sā svabhāvajā Bhg_17.002a [=MBh_06,039.002a]
sāttvikī rājasī caiva tāmasī ceti tāṃ śṛṇu Bhg_17.002c [=MBh_06,039.002c]
sattvānurūpā sarvasya śraddhā bhavati bhārata Bhg_17.003a [=MBh_06,039.003a]
śraddhāmayo 'yaṃ puruṣo yo yacchraddhaḥ sa eva saḥ Bhg_17.003c [=MBh_06,039.003c]
yajante sāttvikā devān yakṣarakṣāṃsi rājasāḥ Bhg_17.004a [=MBh_06,039.004a]
pretān bhūtagaṇāṃś cānye yajante tāmasā janāḥ Bhg_17.004c [=MBh_06,039.004c]
aśāstravihitaṃ ghoraṃ tapyante ye tapo janāḥ Bhg_17.005a [=MBh_06,039.005a]
dambhāhaṃkārasaṃyuktāḥ kāmarāgabalānvitāḥ Bhg_17.005c [=MBh_06,039.005c]
karśayantaḥ śarīrasthaṃ bhūtagrāmam acetasaḥ Bhg_17.006a [=MBh_06,039.006a]
māṃ caivāntaḥśarīrasthaṃ tān viddhy āsuraniścayān Bhg_17.006c [=MBh_06,039.006c]
āhāras tv api sarvasya trividho bhavati priyaḥ Bhg_17.007a [=MBh_06,039.007a]
yajñas tapas tathā dānaṃ teṣāṃ bhedam imaṃ śṛṇu Bhg_17.007c [=MBh_06,039.007c]
āyuḥsattvabalārogyasukhaprītivivardhanāḥ Bhg_17.008a [=MBh_06,039.008a]
rasyāḥ snigdhāḥ sthirā hṛdyā āhārāḥ sāttvikapriyāḥ Bhg_17.008c [=MBh_06,039.008c]
kaṭvamlalavaṇātyuṣṇatīkṣṇarūkṣavidāhinaḥ Bhg_17.009a [=MBh_06,039.009a]
āhārā rājasasyeṣṭā duḥkhaśokāmayapradāḥ Bhg_17.009c [=MBh_06,039.009c]
yātayāmaṃ gatarasaṃ pūti paryuṣitaṃ ca yat Bhg_17.010a [=MBh_06,039.010a]
ucchiṣṭam api cāmedhyaṃ bhojanaṃ tāmasapriyam Bhg_17.010c [=MBh_06,039.010c]
aphalākāṅkṣibhir yajño vidhidṛṣṭo ya ijyate Bhg_17.011a [=MBh_06,039.011a]
yaṣṭavyam eveti manaḥ samādhāya sa sāttvikaḥ Bhg_17.011c [=MBh_06,039.011c]
abhisaṃdhāya tu phalaṃ dambhārtham api caiva yat Bhg_17.012a [=MBh_06,039.012a]
ijyate bharataśreṣṭha taṃ yajñaṃ viddhi rājasam Bhg_17.012c [=MBh_06,039.012c]
vidhihīnam asṛṣṭānnaṃ mantrahīnam adakṣiṇam Bhg_17.013a [=MBh_06,039.013a]
śraddhāvirahitaṃ yajñaṃ tāmasaṃ paricakṣate Bhg_17.013c [=MBh_06,039.013c]
devadvijaguruprājñapūjanaṃ śaucam ārjavam Bhg_17.014a [=MBh_06,039.014a]
brahmacaryam ahiṃsā ca śārīraṃ tapa ucyate Bhg_17.014c [=MBh_06,039.014c]
anudvegakaraṃ vākyaṃ satyaṃ priyahitaṃ ca yat Bhg_17.015a [=MBh_06,039.015a]
svādhyāyābhyasanaṃ caiva vāṅmayaṃ tapa ucyate Bhg_17.015c [=MBh_06,039.015c]
manaḥprasādaḥ saumyatvaṃ maunam ātmavinigrahaḥ Bhg_17.016a [=MBh_06,039.016a]
bhāvasaṃśuddhir ity etat tapo mānasam ucyate Bhg_17.016c [=MBh_06,039.016c]
śraddhayā parayā taptaṃ tapas tat trividhaṃ naraiḥ Bhg_17.017a [=MBh_06,039.017a]
