(2) Sandhi For the convenience of word search, internal and external vowel Sandhis are decomposed by^. eg. vizeSa^ukti < vizeSokti ca^iti < ceti horA^anyo < horAnyo ko +api < ko'pi Consonantal sandhis are retained.

(3) Compounds Members of compound words are sometimes separated by^, but not consistent.

(4) Others Varitants for the part beginning with * are supplied in [ ] .

1 upanayanādhyāyaḥ

1.01ab/ jayati jagataḥ prasūtir viśvātmā sahaja^bhūṣaṇaṃ nabhasaḥ/

1.01cd/ druta^kanaka^sadṛśa^daśa^śata^mayūkha^mālā^arcitaḥ savitā//

1.02ab/ prathama^muni^kathitam avitatham avalokya grantha^vistarasya artham/

1.02cd/ na^atilaghu^vipula^racanābhir udyataḥ spaṣṭam abhidhātum//

1.03ab/ muni^viracitam idam iti yac cirantanaṃ sādhu na manuja^grathitam/

1.03cd/ tulye +arthe +akṣara^bhedād amantrake kā viśeṣa^uktiḥ//

1.04ab/ kṣititanaya^divasa^vāro na śubhakṛd iti yadi pitāmaha^prokte/

1.04cd/ kuja^dinam aniṣṭam iti vā ko +atra viśeṣo nṛ^divya^*kṛteḥ[K.kṛte]//

1.05ab/ ābrahma^ādi^viniḥsṛtam ālokya grantha^vistaraṃ kramaśaḥ/

1.05cd/ kriyamāṇakam eva +etat samāsato +ato mama^utsāhaḥ//

1.06ab/ āsīt tamaḥ kila^idaṃ tatra^apāṃ taijase +abhavad dhaime/

1.06cd/ svar^bhū^śakale brahmā viśvakṛd aṇḍe +arka^śaśi^nayanaḥ//

1.07ab/ kapilaḥ pradhānam āha dravya^ādīn kaṇakabhug asya viśvasya/

1.07cd/ kālaṃ kāraṇam eke svabhāvam apare jaguḥ karma//

1.08ab/ tad alam ativistareṇa prasaṅga^vāda^artha^nirṇayo +atimahān/

1.08cd/ jyotiḥśāstra^aṅgānāṃ vaktavyo nirṇayo +atra mayā//

1.09a jyotiḥśāstram aneka^bheda^viṣayaṃ skandha^traya^adhiṣṭhitaṃ

1.09b tat^kārtsnya^upanayasya nāma munibhiḥ saṃkīrtyate saṃhitā/

1.09c skandhe +asmin gaṇitena yā grahagatis tantra^abhidhānas tv asau

1.09d horā^anyo +aṅga^viniścayaś ca kathitaḥ skandhas tṛtīyo +aparaḥ//

1.10ab/ vakra^anuvakra^astamaya^udaya^ādyās tārā^grahāṇāṃ karaṇe mayā^uktāḥ/

1.10cd/ horāgataṃ vistaraśaś ca janma^yātrā^vivāhaiḥ saha pūrvam uktam//

1.11ab/ praśna^pratipraśna^kathā^prasaṅgān sv^alpa^upayogān graha^sambhavāmś ca/

1.11cd/ santyajya phalgūni ca sāra^bhūtaṃ bhūta^artham arthaiḥ sakalaiḥ pravakṣye//

2 sāṃvatsarasūtrādhyāyaḥ

atha^ataḥ sāṃvatsara^sūtraṃ vyākhyāsyāmaḥ

2.(1) tatra sāṃvatsaro +abhijātaḥ priya^darśano vinītaveṣaḥ satyavāg anasūyakaḥ samaḥ susaṃhitā^upacita^gātra^sandhir avikalaś cāru^kara^caraṇa^nakha^nayana^cibuka^daśana^śravaṇa^lalāṭa^bhrū^uttama^aṅgo vapuṣmān gambhīra^udātta^ghoṣaḥ/ prāyaḥ śarīra^ākāra^*anuvarttino[K.anuvartino] hi guṇā doṣāś ca bhavanti/

2.(2) tatra guṇāḥ---śucir dakṣaḥ pragalbho *vāggmī[K.vāgmī] pratibhānavān deśa^kāla^vit sāttviko na parṣad^bhīruḥ sahādhyāyibhir anabhibhavanīyaḥ kuśalo +avyasanī śāntika^pauṣṭika^abhicāra^snāna^vidyā^abhijño vibudha^arcana^vrata^upavāsa^nirataḥ svatantra^āścarya^utpādita^prabhāvaḥ pṛṣṭābhidhāyy anyatra daivāt yayād grahagaṇita^saṃhitā^horā^grantha^artha^vettā^iti/

2.(3) tatra grahagaṇite pauliśa^romaka^vāsiṣṭha^saura^paitāmaheṣu pañcasv eteṣu siddhānteṣu yuga^varṣa^ayana^ṛtu^māsa^pakṣa^ahorātra^yāma^muhūrta^*nāḍī[U.nāḍī^vināḍī]prāṇa^truṭi^truṭy^ādy^avayava^*ādikasya[K.ādyasya] kālasya kṣetrasya ca vettā/

2.(4) caturṇāṃ ca mānānāṃ saura^sāvana^nākṣatra^cāndrāṇām adhimāsaka^avama^sambhavasya ca kāraṇa^abhijñaḥ/

2.(5) ṣaṣṭy^abda^yuga^varṣa^māsa^dina^horā^adhipatīnāṃ *pratipatti[K.pratipattivi]^cchedavit/

2.(6) saura^ādīnāṃ ca mānānām *asadṛśa^sadṛśa[K.sadṛśa^asadṛśa]yogya^ayogyatva^pratipādana^paṭuḥ/

2.(7) siddhānta^bhede +apy ayana^nivṛttau pratyakṣaṃ sama^maṇḍala^lekhā^samprayoga^abhyudita^aṃśakānāṃ [K.ca] chāyā^jala^yantra^dṛg^gaṇita^sāmyena pratipādana^kuśalaḥ/

2.(8) sūrya^ādīnāṃ ca grahāṇām śīghra^manda^yāmya^uttara^nīca^uccagati^kāraṇa^abhijñaḥ/

2.(9) sūrya^candramasoś ca grahaṇe grahaṇa^ādi^mokṣa^kāla^dik^pramāṇa^sthiti^vimarda^varṇa^*ādeśānām[K.deśānām] anāgata^graha^samāgama^yuddhānām ādeṣṭā/

2.(10) pratyeka^graha^bhramaṇa^yojana^kakṣyā^pramāṇa^prativiṣaya^yojana^pariccheda^kuśalaḥ[K.kuśalo]/

2.(11) bhū^bhagaṇa^bhramaṇa^saṃsthāna^ādy^akṣa^avalambaka^aharvyāsa^cara^dala^kāla^rāśy^udaya^cchāyā^nāḍī^karaṇa^prabhṛtiṣu kṣetra^kāla^karaṇeṣv abhijñaḥ/

2.(12) nānā^codya^praśna^bheda^upalabdhi^janita^vāk^sāro nikaṣa^santāpa^abhiniveśaiḥ [K.viśuddhasya] kanakasya^iva^adhikataram amalīkṛtasya [K.śāstrasya]vaktā tantrajño bhavati[K.uktañ ca]/

2.01ab/ na pratibaddhaṃ gamayati vakti na ca praśnam ekam api pṛṣṭaḥ/

2.01cd/ nigadati na ca śiṣyebhyaḥ sa kathaṃ śāstra^arthavij jñeyaḥ//

2.02ab/ grantho +anyathā^anyathā^*arthaṃ[K.arthaḥ] karaṇaṃ yaś ca^anyathā karoty abudhaḥ/

2.02cd/ sa pitāmaham upagamya stauti naro vaiśikena^āryām//

2.03ab/ tantre suparijñāte lagne chāyā^ambuyantra^saṃvidite/

2.03cd/ horā^arthe ca surūḍhe na^ādeṣṭur bhāratī vandhyā//

uktan cārya^viṣṇu^guptena

2.04a apy arṇavasya puruṣaḥ prataran kadā cid

2.04b āsādayed anila^vega^vaśena pāram/

2.04c na tv asya kālapuruṣa^ākhya^mahā^arṇavasya

2.04d gacchet kadā cid anṛṣir manasā^api pāram//

2.(13) horāśāstre +api [K.ca] rāśi^horā^dreṣkāṇa^navāṃśaka^dvādaśabhāga^triṃśadbhāga^bala^abala^parigraho grahāṇāṃ dik^sthāna^kāla^ceṣṭābhir aneka^prakāra^bala^nirdhāraṇaṃ prakṛti^dhātu^dravya^jāti^ceṣṭā^ādi^parigraho niṣeka^janma^kāla^vismāpana^pratyaya^ādeśa^sadyomaraṇa^āyurdāya^daśā^antardaśā^aṣṭaka^varga^rājayoga^candrayoga^dvigraha^ādiyogānāṃ nābhasa^ādīnām ca yogānām phalāny āśraya^bhāva^avalokana^niryāṇa^gaty^anūkāni *tatkāla[K.tātkālika]praśna^śubha^aśubha^nimittāni vivāha^ādīnām ca karmanāṃ karaṇam/

2.(14) yātrāyāṃ tu [K.ca] tithi^divasa^karaṇa^nakṣatra^muhūrta^vilagna^yoga^deha^spandana^svapna^vijaya^snāna^grahayajña^gaṇa^yāga^agniliṅga^hasty^aśva^iṅgita^senā^pravāda^ceṣṭā^ādi^graha^ṣāḍguṇya^upāya^maṅgala^amaṅgala^śakuna^sainya^niveśa^bhūmayo +agnivarṇā mantri^cara^dūta^āṭavikānāṃ yathākālaṃ prayogāḥ paradurga^upalambha^upāyaś ca^ity uktaṃ ca^ācāryaiḥ/

2.05ab/ jagati prasāritam iva^ālikhitam iva matau niṣiktam iva hṛdaye/

2.05cd/ śāstraṃ yasya sabhagaṇaṃ na^ādeśā *niṣphalās[K.niḥphalās] tasya//

2.(15) saṃhitā^pāragaś ca daiva^cintako bhavati/

2.(16) yatra +ete saṃhitā^padārthāḥ/

2.(17.1) dina^kara^ādīnām grahāṇāṃ cārās teṣu ca teṣāṃ prakṛti^vikṛti^pramāṇa^varṇa^kiraṇa^dyuti^saṃsthāna^astamana^udaya^mārga^mārgāntara^vakra^anuvakra^ṛkṣa^graha^samāgama^cāra^ādibhiḥ phalāni nakṣatra^kūrma^vibhāgena deśeṣv *agastya^cāraḥ[K.agasticāraḥ]/ saptarṣi^cāraḥ /graha^bhaktayo nakṣatra^vyūha^graha^śṛṅgāṭaka^graha^yuddha^graha^samāgama^graha^varṣa^phala^garbha^lakṣaṇa^rohiṇī^svāty^āṣāḍhīyogāḥ sadyovarṣa^kusumalatā^paridhi^pariveṣa^parigha^pavana^ulkā^digdāha^kṣiticalana^sandhyā^rāga^gandharvanagara^rajo^nirghāta^argha^kāṇḍa^sasyajanma^indradhvaja^indracāpa^vāstuvidyā^aṅgavidyā^vāyasavidyā^antaracakra^mṛgacakra^śvacakra^vātacakra^prāsādalakṣaṇa^pratimālakṣaṇa^pratiṣṭhāpana^vṛkṣāyurveda^udagārgala^nīrājana^*khañjanaka[K.khañjana]^utpātaśānti^ mayūracitraka^ghṛta^kambala^khaḍga^paṭṭa^kṛkavāku^kūrma^go^aja^aśva^ibha^purūṣa[K.ū.puruṣa]^strī^lakṣaṇāny

2.(17.2) antaḥpura^cintā^piṭakalakṣaṇa^upānaccheda^vastraccheda^cāmara^daṇḍa^*śayana[K.śayyā]^āsanalakṣaṇa^ratnaparīkṣā dīpalakṣaṇaṃ dantakāṣṭha^ādy^āśritāni śubha^aśubhāni nimittāni sāmānyāni ca jagataḥ pratipuruṣaṃ pārthive ca pratikṣaṇam ananyakarma^abhiyuktena daivajñena cintayitavyāni/ na ca^ekākinā śakyante +aharniśam avadhārayituṃ nimittāni/ tasmāt subhṛtena^eva daivajñena anye *+api[K.omitted] tadvidaś catvāraḥ *kartavyāḥ[K.bhartavyāḥ]/tatra^ekena^aindrī ca^āgneyī ca dig avalokayitavyā/ yāmyā nairṛtī ca^anyena^evaṃ vāruṇī vāyavyā ca^uttarā ca^aiśāni ca^iti/ yasmād *ulkā^pāta^ādīni[K.nimittāni] śīghram *apagacchati[K.upagacchati]^iti/ *tasyāś[K.teṣāṃ] ca^ākāra^varṇa^sneha^pramāna^ādi^graha^ṛkṣa^upaghāta^ādibhiḥ phalāni bhavanti/

uktaṃ ca gargeṇa maharṣiṇā

2.06ab/ kṛtsna^aṅga^upāṅga^kuśalaṃ horā^gaṇita^naiṣṭhikam/

2.06cd/ yo na pūjayate rājā sa nāśam upāgacchati//

2.07ab/ vanaṃ samāśritā ye +api nirmamā niṣparigrahāḥ/

2.07cd/ api te paripṛcchanti jyotiṣāṃ gatikovidam//

2.08ab/ apradīpā yathā rātrir anādityaṃ yathā nabhaḥ/

2.08cd/ tathā^asāṃvatsaro rājā bhramyaty andha iva^adhvani//

2.09ab/ *muhūrta[K.muhūrtaṃ]^tithi^nakṣatram ṛtavaś ca^ayane tathā/

2.09cd/ sarvāṇy eva^akulāni syur na syāt sāṃvatsaro yadi//

2.10ab/ tasmād rājñā^adhigantavyo vidvān sāṃvatsaro +agraṇīḥ/

2.10cd/ jayaṃ yaśaḥ śriyaṃ bhogān śreyaś ca samabhīpsatā//

2.11ab/ na^asāṃvatsarike deśe vastavyaṃ bhūtim icchatā/

2.11cd/ cakṣur^bhūto hi yatra^eṣa pāpaṃ tatra na vidyate//

2.12ab/ na sāṃvatsara^pāṭhī ca narakeṣu^upapadyate/

2.12cd/ brahmaloka^pratiṣṭhāṃ ca labhate daivacintakaḥ//

2.13ab/ granthataś ca^arthataś ca^etat kṛtsnaṃ jānati yo dvijaḥ/

2.13cd/ agrabhuk sa bhavet^śrāddhe pūjitaḥ paṅkti^pāvanaḥ/

2.14ab/ mlecchā hi yavanās teṣu samyak śāstram idaṃ sthitam/

2.14cd/ ṛṣivat te +api pūjyante kiṃ punar daivavid dvijaḥ//

2.15ab/ kuhaka^āveśa^pihitaiḥ karṇa^upaśruti^hetubhiḥ/

2.15cd/ kṛta^ādeśo na sarvatra praṣṭavyo na sa daivavit//

2.16ab/ aviditvā^eva *yat[K.yaḥ]^śāstraṃ daivajñatvaṃ prapadyate/

2.16cd/ sa paṅkti^dūṣakaḥ pāpo jñeyo nakṣatra^sūcakaḥ//

[K.2.18ab/ nakṣatra^sūcaka^uddiṣṭam upahāsaṃ karoti yaḥ/

K.2.18c/ sa vrajaty andhatā^misraṃ sārdham ṛkṣaviḍambinā//]

2.17ab/ nagara^dvāra^loṣṭasya yadvat syād upayācitam/

2.17cd/ ādeśas tadvad ajñānāṃ yaḥ satyaḥ sa vibhāvyate//

2.18ab/ sampattyā yojita^ādeśas tad^vicchinna^kathā^priyaḥ/

2.18cd/ mattaḥ śāstra^ekadeśena tyājyas tādṛg^mahīkṣitā//

2.19ab/ yas tu samyag vijānāti horā^gaṇita^saṃhitāḥ/

2.19cd/ abhyarcyaḥ sa narendreṇa svīkartavyo jaya^eṣiṇā//

2.20ab/ na tat sahasraṃ kariṇāṃ vājināṃ ca caturguṇam/

2.20cd/ karoti deśa^kālajño *yathā^eko[K.yad eko]^daivacintakaḥ//

2.21ab/ duḥsvapna^durvicintita^duṣprekṣita^duṣkṛtāni karmāṇi/

2.21cd/ kṣipraṃ prayānti nāśam śaśinaḥ śrutvā bhasaṃvādam//

2.22ab/ na tathā^icchati bhūpateḥ pitā jananī vā svajano +atha vā suhṛt/

2.22cd/ svayaśo^abhivivṛddhaye yathā hitam āptaḥ sabalasya daivavit//

3 ādityacārādhyāyaḥ

3.01ab/ āśleṣā^ardhād dakṣiṇam uttaram ayanaṃ *raver[K.omitted] dhaniṣṭhā^adyam/

3.01cd/ nūnaṃ kadā cid āsīd yena^uktam pūrva^śāstreṣu//

3.02ab/ sāmpratam ayanaṃ savituḥ karkaṭaka^ādyam mṛga^āditaś ca^anyat/

3.02cd/ ukta^abhāvo vikṛtiḥ pratyakṣa^parīkṣaṇair vyaktiḥ//

3.03ab/ dūrastha^cihna^vedhād udaye +astamaye +api vā sahasrāṃśoḥ/

3.03cd/ chāyā^praveśa^nirgama^cihnair vā maṇḍale mahati//

3.04ab/ aprāpya makaram arko vinivṛtto hanti sa^aparām yāmyām/

3.04cd/ karkaṭakam asamprāpto vinivṛttaś ca^uttarāṃ sa +aindrīm//

3.05ab/ uttaram ayanam atītya vyāvṛttaḥ kṣema^sasya^vṛddhi^karaḥ/

3.05cd/ prakṛtisthaś ca^apy evaṃ vikṛta^gatir bhayakṛd uṣṇāṃśuḥ//

3.06ab/ sa^tamaskaṃ parva vinā tvaṣṭā nāma^arka^maṇḍalaṃ kurute/

3.06cd/ sa nihanti sapta bhūpān janāṃś ca śastra^agni^durbhikṣaiḥ//

3.07ab/ tāmasakīlaka^saṃjñā rāhusutāḥ ketavas trayas triṃśat/

3.07cd/ varṇa^sthāna^ākārais tān dṛṣṭvā +arke phalaṃ brūyāt//

3.08ab/ te ca^arka^maṇḍala^gatāḥ pāpaphalāś candra^maṇḍale saumyāḥ/

3.08cd/ dhvāṅkṣa^kabandha^praharaṇa^rūpāḥ pāpāḥ śaśāṅke +api//

3.09ab/ teṣām udaye rūpāṇy ambhaḥ kaluṣaṃ rajo^vṛtaṃ vyoma/

3.09cd/ naga^taru^śikhara^*āmardī[K.vimardī] saśarkaro mārutaś caṇḍaḥ//

3.10ab/ ṛtu^viparītās taravo dīptā mṛga^pakṣiṇo diśāṃ dāhāḥ/

3.10cd/ nirghāta^mahīkampa^ādayo bhavanty atra ca^utpātāḥ//

3.11ab/ na pṛthak phalāni teṣāṃ śikhi^kīlaka^rāhu^darśanāni yadi/

3.11cd/ tad^udaya^kāraṇam eṣāṃ ketu^ādīnām phalaṃ brūyāt//

3.12ab/ yasmin yasmin deśe darśanam āyānti sūrya^bimbasthā/

3.12cd/ tasmiṃs tasmin vyasanam mahīpatīnām parijñeyam//

3.13ab/ kṣut^pramlāna^śarīrā munayo +apy utsṛṣṭa^dharma^sac^caritāḥ/

3.13cd/ nirmāṃsa^bāla^hastāḥ kṛcchreṇa +āyānti *para^deśam[K.paradeśān]//

3.14ab/ taskara^vilupta^vittāḥ pradīrgha^niḥśvāsa^mukulita^akṣi^puṭāḥ/

3.14cd/ santaḥ sanna^śarīrāḥ śoka^udbhava^*vāṣpa[K's tr. bāṣpa]ruddha^dṛśaḥ//

3.15ab/ kṣāmā jugupsamānāḥ svanṛpati^paracakra^pīḍitā manujāḥ/

3.15cd/ svanṛpati^caritaṃ karma *na[K.ca] *purā kṛtaṃ[K.parākṛtaṃ, K's tr. purākṛtaṃ] prabruvanty anye//

3.16ab/ garbheṣv api niṣpannā vārimuco na prabhūta^vārimucaḥ/

3.16cd/ sarito yānti tanutvaṃ kva cit kvacij jāyate sasyam//

3.17ab/ daṇḍe narendra^mṛtyur vyādhi^bhayaṃ syāt *kabandha^saṃsthāne[K.kavandhasaṃsthāne]/

3.17cd/ dhvāṅkṣe ca taskara^bhayaṃ durbhikṣaṃ kīlake +arkasthe//

3.18ab/ rāja^upakaraṇa^rūpaiś chatra^dhvaja^cāmara^ādibhir viddhaḥ/

3.18cd/ rājānyatva^kṛd arkaḥ sphuliṅga^dhūma^ādibhir janahā//

3.19ab/ eko durbhikṣa^karo dvyādyāḥ syur narapater vināśāya/

3.19cd/ sita^rakta^pīta^kṛṣṇais tair viddho +arko +anuvarṇaghnaḥ//

3.20ab/ *dvaśyante[K.& ū.dṛśyante] ca yatas te ravi^bimbasya^utthitā mahā^utpātāḥ/

3.20cd/ āgacchati lokānāṃ tena^eva bhayaṃ pradeśena//

3.21ab/ ūrdhvakaro divasa^karas tāmraḥ senāpatiṃ vināśayati/

3.21cd/ pīto narendra^putraṃ śvetas tu purohitaṃ hanti//

3.22ab/ citro +atha vā^api dhūmro raviraśmir *vyākulām[K.vyākulāṃ] karoty *ūrdham[K.mahīm]/

