12. როშაპი დო როკაპიშ არიკი

teiHeader

ქოჸოფე მოხუცებული ჩილი დო ქომონჯი. თენეფი რდეს უსქე. ქომონჯი ორდჷ მონადირე, მარა ათე მონადირეს უღუდჷ განსაზდრულო სანადირო ადგილი, თიშ იშო ორდჷ როშაპიში. ათე როშაპიში ადგილს თოფიში გოჸოთამა ვეშილებედჷ მუში ადგილიში ძგას ოჸოთიკონ, იშენი უჩქჷდჷ როშაპის, მუჭო მუში ადგილს ორდჷნი. ბოლო დროს მოხუცებული ჩილი დო ქომონჯის გეურჩქინდეს ართი ქომოლისქუაქ. ათე ბაღანა ამჷდღა რენ, იში უმოსი ჭუმე რე, ჭუმე რენ, იში უმოსი გიღანი, დო ბაღანაქ მალას მირდჷ. ეფერი ჟამს ბადიდიქ მიდართჷ სანადიროშა. ქოძირჷ ართი ჩე ირემი. გამათხოზჷ ათე მოხუცებულქ ათე ირემს, მარა ირემქ იშო გემიშერტჷ ათე როშაპიში ადგილიშა. ათე მოხუცებულს ვამუთმინჷ შურქ დო ქაჸოთ თოფი, მარა დაჩირთჷ ტყვიაქ. ეფერი ჟამს გოგურგინჷ მუდგაქირენ დო დიძახჷ:

- მინირექ ჩქიმი ადგილს თოფი ოჸოთიე?

გიშელჷ ჭიჭე ხანქ დო ქჷმორთ ათე ბადიდიშა როშაპიქ. უწუ ბადიდის:

- თოფი მუშენი ოჸოთი ჩქიმი ტყასია? ჸოთამა ვეშილებედუნი ხომ ქოჲჩქჷდუა? მარა სი მუთას რღოლანქ დო სქანი ქომოლსქუა ქუმომიჩქვია.

ათე დროს ბადიდიქ გარა ქიდიჭყჷ დო უწუ:

- პატონი, სქანი ჸუდეშა ინა ვაგუნი, სოლე გუტუა?

როშაპიქ უწუ:

სქანი ჭიშქარიშე გეგნიჸონი დო უკული სოლეგიდა იდასჷნი, იშენი ჩქიმი ჸუდეშა ქჷმურსია.

მოლართჷ ბადიდიქ დო გომნიგარ ოზესჷნი, სქუაქ ქჷმაზადჷ მუმის დო უწუ - მუშენ იგარქ მუაჩქიმია.

მუმაქ გარებულო უწუ: - ოგარალი ვარი დუდი მაფჷ, სქუა, ოყვილარია, - დო უწუ, თე ბოშიქ ოჭუმარეს როშაპიშ ჸუდშა ოკო მიდართასჷნი.

- თეშენი იგარდიავო უკულია, - უწუ ბოშიქ. ორზოლი დომიჭით დო ოჭუმარეს ადრე გინიბლენქია სი ეშენი ვეგარავა, - უწუ მუმას.

მაჟირა ოჭუმარეს ორზოლი გაგმუნწყის დო გინილჷ ბოშიქ როშაპიშ ჸუდეს მაულარო. იდჷ, იდჷ დო ართი დიხას წყარი პიჯიშა გიშელჷ. დიკაჯინჷ თუდოლეშე დო ქჷმოფურინუნც სუმი ტორონჯინი, ქოძირჷ. ე ბოშიქ იფიქრჷ:

- მა იშენი ოდინაფუშა მეურქ დო დაბა ჭიჭე ხანს ათე ტორონჯენს ქუჯინექია, - დო დატყობჷ ათაქ ფეშერონს.

ეფერი ჟანს ათე ბოში მითოხენ ათაქინეშე ხოლოს, წყარიშ ძგას ქეკაფურინეს. დიფართხალეს დო გიშელეს ბურდღაშე ზისნახე ცირენექ. დიჭყეს თე წყარს ტანიში ბონუა. ბოშიქ იფიქრჷ:

- მა იშენი ოდინაფუშა მეურქ დო ათენეფიში ნაშთის ქიფხვამილუანქია. გაჲშასხაპჷ ტყაშე დო ქიხვამილუ ართიში ბურდღა, დანარჩენი ჟირქ ქუჭიშეს მუნეფიში ბურდღაშ მიშულა დო რტინა. ქინოსქჷდჷ ართი ცირაქ წყარს დო უწუ თე ბოშის:

- ბოში, სი მუ გიჭირსჷნ, მა ირფელი ქომიჩქჷ. ქომუჩი ჩქიმი ბურდღა დო გირსხენქია. მა ვორექ როშაპიში სქუა დო ირტჷნ თი ცირეფი, ჩქიმი დალეფირე; მუჟანს ჩქჷნი ოზეშა მუნილენქჷნი, სერიშა ვამკორთა კოჩიში ოძირაფუშა დო სერით სოდე სინთექ იჸუას, თექ მუნილი; სინთე მეტის მითინს ვოუღჷ დო მა ქჷდგოგურუა უკულიანშო მუჭო ქიმინევე.