aphalākāṅkṣibhir yuktaiḥ sāttvikaṃ paricakṣate Bhg_17.017c [=MBh_06,039.017c]
satkāramānapūjārthaṃ tapo dambhena caiva yat Bhg_17.018a [=MBh_06,039.018a]
kriyate tad iha proktaṃ rājasaṃ calam adhruvam Bhg_17.018c [=MBh_06,039.018c]
mūḍhagrāheṇātmano yat pīḍayā kriyate tapaḥ Bhg_17.019a [=MBh_06,039.019a]
parasyotsādanārthaṃ vā tat tāmasam udāhṛtam Bhg_17.019c [=MBh_06,039.019c]
dātavyam iti yad dānaṃ dīyate 'nupakāriṇe Bhg_17.020a [=MBh_06,039.020a]
deśe kāle ca pātre ca tad dānaṃ sāttvikaṃ smṛtam Bhg_17.020c [=MBh_06,039.020c]
yat tu pratyupakārārthaṃ phalam uddiśya vā punaḥ Bhg_17.021a [=MBh_06,039.021a]
dīyate ca parikliṣṭaṃ tad dānaṃ rājasaṃ smṛtam Bhg_17.021c [=MBh_06,039.021c]
adeśakāle yad dānam apātrebhyaś ca dīyate Bhg_17.022a [=MBh_06,039.022a]
asatkṛtam avajñātaṃ tat tāmasam udāhṛtam Bhg_17.022c [=MBh_06,039.022c]
oṃ tat sad iti nirdeśo brahmaṇas trividhaḥ smṛtaḥ Bhg_17.023a [=MBh_06,039.023a]
brāhmaṇās tena vedāś ca yajñāś ca vihitāḥ purā Bhg_17.023c [=MBh_06,039.023c]
tasmād om ity udāhṛtya yajñadānatapaḥkriyāḥ Bhg_17.024a [=MBh_06,039.024a]
pravartante vidhānoktāḥ satataṃ brahmavādinām Bhg_17.024c [=MBh_06,039.024c]
tad ity anabhisaṃdhāya phalaṃ yajñatapaḥkriyāḥ Bhg_17.025a [=MBh_06,039.025a]
dānakriyāś ca vividhāḥ kriyante mokṣakāṅkṣibhiḥ Bhg_17.025c [=MBh_06,039.025c]
sadbhāve sādhubhāve ca sad ity etat prayujyate Bhg_17.026a [=MBh_06,039.026a]
praśaste karmaṇi tathā sacchabdaḥ pārtha yujyate Bhg_17.026c [=MBh_06,039.026c]
yajñe tapasi dāne ca sthitiḥ sad iti cocyate Bhg_17.027a [=MBh_06,039.027a]
karma caiva tadarthīyaṃ sad ity evābhidhīyate Bhg_17.027c [=MBh_06,039.027c]
aśraddhayā hutaṃ dattaṃ tapas taptaṃ kṛtaṃ ca yat Bhg_17.028a [=MBh_06,039.028a]
asad ity ucyate pārtha na ca tat pretya no iha Bhg_17.028c [=MBh_06,039.028c]
arjuna uvāca Bhg_18.001 [=MBh_06,040.001]
saṃnyāsasya mahābāho tattvam icchāmi veditum Bhg_18.001a [=MBh_06,040.001a]
tyāgasya ca hṛṣīkeśa pṛthak keśiniṣūdana Bhg_18.001c [=MBh_06,040.001c]
śrībhagavān uvāca Bhg_18.002 [=MBh_06,040.002]
kāmyānāṃ karmaṇāṃ nyāsaṃ saṃnyāsaṃ kavayo viduḥ Bhg_18.002a [=MBh_06,040.002a]
sarvakarmaphalatyāgaṃ prāhus tyāgaṃ vicakṣaṇāḥ Bhg_18.002c [=MBh_06,040.002c]
tyājyaṃ doṣavad ity eke karma prāhur manīṣiṇaḥ Bhg_18.003a [=MBh_06,040.003a]
yajñadānatapaḥkarma na tyājyam iti cāpare Bhg_18.003c [=MBh_06,040.003c]
niścayaṃ śṛṇu me tatra tyāge bharatasattama Bhg_18.004a [=MBh_06,040.004a]