3.22cd/ taskara^śastra^nipātair yadi salilaṃ na^āśu pātayati//

3.23ab/ tāmraḥ kapilo vā^arkaḥ śiśire hari^kuṅkuma^cchaviś ca madhau/

3.23cd/ āpāṇḍu^kanaka^varṇo grīṣme varṣāsu śuklaś ca//

3.24ab/ śaradi kamala^udara^ābho hemante rudhira^sannibhaḥ śastaḥ/

3.24cd/ prāvṛṭkāle snigdhaḥ sarva^ṛtunibho +api śubhadāyī//

3.25ab/ rūkṣaḥ śveto viprān rakta^ābhaḥ kṣatriyān vināśayati/

3.25cd/ pīto vaiśyān kṛṣṇas tato aparān śubha^karaḥ snigdhaḥ//

3.26ab/ grīṣme rakto bhayakṛd varṣāsv asitaḥ karoty anāvṛṣṭim/

3.26cd/ hemante pīto +arkaḥ karoti *na cireṇa[K.acireṇa] roga^bhayam//

3.27ab/ suracāpa^pāṭita^tanur nṛpati^virodha^pradaḥ sahasrāṃśuḥ/

3.27cd/ prāvṛṭkāle sadyaḥ karoti vimala^dyutir vṛṣṭim//

3.28ab/ varṣākāle vṛṣṭiṃ karoti sadyaḥ śirīṣa^puṣpa^ābhaḥ/

3.28cd/ śikhi^patra^nibhaḥ salilaṃ na karoti dvādaśa^abdāni//

3.29ab/ śyāme +arke kīṭa^bhayaṃ bhasma^nibhe bhayam uśanti paracakrāt/

3.29cd/ yasya^ṛkṣe sacchidras tasya vināśaḥ kṣitīśasya//

3.30ab/ śaśa^rudhira^nibhe bhānau nabhas^tala^sthe bhavanti saṅgrāmāḥ/

3.30cd/ śaśi^sadṛśe *nṛpati^badhaḥ[K.nṛpati^vaddhaḥ] kṣipraṃ ca^anyo nṛpo bhavati//

3.31ab/ kṣut^mārakṛt ghaṭa^nibhaḥ khaṇḍo *janahā[K.nṛpahā] vidīdhitir bhayadaḥ/

3.31cd/ toraṇa^rūpaḥ purahā chatra^nibho deśa^nāśāya//

3.32ab/ dhvaja^cāpa^nibhe yuddhāni bhāskare vepane ca rūkṣe ca/

3.32cd/ kṛṣṇā rekhā savitari yadi hanti tato *nṛpaṃ[K.nṛpaṃ tataḥ] sacivaḥ//

3.33ab/ *dina^karam[K.divasakaram] *udaya^asta^saṃsthitam[K.udayasaṃsthitam] ulkā^aśani^vidyuto yadā hanyuḥ/

3.33cd/ narapati^maraṇaṃ vindyāt tadā^anyarāja^*pratiṣṭhā[K.pratiṣṭhāṃ] ca//

3.34ab/ pratidivasam ahima^kiraṇaḥ pariveṣī sandhyayor dvayor atha vā/

3.34cd/ rakto +astam eti rakta^uditaś ca bhūpaṃ karoty anyam//

3.35ab/ praharaṇa^sadṛśair jaladaiḥ sthagitaḥ sandhyā^dvaye +api raṇakārī/

3.35cd/ mṛga^mahiṣa^vihaga^khara^karabha^sadṛśa^rūpaiś ca bhayadāyī//

3.36ab/ dina^kara^kara^abhitāpād ṛkṣam avāpnoti sumahatīm pīḍām/

3.36cd/ bhavati tu paścāt^śuddhaṃ kanakam iva hutāśa^paritāpāt//

3.37ab/ divasakṛtaḥ pratisūryo jalakṛd udag dakṣiṇe sthito +anilakṛt/

3.37cd/ ubhayasthaḥ salila^bhayaṃ nṛpam upari nihanty adho janahā//

3.38a rudhira^nibho viyaty avanipa^antakaro na cirāt

3.38b paruṣa^rajo^aruṇī^kṛta^tanur yadi vā dinakṛt/

3.38c [K.3.39ab] asita^vicitra^nīla^paruṣo jana^ghāta^karaḥ

3.38d [K.3.39cd] khaga^mṛga^bhairava^svara^rutaiś ca niśā^dyumukhe//

3.39ab/ [K.3.40ab] amala^vapur avakra^maṇḍalaḥ sphuṭa^vipula^amala^dīrgha^dīdhitiḥ/

3.39cd/ [K.3.40cd] avikṛta^tanu^varṇa^cihna^bhṛj jagati karoti śivaṃ divā^karaḥ//

4 candracārādhyāyaḥ/

4.01ab/ nityam adhaḥsthasya^indor bhābhir bhānoḥ sitaṃ bhavaty ardham/

4.01cd/ svacchāyayā^anyad asitaṃ kumbhasya^iva^ātapasthasya//

4.02ab/ salila^maye śaśini raver dīdhitayo mūrchitās tamo naiśam/

4.02cd/ kṣapayanti darpaṇa^udara*nihitā[K.nihatā] iva mandirasya^antaḥ//

4.03ab/ tyajato +arka^talaṃ śaśinaḥ paścād avalambate yathā śauklyam/

4.03cd/ dinakara^vaśāt tathā^indoḥ prakāśate +adhaḥ prabhṛty udayaḥ//

4.04ab/ pratidivasam evam arkāt sthāna^viśeṣeṇa śauklya^parivṛddhiḥ/

4.04cd/ bhavati śaśino +aparāhṇe paścād bhāge ghaṭasya^iva

4.05ab/ aindrasya śīta^kiraṇo mūla^āṣāḍhā^dvayasya *ca^āyātaḥ[K.vā yātaḥ]/

4.05cd/ yāmyena *vīja[K.ū.bīja]^jalacara^kānanahā vahni^bhayadaś ca//

4.06ab/ dakṣiṇa^pārśvena gataḥ śaśī viśākhā^anurādhayoḥ pāpaḥ/

4.06cd/ madhyena tu praśastaḥ *pitṛdeva[K.pitryasya]^viśākhayoś ca^api//

4.07ab/ ṣaḍ anāgatāni pauṣṇād dvādaśa raudrāc ca madhya^yogīni/

4.07cd/ jyeṣṭha^ādyāni nava^ṛkṣāṇy uḍupatinā^atītya yujyante//

4.08ab/ unnatam īṣac^chṛṅgaṃ nau^saṃsthāne viśālatā ca^uktā/

4.08cd/ nāvika^pīḍā tasmin bhavati śivaṃ sarva^lokasya//

4.09ab/ arddha^unnate ca lāṅgalam iti pīḍā tad^upajīvināṃ tasmin/

4.09cd/ prītiś ca nirnimittaṃ manujapatīnāṃ subhikṣaṃ ca//

4.10ab/ dakṣiṇa^viṣāṇam ardha^unnataṃ yadā duṣṭa^lāṅgala^ākhyaṃ tat/

4.10cd/ pāṇḍya^nareśvara^nidhana^kṛd udyoga^karaṃ balānām ca//

4.11ab/ sama^śaśini subhikṣa^kṣema^vṛṣṭayaḥ prathama^divasa^sadṛśāḥ syuḥ/

4.11cd/ daṇḍavad udite pīḍā gavāṃ nṛpaś ca^ugra^daṇḍo +atra//

4.12ab/ kārmuka^rūpe yuddhāni yatra tu jyā tato jayas teṣām/

4.12cd/ sthānaṃ yugam iti yāmya^uttara^āyataṃ bhūmi^kampāya//

4.13ab/ yugam eva yāmya^koṭyāṃ kiṃ cit tuṅgaṃ sa pārśva^śāyī^iti

4.13cd/ vinihanti sārthavāhān vṛṣṭeś ca vinigrahaṃ kuryāt//

4.14ab/ abhyucchrāyād ekaṃ yadi śaśino +avāṅmukhaṃ bhavet^chṛṅgam/

4.14cd/ āvarjitam ity asubhikṣa^kāri tad go^dhanasya^api//

4.15ab/ avyucchinnā rekhā samantato maṇḍalā ca kuṇḍa^ākhyam/

4.15cd/ asmin māṇḍalikānāṃ sthāna^tyāgo narapatīnām//

4.16ab/ prokta^sthāna^abhāvād udag^uccaḥ kṣema^vṛddhi^vṛṣṭi^karaḥ/

4.16cd/ dakṣiṇa^tuṅgaś candro durbhikṣa^bhayāya nirdiṣṭaḥ//

4.17ab/ śṛṅgeṇa^ekena^*indur[K.induṃ] vilīnam atha vā^apy avāṅmukhaṃ *śṛṅgam[K.aśṛṅgam]/

4.17cd/ sampūrṇaṃ ca^abhinavaṃ dṛṣṭvā^eko jīvitād bhraśyet//

4.18ab/ saṃsthāna^vidhiḥ kathito rūpāṇy asmād bhavanti candramasaḥ/

4.18cd/ svalpo durbhikṣa^karo mahān subhikṣa^āvahaḥ proktaḥ//

4.19ab/ madhya^tanur vajra^ākhyaḥ kṣud^bhayadaḥ sambhramāya rājñāṃ ca/

4.19cd/ candro mṛdaṅga^rūpaḥ kṣema^subhikṣa^āvaho bhavati//

4.20ab/ jñeyo viśāla^mūrtir narapati^lakṣmī^vivṛddhaye candraḥ/

4.20cd/ sthūlaḥ subhikṣa^kārī priya^dhānya^karas tu tanu^mūrtiḥ//

4.21a pratyantān ku^nṛpāṃś ca hanty uḍupatiḥ śṛṅge kujena^āhate

4.21b śastra^kṣud^bhayakṛd yamena śaśijena^avṛṣṭi^durbhikṣa^kṛt/

4.21c śreṣṭhān hanti nṛpān mahendra^guruṇā śukreṇa ca^alpān nṛpān

4.21d śukle yāpyam idaṃ phalam graha^kṛtaṃ kṛṣṇe yathokta^āgamam//

4.22a bhinnaḥ sitena magadhān yavanān pulindān

4.22b nepāla^bhṛṅgi^*marukaccha[K's tr. marukucca]^surāṣṭra^madrān/

4.22c pāñcāla^kaikaya^kulūtaka^puruṣādān

4.22d hanyād uśīnara^janān api sapta māsān//

4.23ab/ gāndhāra^sauvīraka^sindhu^kīrān dhānyāni śailān draviḍa^adhipāṃś ca/

4.23cd/ dvijāṃś ca māsān daśa śītaraśmiḥ santāpayed vākpatinā vibhinnaḥ//

4.24a udyuktān saha vāhanair narapatīṃs traigartakān mālavān

4.24b kaulindān gaṇa^puṅgavān atha śibīn āyodhyakān pārthivān/

4.24c hanyāt kaurava^matsya^śukty^adhipatīn rājanya^mukhyān api

4.24d prāleyāṃśur asṛggrahe tanugate ṣaṇmāsam aryādayā//

4.25ab/ yaudheyān sacivān sakauravān prāgīśān atha ca^arjunāyanān/

4.25cd/ hanyād arkaja^bhinna^maṇḍalaḥ śītāṃśur daśa^māsa^pīḍayā//

4.26ab/ magadhān mathurāṃ ca pīḍayed veṇāyāś ca taṭaṃ śaśāṅkajaḥ/

4.26cd/ aparatra kṛtaṃ yugaṃ vaded yadi bhittvā śaśinaṃ vinirgataḥ//

4.27ab/ kṣema^ārogya^subhikṣa^vināśī śītāṃśuḥ śikhinā yadi bhinnaḥ/

4.27cd/ kuryād āyudha^jīvi^vināśaṃ caurāṇām adhikena ca pīḍām//

4.28ab/ ulkayā yadā śaśī grasta eva hanyate/

4.28cd/ hanyate tadā nṛpo yasya janmani sthitaḥ//

4.29ab/ bhasma^nibhaḥ paruṣo +aruṇa^mūrtiḥ śīta^karaḥ kiraṇaiḥ parihīṇaḥ/

4.29cd/ śyāva^tanuḥ sphuṭitaḥ sphuraṇo vā *kṣuḍ^ḍamara[K.kṣutsamarā]^āmaya^caura^bhayāya//

4.30ab/ prāleya^kunda^kumuda^sphaṭika^avadāto yatnād iva^adrisutayā parimṛjya candraḥ/

4.30cd/ uccaiḥ kṛto niśi bhaviṣyati me śivāya yo dṛśyate sa bhavitā jagataḥ śivāya//

4.31ab[K.4.32ab]/ śukle pakṣe sampravṛddhe pravṛddhiṃ brahma^kṣatraṃ yāti vṛddhiṃ prajāś ca/

4.31cd[K.4.32cd]/ hīne hānis tulyatā tulyatāyāṃ kṛṣṇe sarve tatphalaṃ vyatyayena//

4.32ab[K.4.31ab]/ yadi kumuda^mṛṇāla^hāra^gauras tithi^niyamāt kṣayam eti varddhate vā/

4.32cd[K.4.31cd]/ avikṛta^gati^maṇḍala^aṃśu^yogī bhavati nṛṇāṃ vijayāya śītaraśmiḥ//

5 rāhucārādhyāyaḥ

5.01ab/ amṛta^āsvāda^viśeṣāc cchinnam api śiraḥ kila^asurasya^idam/

5.01cd/ prāṇair aparityaktaṃ grahatāṃ yātaṃ vadanty eke//

5.02ab/ indu^arka^maṇḍala^ākṛtir asitatvāt kila na dṛśyate gagane/

5.02cd/ anyatra parva^kālād vara^pradānāt kamalayoneḥ//

5.03ab/ mukha^puccha^vibhakta^aṅgaṃ bhujaṅgam ākāram upadiśanty anye/

5.03cd/ kathayanty amūrtam apare tamo^mayaṃ saiṃhikeya^ākhyākhyam//

5.04ab/ yadi mūrto bhavicārī śiro +atha vā bhavati maṇḍalī rāhuḥ/

5.04cd/ bhagaṇa^ardhena^*antaritau[K.antarito] gṛhṇāti kathaṃ niyata^cāraḥ//

5.05ab/ aniyata^cāraḥ khalu ced upalabdhiḥ saṃkhyayā kathaṃ tasya/

5.05cd/ puccha^ānana^abhidhāno +antareṇa kasmān na gṛhṇāti//

5.06ab/ atha tu bhujagendra^rūpaḥ pucchena mukhena vā sa gṛhṇāti/

5.06cd/ mukha^puccha^antara^saṃsthaṃ sthagayati kasmān na bhagaṇa^ardham//

5.07ab/ rāhu^dvayaṃ yadi syād graste +astamite +atha vā^udite candre/

5.07cd/ tatsamagatinā^anyena grastaḥ sūryo +api dṛśyate//

5.08ab/ bhū^cchāyāṃ sva^grahaṇe bhāskaram arka^grahe praviśati^induḥ/

5.08cd/ pragrahaṇam ataḥ paścān na^indor bhānoś ca pūrva^ardhāt//

5.09ab/ vṛkṣasya svacchāyā yathā^*ekapārśve[K.ekapārśvena] bhavati *dīrghacayā[K.dīrghā ca]/

5.09cd/ niśi niśi tadvad bhūmer āvaraṇa^vaśād dineśasya//

5.10ab/ sūryāt saptama^rāśau yadi ca^udag^dakṣiṇena na^atigataḥ/

5.10cd/ candraḥ pūrva^abhimukhaś chāyām aurvīm tadā viśati//

5.11ab/ candro +adhaḥsthaḥ sthagayati ravim ambudavat samāgataḥ paścāt/

5.11cd/ pratideśam ataś citraṃ dṛṣṭi^vaśād bhāskara^grahaṇam//

5.12ab/ āvaraṇaṃ mahad indoḥ kuṇṭha^viṣāṇas tato +ardha^saṃcchannaḥ/

5.12cd/ svalpam raver yato +atas tīkṣṇa^viṣāṇo ravir bhavati//

5.13ab/ evam uparāga^kāraṇam uktam idaṃ divya^dṛgbhir ācāryaiḥ/

5.13cd/ rāhur akāraṇam asminn ity uktaḥ śāstra^sadbhāvaḥ//

5.14ab/ yo +asau^asuro rāhus tasya varo brahmaṇā +ayam ājñaptaḥ/

5.14cd/ āpyāyanam uparāge datta^hutāṃśena te bhavitā//

5.15ab/ tasmin kāle sānnidhyam asya tena^upacaryate rāhuḥ/

5.15cd/ yāmyottarā śaśigatir gaṇite +apy upacaryate tena//

5.16ab/ na kathaṃ cid api nimittair grahaṇaṃ vijñāyate nimittāni/

5.16cd/ anyasminn api kāle bhavanty atha^utpāta^rūpāṇi//

5.17ab/ pañcagraha^saṃyogān na kila grahaṇasya sambhavo bhavati/

5.17cd/ tailaṃ ca jale +aṣṭamyāṃ na vicintyam idaṃ vipaścidbhiḥ//

5.18ab/ avanatyā +arke grāso dig^jñeyā valanayā^avanatyā ca/

5.18cd/ tithy^avasānād velā karaṇe kathitāni tāni mayā//

5.19ab/ ṣaṇmāsa^uttara^vṛddhyā parveśāḥ sapta devatāḥ kramaśaḥ/

5.19cd/ brahma^śaśi^indra^kuberā varuṇa^agni^yamāś ca vijñeyāḥ//

5.20ab/ brāhme dvija^paśu^*vṛddhiḥ kṣema^ārogyāṇi[K.vṛddhikṣemārogyāṇi] sasya^sampat^ca/

5.20cd/ tadvat saumye tasmin pīḍā viduṣām avṛṣṭiś ca//

5.21ab/ aindre bhūpa^virodhaḥ śārada^sasya^kṣayo na ca kṣemam/

5.21cd/ kaubere +artha^patīnām artha^vināśaḥ subhikṣaṃ ca//

5.22ab/ vāruṇam avanīśa^aśubham anyeṣāṃ kṣema^sasya^vṛddhi^karam/

5.22cd/ āgneyaṃ mitra^ākhyaṃ sasya^ārogya^abhaya^ambu^karam//

5.23ab/ yāmyaṃ karoty avṛṣṭiṃ durbhikṣaṃ saṃkṣayaṃ ca sasyānām/

5.23cd/ yad ataḥ paraṃ tad aśubhaṃ kṣut^māra^avṛṣṭidaṃ parva//

5.24ab/ velāhīne parvaṇi garbha^vipattiś ca śastra^kopaś ca/

5.24cd/ ativele kusuma^phala^kṣayo bhayaṃ sasya^nāśaś ca//

5.25ab/ hīna^atirikta^kāle phalam uktaṃ pūrva^śāstra^dṛṣṭatvāt/

5.25cd/ sphuṭa^gaṇita^vidaḥ kālaḥ kathañ cid api na^anyathā bhavati//

5.26ab/ yady ekasmin māse grahaṇaṃ ravi^somayos tadā kṣitipāḥ/

5.26cd/ svabala^kṣobhaiḥ saṃkṣayam āyānty atiśastra^kopaś ca//

5.27ab/ grastāv udita^astamitau śārada^dhānya^avanīśvara^kṣayadau/

5.27cd/ sarva^grastau durbhikṣa^marakadau pāpa^sandṛṣṭau//

5.28ab/ ardha^udita^uparakto naikṛtikān hanti sarvayajñāṃś ca/

5.28cd/ agny^upajīvi^guṇa^adhika^vipra^āśramiṇo *yuge +abhyuditaḥ[K.ayugābhyuditaḥ]//

5.29ab/ karṣaka^*pākhaṇḍi[K.pāṣaṇḍi]^vaṇik^kṣatriya^bala^nāyakān *dvitīyāṃśe[K.dvitīye +aṃśe]/

5.29cd/ kāruka^śūdra^mlecchān kha^tṛtīyāmśe samantrijanān//

5.30ab/ madhya^ahne narapati^madhyadeśahā śobhanaś ca dhānya^arghaḥ/

5.30cd/ tṛṇabhug^amātya^antaḥpura^vaiśyaghnaḥ pañcame khāṃśe/

5.31ab/ strī^śūdrān ṣaṣṭhe +aṃśe dasyu^pratyantahā^astamaya^kāle/

5.31cd/ yasmin khāṃśe mokṣas tat^proktānāṃ śivaṃ bhavati//

5.32ab/ dvija^nṛpatīn udagayane viṭ^śūdrān dakṣiṇāyane hanti/

5.32cd/ rāhur udag^ādidṛṣṭaḥ pradakṣiṇaṃ hanti vipra^ādīn//

5.33ab/ mlecchān vidiksthito yāyinaś ca hanyād dhutāśa^saktāṃś ca/

5.33cd/ salila^cara^danti^ghātī yāmyena^udag gavām aśubhaḥ//

5.34ab/ pūrveṇa salila^pūrṇāṃ karoti vasudhāṃ samāgato daityaḥ/

5.34cd/ paścāt karṣaka^sevaka^bīja^vināśāya nirdiṣṭaḥ//

5.35ab/ pāñcāla^kaliṅga^śūrasenāḥ kāmboja^uḍra^kirāta^śastra^vārttāḥ/

5.35cd/ jīvanti ca ye hutāśa^vṛttyā te pīḍām upayānti meṣa^saṃsthe//

5.36ab/ gopāḥ paśavo +atha gomino manujā ye ca mahattvam āgatāḥ/

5.36cd/ pīḍām upayānti bhāskare graste śīta^kare +atha vā vṛṣe//

5.37ab/ mithune pravara^aṅganā nṛpā nṛpa^mātrā balinaḥ kalā^vidaḥ/

5.37cd/ yamunā^taṭajāḥ sabāhlikā matsyāḥ suhma^janaiḥ samanvitāḥ//

5.38ab/ ābhīrān^śabarān sapahlavān mallān matsya^kurūñ chakān api/

5.38cd/ pāñcālān vikalāṃś ca pīḍayaty annaṃ ca^api nihanti karkaṭe//

5.39ab/ siṃhe pulinda^gaṇa^mekala^sattva^yuktān rāja^upamān narapatīn vana^gocarāṃś ca/

