25. არიკი ვითოჟირი ჯიმალეფიში

ქოჸოფენია ვითოჟირი ჯიმა კათა. უკულაში ჯიმასჷ ნოჯოხობუე დათა.

დათა ჸოფე ძალამი კოჩი. ათე ვითოჟირი ჯიმა კათასჷ ნოკობუენა ვითოჟირი და ოსურეფიში თხუალა ჩილო. ართიშახჷ ათე კათაქჷ მიდართეს ოგორჷშა. ათე ბორჯისჷ ქოძირესჷ, ჯაში ჯინცჷ ართი კოჩი ქიგითორე თუდო დო ჟი ცასჷ ქუუჯინე. დათაქჷ უწუუ:

- გამარჯება ჯგჷრი სქანი!

გომორძგუა ჯგირი სქანი! - უგაამუ თიქჷ.

- მუსჷ უჯინექჷ ჟი ცასჷ?

- მუჭო მუს ვ უჯინექჷ? გოწოსჷ ქასაგანი ვოჸოთი ჟი ცასჷ დო დიო ხოლო ვეგჷმალაფე.

- კოჩი სი ჸოფერექჷ, - უწუუ დათაქჷ, - გოწოსჷ ქასაგანი ოჸოთი დო წჷ თისჷ უჯინექჷნი.

თიწჯჷმა თიქჷ უწუუ:

- მა ვარი, კოჩი თინა რე, ნამუსუთი დათა ჯოხო, ვითოჟირი ჯიმაში უკულაში რენი.

- მა ვორექ დათა დო მოლართი ჩქიმიწკალა.

ათე კოჩქჷ ქეკააჸუნუ დათასჷ. იდესჷ, იდესჷ დო დჷკიილესჷ ართი წყარიპიცჷ დო ქოძირესჷ, ართი კოჩი მიგიდენი წყარცუ აოიწორო ქოშუნცუ დო ქიიძახჷ: "ვაი დიდა, დობღური, პუმენცჷ!" დათაქ უწუუ:

- კოჩი სი ჸოფერექჷ, ჯიმა, წყარცჷ ართო ქაასქჷოუანქ დო იძახჷქჷ "ბჸუმენსჷ".

კოჩქჷ, ნამუთი წყარცჷ ოსქჷრუანდჷ, თიქ უწუუ:

- კოჩი მა ვარი, თინა რე, ნამუსუთი დარა ჯოხო.

- აბა, მა ვორექ დათა დო უკახალე ქეკმაჸუნი. ქიგიაჸუნუ თი კოჩქჷ.

იდესჷ დო იდესჷ, წოხოლე ქაწოხვადესჷ ართი კოცჷ, ვითოჟირი უღუ კამეჩი ქუუსქუდუ დო ხონჷნდჷ დიხასჷ. ნახონა დიხასჷ ყინტჷნდჷ დო იძახჷდჷ: "ვაი, დიდა, დობღური, ფშქირენცჷ!" დათაქ უწუუ:

- კოჩი სი ჸოფერექჷ: ნამუ დიხა ითოქოცენცჷნი, არძოსჷ სი ყინფჷნქჷ დო იძახჷქჷ " ფშქირენცჷ".

დიხაყინტუუ კოჩქჷ უწუუ:

- კოჩი მა ვარი, თინა რე, ნამუსჷთი დათა ჯოხო.

- აბა, მა ვორექჷ დათა, მოლართი ჩქიმიწკალა.

ათე კოჩქუ ქეკაჸუნუ. იდესჷ, იდესჷ. ათე ბორჯისჷ ქაწოხვადესჷ ართი კოჩქუ, ნამუსუთი მეუღუდუ ცა, დიხა, ქუა, ჯა დო ხოლო ქიმეღვარანდჷ: "ვეებხარგია". დათაქ უწუუ:

- კოჩი სი ჸოფერექჷ: ირიფელი ართო ქიმეგიღუნდო იძახჷქჷ " მუთუნი ვემემიღუ".

- კოჩი მა ვარი, თინა რე, ნამუსუთი დათა ჯოხო.

