23. ბეჟანი დო მანჷჟარიში არიკი

Metadaten aus
teiHeader

რდჷ ართი ხენწჷფე. ჸუნდუ სუმი ტარიელი: გივი, როსთომი დო გურგენი. გივის ჸუნდუ სქუა ბეჟანი, ნამუთი ორდჷ ვითაართი წანერი. ათე კათა თირიგი ძლიერი რდეს, ნამჷდა შხვა სახენწჷფოწკჷმა ჩხუპის ირო გომორძგვილი რდესჷ. ათე ხენწჷფეს უღუდუ ართი სარკე. ირი თანაფას მინილენდჷ ოთახჷშა დო გიოჯინეოდჷ სარკესჷნი, ართი წანას მუთი იჸეირდჷნი, ირიფელც თექი ქოძიოჷნდჷ. ართიშახ სუმიხოლო ტაოიელემქ მიდართეს სააბრაგოშა. ათენეფი მიშესჷნი, თიმწკჷმა ბეჟანქჷხოლო მინდომუ ულა.

- ჭა ხანც ვაგიჸუნანთია, - უწეის, თიშენი ნამჷდა ჭიჭე რდჷნი. მარა ბეჟანქ ვადეჯერჷ დო მიდეჸუნესჷ.

ათე აბრაგობაში დროს ბეჟანქ სუმიხოლოში უმოსი ქოქიმინჷ. ჸუდეშა ქჷმორთესჷნი. თიმწკჷმა ქჷმორთჷ ართი დუდიგინოტკიცილი კოჩქჷ დო თქოუ: "მებდინითია! ანწი ჩქჷნი რინა მუთუნიშა ვაღირჷნია! სოლედგარენი ქჷმორთესია ტყარი ღეჯემქჷ დო ჩქჷნი მამული გეშაჸოთესია, გეშაჯალაგესია, დღას მუთუნი ვახვარჷნი, თეში".

ათე დროს უწიის გურგენც: "მეუა სი დო გოჭყვიდია თი ღეჯეფი". მარა ბეჟანქ თქოუ: "ვარია, მა გომიტეთია, ოღონდ თქვანი რახტის ვითოჟირი ფუთით უმონდასი, ფერი დომიჭკადაფეთია".

ქიმეჩეს ნება. ქჷმკაქუნეს ჯაჭვი. ბოშიქ მიდაოთჷ დო მიდაჸუნუ გურგენქ. ქოძირეს ღეჯეფინი, ბოშიქ იშო ქიმშაკათჷ. ართიხანც ღეჯეფქ ვაძირეს, მარა ილაჯინესი ქოძიოეს, ბოში აშესვირინანცი. ართი ღეჯქ ჩქვა ილოურქეუ დო ჯაჭვიში მუკოქუნალი გოჭკჷრჷ. თიმწკჷმა ბოშის გურქუ ქჷმოურთჷ დო არძო ართო დაზღოდოუ. არძოს ჩქვა გეიონწყჷ, ქჷდააწკარჷ, ვითოჟირი საჯენქ ქიიჸოუ. ასე კითხჷ გურგენცჷ:

- ჩქიმიჯგურა ბოში ქორენიავო სოთინი?

- სქანიჯგურა ბოში სოთინი ვარენია, მარა...

- "მარას" თქუანქი, მორენია?

- მორენია-და, ათე დო ათე არდგილც რენია ართი ქურანიში ხენწჷფე. თის ოსურისქუა ჸუნცია ზისჷნახე, სახელი ჯოხონია მანჷჟარი დო ჩილო თინა ნორხვალამუვენია.

ენა ქჷგეგონჷ ბეჟანქჷნი, გაგჷთა̄ლჷ დო მიდართჷ. გურგენქ მუკიირთჷ დო ჸუდეშა ქჷმორთჷ დო ბეჟანიში ჯაბრიშენი ტყურა ქოთქოუ, მითამ თინა ღეჯის აკოუსოფუდასჷ. ძალამი შიწუხესჷ დო ბრელი ინგარეს, მარა მუ ქიმინესჷკო?