5.39cd/ ṣaṣṭhe tu sasya^kavi^lekhaka^geya^saktān hanty aśmaka^tripura^śāli^yutāṃś ca deśān//

5.40ab/ tulādhare +avanty^aparāntya^sādhūn vaṇig^daśārṇān *marukacchapāṃś[K.bharukacchapāṃś] ca/

5.40cd/ aliny atha^udumbara^madra^colān drumān sayaudheya^viṣa^āyudhīyān//

5.41ab/ dhanviny amātya^vara^vāji^videha^mallān pāñcāla^vaidya^vaṇijo viṣama^āyudhajñān/

5.41cd/ hanyān mṛge tu jhaṣa^mantri^kulāni nīcān mantra^auṣadhīṣu kuśalān sthavira^āyudhīyān//

5.42ab/ kumbhe +antargirijān sapaścima^janān bhāra^udvahāṃs taskarān ābhīrān darada^ārya^siṃha^purakān hanyāt tathā barbarān/(checked)

5.42cd/ mīne sāgarakūla^sāgara^jala^dravyāṇi *vanyān[K.mānyān] janān prājñān vāryupajīvinaś ca bhaphalaṃ kūrma^upadeśād vadet//

5.43ab/ savya^apasavya^leha^grasana^nirodha^avamardana^ārohāḥ/

5.43cd/ āghrātaṃ madhyatamas tamo +antya iti te daśa grāsāḥ//

5.44ab/ savyagate tamasi jagaj^jalaplutaṃ bhavati muditam abhayaṃ ca/

5.44cd/ apasavye narapati^taskara^avamardaiḥ prajānāśaḥ//

5.45ab/ *jihva^upaleḍhi[K.jihvevaleḍhi] paritas timira^nudo maṇḍalaṃ yadi sa lehaḥ/

5.45cd/ pramudita^samasta^bhūtā prabhūta^toyā ca tatra mahī//

5.46ab/ grasanam iti yadā tryaṃśaḥ pādo vā gṛhyate +atha vā^apy ardham/

5.46cd/ sphīta^nṛpa^vitta^hāniḥ pīḍā ca sphīta^deśānām//

5.47ab/ paryanteṣu gṛhītvā madhye piṇḍīkṛtaṃ tamas tiṣṭhet/

5.47cd/ sa nirodho vijñeyaḥ pramoda^kṛt sarvabhūtānām//

5.48ab/ avamardanam iti niḥśeṣam eva sañchādya yadi ciraṃ tiṣṭhet/

5.48cd/ hanyāt pradhāna^bhūpān *pradhāna^deśāṃś[K.pradhānadeśān pradhānabhūpāṃś] ca timira^mayaḥ//

5.49ab/ vṛtte grahe yadi tamas tatkṣaṇam āvṛtya dṛśyate bhūyaḥ/

5.49cd/ ārohaṇam ity anyonya^mardanair bhaya^karaṃ rājñām//

5.50ab/ darpaṇa iva^ekadeśe *sabāṣpa[K.savāṣpa]^niḥśvāsa^māruta^upahataḥ/

5.50cd/ dṛśyeta^āghrātaṃ tat suvṛṣṭi^vṛddhy^āvahaṃ jagataḥ//

5.51ab/ madhye tamaḥ praviṣṭaṃ vitamaskaṃ maṇḍalaṃ ca yadi paritaḥ

5.51cd/ tan^madhyadeśa^nāśaṃ karoti kukṣy^āmaya^bhayaṃ ca//

5.52ab/ paryanteṣu^atibahulaṃ svalpaṃ madhye tamas tamontya^ākhye/

5.52cd/ sasyānām īti^bhayaṃ bhayam asmiṃs taskarāṇāṃ ca//

5.53ab/ śvete kṣema^subhikṣaṃ brāhmaṇa^pīḍāṃ ca nirdiśed rāhau/

5.53cd/ agni^bhayam anala^varṇe pīḍā ca hutāśavṛttīnām//

5.54ab/ harite roga^*ulbaṇatā[K.ulvaṇatā] sasyānām ītibhiś ca vidhvaṃsaḥ/

5.54cd/ kapile śīghraga^sattva^mleccha^dhvaṃso +atha durbhikṣam//

5.55ab/ aruṇa^kiraṇa^anurūpe durbhikṣa^avṛṣṭayo vihaga^pīḍā/

5.55cd/ ādhūmre kṣema^subhikṣam ādiśet mandavṛṣṭiṃ ca//

5.56ab/ kāpota^aruṇa^kapila^śyāvābhe kṣud^bhayaṃ vinirdeśyam/

5.56cd/ kāpotaḥ śūdrāṇāṃ vyādhi^karaḥ kṛṣṇa^varṇaś ca//

5.57ab/ vimalaka^maṇi^pīta^ābho vaiśya^dhvaṃsī bhavet subhikṣāya/

5.57cd/ sa^arciṣmaty agni^bhayaṃ gairika^rūpe tu yuddhāni//

5.58ab/ dūrvākāṇḍa^śyāme hāridre vā^api nirdiśet marakam/

5.58cd/ aśani^bhaya^sampradāyī *pāṭala[K.pāṭali]^kusuma^upamo rāhuḥ//

5.59ab/ pāṃśu^vilohita^rūpaḥ kṣatra^dhvaṃsāya bhavati vṛṣṭeś ca/

5.59cd/ bāla^ravi^kamala^suracāpa^rūpa^bhṛt śastra^kopāya//

5.60ab/ paśyan grastaṃ saumyo ghṛta^madhu^taila^kṣayāya rājṇāṃ ca/

5.60cd/ bhaumaḥ samara^vimardaṃ śikhi^kopaṃ taskara^bhayaṃ ca//

5.61ab/ śukraḥ sasya^vimardaṃ nānā^kleśāṃś ca janayati dharitryām/

5.61cd/ ravijaḥ karoty avṛṣṭiṃ durbhikṣaṃ taskara^bhayaṃ ca//

5.62ab/ yad aśubham avalokanābhir uktaṃ grahajanitaṃ grahaṇe pramokṣaṇe vā/

5.62cd/ surapatiguruṇā^avalokite tat^śamam upayāti jalair iva^agnir iddhaḥ//

5.63ab/ graste kramān nimittaiḥ punar graho māsa^ṣaṭka^parivṛddhyā/

5.63cd/ pavana^ulkāpāta^rajaḥ kṣitikampa^tamo^aśani^nipātaiḥ//

5.64ab/ āvantikā janapadāḥ kāverī^narmadā^taṭa^āśrayiṇaḥ/

5.64cd/ dṛptāś ca manujapatayaḥ pīḍyante kṣitisute graste//

5.65ab/ antarvedīṃ sarayūṃ nepālaṃ pūrvasāgaraṃ śoṇam/

5.65cd/ strī^nṛpa^yodha^kumārān saha vidvadbhir budho hanti//

5.66ab/ grahaṇa^upagate jīve vidvan^nṛpa^mantri^gaja^haya^dhvaṃsaḥ/

5.66cd/ sindhu^taṭa^vāsinām apy udag^diśaṃ saṃśritānāṃ ca//

5.67ab/ bhṛgutanaye rāhugate *dāśeraka[K.daserakāḥ]kaikayāḥ sayaudheyāḥ/

5.67cd/ āryāvarttāḥ śibayaḥ strī^saciva^gaṇāś ca pīḍyante//

5.68ab/ saure maru^bhava^puṣkara*saurāṣṭrika[K.saurāṣṭrā]^dhātavo +arbuda^antyajanāḥ/

5.68cd/ gomanta^pāriyātra^āśritāś[K's tr. gomantaḥ pāriyātrā] ca nāśaṃ vrajanty āśu//

5.69a kārttikyām anala^upajīvi^magadhān prācya^adhipān kośalān

5.69b kalmāṣān atha śūrasena^sahitān kāśīś ca santāpayet/

5.69c *hanyād[K.hanyād ca] āśu kaliṅgadeśa^nṛpatiṃ sa^amātya^bhṛtyaṃ tamo

5.69d dṛṣṭaṃ kṣatriya^tāpadaṃ janayati kṣemaṃ subhikṣa^anvitam//

5.70ab/ kāśmīrakān kauśalakān sapuṇḍrān mṛgāṃś ca hanyād aparāntakāṃś ca/

5.70cd/ ye somapās tāṃś ca nihanty saumye suvṛṣṭi^kṛt kṣema^subhikṣa^kṛt^ca//

5.71ab/ pauṣe dvija^kṣatra^jana^uparodhaḥ sasaindhava^ākhyāḥ kukurā videhāḥ/

5.71cd/ dhvaṃsaṃ vrajanty atra ca manda^vṛṣṭiṃ bhayaṃ ca vindyād asubhikṣa^yutam//

5.72a māghe tu mātṛ^pitṛ^bhakta^vasiṣṭha^gotrān

5.72b svādhyāya^dharma^niratān kariṇas turaṅgān/

5.72c vaṅga^aṅga^kāśi^manujāṃś ca dunoti rāhur

5.72d vṛṣṭiṃ ca karṣakajana^*abhimatāṃ[K.anumatāṃ] karoti//

5.73ab/ pīḍā^karaṃ phālgunamāsi parva *vaṅga^aśmaka^avantika[K.vantaka]^mekalānām/

5.73cd/ *nṛtyajña[K.nṛttajña]^sasya^pravara^aṅganānāṃ dhanuṣkara^kṣatra^tapasvināṃ ca//

5.74a *caitryāṃ[K.caitre] tu citrakara^lekha^geya^saktān

5.74b rūpopajīvi^nigamajña^hiraṇya^paṇyān/

5.74c pauṇḍra^auḍra^kaikaya^janān atha ca^aśmakāṃś ca

5.74d tāpaḥ spṛśaty amarapo +atra vicitra^varṣī//

5.75ab/ vaiśākha^*māse[K.māsi] grahaṇe vināśam āyānti karpāsa^tilāḥ sa^mudgāḥ/

5.75cd/ ikṣvāku^yaudheya^śakāḥ kaliṅgāḥ *sopa^plavāḥ[K.sopadravāḥ] kintu subhikṣam asmin//

5.76ab/ jyeṣṭhe[K.jyaiṣṭhe] narendra^dvija^rājapatnyaḥ sasyāni vṛṣṭiś ca mahāgaṇāś ca/

5.76cd/ pradhvaṃsam āyānti narāś ca saumyāḥ sālvaiḥ sametāś ca niṣāda^saṅghāḥ//

5.77ab/ āṣāḍha^parvaṇy udapāna^vapra^nadī^pravāhān phala^mūla^vārttān/

5.77cd/ gāndhāra^kāśmīra^pulinda^cīnān hatān vaded maṇḍala^varṣam asmin//

5.78a kāśmīrān sapulinda^cīna^yavanān hanyāt kurukṣetrajān

5.78b gāndhārān api madhyadeśa^sahitān vṛṣṭo grahaḥ śrāvaṇe/

5.78c kāmboja^ekaśaphāṃś ca śāradam api tyaktvā yathoktān imān

5.78d anyatra pracura^anna^hṛṣṭa^manujair dhātrīṃ karoty āvṛtām//

5.79a kaliṅga^vaṅgān magadhān surāṣṭrān

5.79b mlecchān suvīrān *darada^aśmakāṃś[K.daradāñ chakāṃś] ca/

5.79c strīṇāṃ ca garbhān asuro nihanti

5.79d subhikṣa^kṛd bhādrapade +abhyupetaḥ//

5.80a kāmboja^cīna^yavanān saha śalyahṛdbhir

5.80b *bāhlīka[K.vālhīka]^sindhutaṭa^vāsijanāṃś ca hanyāt/

5.80c *ānartta[K.ānarta]^pauṇḍra^bhiṣajaś ca tathā kirātān

5.80d dṛṣṭo +asuro +aśvayuji bhūri^subhikṣa^kṛc ca//

5.81ab/ hanu^kukṣi^pāyu^bhedā dvir dviḥ sañchardanaṃ ca jaraṇaṃ ca/

5.81cd/ madhya^antayoś ca vidaraṇam iti daśa śaśi^sūryayor mokṣāḥ//

5.82ab/ āgneyyām apagamanaṃ dakṣiṇa^hanubheda^saṃjñitaṃ śaśinaḥ/

5.82cd/ sasya^vimardo mukha^rug nṛpa^pīḍā syāt suvṛṣṭiś ca//

5.83ab/ pūrvottareṇa vāmo hanu^bhedo nṛpa^kumāra^bhayadāyī/

5.83cd/ mukharogaṃ śastra^bhayaṃ tasmin vindyāt subhikṣaṃ ca//

5.84ab/ dakṣiṇa^kukṣi^vibhedo dakṣiṇa^pārśvena yadi bhaven mokṣaḥ/

5.84cd/ pīḍā nṛpa^putrāṇām abhiyojyā dakṣiṇā ripavaḥ//

5.85ab/ vāmas tu kukṣi^bhedo yady uttaramārga^saṃsthito rāhuḥ/

5.85cd/ strīṇāṃ garbha^vipattiḥ sasyāni ca tatra madhyāni//

5.86ab/ nairṛta^vāyavya^sthau dakṣiṇa^vāmau tu pāyu^bhedau dvau/

5.86cd/ guhya^rug alpā vṛṣṭir dvayos tu rājñī^kṣayo vāme//

5.87ab/ pūrveṇa pragrahaṇaṃ kṛtvā prāg eva ca^apasarpeta /

5.87cd/ sañchardanam iti tat kṣema^sasya^hārdipradaṃ jagataḥ//

5.88ab/ prāk pragrahaṇaṃ yasmin paścād apasarpaṇaṃ tu taj jaraṇam/

5.88cd/ kṣut^śastra^bhaya^*udvignā na[K.udvignāḥ kva] śaraṇam upayānti tatra janāḥ//

5.89ab/ madhye yadi prakāśaḥ prathamaṃ tan madhya^vidaraṇaṃ nāma/

5.89cd/ antaḥkopa^karaṃ syāt subhikṣadaṃ na^ativṛṣṭi^karam//

5.90ab/ paryanteṣu vimalatā bahulaṃ madhye tamo *+antya[K.anta]^daraṇa^ākhyaḥ/

5.90cd/ madhyākhyadeśa^nāśaḥ śārada^sasya^kṣayaś ca^asmin//

5.91ab/ ete sarve mokṣā vaktavyā bhāskare +api kintv atra/

5.91cd/ pūrvā dik śaśini yathā tathā ravau paścimā kalpyā//

5.92ab/ mukte saptāhāntaḥ pāṃśu^nipāto +anna^saṃkṣayaṃ kurute/

5.92cd/ nīhāro roga^bhayaṃ bhūkampaḥ pravara^nṛpa^mṛtyum//

5.93ab/ ulkā mantri^vināśaṃ nānāvarṇā ghanāś ca bhayam atulam/

5.93cd/ stanitaṃ garbha^vināśaṃ vidyun^nṛpa^daṃṣṭri^paripīḍām//

5.94ab/ pariveṣo ruk^pīḍāṃ digdāho nṛpa^bhayaṃ ca sa^agni^bhayaṃ/

5.94cd/ rūkṣo vāyuḥ prabalaś caurasamutthaṃ bhayaṃ dhatte//

5.95ab/ nirghātaḥ suracāpaṃ daṇḍaś ca kṣud^bhayaṃ sa^paracakram/

5.95cd/ *grahayuddhe[K.grahayuddhaṃ] nṛpa^yuddhaṃ ketuś ca tad eva sandṛṣṭaḥ//

5.96ab/ avikṛtasalila*nipātaiḥ[K.nipāte] saptāha^antaḥ subhikṣam ādeśyam/

5.96cd/ yac ca^aśubhaṃ grahaṇajaṃ tat sarvaṃ nāśan upayāti//

5.97ab/ somagrahe nivṛtte pakṣānte yadi bhaved graho +arkasya/

5.97cd/ tatra^anayaḥ prajānāṃ dampatyor vairam anyonyam//

5.98ab/ arkagrahāt tu śaśino grahaṇaṃ yadi dṛśyate tato viprāḥ/

5.98cd/ naika^kratu^phala^bhājo bhavanti muditāḥ prajāś ca^eva//

6 bhaumacārādhyāyaḥ

6.01ab/ yady udaya^ṛkṣād vakraṃ karoti navama^aṣṭa^saptama^ṛkṣeṣu/

6.01cd/ tad*vaktrām[K.vakram ū.vaktram] uṣṇam udaye pīḍā^karam agnivārttānām//

6.02ab/ dvādaśa^daśama^ekādaśa^nakṣatrād vakrite kuje +aśru^mukham/

6.02cd/ dūṣayati rasān udaye karoti rogān avṛṣṭiṃ ca//

6.03ab/ vyālaṃ trayodaśa^ṛkṣāc caturdaśād vā vipacyate +astamaye/

6.03cd/ daṃṣṭri^vyāla^mṛgebhyaḥ karoti pīḍāṃ subhikṣaṃ ca//

6.04ab/ rudhira^ānanam iti vaktraṃ pañcadaśāt ṣoḍaśāc ca vinivṛtte/

6.04cd/ tat^kālaṃ mukha^rogaṃ sa^bhayaṃ ca subhikṣam āvahati//

6.05ab/ asi^muśalaṃ saptadaśād aṣṭādaśato +api vā tad anuvakre/

6.05cd/ dasyu^gaṇebhyaḥ pīdāṃ karoty avṛṣṭiṃ sa^śastra^bhayām//

6.06ab/ bhāgya^āryamā^udite yadi nivartate vaiśva^daivate bhaumaḥ/

6.06cd/ prājāpatye +astamitas trīn api lokān nipīḍayati//

6.07ab/ śravaṇa^uditasya vakraṃ puṣye mūrdha^abhiṣikta^pīḍā^kṛt/

6.07cd/ yasminn ṛkṣe +abhyuditas tad^dig^vyūhān janān hanti//

6.08ab/ madhyena yadi maghānāṃ gata^agataṃ lohitaḥ karoti tataḥ/

6.08cd/ pāṇḍyo nṛpo vinaśyati śastra^udyogād bhayam avṛṣṭiṃ//

6.09ab/ bhittvā *maghā[K.maghāṃ] viśākhāṃ bhindan bhaumaḥ karoti durbhikṣam/

6.09cd/ marakaṃ karoti ghoraṃ yadi bhittvā rohiṇīṃ yāti//

6.10ab/ dakṣiṇato rohiṇyās caran mahījo +argha^vṛṣṭi^nigraha^kṛt/

6.10cd/ dhūmāyan sa^śikho vā vinihanyāt pāriyātra^sthān//

6.11ab/ prājāpatye śravaṇe mūle *triṣu ca^uttareṣu[K.tisṛṣūttarāsu] śākre ca/

6.11cd/ vicaran ghana^nivahānām upaghāta^karaḥ kṣamā^tanayaḥ//

6.12ab/ cāra^udayāḥ praśastāḥ śravaṇa^maghā^āditya*hasta^mūleṣu[K.mūlahasteṣu]/

6.12cd/ ekapadā^aśvi^viśākhā^prājāpatyeṣu ca kujasya//

6.13a vipula^vimala^mūrtiḥ kiṃśuka^aśoka^varṇaḥ

6.13b sphuṭa^rucira^mayūkhas tapta^tāmra^prabhā^ābhaḥ/

6.13c vicarati yadi mārgaṃ ca^uttaraṃ medinījaḥ

6.13d śubha^kṛd avani^pānāṃ hārdidaś ca prajānām//

7 budhacārādhyāyaḥ

7.01ab/ na^utpāta^parityaktaḥ kadā cid api candrajo vrajaty udayam/

7.01cd/ jala^dahana^pavana^bhaya^kṛd dhānya^argha^kṣaya^vivṛddhau vā//

7.02ab/ vicaran śravaṇa^dhaniṣṭhā^prajāpatya[U.prājāpatya]^indu*vaiśvadevāni[K.viśvadaivāni]/

7.02cd/ mṛdnan hima^kara^tanayaḥ karoty avṛṣṭiṃ sa^roga^bhayām//

7.03ab/ raudra^ādīni maghā^antāny upāśrite candraje prajāpīḍā/

7.03cd/ śastra^nipāta^kṣud^bhaya^roga^anāvṛṣṭi^santāpaiḥ//

7.04ab/ hasta^ādīni *caran[K.vicaran] ṣaḍṛkṣāṇy upapīḍayan gavām aśubhaḥ/

7.04cd/ sneha^rasa^argha^vivṛddhiṃ karoti ca^urvīṃ prabhūta^annām//

7.05ab/ āryamṇaṃ hautabhujaṃ bhadrapadām uttrarāṃ yameśaṃ ca/

7.05cd/ candrasya suto nighnan prāṇa^bhṛtāṃ dhātu^saṃkṣaya^kṛt//

7.06ab/ āśvina^vāruṇa^mūlāny upamṛdnan revatīṃ ca candra^sutaḥ/

7.06cd/ paṇya^bhiṣag^naujīvika^salilaja^turaga^upaghāta^karaḥ//

7.07ab/ pūrva^ādy^ṛkṣa^tritayād ekam api^indoḥ suto +abhimṛdnīyāt/

7.07cd/ kṣut^śastra^taskara^āmaya^bhaya^pradāyī caran jagataḥ//

7.08ab/ prākṛta^vimiśra^saṃkṣipta^tīkṣṇa^yogānta^ghora^pāpa^ākhyāḥ/

7.08cd/ sapta parāśara^tantre nakṣatraiḥ kīrtitā gatayaḥ//

7.09ab/ prākṛta^saṃjñā vāyavya^yāmya^paitāmahāni bahulāś ca/

7.09cd/ miśrā gatiḥ pradiṣṭā śaśi^śiva^pitṛ^*bhujagadevāni[K.bhujagadaivāni]/

7.10ab/ saṃkṣiptāyāṃ puṣyaḥ punarvasuḥ phalgunī^dvayaṃ ca^iti/

7.10cd/ tīkṣṇāyāṃ bhadrapadā^dvayaṃ sa^śākra^aśvayuk pauṣṇam//

7.11ab/ yogāntikā^iti mūlaṃ dve ca^āṣāḍhe gatiḥ sutasya^indoḥ//

7.11cd/ ghorā śravaṇas tvāṣṭraṃ *vasudaivaṃ[K.vasudevaṃ] vāruṇaṃ ca^eva//

7.12ab/ pāpa^ākhyā sāvitraṃ maitraṃ śakrāgni^daivataṃ ca^iti/

7.12cd/ udaya^pravāsa^divasaiḥ sa eva gati^lakṣaṇaṃ prāha//

7.13ab/ catvāriṃśat(40) triṃśad(30) dvisametā viṃśatir(22) dvinavakaṃ(18) ca/

7.13cd/ nava(9) māsa^ardhaṃ(15) daśa ca^ekasaṃyutāḥ(11) prākṛtādyānām//

7.14ab/ prākṛta^gatyām ārogya^vṛṣṭi^sasya^pravṛddhayaḥ kṣemam/

7.14cd/ saṃkṣipta^miśrayor miśram etad anyāsu viparītam//

7.15ab/ ṛjvī^ativakrā^vakrā vikalā ca matena devalasya^etāḥ/

7.15cd/ pañca^catur^dvy^ekāhā ṛjvyādīnāṃ ṣaḍabhyastāḥ//

7.16ab/ ṛjvī hitā prajānām *ativakrā +arghaṃ[K.ativakrārthaṃ] gatir vināśayati/

7.16cd/ śastra^bhayadā ca vakrā vikalā bhaya^roga^saṃjananī//

7.17ab/ pauṣa^āṣāḍha^śrāvaṇa^vaiśākheṣv indujaḥ sa^māgheṣu/

7.17cd/ vṛṣṭo bhayāya jagataḥ śubha^phala^kṛt proṣitas teṣu//

7.18ab/ *kārtike[K.kārttike] +aśvayuji vā yadi māse dṛśyate tanu^bhavaḥ śiśirāṃśoḥ/