tyāgo hi puruṣavyāghra trividhaḥ saṃprakīrtitaḥ Bhg_18.004c [=MBh_06,040.004c]
yajñadānatapaḥkarma na tyājyaṃ kāryam eva tat Bhg_18.005a [=MBh_06,040.005a]
yajño dānaṃ tapaś caiva pāvanāni manīṣiṇām Bhg_18.005c [=MBh_06,040.005c]
etāny api tu karmāṇi saṅgaṃ tyaktvā phalāni ca Bhg_18.006a [=MBh_06,040.006a]
kartavyānīti me pārtha niścitaṃ matam uttamam Bhg_18.006c [=MBh_06,040.006c]
niyatasya tu saṃnyāsaḥ karmaṇo nopapadyate Bhg_18.007a [=MBh_06,040.007a]
mohāt tasya parityāgas tāmasaḥ parikīrtitaḥ Bhg_18.007c [=MBh_06,040.007c]
duḥkham ity eva yat karma kāyakleśabhayāt tyajet Bhg_18.008a [=MBh_06,040.008a]
sa kṛtvā rājasaṃ tyāgaṃ naiva tyāgaphalaṃ labhet Bhg_18.008c [=MBh_06,040.008c]
kāryam ity eva yat karma niyataṃ kriyate 'rjuna Bhg_18.009a [=MBh_06,040.009a]
saṅgaṃ tyaktvā phalaṃ caiva sa tyāgaḥ sāttviko mataḥ Bhg_18.009c [=MBh_06,040.009c]
na dveṣṭy akuśalaṃ karma kuśale nānuṣajjate Bhg_18.010a [=MBh_06,040.010a]
tyāgī sattvasamāviṣṭo medhāvī chinnasaṃśayaḥ Bhg_18.010c [=MBh_06,040.010c]
na hi dehabhṛtā śakyaṃ tyaktuṃ karmāṇy aśeṣataḥ Bhg_18.011a [=MBh_06,040.011a]
yas tu karmaphalatyāgī sa tyāgīty abhidhīyate Bhg_18.011c [=MBh_06,040.011c]
aniṣṭam iṣṭaṃ miśraṃ ca trividhaṃ karmaṇaḥ phalam Bhg_18.012a [=MBh_06,040.012a]
bhavaty atyāgināṃ pretya na tu saṃnyāsināṃ kva cit Bhg_18.012c [=MBh_06,040.012c]
pañcaitāni mahābāho kāraṇāni nibodha me Bhg_18.013a [=MBh_06,040.013a]
sāṃkhye kṛtānte proktāni siddhaye sarvakarmaṇām Bhg_18.013c [=MBh_06,040.013c]
adhiṣṭhānaṃ tathā kartā karaṇaṃ ca pṛthagvidham Bhg_18.014a [=MBh_06,040.014a]
vividhāś ca pṛthakceṣṭā daivaṃ caivātra pañcamam Bhg_18.014c [=MBh_06,040.014c]
śarīravāṅmanobhir yat karma prārabhate naraḥ Bhg_18.015a [=MBh_06,040.015a]
nyāyyaṃ vā viparītaṃ vā pañcaite tasya hetavaḥ Bhg_18.015c [=MBh_06,040.015c]
tatraivaṃ sati kartāram ātmānaṃ kevalaṃ tu yaḥ Bhg_18.016a [=MBh_06,040.016a]
paśyaty akṛtabuddhitvān na sa paśyati durmatiḥ Bhg_18.016c [=MBh_06,040.016c]
yasya nāhaṃkṛto bhāvo buddhir yasya na lipyate Bhg_18.017a [=MBh_06,040.017a]
hatvāpi sa imāṃl lokān na hanti na nibadhyate Bhg_18.017c [=MBh_06,040.017c]
jñānaṃ jñeyaṃ parijñātā trividhā karmacodanā Bhg_18.018a [=MBh_06,040.018a]
karaṇaṃ karma karteti trividhaḥ karmasaṃgrahaḥ Bhg_18.018c [=MBh_06,040.018c]
jñānaṃ karma ca kartā ca tridhaiva guṇabhedataḥ Bhg_18.019a [=MBh_06,040.019a]
procyate guṇasaṃkhyāne yathāvac chṛṇu tāny api Bhg_18.019c [=MBh_06,040.019c]