ბეჟანქ ქიმერთჷ ქურანიშა. დოგორჷ ხენწჷფეში დოხორე დო მინიილჷ დინახალე ოზეშა. ცირაქ გჷმიჯინჷნი, ქოძირჷ, ბოში მოურცი. კოჩი ქიმოუზადოუ დო გეშეჸუნუ მუში ბინაშა. ექ მუში ქაშქვილი დო ქასაგანი თექი ქჷდოდუ. მაფაქ გეეგჷ თე ამბენი, ქიჭანოუ, მარა ბოშიქ ვემერთჷ. ხენწჷფეში დუდი-კათაქ ქიმერთესჷ დო ქოთხეის, მოლოურთჷმუნდუკონი. ბოშიქ ულა გაპიროუ იარაღამო, მარა "ხენწჷფეშა იარაღამო ვემირთენია", - უწეის. დოუჯერჷ დო მიდართჷ უიარაღეთ, მარა ქიმერთჷნი, ოჭოფესჷ დო გინოუჭყვიდეს ჩანგარიში მოგაფა. ათე დროს ართი უნჩაში ვეზჷრი ვარდჷ. ბოში ოჸვილჷშა მეჸუნდესი, თეში ქჷმაჭიშოუ. ქიიჩინჷ ბოში დო დააჭყჷ ღაჭალი: "ენა ოყვილარი ვარენია", დო გატალებაფოუ. მარა იშენი ვადეჯერესჷ დო სუმენეჩი ალაბი ნთხორილი დიხას ქინახუნეს. თეს ჟი ქჷმნაჭკადეს, სუმი უღუ კამბეშის ვამაღერდჷნი, ფერი რკინა, დუცუ ჭიჭე ორკე ქიმეჩეს ოჭკუმალიში ინაჭირინაფალო. ხენწჷფეში ძღაბი მოინალეთ ქიგოურინეს. ათე ძღაბი ოსქჷლიდუანდჷ ბოშის ნათხეირი ოჭკუმალით.

იზჷმა ხანც ქჷმაჭიშუო თანაფაქ. გიოჯინჷ ხენწჷფექ სარკესჷნი, ვაქოძირუო ბეჟანი, მუჭო თხორილც ინოხენი. დოუძახჷ გივის: "გახარენქია, სქანი ბოში ცხორცხალო ჸოფენია, დო თოლით ქააძირჷ. გეეხარჷ გივიქჷ დო თქოუ: "ანწი მუთა რენია".

გაგმინწყეის გივიქ, როსთომქჷ დო გურგენქ. მიდეჯუმეს ბოშეფი, მიდეღეს ვითოჟჷრი ჯორიში ხარგა ოჭკუმალი, ოშუმალი, იარაღი დო მიდართეს. ქიმერთეს ქურანიში ხენწჷფეში დოხორეშა: "ვაჭარეფი ვორეთია დო გემჷნმაშქვითია". ხენწჷფეს მააშინეს. გემჷნაშქვეს. მინილესჷნი, ცირას დოუჭყეს რზია ოჭკუმალეფიში ბოშიშო. ბოშიქ გეეკვიროუ დო კითხჷ:

- მიქ მერჩუა თერიგი ოჭკუმალეფი?

- ათე დო თერიგი კათაქ მორთესია, - უწოუ ცირაქ.

ბოშიქ ქიმეხვადჷ, მინ ორდჷ ინეფინი, დო თქოუ: "ანწია მუთა რენია". მუჟამც ბოშის ღონექ ქიმიაჩჷნი, სუმიხოლო ტარიელემქ გეგჷნაჸოთეს ოფორალი. ბოშიქ დიინჭირჷ დო ჟი ქიგიოსხაპუ. ხე ქიმეთხჷ ძღაბის, მუმას ქაშაბარჷ დო მუქუ ირულუ მუში ქაშქვილი დო ქასაგანიშა. ინა თექი გინოძერდჷ თირიგი მონკა ჸოფერდჷ, კოც მეეჭოფოუდუ. ქიიხვამილუ თენა დო ქაშაკათჷ ხენწჷფე დო მუში ჯარც. არძო ართო გოჭყვიდჷ. გამკიტოუ ხვალე აკა თი ვეზჷრი, ნამუქუთი მეეხვარჷნი, დო სახენწჷფო თის ქააჩუქუ. მუ დო მუში ტარიელემქ ცირა მოლეჸუნესჷ დო მუნეფიში ჸუდეშა მოლართეს. ჸუდეშა ქჷმორთესჷნი, იჸოუ ხარებაქ, დიარა დო რხინქ.

მუჟამცჷთი დეწყნარესჷნი, გურგენც მოთხოუ ბეჟანქ პასუხ: "სი ტყურა მუშენი თქვია ჩქიმი გურიშენი: "ღეჯქ აკოსოფუე?"

მარიგებელემქ ჩხუპი დოულასეს, მარა იშენი ქიითხოუ ბეჟანქ: "სუმი უშქური ქომუჩითია, დო თის ვარა ქუვოჸოთანქია".

ქიმეჩეს უშქურეფი. ქიგიორინეს გურგენი შორც. მუკირქეუ დო ქააჸოთჷ უშქური, მოხვადჷ გურგენცჷ გურცუ დო მაჟჷრაჸურე კჷლმლჷ. დოღურუ გურგენქ, გეეჭოფესჷ დო დონთხორეს. - "თენა ნორხვალამუენია, ვარა უშქურქუ მუშენი რჸვილუა!", - გიორაგადეს.

ღუმა თექი ვორდი დო ამუდღა თაქი ქჷმოფრთი.


Holder of rights
Dadunashvili, Elguja

Citation Suggestion for this Object
TextGrid Repository (2025). Mingrelische Folklore. 23. ბეჟანი დო მანჷჟარიში არიკი. 23. ბეჟანი დო მანჷჟარიში არიკი. Kaukasische Folklore. Dadunashvili, Elguja. https://hdl.handle.net/21.11113/4bg56.0