7.18cd/ śastra^caura^hutabhug^gada^toya^kṣud^bhayāni ca tadā vidadhāti

7.19ab/ ruddhāni saumye *+astagate[K.astamite] purāṇi yāny udgate tāny upayānti mokṣam/

7.19cd/ anye tu paścād udite vadanti lābhaḥ purāṇāṃ bhavati tajjñāḥ//

7.20ab/ hema^kāntir atha vā śuka^varṇaḥ sasyakena maṇinā sadṛśo vā/

7.20cd/ snigdha^mūrtir alaghuś ca hitāya vyatyaye na śubha^kṛt śaśiputraḥ//

8 bṛhaspaticārādhyāyaḥ

8.01ab/ nakṣatreṇa saha^udayam upagacchati yena devapati^mantrī/

8.01cd/ tat^saṃjñaṃ vaktavyaṃ varṣaṃ māsa^krameṇa^eva//

8.02ab/ varṣāṇi kārttika^ādīny āgneyād bha^dvaya^anuyogīni/

8.02cd/ kramaśas tribhaṃ tu pañcamam upāntyam antyaṃ ca yad varṣam//

8.03ab/ śakaṭa^anala^upajīvaka^go^pīḍā vyādhi^śastra^kopaś ca/

8.03cd/ vṛddhis tu rakta^pītaka^kusumānāṃ kārttike varṣe//

8.04ab/ saumye +abde +anāvṛṣṭir mṛga^ākhu^śalabha^aṇḍajaiś ca sasya^vadhaḥ/

8.04cd/ vyādhi^bhayaṃ mitrair api bhūpānāṃ jāyate vairam//

8.05ab/ śubha^kṛj^jagataḥ pauṣo nivṛtta^vairāḥ parasparaṃ kṣitipāḥ/

8.05cd/ dvi^tri^guṇo dhānya^arghaḥ pauṣṭika^karma^prasiddhiś ca//

8.06ab/ pitṛpūjā^parivṛddhir māghe hārdiś ca sarvabhūtānām/

8.06cd/ ārogya^vṛṣṭi^dhānya^argha^sampado mitra^lābhaś ca//

8.07ab/ phālguna^varṣe vindyāt kva cit kva cit kṣema^vṛṣṭi^sasyāni/

8.07cd/ daurbhāgyaṃ pramadānāṃ prabalāś caurā nṛpāś ca^ugrāḥ//

8.08ab/ caitre mandā vṛṣṭiḥ priyam annaṃ kṣemam avanipā mṛdavaḥ/

8.08cd/ vṛddhiś ca kośa^dhānyasya bhavati pīḍā ca rūpavatām//

8.09ab/ vaiśākhe *dharma^ratā[K.dharmaparā] vigata^bhayāḥ pramuditāḥ prajāḥ sanṛpāḥ/

8.09cd/ yajña^kriyā^prāvṛttir niṣpattiḥ sarva^sasyānām//

8.10ab/ jyaiṣṭhe jāti^kula^dhana^śreṇī^śreṣṭhā nṛpāḥ sadharmajñāḥ/

8.10cd/ pīḍyante dhānyāni ca hitvā kaṅguṃ śamījātim//

8.11ab/ āṣāḍhe jāyante sasyāni kva cid avṛṣṭir anyatra/

8.11cd/ yogakṣemaṃ madhyaṃ vyagrāś ca bhavanti bhūpālāḥ//

8.12ab/ śrāvaṇa^varṣe kṣemaṃ samyak sasyāni pākam upayānti/

8.12cd/ kṣudrā ye *pākhaṇḍāḥ[K.pāṣaṇḍāḥ] pīḍyante ye ca tad^bhaktāḥ//

8.13ab/ bhādrapade vallījaṃ niṣpattiṃ yāti pūrvasasyaṃ ca/

8.13cd/ na bhavaty aparaṃ sasyaṃ kva cit subhikṣaṃ kvacic ca bhayam//

8.14ab/ āśvayuje +abde +ajasraṃ patati jalaṃ pramuditāḥ prajāḥ kṣemam/

8.14cd/ prāṇa^cayaḥ prāṇa^bhṛtām sarveṣām anna^bāhulyam//

8.15ab/ udag^ārogya^subhikṣa^kṣema^karo vākpatiś caran bhānām/

8.15cd/ yāmye tad^viparīto madhyena tu madhya^phala^dāyī//

8.16ab/ vicaran bha^dvayam iṣṭas tat^sārdhaṃ vatsareṇa madhya^phalaḥ/

8.16cd/ sasyānāṃ vidhvaṃsī vicared adhikaṃ yadi kadā cit//

8.17ab/ anala^bhayam anala^varṇe vyādhiḥ pīte raṇa^āgamaḥ śyāme/

8.17cd/ harite ca taskarebhyaḥ pīḍā rakte tu śastra^bhayam//

8.18ab/ dhūma^ābhe +anāvṛṣṭis tridaśa^gurau nṛpa^vadho divā dṛṣṭe/

8.18cd/ vipule +amale sutāre rātrau dṛṣṭe prajāḥ svasthāḥ//

8.19a rohiṇyo +analabhaṃ ca vatsara^tanur nābhis tv aṣāḍha^dvayaṃ

8.19b sārpaṃ hṛt^pitṛ^daivataṃ ca kusumaṃ śuddhaiḥ śubhaṃ taiḥ phalam/

8.19c dehe krūra^nipīḍite +agny^anilajaṃ nābhyāṃ bhayaṃ kṣut^kṛtaṃ

8.19d puṣpe mūla^phala^kṣayo +atha hṛdaye sasyasya nāśo dhruvam//

8.20a gatāni varṣāṇi śakendra^kālād

8.20b dhatāni rudrair guṇayec caturbhiḥ/

8.20c nava^aṣṭa^pañca^aṣṭa(8589)yutāni kṛtvā

8.20d vibhājayec^śūnya^śarā^garāmaiḥ(3750)//

8.21a *labdhena[K.phalena] yuktaṃ śaka^bhūpakālaṃ

8.21b saṃśodhya ṣaṣṭyā viṣayair vibhajya/

8.21c yugāni nārāyaṇa^pūrvakāṇi

8.21d labdhāni śeṣāḥ kramaśaḥ samāḥ syuḥ//

8.22ab/ ekaikam abdeṣu nava^āhateṣu dattvā pṛthag dvādaśakaṃ krameṇa/

8.22cd/ hṛtvā caturbhir vasudevatā^ādyāny uḍūni śeṣāṃśaka^pūrvam abdam//

8.23ab/ viṣṇuḥ surejyo balabhid dhutāśas tvaṣṭa^uttaraproṣṭhapadā^adhipaś ca/

8.23cd/ kramād yugeśāḥ pitṛ^viśva^*soma[K.somāḥ]^śakrānala^ākhya^aśvi^bhagāḥ pradiṣṭāḥ//

8.24ab/ saṃvatsaro +agniḥ parivatsaro +arka idā^ādikaḥ śīta^mayūkha^mālī/

8.24cd/ prajāpatiś ca^apy anuvatsaraḥ syād idvatsaraḥ śailasutāpatiś ca//

8.25ab/ vṛṣṭiḥ samādye pramukhe dvitīye prabhūta^toyā kathitā tṛtīye/

8.25cd/ paścāj jalaṃ muñcati yac caturthaṃ svalpa^udakaṃ pañcamam abdam uktam//

8.26ab/ catvāri mukhyāni yugāny atha^eṣāṃ viṣṇu^indra^jīva^anala^daivatāni/

8.26cd/ catvāri madhyāni ca madhyamāni catvāri ca^antyāny adhamāni

vindyāt//

8.27ab/ ādyaṃ dhaniṣṭāṃśam abhiprapanno māghe yadā yāty udayaṃ surejyaḥ/

8.27cd/ ṣaṣṭy^abda^pūrvaḥ prabhavaḥ sa nāmnā *prapadyate[K.pravartate] bhūta^hitas tadābdaḥ//

8.28ab/ kva cit tv avṛṣṭiḥ pavana^agni^kopaḥ santi^ītayaḥ śleṣma^kṛtāś ca rogāḥ/

8.28cd/ saṃvatsare +asmin prabhave pravṛtte na duḥkham āpnoti janas tathā^api//

8.29ab/ tasmād dvitīyo vibhavaḥ pradiṣṭaḥ śuklas tṛtīyaḥ parataḥ pramodaḥ/

8.29cd/ prajāpatiś ca^iti yathottarāṇi śastāni varṣāṇi phalāny *atha^eṣām[K.caiṣām]//

8.30ab/ niṣpanna^śāli^ikṣu^yava^ādi^sasyāṃ bhayair vimuktām upaśānta^vairām//

8.30cd/ saṃhṛṣṭa^lokāṃ kali^doṣa^muktāṃ kṣatraṃ tadā śāsti ca bhūtadhātrīm//

8.31ab/ ādyo +aṅgirāḥ śrīmukha^bhāvasā^āhvau *yuvā sudhāteti[K.yuvātha dhāteti] yuge dvitīye/

8.31cd/ varṣāṇi pañca^eva yathākrameṇa trīṇy atra śastāni same pare dve//

8.32ab/ triṣv *ādya^varṣeṣu[K.aṅgirādyeṣu, K's tr. ādyavarṣeṣu] nikāma^varṣī devī nirātaṅka^*bhayaś[K.bhayāś] ca lokaḥ/

8.32cd/ abda^dvaye +antye +api samā suvṛṣṭiḥ kintv atra rogāḥ samara^āgamaś ca//

8.33ab/ śākre yuge pūrvam atha^īśvara^ākhyaṃ varṣaṃ dvitīyaṃ bahudhānyam āhuḥ/

8.33cd/ pramāthinaṃ vikramam apy *atha^anyad[K.ato +anyad] vṛṣaṃ ca vindyād gurucāra^yogāt//

8.34ab/ ādyaṃ dvitīyaṃ ca śubhe tu varṣe kṛta^anukāraṃ kurutaḥ prajānām/

8.34cd/ pāpaḥ pramāthī vṛṣa^vikramau tu subhikṣadau roga^bhaya^pradau ca//

8.35ab/ śreṣṭhaṃ ca caturthasya yugasya pūrvaṃ yac citrabhānuṃ kathayanti varṣam/

8.35cd/ madhyaṃ dvitīyaṃ tu subhānu^sañjñaṃ roga^pradaṃ mṛtyu^karaṃ *na taṃ ca[K.na tac ca]//

8.36ab/ tāraṇaṃ tad^anu bhūri^vāridaṃ sasya^vṛddhi^*muditāti[K.muditaṃ ca]^pārthivam/

8.36cd/ pañcamaṃ vyayam uśanti śobhanaṃ manmatha^prabalam utsava^ākulam//

8.37ab/ tvāṣṭre yuge sarvajid^ādya uktaḥ saṃvatsaro +anyaḥ khalu sarvadhārī/

8.37cd/ tasmād virodhī vikṛtaḥ kharaś ca śasto dvitīyo +atra bhayāya śeṣāḥ//

8.38ab/ nandano +atha vijayo jayas tathā manmatho +asya parataś ca durmukhaḥ/

8.38cd/ kāntam atra yuga āditas trayaṃ manmathaḥ sama^phalo +adhamo +aparaḥ//

8.39ab/ hemalamba iti saptame yuge syād vilambi parato vikāri ca/

8.39cd/ śarvarīti tad^anu plavaḥ smṛto vatsaro guru^vaśena pañcamaḥ//

8.40a *īti^prāyā[K.itiprāyaḥ] pracura^pavanā vṛṣṭir abde tu pūrve

8.40b mandaṃ sasyaṃ na bahu^salilaṃ vatsare +ato dvitīye/

8.40c atyudvegaḥ pracura^salilaḥ syāt tṛtīyaś caturtho

8.40d durbhikṣāya plava iti tataḥ śobhano bhūri^toyaḥ//

8.41ab/ vaiśve yuge *śokahṛd[K.śobhakṛd] ity atha^ādyaḥ saṃvatsaro +ataḥ śubhakṛd dvitīyaḥ/

8.41cd/ krodhī tṛtīyaḥ parataḥ krameṇa viśvāvasuś ca^iti parābhavaś ca//

8.42ab/ pūrvā^parau prīti^karau prajānām eṣāṃ tṛtīyo bahu^doṣado +abdaḥ/

8.42cd/ antyau samau kintu parābhave +agniḥ śastra^āmaya^ārtir dvija^go^bhayaṃ ca//

8.43ab/ ādyaḥ plavaṅgo navame yuge +abdaḥ syāt kīlako +anyaḥ parataś ca saumyaḥ/

8.43cd/ sādhāraṇo rodhakṛd ity *atha^evaṃ[K.athābdaḥ] śubhapradau kīlaka^saumyasaṃjñau//

8.44ab/ kaṣṭaḥ plavaṅgo bahuśaḥ prajānāṃ sādhāraṇe +alpaṃ jalam ītayaś ca/

8.44cd/ yaḥ pañcamo rodhakṛd ity atha^abdaś citram jalam tatra ca sasyasampat//

8.45ab/ indrāgnidaivaṃ daśamaṃ yugaṃ yat *tatra^ādya^varṣaṃ[K.tarādyamabdaṃ] paridhāvisaṃjñam/

8.45cd/ *pramādinaṃ vikramam apy ato +anyat[K.pramādyathānandamataḥ paraṃ yat] syād rākṣasaṃ ca^anala^saṃjñitam ca//

8.46ab/ paridhāvini madhyadeśa^nāśo nṛpa^hānir jalam alpam agni^kopaḥ/

8.46cd/ alasas tu janaḥ pramādi^saṃjñe ḍamaraṃ raktaka^puṣpa^bīja^nāśaḥ//

8.47ab/ *vikramaḥ[K.tatparaḥ] sakala^loka^nandano rākṣasaḥ kṣaya^karo +analas tathā/

8.47cd/ grīṣma^dhānya^janano +atra rākṣaso vahni^kopa^maraka^prado +analaḥ//

8.48ab/ ekādaśe piṅgala^kālayukta^siddhārtha^raudrāḥ khalu durmatiś ca/

8.48cd/ ādye tu vṣṛṭir mahatī sacaurā śvāso hanū^kampa^yutaś ca kāsaḥ//

8.49ab/ yat kālayuktaṃ tad aneka^doṣaṃ siddhārtha^saṃjñe bahavo guṇāś ca/

8.49cd/ raudro +atiraudraḥ kṣaya^kṛt pradiṣṭo yo durmatir madhyama^vṛṣṭi^kṛt saḥ//

8.50ab/ bhāgye yuge dundubhi^saṃjñam ādyaṃ sasyasya vṛddhiṃ mahatīṃ karoti/

8.50cd/ *aṅgāra^saṃjñaṃ[K.udgārisaṃjñaṃ] tad^anu kṣayāya nareśvarāṇāṃ viṣamā ca vṛṣṭiḥ//

8.51ab/ raktākṣam abdaṃ kathitaṃ tṛtīyaṃ tasmin bhayaṃ daṃṣṭri^kṛtaṃ gadāś ca/

8.51cd/ krodhaṃ bahu^krodha^karaṃ caturthaṃ rāṣṭrāṇi śūnyīkurute virodhaiḥ//

8.52a kṣayam iti yugasya^antyasya^antyaṃ bahu^kṣaya^kārakaṃ

8.52b janayati bhayaṃ tad^viprāṇāṃ kṛṣībala^vṛddhidam/

8.52c upacaya^karaṃ viṭ^śūdrāṇāṃ para^sva^hṛtāṃ tathā

8.52d kathitam akhilaṃ ṣaṣṭy^abde yat tad atra samāsataḥ//

8.53ab/ akaluṣāṃśu^jaṭilaḥ pṛthu^mūrtiḥ kumuda^kunda^kusuma^sphaṭika^ābhaḥ/

8.53cd/ graha^hato na yadi sat^patha^vartī *hita^karo[K.hatakiro] +amara^gurur manujānām//

9 śukracārādhyāyaḥ

9.01ab/ nāga^gaja^airāvata^vṛṣabha^go^jaradgava^mṛga^aja^dahana^ākhyāḥ/

9.01cd/ aśviny^ādyāḥ kaiś cit tribhāḥ kramād vīthayaḥ kathitāḥ//

9.02ab/ nāgā tu pavana^yāmya^analāni paitāmahāt tribhās tisraḥ/

9.02cd/ govīthyām aśvinyaḥ pauṣṇaṃ dve ca^api bhadrapade//

9.03ab/ jāradgavyāṃ śravaṇāt tribhaṃ mṛga^ākhyā tribhaṃ tu maitra^ādyam/

9.03cd/ hasta^viśākhā^tvāṣṭrāṇy aja^ity aṣāḍhā^dvayaṃ dahanā//

9.04ab/ tisras tisras tāsāṃ kramād udaṅ^madhya^yāmya^mārga^sthāḥ/

9.04cd/ tāsām apy uttara^madhya^*dakṣiṇena sthita^ekaikā[K.dakṣiṇāvasthitaikaikā]//

9.05ab/ vīthī^mārgān apare kathayanti yathāsthitān bha^mārgasya/

9.05cd/ nakṣatrāṇāṃ tārā yāmyottara^madhyamās tadvat//

9.06ab/ uttaramārgo yāmya^ādi nigadito madhyamas tu bhāgya^ādyaḥ/

9.06cd/ dakṣiṇa^mārgo^āṣāḍhā^ādi kaiś cid evaṃ kṛtā mārgāḥ//

9.07ab/ *jyautiṣam[K.jyotisam] āgama^śāstraṃ vipratipattau na yogyam asmākam/

9.07cd/ svayam evā vikalpayituṃ kintu bahūnāṃ mataṃ vakṣye//

9.08ab/ uttaravīthiṣu śukraḥ subhikṣa^śiva^kṛd gato +astam udayam *ca[K.vā]/

9.08cd/ madhyāsu madhya^phaladaḥ kaṣṭa^phalo dakṣiṇa^sthāsu//

9.09ab/ atyuttama^uttamonaṃ sama^madhya^nyūnam adhama^kaṣṭa^phalam/

9.09cd/ *kaṣṭataraṃ[K.kaṣṭatamaṃ] saumya^ādyāsu vīthiṣu yathākramaṃ brūyāt//

9.10ab/ bharaṇī^pūrvaṃ maṇḍalam ṛkṣa^catuṣkaṃ subhikṣa^karam ādyam/

9.10cd/ vaṅga^aṅga^mahiṣa^*bāhlika[K.vāhlika]^kaliṅga^deśeṣu bhaya^jananam//

9.11ab/ atra^uditam ārohed graho +aparo yadi sitaṃ tato hanyāt/

9.11cd/ bhadrāśva^śūrasenaka^yaudheyaka^koṭivarṣa^nṛpān//

9.12ab/ bhacatuṣṭayam ārdrā^ādyaṃ dvitīyam amita^ambu^sasya^sampattyai/

9.12cd/ viprāṇām aśubha^karaṃ viśeṣataḥ krūra^ceṣṭānām//

9.13ab/ anyena^atra^ākrānte mlecchā^*āṭavika[K.& ū.ātavikā]^śvajīvi^gomantān/

9.13cd/ gonarda^nīca^śūdrān vaidehāṃś ca^anayaḥ spṛśati//

9.14ab/ vicaran maghā^ādi^pañcakam uditaḥ sasya^praṇāśa^kṛt^śukraḥ/

9.14cd/ kṣut^taskara^bhaya^janano nīca^unnati^saṅkarakaraś ca//

9.15ab/ pitryādye +avaṣṭabdho hanty anyena^āvikān śabara^śūdrān/

9.15cd/ puṇḍrā^aparāntya^śūlika^vanavāsi^draviḍa^sāmudrān//

9.16ab/ svāty^ādyaṃ bha^tritayaṃ maṇḍalam etac caturtham abhaya^karam/

9.16cd/ brahma^kṣatra^subhikṣa^abhivṛddhaye mitra^bhedāya//

9.17ab/ atra^akrānte mṛtyuḥ kirātabhartuḥ^pinaṣṭi ca^ikṣvākūn/

9.17cd/ pratyanta^avanti^pulinda^taṅgaṇān śūrasenāṃś ca//

9.18ab/ jyeṣṭhā^ādyaṃ pañca^ṛkṣaṃ kṣut^taskara^roga^dam prabādhayate/

9.18cd/ kāśmīra^aśmaka^matsyān sa^cārudevīn avantīṃś ca//

9.19ab/ *atra^arohed draviḍa^ābhīra^ambaṣṭha[K.ārohe +atrābhīrān draviḍāmbaṣṭha]^trigarta^saurāṣṭrān/ 9.19cd/ nāśayanti sindhu^sauvīrakāṃś ca kāśi^īśvarasya vadhaḥ//