sarvabhūteṣu yenaikaṃ bhāvam avyayam īkṣate Bhg_18.020a [=MBh_06,040.020a]
avibhaktaṃ vibhakteṣu taj jñānaṃ viddhi sāttvikam Bhg_18.020c [=MBh_06,040.020c]
pṛthaktvena tu yaj jñānaṃ nānābhāvān pṛthagvidhān Bhg_18.021a [=MBh_06,040.021a]
vetti sarveṣu bhūteṣu taj jñānaṃ viddhi rājasam Bhg_18.021c [=MBh_06,040.021c]
yat tu kṛtsnavad ekasmin kārye saktam ahaitukam Bhg_18.022a [=MBh_06,040.022a]
atattvārthavad alpaṃ ca tat tāmasam udāhṛtam Bhg_18.022c [=MBh_06,040.022c]
niyataṃ saṅgarahitam arāgadveṣataḥ kṛtam Bhg_18.023a [=MBh_06,040.023a]
aphalaprepsunā karma yat tat sāttvikam ucyate Bhg_18.023c [=MBh_06,040.023c]
yat tu kāmepsunā karma sāhaṃkāreṇa vā punaḥ Bhg_18.024a [=MBh_06,040.024a]
kriyate bahulāyāsaṃ tad rājasam udāhṛtam Bhg_18.024c [=MBh_06,040.024c]
anubandhaṃ kṣayaṃ hiṃsām anapekṣya ca pauruṣam Bhg_18.025a [=MBh_06,040.025a]
mohād ārabhyate karma yat tat tāmasam ucyate Bhg_18.025c [=MBh_06,040.025c]
muktasaṅgo 'nahaṃvādī dhṛtyutsāhasamanvitaḥ Bhg_18.026a [=MBh_06,040.026a]
siddhyasiddhyor nirvikāraḥ kartā sāttvika ucyate Bhg_18.026c [=MBh_06,040.026c]
rāgī karmaphalaprepsur lubdho hiṃsātmako 'śuciḥ Bhg_18.027a [=MBh_06,040.027a]
harṣaśokānvitaḥ kartā rājasaḥ parikīrtitaḥ Bhg_18.027c [=MBh_06,040.027c]
ayuktaḥ prākṛtaḥ stabdhaḥ śaṭho naikṛtiko 'lasaḥ Bhg_18.028a [=MBh_06,040.028a]
viṣādī dīrghasūtrī ca kartā tāmasa ucyate Bhg_18.028c [=MBh_06,040.028c]
buddher bhedaṃ dhṛteś caiva guṇatas trividhaṃ śṛṇu Bhg_18.029a [=MBh_06,040.029a]
procyamānam aśeṣeṇa pṛthaktvena dhanaṃjaya Bhg_18.029c [=MBh_06,040.029c]
pravṛttiṃ ca nivṛttiṃ ca kāryākārye bhayābhaye Bhg_18.030a [=MBh_06,040.030a]
bandhaṃ mokṣaṃ ca yā vetti buddhiḥ sā pārtha sāttvikī Bhg_18.030c [=MBh_06,040.030c]
yayā dharmam adharmaṃ ca kāryaṃ cākāryam eva ca Bhg_18.031a [=MBh_06,040.031a]
ayathāvat prajānāti buddhiḥ sā pārtha rājasī Bhg_18.031c [=MBh_06,040.031c]
adharmaṃ dharmam iti yā manyate tamasāvṛtā Bhg_18.032a [=MBh_06,040.032a]
sarvārthān viparītāṃś ca buddhiḥ sā pārtha tāmasī Bhg_18.032c [=MBh_06,040.032c]
dhṛtyā yayā dhārayate manaḥprāṇendriyakriyāḥ Bhg_18.033a [=MBh_06,040.033a]
yogenāvyabhicāriṇyā dhṛtiḥ sā pārtha sāttvikī Bhg_18.033c [=MBh_06,040.033c]
yayā tu dharmakāmārthān dhṛtyā dhārayate 'rjuna Bhg_18.034a [=MBh_06,040.034a]
prasaṅgena phalākāṅkṣī dhṛtiḥ sā pārtha rājasī Bhg_18.034c [=MBh_06,040.034c]