- აბა, დათა მა ვორექჷ, მოლართი ჩქიმწკალა.

ათე კოჩქჷ დეეთანხმუ. იდმსჷ, იდესჷ დო შარაპიცჷ ქიძირესჷ [266] ჸუჯიცალი ჭიჭე კოჩი. დათაქ უწუუ:

- გამარჯება ჯგირი სქანი! აქჷ მუსჷ ორთჷქჷ?

ათე კოჩქჷ მააშინჷ:

- ჯგჷჯგჷტიენცჷ ბჭყიშჷნდი დო, ოხერი, ჟირივარა ვამირე სოგიდა იდესჷნი.

- კოჩი სი ჸოფერექჷ, ჯიმა, ჯგჷჯგჷტიენცჷ ჭყიშჷნქი.

- მა ვარი, კოჩი თინა რე, დათასჷ უძახუნანი.

- აბა, დათა მა ვორექჷ, მოლართი ჩქიმიწკალა.

თე კოჩქჷ დათას უკაალე ქეკაჸუნუ დო იდესჷ, იდესჷ, ფერი ბორჯისჷ ქოძირესჷ ბირგულიში მაგჷნძა კოჩი, ნამუთი ჸურდგელეფცჷ ჭყიშჷნდჷ. დათაქ უწუუ:

- კოჩი სი ჸოფერექჷ, ჸურდღელეფცჷ ჭყიშჷნქჷ.

- ვაი! მა ვარი, კოჩი დათა რე. - აბა მა ვორექჷ დათა, მოლართი აშო.

თე კოჩქჷ დეეთანხმჷ. იდესჷ დო იდესჷ, ქოძირესჷ ნდიი.

- გამარჯება! - გოგიმორძგვასჷ!

- სო მეურთჷ? - უწუუ ნდიიქჷ.

- სო მეურთჷ-და ვითოჟირი ჯიმა კათა ვორეთჷ დო მოკონა ოსურო იბთხუათი ვითოჟირი და ოსურეფი. ნდიიქ უწუუ:

ამშვი ოსურისქუა ქოპუნცუ დო შხვასჷ ანწი გავაკეთე, მომიცადითჷ იზჷმა ხანცჷ.

დათაქ ვარია მააშინჷ. იდმსჷ, იდმსჷ, ქიმერთეს მაჟირა ნდიიშა. იქჷთი, მუჭო წოხოლენი ნდიიქჷ, თეში უწუუ:

ჩხორო ქოპუნცუ, მომიცადითჷ ვითოჟირიში მეთებაშა.

დათაქჷ ვამუუცადჷ. იდესჷ, იდესჷ, ფერი ბორჯისჷ ქაწოხვადესჷ მასუმა ნდიიქჷ. დათაქჷ კითხჷ ნდიისჷ:

- მუდა ცირასქუა რჸუნცია? ნდიიქ უწუუ:

- ვითოჟირი. დათაქ უწუუ ნდიისჷ:

- ჩქჷ ვორეთჷ ვითოჟირი ჯიმა კათა დო მოკონა იბთხუათი ოსურო ვითოჟირი დალეფი; მა ვორექჷ დათა.

ნდიიქჷ მიდეყუნუ ათე ვითოჟირი ჯიმალეფი მუში ჸუდეშა დო გაანწყუუ კამპანია. ათე ბორჯისჷ ქედიჭყესჷ ნირზება. ნირზი შითიმედჷრთჷდჷ თიშა, ნამდა ნდიი ორჯგინანდჷ-და, ცირასქუალეფცჷ ვემეჩანდჷ, დათა დო მუში ჯიმალეფი ორჯგინანდესჷ-და, ცირასქუალეფი ოკო ქიიმეჩჷკო. წჷმახჷ დეენირზესჷ, მითჷ უმოსი დვინცჷ შუნდჷ. ნდიიქჷ ქიმიიდჷ ართი დიდი უშველებერი გუდა ღვინი. დათაწკალა ორდესჷ თი კათა, ნამუნეფქჷთი შარასჷ აუხვადესჷნი. წყარჷყინტუუ კოჩქჷ გეეჭოფუ გუდა ღვინი დო გეჸინტჷ არწორო. ქჷდიიჭყჷ ღვარაფი: "მომიღითჷ ღვინი, ბჸუმენცჷ". ნდისჷ მუთუნქჷ ვაგუურთჷ. ათენერო ორჯგინჷ დათაქ ნდიისჷ.