9.20ab/ ṣaṣṭhaṃ ṣaṇnakṣatraṃ śubham etan maṇḍalaṃ dhaniṣṭhā^ādyam/

9.20cd/ bhūri^dhana^gokula^ākulam analpa^dhānyaṃ kva cit sabhayam//

9.21ab/ atra^*ārohec[K.ārohe]^śūlika^gāndhāra^avantayaḥ prapīḍyante/

9.21cd/ vaideha^vadhaḥ pratyanta^yavana^śaka^dāsa^parivṛddhiḥ//

9.22ab/ aparasyāṃ svāty^ādyaṃ jyeṣṭhā^ādyaṃ ca^api maṇḍalaṃ śubhadam/

9.22cd/ pitrya^ādyaṃ pūrvasyāṃ śeṣāṇi yathokta^phaladāni//

9.23ab/ dṛṣṭo *+anastamite[K.+anastagate +arke] bhaya^kṛt kṣud^roga^kṛt samastam ahaḥ/

9.23cd/ *ardha^divase[K.arthadivasaṃ] ca sa^indur nṛpa^bala^pura^bhedakṛt^śukraḥ//

9.24ab/ bhindan gato +anala^ṛkṣaṃ kūlātikrānta^vāri^vāhābhiḥ/

9.24cd/ avyakta^tuṅga^nimnā samā saridbhir bhavati dhātrī//

9.25ab/ prājāpatye śakaṭe bhinne kṛtvā^iva pātakaṃ vasudhā/

9.25cd/ keśa^asthi^śakala^śabalā kāpālam iva vrataṃ dhatte//

9.26ab/ saumya^upagato rasa^sasya^saṃkṣayāya^uśanāḥ samuddiṣṭaḥ/

9.26cd/ ārdrāgatas tu kośala^kaliṅga^hā salila^nikara^karaḥ//

9.27ab/ aśmaka^vaidarbhāṇāṃ punarvasusthe site mahān anayaḥ/

9.27cd/ puṣye puṣṭā vṛṣṭir *vidyādhararaṇa[U.vidyādhara]^vimardaś ca//

9.28ab/ āśleṣāsu bhujaṅgama^dāruṇa^pīḍā^vahaś caran śukraḥ/

9.28cd/ bhindan maghāṃ mahāmātra^doṣa^kṛd bhūri^vṛṣṭi^karaḥ//

9.29ab/ bhāgye śabara^pulinda^pradhvaṃsa^karo +ambu^nivaha^mokṣāya/

9.29cd/ āryamṇe kuru^jāṅgala^pāñcāla^ghnaḥ salila^dāyī//

9.30ab/ kaurava^citrakarāṇāṃ haste pīḍā jalasya ca nirodhaḥ/

9.30cd/ kūpakṛd^aṇḍaja^pīḍā citrāsthe śobhanā vṛṣṭiḥ//

9.31ab/ svātau prabhūta^vṛṣṭir dūta^vaṇig^nāvikān spṛśaty anayaḥ/

9.31cd/ aindra^agne +api suvṛṣṭir vaṇijāṃ ca bhayaṃ vijānīyāt//

9.32ab/ maitre kṣatra^virodho jyeṣṭhāyāṃ kṣatra^mukhya^santāpaḥ/

9.32cd/ maulika^bhiṣajām mūle triṣv api ca^eteṣv anāvṛṣṭiḥ//

9.33ab/ āpye salilaja^pīḍā viśveśe vyādhayaḥ prakupyanti/

9.33cd/ śravaṇe śravaṇa^vyādhiḥ *pākhaṇḍi[K.pāṣaṇḍi]^bhayaṃ dhaniṣṭhāsu//

9.34ab/ śatabhiṣaji śauṇḍikānām *ajaikabhe[K.ajaikape] dyūtajīvināṃ *pīḍāṃ[K.pīḍā]/

9.34cd/ kuru^pāñcālānām api karoti ca^asmin sitaḥ salilam//

9.35ab/ āhirbudhnye phala^mūla^tāpa^kṛd yāyinām ca revatyām/

9.35cd/ aśvinyāṃ hayapānāṃ yāmye tu kirāta^yavanānām//

9.36ab/ *caturdaśīṃ pañcadaśīṃ tathā^aṣṭamīṃ[K.caturdaśe pañcadaśe tathāṣṭame] tamisrapakṣasya *tithiṃ[K.tithau] bhṛgoḥ sutaḥ/

9.36cd/ yadā vrajed darśanam astam eti vā tadā mahī vārimayīva lakṣyate//

9.37ab/ gurur bhṛguś ca^apara^pūrva^kāṣṭhayoḥ parasparaṃ saptama^rāśigau yadā/

9.37cd/ tadā prajā rug^bhaya^śoka^pīḍitā na vāri paśyanti purandara^ujjhitam//

9.38ab/ yadā sthitā jīva^budha^āra^sūryajāḥ sitasya sarve +agrapatha^anuvartinaḥ/

9.38cd/ nṛ^nāga^vidyādhara^saṅgarās tadā bhavanti vātāś ca samucchrita^antakāḥ//

9.39ab/ na mitrabhāve suhṛdo vyavasthitāḥ kriyāsu samyag na ratā dvijātayaḥ/

9.39cd/ na ca^alpam apy ambu dadāti vāsavo bhinatti vajreṇa śirāṃsi bhūbhṛtām//

9.40ab/ śanaiścare mleccha^viḍāla^kuñjarāḥ kharā mahiṣyo +asita^dhānya^śūkarāḥ/

9.40cd/ pulinda^śūdrāś ca sadakṣiṇāpathāḥ kṣayaṃ vrajanty akṣi^marud^gada^udbhavaiḥ//

9.41ab/ nihanti śukraḥ kṣitije +agrataḥ *prajāṃ[K.prajā] hutāśa^śastra^kṣud^avṛṣṭi^taskaraiḥ/

9.41cd/ cara^acaraṃ vyaktam atha^uttarāpathaṃ diśo +agni^vidyud^rajasā ca pīḍyet//

9.42ab/ bṛhaspatau hanti puraḥsthite sitaḥ sitaṃ samastaṃ dvija^go^surālayān/

9.42cd/ diśaṃ ca pūrvāṃ karakāsṛjo +ambudā gale gadā bhūri bhavec ca śāradam//

9.43a saumyo +asta^udayoḥ puro bhṛgusutasya^avasthitas toya^kṛd

9.43b rogān pittaja^*kāmalāṃś[K.kāmalāṃ K's tr. kāmalāmś or kāmalāś] ca kurute puṣṇāti ca *graiṣmikān[K.graiṣmikam]/

9.43c hanyāt pravrajita^āgnihotrika^bhiṣag^raṅgopajīvyān hayān

9.43d vaiśyān gāḥ saha vāhanair narapatīn pītāni paścād diśam//

9.44a śikhi^bhayam analābhe śastra^kopaś ca rakte

9.44b kanakanikaṣagaure vyādhayo daityapūjye/

9.44c harita^kapila^rūpe śvāsa^kāsa^prakopaḥ

9.44d patati na salilaṃ khād bhasmarūkṣāsitābhe//

9.45ab/ dadhi^kumuda^śaśāṅka^kānti^bhṛt sphuṭa^vikasat^kiraṇo bṛhattanuḥ/

9.45cd/ sugatir avikṛto jayānvitaḥ kṛtayugarūpakaraḥ sitāhvayaḥ//

10 śanaiścaracārādhyāyaḥ

10.01ab/ śravaṇa^anila^hasta^ārdrā^bharaṇī^bhāgya^upagaḥ suto +arkasya/

10.01cd/ pracura^salila^upagūḍhāṃ karoti dhātrīṃ yadi snigdhaḥ//

10.02ab/ ahi^varuṇa^purandara^daivateṣu sukṣema^kṛn na ca^atijalam/

10.02cd/ kṣut^śastra^avṛṣṭi^karo mūle pratyekam api vakṣye//

10.03ab/ turaga^turagopacāraka^kavi^vaidya^amātya^hā^arkajo +aśvigataḥ/

10.03cd/ yāmye nartaka^vādaka^geya^jña^kṣudra^naikṛtikān//

10.04ab/ bahulāsthe pīḍyante saure +agnyupajīvinaś camūpāś ca/

10.04cd/ rohiṇyāṃ kośala^madra^kāśi^pañcāla^śākaṭikāḥ//

10.05ab/ mṛgaśirasi vatsa^yājaka^yajamāna^āryajana^madhyadeśās ca/

10.05cd/ raudra^sthe *pārata^ramaṭhās tailika^rajaka[K.pāratarātailikarajaka]^caurāś ca//

10.06ab/ āditye pāñcanada^pratyanta^surāṣṭra^sindhu^sauvīrāḥ/

10.06cd/ puṣye ghāṇṭhika^ghauṣika^yavana^vaṇik^kitava^kusumāni//

10.07ab/ sārpe jalaruha^sarpāḥ pitrye bāhlīka^cīna^gāndhārāḥ/

10.07cd/ śūlika^pārata^vaiśyāḥ koṣṭhāgārāṇi vaṇijaś ca//

10.08ab/ bhāgye rasa^vikrayiṇaḥ paṇya^strī^kanyakā^mahārāṣṭrāḥ/

10.08cd/ āryamṇe nṛpa^guḍa^lavaṇa^bhikṣuka^ambūni takṣaśilā//

10.09ab/ haste nāpita^cākrika^caura^bhiṣak^sūcikā dvipa^grāhāḥ/

10.09cd/ bandhakyaḥ kauśalakā mālākārāś ca pīḍyante//

10.10ab/ citrāsthe pramadājana^lekhaka^citrajña^citrabhāṇḍāni/

10.10cd/ svātau māgadha^cara^dūta^sūta^potaplava^naṭa^ādyāḥ//

10.11ab/ aindrāgnākhye traigarta^cīna^kaulūta^kuṅkumaṃ lākṣā/

10.11cd/ sasyāny atha māñjiṣṭhaṃ kausumbhaṃ ca kṣayaṃ yāti//

10.12ab/ maitre kulūta^taṅgaṇa^khasa^kāśmīrāḥ samantri^cakracarāḥ/

10.12cd/ upatāpaṃ yānti ca ghāṇṭikā vibhedaś ca mitrāṇām//

10.13ab/ jyeṣṭhāsu nṛpa^purohita^nṛpa^satkṛta^śūra^gaṇa^kula^śreṇyaḥ/

10.13cd/ mūle tu kāśi^kośala^pāñcāla^phala^auṣadhī^yodhāḥ//

10.14ab/ āpye +aṅga^vaṅga^kauśala^girivrajā magadha^puṇḍra^mithilāś ca/

10.14cd/ upatāpaṃ yānti janā vasanti ye tāmraliptyāṃ ca//

10.15ab/ viśveśvare +arkaputraś caran daśārṇān nihanti yavanāṃś ca/

10.15cd/ ujjayinīṃ śabarān pāriyātrikān kuntibhojāṃś ca//

10.16ab/ śravaṇe rāja^adhikṛtān viprāgrya^bhiṣak^purohita^kaliṅgān/

10.16cd/ vasubhe magadheśa^jayo vṛddhiś ca dhaneṣv adhikṛtānām//

10.17ab/ sāje śatabhiṣaji bhiṣak^kavi^śauṇḍika^paṇya^nīti*vṛttīnām[K.varttānām]/

10.17cd/ āhirbudhnye nadyo yānakarāḥ strī^hiraṇyaṃ ca//

10.18ab/ revatyāṃ rāja^bhṛtāḥ krauñca^dvīpa^āśritāḥ śaratsasyam/

10.18cd/ śabarāś ca nipīḍyante yavanāś ca śanaiścare carati//

10.19ab/ yadā viśākhāsu mahendra^mantrī sutaś ca bhānor dahana^ṛkṣa^yātaḥ/

10.19cd/ tadā prajānām anayo +atighoraḥ pura^prabhedo gatayor bham ekam//

10.20ab/ aṇḍajahā ravijo yadi citraḥ kṣudbhayakṛd yadi pīta^mayūkhaḥ/

10.20cd/ śastra^bhayāya ca raktasavarṇo bhasmanibho bahu^vairakaraś ca//

10.21a vaidūryakānti^vimalaḥ śubhakṛt prajānāṃ

10.21b bāṇa^atasīkusuma^varṇa^nibhaś ca śastaḥ/

10.21c *yaṃ ca^api[K.pañca^api] varṇam upagacchati tatsavarṇān

10.21d sūryātmajaḥ kṣayatīti muni^pravādaḥ//

11 ketucārādhyāyaḥ

11.01ab/ gārgīyaṃ śikhi^cāraṃ pārāśaram asitadevala^kṛtaṃ ca/

11.01cd/ anyāṃś ca bahūn dṛṣṭvā kriyate +ayam anākulaś cāraḥ//

11.02ab/ darśanam astamayo vā na gaṇitavidhinā^asya śakyate jñātum/

11.02cd/ divya^antarikṣa^bhaumās trividhāḥ syuḥ ketavo yasmāt//

11.03ab/ ahutāśe +analarūpaṃ yasmiṃs tat^keturūpam eva^uktam/

11.03cd/ khadyota^piśācālaya^maṇi^ratna^ādīn parityajya//

11.04ab/ dhvaja^śastra^bhavana^taru^turaga^kuñjara^ādyeṣv atha^antarikṣās te/

11.04cd/ divyā nakṣatrasthā bhaumāḥ syur ato +anyathā śikhinaḥ//

11.05ab/ śatam eka^adhikam eke sahasram apare vadanti ketūnām/

11.05cd/ bahurūpam ekam eva prāha munir nāradaḥ ketum//

11.06ab/ yady eko yadi bahavaḥ kim anena phalaṃ tu sarvathā vācyam/

11.06cd/ udaya^astamayaiḥ sthānaiḥ sparśair ādhūmanair varṇaiḥ/

11.07ab/ yāvanty ahāni dṛśyo māsās tāvanta eva phalapākaḥ/

11.07cd/ māsair abdāṃś ca vadet prathamāt pakṣatrayāt parataḥ//

11.08ab/ hrasvas tanuḥ prasannaḥ snigdhas tv ṛjur acira^saṃsthitaḥ śuklaḥ/

11.08cd/ udito *+atha vā^abhivṛṣṭaḥ[K.vā^apy abhidṛṣṭaḥ] subhikṣa^saukhyāvahaḥ ketuḥ//

11.09ab/ ukta^viparīta^rūpo na śubhakaro dhūmaketur utpannaḥ/

11.09cd/ indrāyudha^anukārī viśeṣato dvitricūlo vā//

11.10ab/ hāra^maṇi^hema^rūpāḥ kiraṇa^ākhyāḥ pañcaviṃśatiḥ saśikhāḥ/

11.10cd/ prāgaparadiśor dṛśyā nṛpati^virodhāvahā ravijāḥ//

11.11ab/ śuka^dahana^bandhujīvaka^lākṣā^kṣataja^upamā hutāśasutāḥ/

11.11cd/ āgneyyāṃ dṛśyante tāvantas te +api śikhibhayadāḥ//

11.12ab/ vakraśikhā mṛtyusutā rūkṣāḥ kṛṣṇāś ca te +api tāvantaḥ/

11.12cd/ dṛśyante yāmyāyāṃ jana^maraka^āvedinas te ca//

11.13ab/ darpaṇa^vṛtta^ākārā viśikhāḥ kiraṇānvitā dharātanayāḥ/

11.13cd/ kṣudbhayadā dvāviṃśatir aiśānyām ambutailanibhāḥ//

11.14ab/ śaśikiraṇa^rajata^hima^kumuda^kunda^kusuma^upamāḥ sutāḥ śaśinaḥ/

11.14cd/ uttarato dṛśyante trayaḥ subhikṣāvahāḥ śikhinaḥ//

11.15ab/ brahmasuta eka eva triśikho varṇais tribhir yugāntakaraḥ/

11.15cd/ aniyatadiksamprabhavo vijñeyo brahmadaṇḍākhyaḥ//

11.16ab/ śatam abhihitam ekasametam etad ekena virahitāny asmāt/

11.16cd/ kathayiṣye ketūnāṃ śatāni nava lakṣaṇaiḥ spaṣṭaiḥ//

11.17ab/ saumyaiśānyor udayaṃ śukrasutā yānti caturaśītyākhyāḥ/

11.17cd/ vipulasitatārakās te snigdhāś ca bhavanti tīvraphalāḥ//

11.18ab/ snigdhāḥ prabhā^sametā dviśikhāḥ ṣaṣṭiḥ śanaiścarāṅgaruhāḥ/

11.18cd/ atikaṣṭaphalā dṛśyāḥ sarvatraite kanakasaṃjñāḥ//

11.19ab/ vikacā nāma gurusutāḥ sita^ekatārāḥ śikhāparityaktāḥ/

11.19cd/ ṣaṣṭiḥ pañcabhir adhikā snigdhā yāmyāśritāḥ pāpāḥ//

11.20ab/ na^ativyaktāḥ sūkṣmā dīrghāḥ śuklā yathā^iṣṭa^dik^prabhavāḥ/

11.20cd/ budhajās taskarasaṃjñāḥ pāpaphalās tv ekapañcāśat//

11.21ab/ kṣataja^anala^anurūpās tri^cūla^tārāḥ kujātmajāḥ ṣaṣṭiḥ/

11.21cd/ nāmnā ca kauṅkumās te saumyāśāsaṃsthitāḥ pāpāḥ//

11.22ab/ triṃśaty adhikā rāhos te tāmasakīlakā iti khyātāḥ/

11.22cd/ raviśaśigā dṛśyante teṣāṃ phalam arkacāroktam//

11.23ab/ viṃśatyadhikam anyat^śatam agner viśvarūpasaṃjñānām/

11.23cd/ tīvra^anala^bhayadānāṃ jvālāmālākulatanūnām//

11.24ab/ śyāmāruṇā vitārāś cāmararūpā vikīrṇadīdhitayaḥ/

11.24cd/ aruṇākhyā vāyoḥ saptasaptatiḥ pāpadāḥ paruṣāḥ//

11.25ab/ tārāpuñjanikāśā gaṇakā nāma prajāpater aṣṭau/

11.25cd/ dve ca śate caturadhike *caturasrā[K.caturaśrā] brahmasantānāḥ//

11.26ab/ kaṅkā nāma varuṇajā dvātriṃśad^vaṃśa^gulma^saṃsthānāḥ/

11.26cd/ śaśivat^prabhā^sametās tīvraphalāḥ ketavaḥ proktāḥ//

11.27ab/ ṣaṇṇavatiḥ kālasutāḥ kabandha^saṃjñāḥ kabandha^saṃsthānāḥ/

11.27cd/ *puṇḍra[K.caṇḍa]^abhaya^pradāḥ syur virūpa^tārāś ca te śikhinaḥ//

11.28ab/ śukla^vipula^ekatārā nava vidiśāṃ ketavaḥ samutpannāḥ/

11.28cd/ evaṃ ketu^sahasraṃ viśeṣam eṣām ato vakṣye//

11.29ab/ udagāyato mahān snigdha^mūrtir aparodayī vasāketuḥ/

11.29cd/ sadyaḥ karoti marakaṃ subhikṣam apy uttamaṃ kurute//

11.30ab/ tallakṣaṇo +asthiketuḥ sa tu rūkṣaḥ kṣud^bhaya^āvahaḥ proktaḥ/

11.30cd/ snigdhas tādṛk prācyāṃ śastrākhyo ḍamara^marakāya//

11.31ab/ dṛśyo +amāvāsyāyāṃ kapālaketuḥ sadhūmra^raśmi^śikhaḥ/

11.31cd/ prāṅ nabhaso +ardhavicārī kṣut^maraka^avṛṣṭi^roga^karaḥ//

11.32ab/ prāg *vaiśvānara[K.vaśvānara, K's tr. vaiśvānara]mārge śūlāgraḥ śyāva^rūkṣa^tāmra^arciḥ/

11.32cd/ nabhasastribhāgagāmī raudra iti kapālatulyaphalaḥ//

11.33ab/ aparasyāṃ calaketuḥ śikhayā yāmyāgrayāṅgula^ucchritayā/

11.33cd/ gacched yathā yathodak tathā tathā dairghyam āyāti//

11.34ab/ saptamunīn saṃspṛśya dhruvam abhijitam eva ca pratinivṛttaḥ/

11.34cd/ nabhaso +ardhamātram itvā yāmyena^astam samupayāti//

11.35ab/ hanyāt prayāgakūlād yāvad avantīṃ ca *puṣkarāraṇyam[K.puṣkarāṇyam]/

11.35cd/ udag api ca devikām api bhūyiṣṭhaṃ madhyadeśākhyam//

11.36ab/ anyān api sa deśān kva cit kva cid dhanti rogadurbhikṣaiḥ/

11.36cd/ daśa māsān phalapāko +asya kaiś cid aṣṭādaśa proktaḥ//

11.37ab/ prāgardharātradṛśyo yāmyāgraḥ śvetaketur anyaś ca/

11.37cd/ ka iti yugākṛtir apare yugapattau saptadinadṛśyau//

11.38ab/ snigdhau subhikṣaśivadāv athādhikaṃ dṛśyate kanāmā yaḥ/

11.38cd/ daśa varṣāṇy upatāpaṃ janayati śastra^prakopakṛtam//

11.39ab/ śveta iti jaṭākāro rūkṣaḥ śyāvo viyattribhāgagataḥ/ 11.39cd/ vinivartate +apasavyaṃ tribhāgaśeṣāḥ prajāḥ kurute//