yayā svapnaṃ bhayaṃ śokaṃ viṣādaṃ madam eva ca Bhg_18.035a [=MBh_06,040.035a]
na vimuñcati durmedhā dhṛtiḥ sā pārtha tāmasī Bhg_18.035c [=MBh_06,040.035c]
sukhaṃ tv idānīṃ trividhaṃ śṛṇu me bharatarṣabha Bhg_18.036a [=MBh_06,040.036a]
abhyāsād ramate yatra duḥkhāntaṃ ca nigacchati Bhg_18.036c [=MBh_06,040.036c]
yat tadagre viṣam iva pariṇāme 'mṛtopamam Bhg_18.037a [=MBh_06,040.037a]
tat sukhaṃ sāttvikaṃ proktam ātmabuddhiprasādajam Bhg_18.037c [=MBh_06,040.037c]
viṣayendriyasaṃyogād yat tadagre 'mṛtopamam Bhg_18.038a [=MBh_06,040.038a]
pariṇāme viṣam iva tat sukhaṃ rājasaṃ smṛtam Bhg_18.038c [=MBh_06,040.038c]
yad agre cānubandhe ca sukhaṃ mohanam ātmanaḥ Bhg_18.039a [=MBh_06,040.039a]
nidrālasyapramādotthaṃ tat tāmasam udāhṛtam Bhg_18.039c [=MBh_06,040.039c]
na tad asti pṛthivyāṃ vā divi deveṣu vā punaḥ Bhg_18.040a [=MBh_06,040.040a]
sattvaṃ prakṛtijair muktaṃ yad ebhiḥ syāt tribhir guṇaiḥ Bhg_18.040c [=MBh_06,040.040c]
brāhmaṇakṣatriyaviśāṃ śūdrāṇāṃ ca paraṃtapa Bhg_18.041a [=MBh_06,040.041a]
karmāṇi pravibhaktāni svabhāvaprabhavair guṇaiḥ Bhg_18.041c [=MBh_06,040.041c]
śamo damas tapaḥ śaucaṃ kṣāntir ārjavam eva ca Bhg_18.042a [=MBh_06,040.042a]
jñānaṃ vijñānam āstikyaṃ brahmakarma svabhāvajam Bhg_18.042c [=MBh_06,040.042c]
śauryaṃ tejo dhṛtir dākṣyaṃ yuddhe cāpy apalāyanam Bhg_18.043a [=MBh_06,040.043a]
dānam īśvarabhāvaś ca kṣatrakarma svabhāvajam Bhg_18.043c [=MBh_06,040.043c]
kṛṣigorakṣyavāṇijyaṃ vaiśyakarma svabhāvajam Bhg_18.044a [=MBh_06,040.044a]
paricaryātmakaṃ karma śūdrasyāpi svabhāvajam Bhg_18.044c [=MBh_06,040.044c]
sve sve karmaṇy abhirataḥ saṃsiddhiṃ labhate naraḥ Bhg_18.045a [=MBh_06,040.045a]
svakarmanirataḥ siddhiṃ yathā vindati tac chṛṇu Bhg_18.045c [=MBh_06,040.045c]
yataḥ pravṛttir bhūtānāṃ yena sarvam idaṃ tatam Bhg_18.046a [=MBh_06,040.046a]
svakarmaṇā tam abhyarcya siddhiṃ vindati mānavaḥ Bhg_18.046c [=MBh_06,040.046c]
śreyān svadharmo viguṇaḥ paradharmāt svanuṣṭhitāt Bhg_18.047a [=MBh_06,040.047a]
svabhāvaniyataṃ karma kurvan nāpnoti kilbiṣam Bhg_18.047c [=MBh_06,040.047c]
sahajaṃ karma kaunteya sadoṣam api na tyajet Bhg_18.048a [=MBh_06,040.048a]
sarvārambhā hi doṣeṇa dhūmenāgnir ivāvṛtāḥ Bhg_18.048c [=MBh_06,040.048c]
asaktabuddhiḥ sarvatra jitātmā vigataspṛhaḥ Bhg_18.049a [=MBh_06,040.049a]
naiṣkarmyasiddhiṃ paramāṃ saṃnyāsenādhigacchati Bhg_18.049c [=MBh_06,040.049c]
siddhiṃ prāpto yathā brahma tathāpnoti nibodha me Bhg_18.050a [=MBh_06,040.050a]