- ჯგირია, - დო ქიმეჩჷ ე ბოშიქ ბურდღა ძღაბის. ძღაბიქ ქიკიდუ მუში ბურდღა დო ქოფურინჷ ხათე ხოლო.

ბოშიქ გიაჸუნ დო იდჷ შარათ, ქიმიოდირთჷ როშაპიშ ჸუდეს. ოკოსერუაშა ქიმთიცადჷ ბარდის დო აკისერუნ, გითილჷ გოთეშა; მიოჯინუნ, სინთე ქორე ართი ოთახუს, შხვადო უკმელა რე ირდიხას. გოურქიუ ბოშიქ დო მინილუ, სოდე სინთე რენ, თაქ. გეიაზადჷ ცირაქ დო ოჭკომალი ქოჩჷ. რაგადეს ჭე ხანი დო შულადირი ბოში ქჷმასვანჯუ. ათენა ორე იანარიშ სერი. ქიმერთჷ ცირაქ დო ამსერი ათე ჸუდეში წოხოლე გეიჸონ ართი ჯა, გვერდი უშქური დო გვერდი სხული. გაკურცხინუ ბოში დო უწუ:

- სი ათე ჯაში ჯინს ქალადირთი დო გედირთჷნა ჩქიმი დიდა დო მუმანი, როშაპის ართი მარდი გინაგი დო როკაპის - ჟირი. თინეფი რკითხენა სია: - მიქ ქიმინჷ თენავა?

სი უწია: - ეჯგუა ბრელი მუთუნი მიჩქჷ, მარა ჩქიმო არძა ოხერი ენია.

ათეშ უკული ამდღარ დღას ქჷგაცალენსია. ოკისერასჷნ, სინთეს სოდე ძირუნქჷნი, თექ მჷნილია, - უწუ ცირაქ.

გოთანდჷ ჯგირო დო გედირთეს როკაპი დო როშაპიქ. ქოძირეს ბოში ჯას ჯინს. ბოსიქ ჟჷრი მარდი როკაპის გინაგჷ დო ართი მარდი - როშაპის. ამდღარ დღა დამიცალებუნანია, - უწის თე ბოშის. აკისერჷ დო მინილჷ კინი ბოშიქ თე ცირაშ ოთახუშა. ათე ცირა ორე გულთააზრი - მუს კოჩი იფიქრენსჷნ, თინა ირფელი უჩქჷ. ამსერი ხოლო მასვანჯუ ბოში. თენეფიში ჸუდე გინოდგჷ ზდვას, ზღვაშა გემშაკეთჷ თე ძღაბიქ ხინჯი ჟჷრი ვერსიშ მაშორას. უკული გაკურცხინუ თე ბოში დო უწუ ათე მარწუხი დო კვერი მიდეღი, ქიგედირთი თე ხინჯის დო უკაკე. მუჟანს როშაპი დო როკაპი გედირთუნან, სუმი მარდი როკაპის გინაგი დო ჟჷრი მარდი - როშაპის. ინეფი გიწინა:

- ამდღარ დღა ხოლო მიცალებუნანია.

ამდღა თექ გედირთი დო ამსერი ჩქიმდა მჷნილი კინია. - უწუ ცირაქ.

ოჭუმარეს თეში ქიჸუ ირფელქ, მუჭოთ ცირაქ უწუნ. გედირთჷ იმ დღას ბოშიქ დო აკისერუნ, მინილჷ ძღაბიშ ოთახუშა. ძღაბიქ უწუ ბოშის:

- ჭუმე ოჭუმარეს ჩქიმი დიდა დო მუმა ქუმულა სქანდა დო გიწჷნა:

- სი ჩქინი სქუა ოკო ქითხუევე.

ჩქი სუმი დალეფი ვორეთ, სუმ ხოლოს ართო ქიგმორინუანან დო გიწინა - ნამუდიგა გისხუნუნ, თინა გაჲშეგორია.

მარა ჩქი სუმხოლო ართიანს ბგუთ დო მა ვემოჩირთა, ვარა მედინუქ. მუჭო ართო ქიგმორინუანან, სი დეკვირი ჩქიმი ქურს, ართი კუჩხის მა უქაცუანდე იჸინია დო თიმწკმა ხე ქჷმოფთხია. ათეშ უკული მა იპიქ სქანი ოსურია.