11.40ab/ ādhūmrayā tu śikhayā darśanam āyāti kṛttikāsaṃsthaḥ/

11.40cd/ jñeyaḥ sa raśmiketuḥ śvetasamānaṃ phalaṃ dhatte//

11.41ab/ dhruvaketur aniyata^gati^pramāṇa^varṇa^ākṛtir bhavati viṣvak/

11.41cd/ divya^antarikṣa^bhaumo bhavaty ayaṃ snigdha iṣṭaphalaḥ//

11.42ab/ senāṅgeṣu nṛpāṇāṃ gṛha^taru^śaileṣu ca^api deśānām/

11.42cd/ gṛhiṇām upaskareṣu ca vināśināṃ darśanaṃ yāti//

11.43ab/ kumuda iti kumudakāntir vāruṇyāṃ prākśikho niśām ekām/

11.43cd/ dṛṣṭaḥ subhikṣam atulaṃ daśa kila varṣāṇi sa karoti//

11.44ab/ sakṛd ekayāmadṛśyaḥ susūkṣmatāro +apareṇa maṇiketuḥ/

11.44cd/ ṛjvī śikhāsya śuklā stanodgatā kṣīradhāreva//

11.45ab/ udayann eva subhikṣaṃ caturo māsān karoty asau sārdhān/

11.45cd/ prādurbhāvaṃ prāyaḥ karoti ca kṣudrajantūnām//

11.46ab/ jalaketur api ca paścāt snigdhaḥ śikhayāpareṇa ca^unnatayā/

11.46cd/ nava māsān sa subhikṣaṃ karoti śāntiṃ ca lokasya//

11.47ab/ bhavaketur ekarātraṃ dṛśyaḥ prāk sūkṣmatārakaḥ snigdhaḥ/

11.47cd/ harilāṅgūla^upamayā pradakṣiṇāvartayā śikhayā//

11.48ab/ yāvata eva muhūrtān darśanam āyāti nirdiśet^māsān/

11.48cd/ tāvad atulaṃ subhikṣaṃ rūkṣe prāṇāntikān rogān//

11.49ab/ apareṇa padmaketur mṛṇālagauro bhaven niśām ekām/

11.49cd/ sapta karoti subhikṣaṃ varṣāṇy atiharṣayuktāni//

11.50ab/ āvarta iti niśārdhe savyaśikho +aruṇanibho +apare snigdhaḥ/

11.50cd/ yāvat kṣaṇān sa dṛśyas tāvan māsān subhikṣakaraḥ//

11.51ab/ paścāt sandhyākāle saṃvarto nāma dhūmra^tāmra^śikhaḥ/

11.51cd/ ākramya viyattryaṃśaṃ śūlāgra^avasthito raudraḥ//

11.52ab/ yāvata eva muhūrtān dṛśyo varṣāṇi hanti tāvanti/

11.52cd/ bhūpān śastra^nipātair udaya^ṛkṣaṃ ca^api pīḍayati//

11.53ab/ ye śastās tān hitvā ketubhir *ādhūpite[K.ādhūmite] +atha vā spṛṣṭe/

11.53cd/ nakṣatre bhavati vadho yeṣāṃ rājñāṃ pravakṣye tān//

11.54ab/ aśvinyām aśmakapaṃ bharaṇīṣu kirātapārthivaṃ hanyāt/

11.54cd/ bahulāsu kaliṅgeśaṃ rohiṇyāṃ śūrasenapatim//

11.55ab/ auśīnaram api saumye jalajājīvādhipaṃ tathārdrāsu/

11.55cd/ āditye +aśmaka*nāthān[K.nāthaṃ] puṣye maghadhādhipaṃ hanti//

11.56ab/ asikeśaṃ bhaujaṅge pitrye +aṅgaṃ pāṇḍyanātham api bhāgye/

11.56cd/ *aujjayinikam[K.aujjayanikam] āryamṇe sāvitre daṇḍakādhipatim//

11.57ab/ citrāsu kurukṣetrādhipasya maraṇaṃ samādiśet tajjñaḥ/

11.57cd/ kāśmīraka^kāmbojau nṛpatī prābhañjane na staḥ//

11.58ab/ ikṣvākur alaka*nāthaś[K.nāthau, K's tr. nātho] ca hanyate yadi bhaved viśākhāsu/

11.58cd/ maitre puṇḍrādhipatir *jyeṣṭhāsu ca[K.jyeṣṭhāsvatha] sārvabhaumavadhaḥ//

11.59ab/ mūle +andhra^madraka^patī jaladeve kāśipo maraṇam eti/

11.59cd/ yaudheyaka^arjunāyana^śivi^caidyān vaiśvadeve ca//

11.60ab/ hanyāt kaikayanāthaṃ pāñcanadaṃ siṃhalādhipaṃ vāṅgam/

11.60cd/ naimiṣanṛpaṃ kirātaṃ śravaṇādiṣu ṣaṭsv imān kramaśaḥ//

11.61ab/ ulkābhitāḍitaśikhaḥ śikhī śivaḥ śivataro *+atidṛṣṭo[K.abhivṛṣṭo] yaḥ/

11.61cd/ aśubhaḥ sa eva cola^avagāṇa^sitahūṇa^cīnānām//

11.62a namrā yataḥ śikhi^śikhā^abhisṛtā yato vā

11.62b ṛkṣaṃ ca yat spṛśati tat kathitāṃś ca deśān/

11.62c divya^prabhāva^nihatān sa yathā garutmān

11.62d bhuṅkte gato narapatiḥ parabhogibhogān//

12 agastyacārādhyāyaḥ

12.01a samudro +antaḥ śailair makara^nakhara^utkhāta^śikharaiḥ

12.01b kṛtas toya^ucchittyā sapadi sutarāṃ yena ruciraḥ/

12.01c patan muktāmiśraiḥ pravara^maṇiratna^ambunivahaiḥ

12.01d surān pratyādeṣṭuṃ *mita[K.sita]^mukuṭa^ratnān iva purā//

12.02ab/ yena ca^ambuharaṇe +api vidrumair bhūdharaiḥ sa^maṇiratna^vidrumaiḥ/

12.02cd/ nirgatais tad^uragaiś ca rājitaḥ sāgaro +adhikataraṃ virājitaḥ//

12.03ab/ prasphurat^timi^jalebha^jihmagaḥ kṣipta^ratna^nikaro mahodadhiḥ/

12.03cd/ āpadāṃ padagato +api yāpito yena pītasalilo +amaraśriyam//

12.04ab/ pracalat^timi^śuktija^śaṅkha^citaḥ salile +apahṛte +api patiḥ saritām/

12.04cd/ sa^taraṅga^sitotpala^haṃsa^bhṛtaḥ sarasaḥ śaradi^iva vibharti *rucim[K.rucam]//

12.05ab/ timi^sitāmbudharaṃ maṇi^tārakaṃ sphaṭika^candram anambu^śarad^dyutiḥ/

12.05cd/ phaṇi^phaṇa^upala^raśmi^śikhigrahaṃ kuṭilageśa^viyac ca cakāra yaḥ//

12.06a dinakara^ratha^mārga^vicchittaye +abhyudyataṃ yac calat^śṛṅgam udbhrānta^vidyādhara^aṃsa^avasakta^priyā^vyagra^datta^aṅka^deha^avalamba^ambara^*aty[K.abhy]ucchrita^uddhūyamāna^dhvajaiḥ śobhitam/

12.06b karikaṭa^mada^miśra^rakta^avaleha^anuvāsa^anusāri^dvirepha^avalīna^uttamāṅgaiḥ kṛtān bāṇapuṣpair iva^uttaṃsakān dhārayadbhir mṛgendraiḥ sanāthīkṛta^antar^darī^nirjharam/

12.06c gagana^talam iva^ullikhantaṃ pravṛddhair gaja^ākṛṣṭa^phulla^druma^trāsa^vibhrānta^matta^dvirepha^āvalī^*hṛṣṭa[K.gīta]^mandra^svanaiḥ śailakūṭais tarakṣa^ṛkṣa^śārdūla^śākhāmṛga^adhyāsitaiḥ/

12.06d rahasi madanasaktayā revayā kāntayā^iva^upagūḍhaṃ sura^adhyāsita^udyānam ambhośana^anna^mūla^anilāhāra^vipra^anvitaṃ vindhyam astambhayad yaś ca tasya^udayaḥ śrūyatām//

12.07ab/ udaye ca muner agastyanāmnaḥ kusamāyogamalapradūṣitāni/

12.07cd/ hṛdayāni satām iva svabhāvāt punar ambūni bhavanti nirmalāni//

12.08ab/ pārśvadvaya^adhiṣṭhita^cakravākāmāpuṣṇatī sasvana^haṃsa^paṅktim/

12.08cd/ tāmbūla^rakta^utkaṣita^agradantī vibhāti yoṣā^iva *śarat[K.sarit] sahāsā//

12.09ab/ indīvara^āsanna^sitotpala^anvitā *śarad[K.sarit] bhramatṣaṭpadapaṅktibhūṣitā/

12.09cd/ sabhrūlatākṣepakaṭākṣavīkṣaṇā vidagdhayoṣā^iva vibhāti sasmarā//

12.10a indoḥ payodavigamopahitāṃ vibhūtiṃ

12.10b draṣṭuṃ taraṅgavalayā kumudaṃ niśāsu/

12.10c unmīlayaty alinilīnadalaṃ supakṣma

12.10d vāpī vilocanam iva^asita^tārakāntam//

12.11ab/ nānā^vicitra^ambuja^haṃsa^koka^kāraṇḍava^āpūrṇa^taḍāga^hastā/

12.11cd/ ratnaiḥ prabhūtaiḥ kusumaiḥ phalaiś ca bhūryacchatīvārgham agastyanāmne//

12.12ab/ salilam amarapājñayā^ujjhitaṃ yad dhana^pariveṣṭita^mūrtibhir bhujaṅgaiḥ/

12.12cd/ phaṇi^janita^viṣa^agni^sampraduṣṭaṃ bhavati śivaṃ tad agastya^darśanena//

12.13ab/ smaraṇād api pāpam apākurute kim uta stutibhir varuṇāṅgaruhaḥ/

12.13cd/ munibhiḥ kathito +asya yathārghavidhiḥ kathayāmi tatha^eva narendrahitam//

12.14ab/ saṃkhyāvidhānāt pratideśam asya vijñāya sandarśanam ādiśej jñaḥ/

12.14cd/ tac ca^*ujjayinyām[K.ujjayanyām] agatasya kanyāṃ bhāgaiḥ svarākhyaiḥ sphuṭa^bhāskarasya//

12.15ab/ īṣatprabhinne +aruṇaraśmijālair naiśe +andhakāre diśi dakṣiṇasyām/

12.15cd/ sāṃvatsarāveditadigvibhāge bhūpo +argham urvyāṃ prayataḥ prayacchet//

12.16a kālodbhavaiḥ surabhibhiḥ kusumaiḥ phalaiś ca

12.16b ratnaiś ca sāgarabhavaiḥ kanakāmbaraiś ca/

12.16c dhenvā vṛṣeṇa paramānna^yutaiś ca bhakṣyair

12.16d dadhy^akṣataiḥ surabhi^dhūpa^vilepanaiś ca//

12.17a narapatir imam arghaṃ śraddadhāno dadhānaḥ

12.17b pravigatagadadoṣo nirjitārātipakṣaḥ/

12.17c bhavati yadi ca dadyāt sapta varṣāṇi samyag

12.17d jalanidhi*raśanāyāḥ[K.rasanāyāḥ] svāmitāṃ yāti bhūmeḥ//

12.18ab/ dvijo yathālābham upāhṛtārghaḥ prāpnoti vedān pramadāś ca putrān/

12.18cd/ vaiśyaś ca gāṃ bhūri ghanaṃ ca śūdro rogakṣayaṃ dharmaphalaṃ ca sarve//

12.19a rogān karoti paruṣaḥ kapilas tv avṛṣṭiṃ

12.19b dhūmro gavām aśubhakṛt sphuraṇo bhayāya/

12.19c māñjiṣṭharāga^sadṛśaḥ kṣudham āhavāṃś ca

12.19d kuryād aṇuś ca purarodham agastyanāmā//

12.20ab/ śātakumbhasadṛśaḥ sphaṭikābhas tarpayann iva mahīṃ *kiraṇāgraiḥ[K.kiraṇaughaiḥ]/

12.20cd/ dṛśyate yadi *tadā[K.tataḥ] pracurānnā bhūr bhavaty abhaya^roga^jana^āḍhyā//

12.21ab/ ulkayā vinihataḥ śikhinā vā kṣudbhayaṃ marakam eva *vidhatte[K.dhatte]/

12.21cd/ dṛśyate sa kila hastagate +arke rohiṇīm upagate +astam upaiti//

13 saptarṣicārādhyāyaḥ

13.01ab/ saikāvalīva rājati sasitotpalamālinī sahāseva/

13.01cd/ nāthavatīva ca dig yaiḥ kauverī saptabhir munibhiḥ//

13.02ab/ dhruvanāyakopadeśān *narinartī[K.narinarttī]^iva^uttarā bhramadbhiś ca/

13.02cd/ yaiś cāram ahaṃ teṣāṃ kathayiṣye vṛddhagarga^matāt//

13.03ab/ āsan maghāsu munayaḥ śāsati pṛthvīṃ yudhiṣṭhire nṛpatau/

13.03cd/ ṣaḍdvikapañcadviyutaḥ śakakālas tasya rājñaś ca//

13.04ab/ ekaikasminn ṛkṣe śataṃ śataṃ te caranti varṣāṇām/

13.04cd/ *prāgudayato +apy avivarād rjūn nayati tatra saṃyuktāḥ[K.prāguttarataś ca ete sadā udayante sasādhvīkāḥ]//

13.05ab/ pūrve bhāge bhagavān marīcir apare sthito vasiṣṭho +asmāt/

13.05cd/ tasyāṅgirās tato +atris tasyāsannaḥ pulastyaś ca//

13.06ab/ pulahaḥ kratur iti bhagān āsannā anukrameṇa *pūrvādyāt[K.pūrvādyāḥ]/

13.06cd/ tatra vasiṣṭhaṃ munivaram upāśritārundhatī sādhvī//

13.07ab/ ulkā^aśani^dhūma^ādyair hatā vivarṇā viraśmayo hrasvāḥ/

13.07cd/ hanyuḥ svaṃ svaṃ vargaṃ vipulāḥ snigdhāś ca tadvṛddhyai//

13.08ab/ gandharva^deva^dānava^mantra^auṣadhi^siddha^yakṣa^nāgānām/

13.08cd/ pīḍākāro marīcir jñeyo vidyādharāṇāṃ ca//

13.09ab/ śaka^yavana^darada^pārata^kāmbojāṃs tāpasān vanopetān/

13.09cd/ hanti vasiṣṭho +abhihato vivṛddhido raśmisampannaḥ//

13.10ab/ aṅgiraso jñānayutā dhīmanto brāhmaṇāś ca nirdiṣṭāḥ/

13.10cd/ atreḥ kāntārabhavā jalajāny ambhonidhiḥ saritaḥ//

13.11ab/ rakṣaḥ^piśāca^dānava^daitya^bhujaṅgāḥ smṛtāḥ pulastyasya/

13.11cd/ pulahasya tu mūlaphalaṃ kratos tu yajñāḥ sayajñabhṛtaḥ//

14 nakṣatrakūrmādhyāyaḥ

14.01ab/ nakṣatratraya^vargair āgneyādyair vyavasthitair navadhā/

14.01cd/ bhāratavarṣe *madhya[K.madhyāt]^prāgādi^vibhājitā deśāḥ//

14.02ab/ bhadra^arimeda^māṇḍavya^sālva^nīpa^ujjihāna^saṃkhyātāḥ/

14.02cd/ maru^vatsa^ghoṣa^yāmuna^sārasvata^matsya^mādhyamikāḥ//

14.03ab/ māthuraka^upajyotiṣa^dharmāraṇyāni śūrasenāś ca/

14.03cd/ gauragrīva^uddehika^pāṇḍu^guḍa^aśvattha^pāñcālāḥ//

14.04ab/ sāketa^kaṅka^kuru^kālakoṭi^kukurāś ca pāriyātra^nagaḥ/

14.04cd/ audumbara^kāpiṣṭhala^gajāhvayāś ca^iti madhyam idam//

14.05ab/ atha pūrvasyām añjana^vṛṣabha^dhvaja^padma^mālyavad^girayaḥ/

14.05cd/ vyāghramukha^suhma^karvaṭa^cāndrapurāḥ śūrpakarṇāś ca//

14.06ab/ khasa^magadha^śibiragiri^mithila^samataṭa^uḍra^aśvavadana^danturakāḥ/

14.06cd/ prāgjyotiṣa^lauhitya^kṣīroda^samudra^puruṣādāḥ//

14.07ab/ udayagiri^bhadra^gauḍaka^pauṇḍra^utkala^kāśi^mekala^ambaṣṭhāḥ/

14.07cd/ ekapada^*tāmraliptaka[K.tāmalipitaka]^kośalakā vardhamānāś ca//

14.08ab/ āgneyyāṃ diśi kośala^kaliṅga^vaṅga^upavaṅga^jaṭharāṅgāḥ/

14.08cd/ śaulika^vidarbha^vatsa^andhra^cedikāś ca^ūrdhvakaṇṭhāś ca//

14.09ab/ vṛṣa^nālikera^carmadvīpā vindhyāntavāsinas tripurī/

14.09cd/ śmaśrudhara^*hemakuḍya[K.hemakūṭya]^vyālagrīvā mahāgrīvāḥ//

14.10ab/ kiṣkindha^kaṇṭakasthala^niṣādarāṣṭrāṇi purika^dāśārṇāḥ/

14.10cd/ saha nagna^parṇaśabarair āśleṣādye trike deśāḥ//

14.11ab/ atha dakṣiṇena laṅkā^kālājina^saurikīrṇa^tālikaṭāḥ/

14.11cd/ girinagara^malaya^dardura^mahendra^mālindya^bharukacchāḥ//

14.12ab/ kaṅkaṭa^*kaṅkaṇa[K.ṭaṅkaṇa]^vanavāsi^śibika^phaṇikāra^koṅkaṇa^ābhīrāḥ/

14.12cd/ ākara^veṇā^*āvartaka[K.āvantaka]^daśapura^gonarda^keralakāḥ//

14.13ab/ karṇāṭa^mahāṭavi^citrakūṭa^nāsikya^kollagiri^colāḥ/

14.13cd/ krauñcadvīpa^jaṭādhara^kāveryo riṣyamūkaś ca//

14.14ab/ vaidūrya^śaṅkha^muktā^atri^vāricara^dharmapaṭṭana^dvīpāḥ/

14.14cd/ gaṇarājya^kṛṣṇa^vellūra^piśika^śūrpādri^kusumanagāḥ//

14.15ab/ tumbavana^*kārmaṇayaka[K.ū.kārmaṇeyaka]^yāmyodadhi^tāpasāśramā ṛṣikāḥ/

14.15cd/ kāñcī^marucīpaṭṭana^cery^āryaka^siṃhalā ṛṣabhāḥ//

14.16ab/ baladevapaṭṭanaṃ daṇḍakāvana^timiṅgilāśanā bhadrāḥ/

14.16cd/ kaccho +atha kuñjaradarī satāmraparṇī^iti vijñeyāḥ//

14.17ab/ nairṛtyāṃ diśi deśāḥ pahlava^kāmboja^sindhusauvīrāḥ/

14.17cd/ vaḍavāmukha^arava^ambaṣṭha^kapila^nārīmukha^ānartāḥ//

14.18ab/ pheṇagiri^yavana^*mārgara[K.mākara]^karṇaprāveya^pāraśava^śūdrāḥ/

14.18cd/ barbara^kirāta^khaṇḍa^*kravyāda[K.kravyāśyā]^ābhīra^cañcūkāḥ//

14.19ab/ hemagiri^sindhu^kālaka^raivataka^surāṣṭra^bādara^draviḍāḥ/

14.19cd/ svāty^ādye bhatritaye jñeyaś ca mahārṇavo +atra^eva//

14.20ab/ aparasyāṃ maṇimān meghavān vanaughaḥ kṣurārpaṇo +astagiriḥ/

14.20cd/ aparāntaka^śāntika^haihaya^praśastādri^vokkāṇāḥ//

14.21ab/ pañcanada^ramaṭha^pārata^tārakṣiti^jṛṅga^vaiśya^kanaka^śakāḥ/

14.21cd/ nirmaryādā mlecchā ye paścima^dik^sthitās te ca//

14.22ab/ diśi paścimottarasyāṃ māṇḍavya^*tuṣāra[K.tukhāra]^tāla^hala^madrāḥ/

14.22cd/ aśmaka^kulūta^*halaḍāḥ[K.haḍa]^strīrājya^nṛsiṃhavana^khasthāḥ//

14.23ab/ veṇumatī phalgulukā guluhā marukucca^carmaraṅgākhyāḥ/

14.23cd/ ekavilocana^śūlika^dīrghagrīva^āsya^keśāś ca//

14.24ab/ uttarataḥ kailāso himavān vasumān girir dhanuṣmāṃś ca/

14.24cd/ krauñco meruḥ kuravas tathā^uttarāḥ kṣudramīnāś ca//

14.25ab/ kaikaya^vasāti^yāmuna^bhogaprastha^arjunāyana^agnīdhrāḥ/

14.25cd/ *ādarāntardvīpi[K.ū.ādarśāntadvīpi]^trigarta^*turagānanāḥ śvamukhāḥ[K.turagānanāśvamukhāḥ]//

14.26ab/ keśadhara^cipiṭanāsika^dāseraka^vāṭadhāna^śaradhānāḥ/

14.26cd/ takṣaśila^puṣkalāvata^kailāvata^kaṇṭhadhānāś ca//

14.27ab/ ambara^madraka^mālava^paurava^kacchāra^daṇḍa^piṅgalakāḥ/

14.27cd/ māṇahala^hūṇa^kohala^śītaka^māṇḍavya^bhūtapurāḥ//

14.28ab/ gāndhāra^yaśovati^hematāla^rājanya^khacara^gavyāś ca/

14.28cd/ yaudheya^dāsameyāḥ śyāmākāḥ kṣemadhūrtāś ca//

14.29ab/ aiśānyāṃ meruka^naṣṭarājya^paśupāla^kīra^kāśmīrāḥ/

14.29cd/ abhisāra^darada^taṅgaṇa^kulūta^*sairindhra[K.sairindha]^vanarāṣṭrāḥ//

14.30ab/ brahmapura^dārva^ḍāmara^vanarājya^kirāta^cīna^kauṇindāḥ/

14.30cd/ *bhallāḥ paṭola[K.bhallāpalola]^jaṭāsura^*kunaṭakhasa[K.kunaṭhakhaṣa]^ghoṣa^kucikākhyāḥ//

14.31ab/ ekacaraṇa^*anuviddhāḥ[K.anuviśvāḥ] suvarṇabhūr *vasudhanaṃ[K.vasuvanaṃ] diviṣṭhāś ca/

14.31cd/ paurava^*cīranivāsi[K.cīranivāsana]^trinetra^muñjādri^*gāndharvāḥ[K.gandharvāḥ]//