samāsenaiva kaunteya niṣṭhā jñānasya yā parā Bhg_18.050c [=MBh_06,040.050c]
buddhyā viśuddhayā yukto dhṛtyātmānaṃ niyamya ca Bhg_18.051a [=MBh_06,040.051a]
śabdādīn viṣayāṃs tyaktvā rāgadveṣau vyudasya ca Bhg_18.051c [=MBh_06,040.051c]
viviktasevī laghvāśī yatavākkāyamānasaḥ Bhg_18.052a [=MBh_06,040.052a]
dhyānayogaparo nityaṃ vairāgyaṃ samupāśritaḥ Bhg_18.052c [=MBh_06,040.052c]
ahaṃkāraṃ balaṃ darpaṃ kāmaṃ krodhaṃ parigraham Bhg_18.053a [=MBh_06,040.053a]
vimucya nirmamaḥ śānto brahmabhūyāya kalpate Bhg_18.053c [=MBh_06,040.053c]
brahmabhūtaḥ prasannātmā na śocati na kāṅkṣati Bhg_18.054a [=MBh_06,040.054a]
samaḥ sarveṣu bhūteṣu madbhaktiṃ labhate parām Bhg_18.054c [=MBh_06,040.054c]
bhaktyā mām abhijānāti yāvān yaś cāsmi tattvataḥ Bhg_18.055a [=MBh_06,040.055a]
tato māṃ tattvato jñātvā viśate tadanantaram Bhg_18.055c [=MBh_06,040.055c]
sarvakarmāṇy api sadā kurvāṇo madvyapāśrayaḥ Bhg_18.056a [=MBh_06,040.056a]
matprasādād avāpnoti śāśvataṃ padam avyayam Bhg_18.056c [=MBh_06,040.056c]
cetasā sarvakarmāṇi mayi saṃnyasya matparaḥ Bhg_18.057a [=MBh_06,040.057a]
buddhiyogam upāśritya maccittaḥ satataṃ bhava Bhg_18.057c [=MBh_06,040.057c]
maccittaḥ sarvadurgāṇi matprasādāt tariṣyasi Bhg_18.058a [=MBh_06,040.058a]
atha cet tvam ahaṃkārān na śroṣyasi vinaṅkṣyasi Bhg_18.058c [=MBh_06,040.058c]
yad ahaṃkāram āśritya na yotsya iti manyase Bhg_18.059a [=MBh_06,040.059a]
mithyaiṣa vyavasāyas te prakṛtis tvāṃ niyokṣyati Bhg_18.059c [=MBh_06,040.059c]
svabhāvajena kaunteya nibaddhaḥ svena karmaṇā Bhg_18.060a [=MBh_06,040.060a]
kartuṃ necchasi yan mohāt kariṣyasy avaśo 'pi tat Bhg_18.060c [=MBh_06,040.060c]
īśvaraḥ sarvabhūtānāṃ hṛddeśe 'rjuna tiṣṭhati Bhg_18.061a [=MBh_06,040.061a]
bhrāmayan sarvabhūtāni yantrārūḍhāni māyayā Bhg_18.061c [=MBh_06,040.061c]
tam eva śaraṇaṃ gaccha sarvabhāvena bhārata Bhg_18.062a [=MBh_06,040.062a]
tatprasādāt parāṃ śāntiṃ sthānaṃ prāpsyasi śāśvatam Bhg_18.062c [=MBh_06,040.062c]
iti te jñānam ākhyātaṃ guhyād guhyataraṃ mayā Bhg_18.063a [=MBh_06,040.063a]
vimṛśyaitad aśeṣeṇa yathecchasi tathā kuru Bhg_18.063c [=MBh_06,040.063c]
sarvaguhyatamaṃ bhūyaḥ śṛṇu me paramaṃ vacaḥ Bhg_18.064a [=MBh_06,040.064a]
iṣṭo 'si me dṛḍham iti tato vakṣyāmi te hitam Bhg_18.064c [=MBh_06,040.064c]
manmanā bhava madbhakto madyājī māṃ namaskuru Bhg_18.065a [=MBh_06,040.065a]
mām evaiṣyasi satyaṃ te pratijāne priyo 'si me Bhg_18.065c [=MBh_06,040.065c]