მაჟირა დღას ქიგიორინეს დასურო სუმიხოლო დალეფი ართო დო ბოშის უწის:

- ნამუ გისხუნჷ ათე ცირეფიშენ, გაჲშეგორი ოსუროვა.

ბოშიქ უჯინჷ ბრელი ხანს დო ხე ქჷმოკიდჷ ათე ძღაბის, ნამუთ კუჩხის უქანცუანდუნ. მიდეჸონეს დო გურგინი ქიგუდგეს თე ცირაშა ბოშის. ექ ეწყინეს უჩაში დალენს დო მირაგადეს. უჩაშიქ თქუ:

- ბორშჷნიაო, ჩქჷ თუდოლეშე მოფუბრინუნდითჷნ, თიწკჷმა ათე ჩქჷნი უკულაში და წყარს დინაჭოფუნჷ, თი ბოში რე თენავა. მორთი, თე საქმე ირფელი ჩქინი დიდა დო მუმას ქუწუათ დო ჟირხოლოს ოჭკომუნანია.

ათე ჟირი დალენქ მუთ ვარენო იფიქრეს დო ეჩის ართანსჷნ, ირფელს გითმეგენს უკულაში ძღაბი, ათე ბოშიშ ჩილი.

ამსერი ირფელი ქუწუ ბოშის მუში ოსურქ, მუჭო ოჭუმარეს ჟირხოლოს ოჭკომუნა, მუნეფიშ ვითარებას უჩაში დალეფი გაგებაფუანა დიდა დო მუმასჷნ. გოთანაქ ქჷმადირთჷ დო გედირთეს ძღაბი დო ბოშიქ, ქიგედოხოდეს დიდა დო მუმაში რაშენს დო მეულა ქარიცალო. ათე ძღაბი ურაგადჷ ბოშის:

- ჰე, ასე გედირთეს ჩქიმი დალენქ დო მეულა დიდა დო მუმაშა ოჩივლებუშავა.

ჭიჭე ხანქ ქიჸუ დო გოვალჷ, გოგურგინჷ დო გინილჷ როშაპიქ. ამარამარ ქჷმაჭიშუანს, თიში მახოლაშა ქჷმორთჷ.

ათე ცირას უღუ ართი მართახი, თე მართახის რაშის მუჭო ქიმიოგანს დო მუსჷთ გიორაგადანსჷნ, ირფელი ხათე გეჲალე. ქიმიოგჷ მართახი დო "ოხვამეთ გინირთია" უწუ რაშის. რაშიქ გინირთჷ ოხვამეთ. მაჟჷრა რაში გალავანო გინი̄რთინუ̄. ბოში გინა̄რთინუ̄ დიაკონო, მუქ პაპათ გინი̄რთჷ დო ქიდი̄ყჷ წირუა. როშაპიქ ქგმა̄დირთჷ ოხვამეს დო იკითხჷ

- ათაქ ძღაბი დო ბოში ვაიძურუნანიავო?

- ვარია, - უწი̄ს.

დი̄რთჷ როშაპიქ მუში ჸუდეშა.

გინირთეს კინი ენენქ ძღაბი დო ბოშო, გედოხოდეს რაშენს დო მეულა. ძღაბიქ უწუ̄ ბოშის:

- ჩქიმი დიდას ირფელი უჩქჷ, ჩქი მუსჷთ ვორთჷთჷნი. მუჟანს მუაჩქიმი ქიმეურს ჸუდეშანი, თიწკჷმა ჩქიმი დიდა ხოლო გინილენს ჩქინი ოჭოფუსა, მარა გაჭირება რე წორეთ ეთი ჩქიმი დიდა როკაპიში ტყობინი.

ათეშ რაგადი დო გოვალჷ, გოგურგინჷ დო გინილეს როშაპი დო როკაპიქ. ამარ-ამარი ოკო მაჭიშუანინ ფერი დროს, მიოგჷ ძღაბიქ მართახი ბოშიშ რაშის დო ცაშა ანჭუნ ფერი თოლირი ქუათ გინა̄რთინუ̄. მიოგჷ მუში რაშის დო ზღვა ქუგუ̄ხვილჷ ათე ქუას. ბოში დო მუში დუდი გინი̄რთინუ̄ ტორონჯო დო მართახი ნინძგიშა ქიგინძგილუ̄. მეულა ეშე-ეშე თე ქუაში მანგო ფურინით. წვანს ქჷმნაფურინეს თე ქუას ჟირხოლო ტორონჯიქ დო ქჷმორთეს როშაპი დო როკაპიქ. როკაპიქ უწუ̄ როშაპის:

- ქა̄რწყექო, ქუას წვანს სიდე გჷმახენა ძღაბი დო ბოში, ტორონჯო გორთელინი. ზღვა დო ქუა რაშეფი რე ჟირხოლო დო აბა, სი გიჩქუ!