14.32ab/ vargair āgneyādyaiḥ krūragraha^pīḍitaiḥ krameṇa nṛpāḥ/

14.32cd/ pāñcālo māgadhikaḥ kāliṅgaś ca kṣayaṃ yānti//

14.33ab/ āvanto +atha^ānarto mṛtyuṃ ca^āyāti sindhusauvīraḥ/

14.33cd/ rājā ca hārahauro madreśo +anyaś ca kauṇindaḥ//

15 nakṣatravyūhādhyāyaḥ

15.01ab/ āgneye sitakusuma^āhitāgni^mantrajña^sūtra^bhāṣya^jñāḥ/

15.01cd/ ākarika^nāpita^dvija^ghaṭakāra^purohita^abdajñāḥ//

15.02ab/ rohiṇyāṃ suvrata^paṇya^bhūpa^dhani^yoga^yukta^śākaṭikāḥ/

15.02cd/ go^vṛṣa^jalacara^karṣaka^śiloccaya^aiśvaryasampannāḥ//

15.03ab/ mṛgaśirasi surabhi^vastra^abja^kusuma^phala^ratna^vanacara^vihaṅgāḥ/

15.03cd/ mṛga^somapīthi^gāndharva^kāmukā lekhahārāś ca//

15.04ab/ raudre vadha^bandha^ānṛta^paradāra^steya^śāṭhya^bheda^ratāḥ/

15.04cd/ tuṣadhānya^tīkṣṇa^mantra^abhicāra^vetālakarmajñāḥ//

15.05ab/ āditye satya^audārya^śauca^kula^rūpa^dhī^yaśo^artha^yutāḥ/

15.05cd/ uttamadhānyaṃ vaṇijaḥ sevābhiratāḥ saśilpijanāḥ//

15.06ab/ puṣye yava^godhūmāḥ śāli^ikṣu^vanāni mantriṇo bhūpāḥ/

15.06cd/ salilopajīvinaḥ sādhavaś ca yajña^iṣṭi^saktāś ca//

15.07ab/ ahideve kṛtrima^kanda^mūla^phala^kīṭa^pannaga^viṣāṇi/

15.07cd/ para^dhana^haraṇa^abhiratās tuṣadhānyaṃ sarvabhiṣajaś ca//

15.08ab/ pitrye dhana^dhānya^āḍhyāḥ koṣṭhāgārāṇi parvatāśrayiṇaḥ/

15.08cd/ pitṛ^bhakta^vaṇik^śūrāḥ kravyādāḥ strī^dviṣo manujāḥ//

15.09ab/ prākphalgunīṣu naṭa^yuvati^subhaga^gāndharva^śilpi^paṇyāni/

15.09cd/ karpāsa^lavaṇa^*makṣika[K.ū.mākṣika]^tailāni kumārakāś ca^api//

15.10ab/ āryamṇe mārdava^śauca^vinaya^*pākhaṇḍi[K.pāṣaṇḍi]^dāna^śāstra^ratāḥ/

15.10cd/ śobhana^dhānya^mahādhana^karmānuratāḥ samanujendrāḥ//

15.11ab/ haste taskara^kuñjara^rathika^mahāmātra^śilpi^paṇyāni/

15.11cd/ tuṣadhānyaṃ śrutayuktā vaṇijas tejoyutāś ca^atra//

15.12ab/ tvāṣṭre bhūṣaṇa^maṇi^rāga^lekhya^gāndharva^gandha^yukti^jñāḥ/

15.12cd/ gaṇitapaṭu^tantuvāyāḥ śālākyā rājadhānyāni//

15.13ab/ svātau khaga^mṛga^turagā vaṇijo dhānyāni vātabahulāni/

15.13cd/ asthira^sauhṛda^laghu^sattva^tāpasāḥ paṇya^kuśalāś ca//

15.14ab/ indrāgnidaivate rakta^puṣpa^phala^śākhinaḥ sa^tila^mudgāḥ/

15.14cd/ karpāsa^māṣa^caṇakāḥ purandara^hutāśa^bhaktāś ca//

15.15ab/ maitre śauryasametā gaṇanāyaka^sādhu^goṣṭhi^yāna^ratāḥ/

15.15cd/ ye sādhavaś ca loke sarvaṃ ca śaratsamutpannam//

15.16ab/ paurandare +atiśūrāḥ kula^vitta^yaśo^+anvitāḥ parasvahṛtaḥ/

15.16cd/ vijigīṣavo narendrāḥ senānāṃ ca^api netāraḥ//

15.17ab/ mūle bheṣaja^bhiṣajo gaṇamukhyāḥ kusuma^mūla^phala^*vārtāḥ[K.vārttāḥ]/

15.17cd/ bījāny atidhanayuktāḥ phalamūlair ye ca vartante//

15.18ab/ āpye mṛdavo jalamārgagāminaḥ satya^śauca^dhana^yuktāḥ/

15.18cd/ setukara^vāri^jīvaka^phala^kusumāny ambujātāni//

15.19ab/ viśveśvare mahāmātra^malla^kari^turaga^devatā^*saktāḥ[K.bhaktāḥ]/

15.19cd/ sthāvara^yodhā bhogānvitāś ca ye *tejasā[K.caujasā] yuktāḥ//

15.20ab/ śravaṇe māyāpaṭavo nityodyuktāś ca karmasu samarthāḥ/

15.20cd/ utsāhinaḥ sadharmā bhāgavatāḥ satyavacanāś ca//

15.21ab/ vasubhe mānonmuktāḥ *klība[K.klībāś]^acalasauhṛdāḥ striyāṃ *dveṣyāḥ[K.dvaṣyāḥ, K's tr. dveṣyāḥ]/

15.21cd/ dānābhiratā bahuvittasaṃyutāḥ śamaparāś ca narāḥ//

15.22ab/ varuṇeśe pāśika^matsya^bandha^jalajāni jalacarājīvāḥ/

15.22cd/ saukarika^rajaka^śauṇḍika^śākunikāś ca^api varge +asmin//

15.23ab/ āje taskara^paśupāla^hiṃsra^kīnāśa^nīca^śaṭha^ceṣṭāḥ/

15.23cd/ dharma^vratair virahitā niyuddha^kuśalāś ca ye manujāḥ//

15.24ab/ *āhirbudhnye[K.āhirbudhnyu] viprāḥ kratu^dāna^tapo^yutā mahāvibhavāḥ/

15.24cd/ āśramiṇaḥ *pākhaṇḍā[K.pāṣaṇḍā] nareśvarāḥ sāradhānyaṃ ca//

15.25ab/ pauṣṇe salilaja^phala^kusuma^lavaṇa^maṇi^śaṅkha^mauktika^abjāni/

15.25cd/ surabhi^kusumāni gandhā vaṇijo naukarṇadhārāś ca//

15.26ab/ aśvinyām aśvaharāḥ senāpati^vaidya^sevakās turagāḥ/

15.26cd/ *turagārohā vaṇijo[K.turagārohāś ca vanig] rūpopetās turagarakṣāḥ//

15.27ab/ yāmye +asṛk^piśita^bhujaḥ krūrā vadha^bandha^tāḍana^āsaktāḥ/

15.27cd/ tuṣadhānyaṃ nīcakulodbhavā vihīnāś ca sattvena//

15.28ab/ pūrvātrayaṃ sānalam agrajānāṃ rājñāṃ tu puṣyeṇa sahottarāṇi/

15.28cd/ sapauṣṇa^maitraṃ pitṛdaivataṃ ca prajāpater bhaṃ ca kṛṣīvalānām//

15.29ab/ āditya^hasta^abhijid^āśvināni vaṇigjanānāṃ pravadanti *tāni[K.bhāni]/

15.29cd/ mūla^trinetra^anila^vāruṇāni bhāny ugrajāteḥ *prabhaviṣṇutāyāḥ[K.prabhaviṣṇutāyām]//

15.30ab/ saumya^aindra^citrā^vasudaivatāni sevājana^svāmyam upāgatāni/ 15.30cd/ sārpaṃ viśākhā śravaṇo bharaṇyaś caṇḍālajāter *abhinirdiśanti[K.iti nirdaśanti]//

15.31ab/ ravi^ravisuta^bhogam āgataṃ kṣitisuta^bhedana^vakra^dūṣitam/

15.31cd/ grahaṇagatam atha^ulkayā hataṃ niyatam uṣākara^pīḍitaṃ ca yat//

15.32ab/ tad upahatam iti pracakṣate prakṛti^viparyaya^yātam eva vā/

15.32cd/ nigadita^parivarga^dūṣaṇaṃ kathita^viparyayagaṃ samṛddhaye//

16 grahabhaktiyogādhyāyaḥ

16.01ab/ prāṅ narmadārdha^śoṇa^uḍra^vaṅga^suhmāḥ kaliṅga^bāhlīkāḥ/

16.01cd/ śaka^yavana^magadha^śabara^prāgjyotiṣa^cīna^kāmbojāḥ//

16.02ab/ mekala^kirāta^viṭakā bahir^antaḥ^śailajāḥ pulindāś ca/

16.02cd/ draviḍānāṃ prāgardhaṃ dakṣiṇakūlaṃ ca yamunāyāḥ//

16.03ab/ campa^udumbara^kauśāmbi^cedi^vindhyāṭavī^kaliṅgāś ca/

16.03cd/ puṇḍrā golāṅgūla^śrīparvata^*vardhamānāni[K.vardhamānāś ca]//

16.04ab/ ikṣumatī^ity atha taskara^pārata^kāntāra^gopa^bījānām/

16.04cd/ tuṣadhānya^kaṭuka^taru^kanaka^dahana^viṣa^samaraśūrāṇām//

16.05ab/ bheṣaja^bhiṣak^catuṣpada^kṛṣikara^nṛpa^hiṃsra^yāyi^caurāṇām/

16.05cd/ vyāla^araṇya^yaśoyuta^tīkṣṇāṇāṃ bhāskaraḥ svāmī//

16.06ab/ giri^salila^durga^kośala^bharukaccha^samudra^romaka^*tuṣārāḥ[K.tukhārāḥ]/

16.06cd/ vanavāsi^taṅgaṇa^hala^strīrājya^mahārṇavadvīpāḥ//

16.07ab/ madhurarasa^kusuma^phala^salila^lavaṇa^maṇi^śaṅkha^mauktika^abjānām/

16.07cd/ śāli^yava^auṣadhi^godhūma^somapa^ākranda^viprāṇām//

16.08ab/ sita^subhaga^turaga^ratikara^yuvati^camūnātha^bhojya^vastrāṇām/

16.08cd/ śṛṅgi^niśācara^kārṣaka^yajñavidāṃ ca^adhipaś candraḥ//

16.09ab/ śoṇasya narmadāyā bhīmarathāyāś ca paścimārdhasthāḥ/

16.09cd/ nirvindhyā vetravatī siprā godāvarī veṇā//

16.10ab/ mandākinī payoṣṇī mahānadī sindhu^mālatī^pārāḥ/

16.10cd/ uttarapāṇḍya^mahendrādri^vindhya^malaya^upagāś colāḥ//

16.11ab/ draviḍa^videha^andhra^aśmaka^*bhāsāpara[K.bhāsāpura]^kauṅkaṇāḥ samantriṣikāḥ/

16.11cd/ kuntala^kerala^daṇḍaka^kāntipura^mleccha^*saṅkariṇaḥ[K.saṅkarajāḥ]//

[K.16.12ab/ nāsikyabhogavardhanavirāṭavindhyādripārśvagā deśāḥ/

K.16.12cd/ ye ca pibanti sutoyāṃ tāpīṃ ye ca api gomatīsalilam //]

16.12ab/ nāgara^kṛṣikara^pārata^hutāśanājīvi^*śastra^vārtānām[K.śastra^vārttānām]/

16.12cd/ āṭavika^durga^karvaṭa^*vadhika[K.vadhaka]^nṛśaṃsa^avaliptānām//

16.13ab/ narapati^kumāra^kuñjara^dāmbhika^ḍimbhābhighāta^paśupānām/

16.13cd/ rakta^phala^kusuma^vidruma^camūpa^guḍa^madya^tīkṣṇānām//

16.14ab/ kośa^bhavana^āgnihotrika^dhātvākara^śākya^bhikṣu^caurāṇām/

16.14cd/ śaṭha^dīrghavaira^bahvāśināṃ ca vasudhāsuto +adhipatiḥ//

16.15ab/ lohityaḥ sindhunadaḥ sarayūr gāmbhīrikā rathākhyā ca/

16.15cd/ gaṅgā^kauśiky^ādyāḥ sarito vaideha^kāmbojāḥ//

16.16ab/ mathurāyāḥ pūrvārdhaṃ himavad^gomanta^citrakūṭa^sthāḥ/

16.16cd/ saurāṣṭra^setu^jalamārga^paṇya^bila^parvata^āśrayiṇaḥ//

16.17ab/ udapāna^yantra^gāndharva^lekhya^maṇi^rāga^gandha^yukti^vidaḥ/

16.17cd/ ālekhya^śabda^gaṇita^prasādhaka^āyuṣya^śilpajñāḥ//

16.18ab/ carapuruṣa^kuhakajīvaka^śiśu^kavi^śaṭha^sūcaka^abhicāra^ratāḥ/

16.18cd/ dūta^napuṃsaka^hāsyajña^bhūtatantra^indrajāla^jñāḥ//

16.19ab/ ārakṣaka^naṭa^nartaka^ghṛta^taila^sneha^bīja^tiktāni/

16.19cd/ vratacāri^rasāyana^kuśala^vesarāś candraputrasya//

16.20ab/ sindhunada^pūrvabhāgo mathurā^paścārdha^bharata^sauvīrāḥ/

16.20cd/ srughna^*audīcya[K.udīcya]^vipāśā^sarit^śatadrū ramaṭha^*śālvāḥ[K.sālvāḥ]//

16.21ab/ traigarta^*paurava[K.pauraba]^ambaṣṭha^pāratā vāṭadhāna^yaudheyāḥ/

16.21cd/ sārasvata^arjunāyana^matsyārdha^grāmarāṣṭrāṇi//

16.22ab/ hasty^aśva^purohita^bhūpa^mantri^māṅgalya^pauṣṭika^āsaktāḥ/

16.22cd/ kāruṇya^satya^śauca^vrata^vidyā^dāna^dharma^yutāḥ//

16.23ab/ paura^mahādhana^śabda^artha^vedaviduṣo +abhicāra^nīti^jñāḥ/

16.23cd/ manujeśvara^upakaraṇam chatra^dhvaja^cāmara^ādyaṃ ca//

16.24ab/ śaileya^kuṣṭha[K.kaṣṭha]^māṃsī^tagara^rasa^saindhavāni vallījam/

16.24cd/ madhura^rasa^madhūcchiṣṭāni corakaś ca^iti jīvasya//

16.25ab/ takṣaśila^*martikāvata[K.ū.mārtikāvata]^bahugiri^gāndhāra^puṣkalāvatakāḥ/

16.25cd/ prasthala^mālava^kaikaya^dāśārṇa^uśīnarāḥ śibayaḥ//

16.26ab/ ye ca pibanti vitastām irāvatīṃ candrabhāga^saritaṃ ca/

16.26cd/ ratha^rajata^ākara^kuñjara^turaga^mahāmātra^dhanayuktāḥ//

16.27ab/ surabhi^kusuma^anulepana^maṇi^vajra^vibhūṣaṇa^amburuha^śayyāḥ/

16.27cd/ vara^taruṇa^yuvati^kāma^upakaraṇa^mṛṣṭānna^madhura^bhujaḥ//

16.28ab/ udyāna^salila^kāmuka^yaśaḥ^sukha^audārya^rūpa^sampannāḥ/

16.28cd/ vidvad^amātya^vaṇigjana^ghaṭakṛc^citrāṇḍajās triphalāḥ//

16.29ab/ kauśeyapaṭṭa^kambala^patraurṇika^rodhra^patra^cocāni/

16.29cd/ jātīphala^aguru^vacā^pippalyaś candanaṃ ca bhṛgoḥ//

16.30ab/ ānarta^ārbuda^puṣkara^saurāṣṭra^ābhīra^śūdra^raivatakāḥ/

16.30cd/ naṣṭā yasmin deśe sarasvatī paścimo deśaḥ/

16.31ab/ kurubhūmijāḥ prabhāsaṃ vidiśā vedasmṛtī mahītaṭajāḥ/

16.31cd/ khala^malina^nīca^tailika^vihīnasattva^upahata^puṃstvāḥ//

16.32ab/ *bāndhana[K.bandhana]^śākunika^aśuci^kaivarta^virūpa^vṛddha^saukarikāḥ/

16.32cd/ gaṇapūjya^skhalita^vrata^śabara^pulinda^arthaparihīnāḥ/

16.33ab/ kaṭu^tikta^rasāyana^vidhavayoṣito bhujaga^taskara^mahiṣyaḥ/

16.33cd/ khara^karabha^caṇaka^*vātala[K.vātula]^niṣpāvāś ca^arkaputrasya//

16.34ab/ giriśikhara^kandara^darī^viniviṣṭā mlecchajātayaḥ śūdrāḥ/

16.34cd/ gomāyu^bhakṣa^śūlika^vokkāṇa^aśvamukha^vikalāṅgāḥ/

16.35ab/ kulapāṃsana^hiṃsra^kṛtaghna^caura^niḥsatya^śauca^dānāś ca/

16.35cd/ khara^cara^niyuddhavit^tīvraroṣa^*garttāśrayā[K.garbhāśayā] nīcāḥ//

16.36ab/ upahata^dāmbhika^rākṣasa^nidrābahulāś ca jantavaḥ sarve/

16.36cd/ dharmeṇa ca saṃtyaktā māṣa^tilāś ca^arkaśaśiśatroḥ//

16.37ab/ giridurga^pahlava^śveta^hūṇa^cola^āvagāṇa^maru^cīnāḥ/

16.37cd/ pratyanta^dhani^maheccha^vyavasāya^parākramopetāḥ//

16.38ab/ paradāra^vivāda^ratāḥ pararandhra^kutūhalā mada^utsiktāḥ/

16.38cd/ mūrkhā^adhārmika^vijigīṣavaś ca ketoḥ samākhyātāḥ//

16.39a udayasamaye yaḥ snigdhāṃśur mahān prakṛtisthito

16.39b yadi ca na hato nirghāta^ulkā^rajo^grahamardanaiḥ/

16.39c svabhavana^gataḥ svocca^prāptaḥ śubhagraha^vīkṣitaḥ

16.39d sa bhavati śivas teṣāṃ yeṣāṃ prabhuḥ parikīrtitaḥ//

16.40ab/ abhihita^viparīta^*lakṣaṇe[K.lakṣanaiḥ] kṣayam upagacchati tatparigrahaḥ/

16.40cd/ ḍamara^bhaya^gada^āturā janā narapatayaś ca bhavanti duḥkhitāḥ//

16.41ab/ yadi na ripukṛtaṃ bhayaṃ nṛpāṇāṃ svasuta^kṛtaṃ niyamād amātyajaṃ vā/

16.41cd/ bhavati janapadasya ca^apy avṛṣṭyā gamanam apūrvapura^adri^nimnagāsu//

17 grahayuddhādhyāyaḥ/

17.01ab/ yuddhaṃ yathā yadā vā *bhaviṣyam[K.bhaviṣyad] ādiśyate trikālajñaiḥ/

17.01cd/ tadvijñānaṃ karaṇe mayā kṛtaṃ sūrya^*siddhānte[K.siddhāntāt]//

17.02ab/ viyati caratāṃ grahāṇām uparyupary ātmamārgasaṃsthānām/

17.02cd/ atidūrād dṛgviṣaye samatām iva samprayātānām//

17.03ab/ āsanna^krama^yogād bheda^ullekha^aṃśu^mardana^*asavyaiḥ[K.asavyaḥ]/

17.03cd/ yuddhaṃ catuṣprakāraṃ parāśara^ādyair munibhir uktam//

17.04ab/ bhede vṛṣṭivināśo bhedaḥ suhṛdāṃ mahākulānāṃ ca/

17.04cd/ ullekhe śastra^bhayaṃ mantrivirodhaḥ priyānnatvam//

17.05ab/ amśuvirodhe yuddhāni bhūbhṛtāṃ śastra^ruk^kṣud^avamardāḥ/ 17.05cd/ yuddhe ca^apy apasavye bhavanti yuddhāni bhūpānām//

17.06ab/ ravir ākrando madhye pauraḥ pūrve +apare sthito yāyī/

17.06cd/ paurā budha^guru^ravijā nityaṃ śītāṃśur *ākrandaḥ[K.ākrandraḥ]//

17.07ab/ ketu^kuja^rāhu^śukrā yāyina ete hatā *ghnanti[K.grahā hanyuḥ]/

17.07cd/ ākranda^yāyi^paurān jayino *jayadāḥ[K.jayadā] sva^vargasya//

17.08ab/ paure paureṇa hate paurāḥ paurān nṛpān vinighnanti/

17.08cd/ evaṃ *yāyyākrandā[K.yāyyākrandau] nāgara^yāyi^grahāś ca^eva//

17.09ab/ dakṣiṇadiksthaḥ paruṣo vepathur aprāpya sannivṛtto +aṇuḥ/

17.09cd/ adhirūḍho vikṛto niṣprabho vivarṇaś ca yaḥ sa jitaḥ//

17.10ab/ uktaviparītalakṣaṇasampanno jayagato *vinirdeśyaḥ[K.vinirdiṣṭaḥ]/

17.10cd/ vipulaḥ snigdho dyutimān dakṣiṇadikstho +api jayayuktaḥ//

17.11ab/ dvāv api mayūkhayuktau vipulau snigdhau samāgame bhavataḥ/

17.11cd/ tatra *anyonyaṃ prītir[K.anyonyaprītir] viparītāv ātmapakṣaghnau//

17.12ab/ yuddhaṃ samāgamo vā yady avyaktau *svalakṣaṇair[K.tu lakṣaṇair] bhavataḥ/

17.12cd/ bhuvi bhūbhṛtām api tathā phalam avyaktaṃ vinirdeśyam//

17.13ab/ guruṇā jite +avanisute bāhlīkā yāyino *+agnivārtāś ca[K.agnivārttāś ca]/