sarvadharmān parityajya mām ekaṃ śaraṇaṃ vraja Bhg_18.066a [=MBh_06,040.066a]
ahaṃ tvā sarvapāpebhyo mokṣayiṣyāmi mā śucaḥ Bhg_18.066c [=MBh_06,040.066c]
idaṃ te nātapaskāya nābhaktāya kadā cana Bhg_18.067a [=MBh_06,040.067a]
na cāśuśrūṣave vācyaṃ na ca māṃ yo 'bhyasūyati Bhg_18.067c [=MBh_06,040.067c]
ya idaṃ paramaṃ guhyaṃ madbhakteṣv abhidhāsyati Bhg_18.068a [=MBh_06,040.068a]
bhaktiṃ mayi parāṃ kṛtvā mām evaiṣyaty asaṃśayaḥ Bhg_18.068c [=MBh_06,040.068c]
na ca tasmān manuṣyeṣu kaś cin me priyakṛttamaḥ Bhg_18.069a [=MBh_06,040.069a]
bhavitā na ca me tasmād anyaḥ priyataro bhuvi Bhg_18.069c [=MBh_06,040.069c]
adhyeṣyate ca ya imaṃ dharmyaṃ saṃvādam āvayoḥ Bhg_18.070a [=MBh_06,040.070a]
jñānayajñena tenāham iṣṭaḥ syām iti me matiḥ Bhg_18.070c [=MBh_06,040.070c]
śraddhāvān anasūyaś ca śṛṇuyād api yo naraḥ Bhg_18.071a [=MBh_06,040.071a]
so 'pi muktaḥ śubhāṃl lokān prāpnuyāt puṇyakarmaṇām Bhg_18.071c [=MBh_06,040.071c]
kaccid etac chrutaṃ pārtha tvayaikāgreṇa cetasā Bhg_18.072a [=MBh_06,040.072a]
kaccid ajñānasaṃmohaḥ pranaṣṭas te dhanaṃjaya Bhg_18.072c [=MBh_06,040.072c]
arjuna uvāca Bhg_18.073 [=MBh_06,040.073]
naṣṭo mohaḥ smṛtir labdhā tvatprasādān mayācyuta Bhg_18.073a [=MBh_06,040.073a]
sthito 'smi gatasaṃdehaḥ kariṣye vacanaṃ tava Bhg_18.073c [=MBh_06,040.073c]
saṃjaya uvāca Bhg_18.074 [=MBh_06,040.074]
ity ahaṃ vāsudevasya pārthasya ca mahātmanaḥ Bhg_18.074a [=MBh_06,040.074a]
saṃvādam imam aśrauṣam adbhutaṃ romaharṣaṇam Bhg_18.074c [=MBh_06,040.074c]
vyāsaprasādāc chrutavān etad guhyam ahaṃ param Bhg_18.075a [=MBh_06,040.075a]
yogaṃ yogeśvarāt kṛṣṇāt sākṣāt kathayataḥ svayam Bhg_18.075c [=MBh_06,040.075c]
rājan saṃsmṛtya saṃsmṛtya saṃvādam imam adbhutam Bhg_18.076a [=MBh_06,040.076a]
keśavārjunayoḥ puṇyaṃ hṛṣyāmi ca muhur muhuḥ Bhg_18.076c [=MBh_06,040.076c]
tac ca saṃsmṛtya saṃsmṛtya rūpam atyadbhutaṃ hareḥ Bhg_18.077a [=MBh_06,040.077a]
vismayo me mahān rājan hṛṣyāmi ca punaḥ punaḥ Bhg_18.077c [=MBh_06,040.077c]
yatra yogeśvaraḥ kṛṣṇo yatra pārtho dhanurdharaḥ Bhg_18.078a [=MBh_06,040.078a]
tatra śrīr vijayo bhūtir dhruvā nītir matir mama Bhg_18.078c [=MBh_06,040.078c]
- Rechtsinhaber*in
- GRETIL project
- Zitationsvorschlag für dieses Objekt
- TextGrid Repository (2025). Epics Collection. Bhagavadgītā. Bhagavadgītā. GRETIL. GRETIL project. https://hdl.handle.net/21.11113/0000-0016-D1D7-9