როშაპიქ ქიდი̄ჭყჷ ზღვაში შუმა დო გეშა̄სქირუ̄. უკული ქიდა̄ჭყეს ეშე ტურინუა ძღაბი დო ბოშიშ ოჭკომუშა. ძღაბი დო ბოშიქ ხოლო ეიჸარეს დო ფურინეს. დოშურდჷ როშაპიქ, რადგანს ვარდუო წყარით რძღელი რდჷნი, ბრელქ ვაფურინუ დო ქუაშ წვანს ქიგიანთხჷ დო იშო ქიგეღურჷ თექ. ზღვაქ კინი ქჷგა̄ხვილჷ ქუასჷ. როკაპიქ ხოლო ქაშეშქვიდჷ თე წყარს. გიმელეს ძღაბი დო ბოშიქ დო გინირთეს კინი, მუჭო ორდეს თეში.

ბოშიქ უწუ̄: - იბდათ ჩქიმი ჸუდეშა.

ძღაბიქ უწუ̄: - ვარი, ჩქიმი ჸუდეშა იბდათია. ვადუჯერეს ართიანს ბრელი ხანს. ბოლოს, "ჯგირია" უწუ̄ ძღაბიქ დო მიდართეს ბოშიშ ჸუდყშა. ხოლოშა ქიმერთესჷნი, ბოშიქ უწუ̄ ძღაბის:

სი თაქი ქორდა დო მა მიდურქ ჸუდეშა დო ჯგირო გეგმუონწყუნქია.

ძღაბიქ უწუ̄ - სი ჸუდეშა ქიმურქინ, მა გუგოჭყორდუქია, - მარა იშენი ვადეჯერჷ ბოშიქ დო მიდართჷ.

- სი მუჭო გჷმოჭყორდუქია - უწუ̄ ძღაბის.

ქიმერთჷ ბოშიქ ჸუდეშა დო დასურო ვაგაჭყორდუო ე ძღაბიქ?! ქჷდოსქიდჷ ამჷსერი ძღაბიქ მინდორს, მარა იშენი ეს მუ უჭირდჷ, რადგანს ეფერი მართახი უღუდჷ, მურ ოკოდუნი, თით გინი̄რთინუანდჷ დუსჷნი. ჸუდეს დუჭყეს ბოშის ოსურიში რიგება დო გურიგეს პაპაშ სქუა. გეგმა̄ნწყის ირფელი დო დიარა რე ამჷსერინ, ეფერი ჟანს ქჷმორთჷ თე ცირაქ თაქ. მარა ე ბოშიქ დიახჷთ ვეჩინ, რადგანას გაჭყორდჷნი. ართი ოთახუ ქი̄თხუ̄ თაქ, თე ბოშიშ ჸუდეს, თე ცირაქ დო ქიმეჩეს.

ქიჭანუ̄ თე ცირაქ მუში ქომონჯიში დიდა დო უწუ̄:

- ართი დადული დო ართი მუმული ქომიჸიდით, დუდი გვალო ვემეკვათათ, თეში დომიჭყით დო ქჷმომღითია. დეთანახმჷ დიდაქ, გუკეთჷ დადული დო მუმული, მუჭო უწუნ თეში დო ქუმუღჷ ჭვილო. მოჭყუდუ ქიმიჸონეს დო ქჷდოხოდეს ოსერიშეთ დიარასჷნ ეფერი დროს, ათე ცირა ხოლო თაქიე დო მი̄თხუ̄ სტოლიში წოხოლე სიტყვა.

- ქომუჩით ნება ჩქიმი ჭვილი დადული დო მუმულქ გეთელას დო ჩქიმი გაჭირება ირფელი ქიჩიაქსიე.

ირ კოს გუკვირდჷ: "ჭვილი დადული დო მუმულქ მუჭო ოკო გეთელას დო რაგადით ქიჩიასიე." მარა მეჩეს ნება, ცირაქ დუძახჷ ჭვილი დადული დო მუმულს:

- გიკურცხინეთ ქოთომეფი, თეზჷმა ხანს მუშენი რულანია, გედირთით დო ქიჩი̄თ ჩქიმი გაჭირებავა.

გედირთეს დასურო ქოთომენქ. დი̄ჭყჷ დადულქ რაგადი - ირფელი ქიჩუ̄ დუდიშე ბოლოშა, მუთ თეს ქოღოლამუნ. მუმულქ ხოლო ქეგუძინჷ, მუჭოთ თე ბოში რე თე ცირაში ქომონჯინი.

ბოშის ქჷგაშინჷ ირფელქ დო დეთანხმჷ, მუჭოთ თე ცირა მუში ოსური რდჷნი. ჸუდეშა დართინეს დო ძღაბი დო ბოშიქ იცხოვრეს გემუანო ბრელი.