ნდიქჷ მაჟირაშა დეენირზჷ ღანკიში ჸოთამაშა. ქჷდადგინესჷ შორი აკანცჷ ღანკი დო ქიდიიჭყესჷ ქასაგანიში ჸოთამა, მარა ნდიიში ჸურენცჷ ვამაახვამილეესჷ ქასაგანქჷ ღანკიშა, მუ ეფერი ეცადესჷ. დათაჸურენქჷ, [268] ნამუქჷთი ქასაგანი ჟი ცაშა ოჸოთჷ დო ჯაში თუდო გითორდჷნი, თიქუ გეეჭოფუ ქაშქვილი დო ქასაგანი, ოჸოთჷ ღანკისჷ დო ქემახვამილუუ. ორჯგინესჷ ნდიისჷ დო მუში მაყალეფცჷ.

მასუმაშა დეენირზესჷ ხორციში ჭკუმუაშა. ნდიიქუ დოჸვილჷ ღეჯეფი, დოხაშჷ დო ტაბაკისე ქიგლაანწკარჷ. დათაში მოჸვენჯი, ნამუთი დიხასჷ ხონჷნდჷ ვითოჟირი უღუ კამეჩეფითჷ დო ნახონა დიხასჷ ყინტჷნდჷნი, თიქჷ არწორო ხორცი გეყინტჷ. ქჷდიიჭყჷ ღვარაფი: "დობღური შქჷრენითჷ". ნდიიქჷ მუუნჭჷ ხორცეფი, მარა იშენი მუთაქჷ ეშველჷ. ნდიიქჷ ვაუყაბულუ დო ხოლო დეენირზჷ მაოთხაშა.

მაანთხაშა რულაშა დეენირზესჷ დო მარულე გამკიიჸუნესჷ მუშ-უში განიშე, დათაქჷ ჸურდგელიში მაჭყიშალი, დო ქაარულესჷ მარულე, ჸურდგელიში მაჭყიშალქჷ შქაშარასჷ ქიგლეეტუუ მუში თაბუნი მარულე.

მახუთა, ქიმშააფაჩესჷ ართიანცჷ ქერი დო ქუმუში კაკალი. დეენირზესჷ კაკალიში გიშანწყუალაშა, ქერიში კაკალი ზოხჷ დო ქუმუში მელახჷ. ჯგჷჯგჷტიაში მაჭყიშალი კოჩქჷ ართი წუნცჷ გეგიშანწყუუ მელახჷ-მელახუ.

მეტი მუთაქჷ მაახერხინჷ ნდიისჷ, უკული ოღალჷში ეჭოფუაშა დეენირზჷ. დაუაში განიშე გჷშეელჷ თი კოჩქჷ, ნამუსუთი ცა, დიხა, ქუა დო ჯა მეუღუდუნი, თიქჷ. გეეჭოფუ ნდიიში ხორუა-მახორობა დო ღალა ქუდუუჭყ. ნდიიქ უწუუ:

- ეგვარი საქჷმესჷ ნჷმჷბღოლა დო ჩქიმი ცირასქუალეფი მემიჩამუ თქვანდა საჩილოთია.

დათაქჷ დეეთანხმუ, თენა ოკოდჷ ისჷთი. მოლეჸუნუ ვითოჟირიხოლო დალეფი დო თითო ქჷკჷნიხუნეესი თითო ჯიმალეფქჷ.


Lizenz
CC BY
Link zur Lizenz

Zitationsvorschlag für diese Edition
TextGrid Repository (2025). Danelia, Korneli. 25. არიკი ვითოჟირი ჯიმალეფიში. Kaukasische Folklore. https://hdl.handle.net/21.11113/4bg0d.0