17.13cd/ śaśijena śūrasenāḥ kaliṅga^*śālvāś[K.sālvāś] ca pīḍyante//

17.14ab/ saureṇa^are vijite jayanti paurāḥ prajāś ca sīdanti/

17.14cd/ *koṣṭhāgāra[K.koṣṭhāgāra]^mleccha^kṣatriya^tāpaś ca śukrajite//

17.15ab/ bhaumena hate śaśije vṛkṣa^sarit^tāpasa^aśmaka^narendrāḥ/

17.15cd/ uttaradiksthāḥ kratu^dīkṣitāś ca santāpam āyānti//

17.16ab/ guruṇā *jite budhe[K.budhe jite] mleccha^śūdra^caura^arthayukta^paurajanāḥ/

17.16cd/ traigartapārvatīyāḥ pīḍyante kampate ca mahī//

17.17ab/ ravijena budhe dhvaste nāvika^yodha^abja^sadhana^garbhiṇyaḥ/

17.17cd/ bhṛguṇā jite +agnikopaḥ sasya^ambuda^yāyi^vidhvaṃsaḥ//

17.18ab/ jīve śukra^abhihate kulūta^gāndhāra^kaikayā madrāḥ/

17.18cd/ *śālvā[K.sālvā] vatsā vaṅgā gāvaḥ sasyāni *pīḍyante[K.naśyanti]//

17.19ab/ bhaumena hate jīve madhyo deśo nareśvarā gāvaḥ/

17.19cd/ saureṇa ca^arjunāyana^vasāti^yaudheya^śibi^viprāḥ//

17.20ab/ śaśitanayena^api jite bṛhaspatau mleccha^satya^śastra^bhṛtaḥ/

17.20cd/ upayānti madhyadeśaś ca saṃkṣayaṃ yac ca bhaktiphalam//

17.21ab/ śukre bṛhaspati^*jite[K.hate] yāyī śreṣṭho vināśam upayāti/

17.21cd/ brahmakṣatravirodhaḥ salilaṃ ca na vāsavas tyajati//

17.22ab/ kośala^kaliṅga^vaṅgā vatsā matsyāś ca madhyadeśa^yutāḥ/

17.22cd/ mahatīṃ vrajanti pīḍāṃ napuṃsakāḥ śūrasenāś ca//

17.23ab/ kuja^vijite bhṛgu^tanaye bala^mukhya^vadho narendra^saṃgrāmāḥ/

17.23cd/ saumyena pārvatīyāḥ kṣīravināśo +alpavṛṣṭiś ca//

17.24ab/ ravijena site vijite *guṇamukhyāḥ[U.gaṇamukhyāḥ] śastra^jīvinaḥ kṣatram/

17.24cd/ jalajāś ca nipīḍyante sāmānyaṃ bhaktiphalam anyat//

17.25ab/ asite sitena nihate +argha^vṛddhir ahi^vihaga^mānināṃ pīḍā/

17.25cd/ kṣitijena taṅgaṇa^andhra^uḍra^kāśi^bāhlīka^deśānām//

17.26ab/ saumyena parābhūte mande +aṅga^vaṇig^vihaṅga^paśu^nāgāḥ/

17.26cd/ santāpyante guruṇā strī^bahulā mahiṣaka^śakāś ca//

17.27ab/ ayaṃ viśeṣo +abhihito hatānāṃ kuja^jña^vāgīśa^sita^asitānām/

17.27cd/ phalaṃ tu vācyaṃ graha^bhaktito +anyad yathā tathā ghnanti hatāḥ svabhaktīḥ//

18 śaśigrahasamāgamādhyāyaḥ

18.01ab/ bhānāṃ yathāsambhavam uttareṇa yāto grahāṇāṃ yadi vā śaśāṅkaḥ/

18.01cd/ pradakṣiṇaṃ tat^*śubhadaṃ nṛpāṇāṃ[K.śubhakṛnnarāṇāṃ] yāmyena yāto na śivaḥ śaśāṅkaḥ//

18.02ab/ candramā yadi kujasya yāty udak pārvatīya^balaśālināṃ jayaḥ/

18.02cd/ kṣatriyāḥ pramuditāḥ sayāyino bhūri^dhānya^muditā vasundharā//

18.03ab/ uttarataḥ svasutasya śaśaṅkaḥ paura^jayāya subhikṣa^karaś ca/

18.03cd/ sasya^cayaṃ kurute janahārdiṃ kośa^cayaṃ ca narādhipatīnām//

18.04ab/ bṛhaspater uttarage śaśāṅke paura^dvija^kṣatriya^paṇḍitānām/

18.04cd/ dharmasya deśasya ca madhyamasya vṛddhiḥ subhikṣaṃ muditāḥ prajāś ca//

18.05ab/ bhārgavasya yadi yāty udak śaśī kośa^yukta^gaja^vāji^vṛddhidaḥ/

18.05cd/ yāyināṃ ca vijayo dhanuṣmatāṃ sasyasampad api ca^uttamā tadā//

18.06ab/ ravijasya śaśī pradakṣiṇaṃ kuryāc cet purabhūbhṛtāṃ jayaḥ/

18.06cd/ śaka^bāhlika^sindhu^pahlavā *mudabhājo[K.mudbhājo] yavanaiḥ samanvitāḥ//

18.07ab/ yeṣām udag gaccchati bhagrahāṇāṃ prāleyaraśmir nirupadravaś ca/

18.07cd/ tad^dravya^paura^itara^bhakti^deśān puṣṇāti yāmyena nihanti tāni//

18.08a śaśini phalam *udaksthe[K.udakasthe] yad grahasya^upadiṣṭaṃ

18.08b bhavati tad apasavye sarvam eva pratīpam/

18.08c iti śaśisamavāyāḥ *kīrtitā[K.kīrttitā] bhagrahāṇāṃ

18.08d na khalu bhavati yuddhaṃ sākam indor graha^ṛkṣaiḥ//

19 grahavarṣaphalādhyāyaḥ

19.01a sarvatra bhūr viralasasyayutā vanāni

19.01b daivād bibhakṣayiṣudaṃṣṭrisamāvṛtāni/

19.01c *nadyaś[K.syandanti] ca naiva *hi[K.ca] payaḥ pracuraṃ *sravanti[K.sravantyo]

19.01d rugbheṣajāni na tathātibalānvitāni//

19.02a tīkṣṇaṃ tapaty aditijaḥ śiśire +api kāle

19.02b nātyambudā jalamuco +acalasannikāśāḥ/

19.02c naṣṭaprabha^ṛkṣagaṇa^śīta^karaṃ nabhaś ca

19.02d sīdanti tāpasakulāni sagokulāni//

19.03a hasty^aśva^pattimad asahyabalair upetā

19.03b bāṇa^āsana^asi^muśala^atiśayāś caranti/

19.03c ghnanto nṛpā yudhi nṛpa^anucaraiś ca deśān

19.03d saṃvatsare dinakarasya dine +atha māse//

19.04a vyāptaṃ nabhaḥ pracalita^acala^sannikāśair

19.04b vyāla^añjana^ali^gavala^cchavibhiḥ payodaiḥ/

19.04c gāṃ pūrayadbhir akhilām amalābhir adbhir

19.04d *utkaṇṭhitena[K.utkaṇṭhakena] guruṇā dhvanitena cāśāḥ//

19.05a toyāni padma^kumuda^utpalavanty atīva

19.05b phulladrumāṇy upavanāny alināditāni/

19.05c gāvaḥ prabhūtapayaso nayanābhirāmā

19.05d rāmā ratair avirataṃ ramayanti rāmān//

19.06a godhūma^śāli^yava^dhānya^vara^ikṣu^vāṭā

19.06b bhūḥ pālyate nṛpatibhir nagara^ākara^āḍhyā/

19.06c cityaṅkitā kratuvareṣṭivighuṣṭanādā

19.06d saṃvatsare śiśiragor abhisampravṛtte//

19.07a vātoddhataś carati vahnir atipracaṇḍo

19.07b grāmān vanāni nagarāṇi ca sandidhakṣuḥ/

19.07c hāhā^iti dasyugaṇapātahatā raṭanti

19.07d niḥsvīkṛtā vipaśavo bhuvi martyasaṃghāḥ//

19.08a abhyunnatā viyati saṃhatamūrtayo +api

19.08b muñcanti *kutra cid[K.na kva cid] apaḥ pracuraṃ payodāḥ/

19.08c sīmni prajātam api śoṣam upaiti sasyaṃ

19.08d niṣpannam apy avinayād apare haranti//

19.09a bhūpā na samyagabhipālanasaktacittāḥ

19.09b pittottharukpracuratā bhujagaprakopaḥ/

19.09c evaṃvidhair *upahṛtā[K.ū.upahatā] bhavati prajā^iyaṃ

19.09d saṃvatsare +avanisutasya vipannasasyā//

19.10a māyā^indrajāla^kuhaka^ākara^nāgarāṇāṃ

19.10b gāndharva^lekhya^gaṇita^astravidāṃ ca vṛddhiḥ/

19.10c piprīṣayā nṛpatayo +adbhutadarśanāni

19.10d ditsanti tuṣṭijananāni parasparebhyaḥ//

19.11a *vārtā[K.vārttā] jagaty avitathā vikalā trayī ca

19.11b samyak caraty api manor iva daṇḍanītiḥ/

19.11c *adhyakṣara[K.adhyakṣaraṃ]svabhiniviṣṭadhiyo *+api[K.atra] ke cid

19.11d ānvīkṣikīṣu ca paraṃ padamīhamānāḥ//

19.12a hāsyajña^dūta^kavi^bāla^napuṃsakānāṃ

19.12b yuktijña^setu^jala^parvata^vāsināṃ ca/

19.12c hārdiṃ karoti mṛgalāñchanajaḥ svake +abde

19.12d māse +atha vā *pracuratā[K.pracuratāṃ] bhuvi ca^auṣadhīnām//

19.13a dhvanir uccarito +adhvare dyugāmī

19.13b vipulo yajñamuṣāṃ manāṃsi bhindan/

19.13c vicaraty aniśaṃ dvijottamānāṃ

19.13d hṛdaya^ānanda^karo +adhvarāṃśabhājām//

19.14ab/ kṣitir uttama^sasyavaty aneka^dvipa^patty^aśva^dhana^uru^gokula^āḍhyā/

19.14cd/ kṣitipair abhipālanapravṛddhā dyucaraspardhijanā tadā vibhāti//

19.15ab/ vividhair viyad unnataiḥ payodair vṛtam urvīṃ payasābhitarpayadbhiḥ/

19.15cd/ surarājaguroḥ śubhe *tu[K.atra] varṣe bahusasyā kṣitir uttama^ṛddhiyuktā//

19.16a śāli^ikṣumaty api dharā dharaṇīdhara^ābha^

19.16b dhārādhara^ujjhita^payaḥ^paripūrṇa^vaprā/

19.16c śrīmat^saroruha^tata^ambu^taḍāga^kīrṇā

19.16d yoṣā^iva bhāty abhinava^ābharaṇa^ujjvala^aṅgī//

19.17a kṣatraṃ kṣitau kṣapita^bhūri^bala^ari^pakṣam

19.17b udghuṣṭa^naika^jaya^śabda^virāvitāśam/

19.17c saṃhṛṣṭa^śiṣṭa^jana^duṣṭa^vinaṣṭa^vargāṃ

19.17d gāṃ pālayanty avanipā nagarākarāḍhyām//

19.18a pepīyate madhu madhau saha kāminībhir

19.18b jegīyate śravaṇahāri sa^veṇu^vīṇam/

19.18c bobhujyate +atithisuhṛtsvajanaiḥ sahānnam

19.18d abde sitasya madanasya jayāvaghoṣaḥ//

19.19a *udvṛtta[U.uddhata]^dasyugaṇabhūriraṇākulāni

19.19b rāṣṭrāṇy anekapaśuvittavinākṛtāni/

19.19c rorūyamāṇa^hata^bandhujanair janaiś ca

19.19d roga^uttamākulakulāni bubhukṣayā ca//

19.20a vātoddhatāmbudharavarjitam antarikṣam

19.20b ārugṇanaikaviṭapaṃ ca dharātalaṃ dyauḥ/

19.20c naṣṭārkacandrakiraṇātirajo +avanaddhā

19.20d toyāśayāś ca vijalāḥ sarito +api tanvyaḥ//

19.21a jātāni kutra cid atoyatayā vināśam

19.21b ṛcchanti puṣṭim aparāṇi jalokṣitāni/

19.21c sasyāni mandam abhivarṣati *vṛtra^śatrur[K.vṛtraśatrau]

19.21d varṣe divākarasutasya sadā pravṛtte//

19.22a aṇur apaṭumayūkho nīcago +anyair jito vā

19.22b na sakalaphaladātā puṣṭido +ato +anyathā yaḥ/

19.22c yad aśubham aśubhe +abde māsajaṃ tasya vṛddhiḥ

19.22d śubhaphalam api ca^evaṃ yāpyam anyonyatāyām//

20 grahaśṛṅgāṭakādhyāyaḥ

20.01ab/ yasyāṃ diśi dṛśyante viśanti tārāgrahā raviṃ sarve/

20.01cd/ bhavati bhayaṃ diśi tasyām āyudha^kopa^kṣudhaā^ātaṅkaiḥ//

20.02ab/ cakra^dhanuḥ^śṛṅgāṭaka^daṇḍa^pura^prāsa^vajra^saṃsthānāḥ/

20.02cd/ kṣud^vṛṣṭikarā[K.ū.avṛṣṭikarā] loke samarāya ca mānava^indrāṇām//

20.03ab/ yasmin khāṃśe dṛśyā grahamālā dinakare dināntagate/

20.03cd/ tatra +anyo bhavati nṛpaḥ paracakra^upadravaś ca mahān//

20.04ab/ *tasminn[K.yasminn] ṛkṣe kuryuḥ samāgamaṃ tajjanān grahā hanyuḥ/

20.04cd/ *avibhedinaḥ[K.avibhedanāḥ] parasparam amalamayūkhāḥ śivās teṣām//

20.05ab/ graha^saṃvarta^samāgama^sammoha^samāja^sannipāta^ākhyāḥ/

20.05cd/ kośaś cety eteṣām abhidhāsye lakṣaṇaṃ saphalaṃ//

20.06ab/ eka^ṛkṣe catvāraḥ saha paurair yāyino +atha vā pañca/

20.06cd/ saṃvarto nāma bhavet^śikhi^rāhuyutaḥ sa sammohaḥ//

20.07ab/ pauraḥ paurasameto yāyī saha yāyinā samājākhyaḥ/

20.07cd/ yama^jīva^saṅgame +anyo yady āgacchet tadā kośaḥ//

20.08ab/ uditaḥ paścād ekaḥ prāk cānyo yadi sa sannipātākhyaḥ/

20.08cd/ avikṛtatanavaḥ snigdhā vipulāś ca samāgame dhanyāḥ//

20.09ab/ samau tu saṃvartasamāgamākhyau sammoha^kośau bhayadau prajānām/

20.09cd/ *samājasaṃjño susamā pradiṣṭā[K.samājñaḥ susamaḥ pradiṣṭo] vairaprakopaḥ khalu sannipāte//

21 garbhalakṣaṇādhyāyaḥ

21.01ab/ annaṃ jagataḥ prāṇāḥ prāvṛṭkālasya cānnam āyattam/

21.01cd/ yasmād ataḥ parīkṣyaḥ prāvṛṭkālaḥ prayatnena//

21.02ab/ tallakṣaṇāni munibhir yāni nibaddhāni tāni dṛṣṭvā^idam/

21.02cd/ kriyate garga^parāśara^kāśyapa^*vajra^ādi[K.vātsyādi]racitāni//

21.03ab/ daivavid avihitacitto[K.avahitacitto] dyuniśaṃ yo garbhalakṣaṇe bhavati/

21.03cd/ tasya muner iva vāṇī na bhavati mithyāmbunirdeśe//

21.04ab/ kiṃ vātaḥ param anyat^*śāstrajyāyo[K.śāstraṃ jyāyo] +asti yad viditvā^eva/ 21.04cd/ pradhvaṃsiny api kāle trikāladarśī kalau bhavati//

21.05ab/ ke cid vadanti *kārtika[K.kārttika]śuklāntam atītya garbhadivasāḥ syuḥ/

21.05cd/ na *ca[K.tu] tanmataṃ bahūnāṃ garga^ādīnāṃ mataṃ vakṣye//

21.06ab/ *mārgaśiraḥsita[K.mārgaśiraśukla]pakṣa^pratipat^prabhṛti kṣapākare +aṣāḍhām/

21.06cd/ pūrvāṃ vā samupagate garbhāṇāṃ lakṣaṇam jñeyam//

21.07ab/ yannakṣatram upagate garbhaś candre bhavet sa candravaśāt/

21.07cd/ pañcanavate dinaśate tatra^eva prasavam āyāti//

21.08ab/ sita^pakṣa^bhavāḥ kṛṣṇe śukle kṛṣṇā dyusambhavā rātrau/

21.08cd/ naktaṃprabhavāś cāhani sandhyājātāś ca sandhyāyām//

21.09ab/ mṛgaśīrṣādyā garbhā mandaphalāḥ pauṣaśuklajātāś ca/

21.09cd/ pauṣasya kṛṣṇa^pakṣeṇa nirdiśet^śrāvaṇasya sitam//

21.10ab/ māghasitotthā garbhāḥ śrāvaṇakṛṣṇe prasūtim āyānti/

21.10cd/ māghasya kṛṣṇa^pakṣeṇa nirdiśed bhādrapadaśuklam//

21.11ab/ phālguna^śukla^samutthā bhādrapadasya^asite vinirdeśyāḥ/

21.11cd/ tasyaiva kṛṣṇa^pakṣa^udbhavās tu ye te +aśvayuk^śukle//

21.12ab/ caitra^sita^pakṣa^jātāḥ kṛṣṇe +aśvayujasya vāridā garbhāḥ/

21.12cd/ caitra^asita^sambhūtāḥ *kārtika^śukle[K.kārttikaśukle] +abhivarṣanti//

21.13ab/ pūrva^udbhūtāḥ paścād aparotthāḥ prāg bhavanti jīmūtāḥ/

21.13cd/ śeṣāsv api dikṣv evaṃ viparyayo bhavati vāyoś ca//

21.14ab/ hlādi^mṛdu^udak^śiva^śakra^dig^bhavo māruto viyad^vimalam/

21.14cd/ snigdha^sita^bahula^pariveṣa^parivṛtau hima^*mayakhārkau[K.ū.mayūkhārkau]//

21.15ab/ pṛthu^bahula^snigdha^ghanaṃ ghana^sūcī^kṣuraka^lohita^abhra^yutam/

21.15cd/ kākāṇḍa^mecaka^ābhaṃ viyad^viśuddha^indu^nakṣatram//

21.16ab/ suracāpa^mandra^garjita^vidyut^*pratisūryakā[K.pratisūryakāḥ] śubhā sandhyā/

21.16cd/ śaśi^śiva^śakra^āśāsthāḥ śāntaravāḥ pakṣi^mṛga^saṅghāḥ//

21.17ab/ vipulāḥ pradakṣiṇa^carāḥ snigdha^mayūkhā grahā nirupasargāḥ/

21.17cd/ taravaś ca nirupasṛṣṭa^aṅkurā naracatuṣpadā hṛṣṭāḥ//

21.18ab/ garbhāṇāṃ puṣṭikarāḥ sarveṣām eva yo +atra tu viśeṣaḥ/

21.18cd/ svartu^svabhāva^janito garbha^*vivṛddhyai[K.vivṛddhau] tam abhidhāsye//

21.19ab/ pauṣe samārgaśīrṣe sandhyārāgo +ambudāḥ sapariveṣāḥ/

21.19cd/ nātyarthaṃ mṛgaśīrṣe śītaṃ pauṣe +atihimapātaḥ//

21.20ab/ māghe prabalo vāyus tuṣārakaluṣadyutī raviśaśāṅkau/

21.20cd/ atiśītaṃ saghanasya ca bhānor astodayau dhanyau//

21.21ab/ phālgunamāse rūkṣaś caṇḍaḥ pavano +abhra^samplavāḥ snigdhāḥ/

21.21cd/ pariveṣāś cāsakalāḥ kapilas tāmro raviś ca śubhaḥ//

21.22ab/ pavana^ghana^vṛṣṭi^yuktāś caitre garbhāḥ śubhāḥ sapariveṣāḥ/

21.22cd/ ghanapavanasalilavidyutstanitaiś ca hitāya vaiśākhe//

21.23ab/ muktā^rajata^nikāśās^tamāla^nīlotpala^añjana^ābhāsaḥ/

21.23cd/ jalacarasattvākārā grabheṣu ghanāḥ prabhūtajalāḥ//

21.24ab/ tīvradivākarakiraṇābhitāpitā mandamārutā jaladāḥ/

21.24cd/ ruṣitā iva dhārābhir visṛjanty ambhaḥ prasavakāle//

21.25ab/ garbha^upaghāta^liṅgāny ulkā^aśani^pāṃśupāta^digdāhaḥ/

21.25cd/ kṣitikampa^khapura^kīlaka^ketu^graha^yuddha^nirghātāḥ//

21.26ab/ rudhira^ādi^vṛṣṭi^vaikṛta^parigha^indradhanūṃṣi darśanaṃ rāhoḥ/

21.26cd/ ity utpātair etais trividhaiś cānyair hato garbhaḥ//

21.27ab/ svartu^svabhāva^janitaiḥ sāmānyair yaiś ca lakṣaṇair vṛddhiḥ/

21.27cd/ garbhāṇām viparītais tair eva viparyayo bhavati//

21.28ab/ bhadrapadā^dvaya^viśvāmbu*deva[K.daiva]paitāmaheṣv atha ṛkṣeṣu/

21.28cd/ sarveṣv ṛtuṣu vivṛddho garbho bahutoyado bhavati//

21.29ab/ śatabhiṣag^āśleṣā^ārdrā^svāti^maghā^saṃyutaḥ śubho garbhaḥ/

21.29cd/ puṣṇāti bahūn divasān hanty utpātair hatas trividhaiḥ//

21.30ab/ mṛgamāsa^ādiṣv aṣṭau ṣaṭ ṣoḍaśa viṃśatiś caturyuktā/

21.30cd/ viṃśatir atha divasa^trayam ekatama^ṛkṣeṇa pañcabhyaḥ//

21.31ab[K.21.35ab]/ pañca^nimittaiḥ śata^yojanaṃ tad^ardha^ardham ekahānyā +ataḥ/

21.31cd[K.21.35cd]/ varṣati *pañcanimittād[K.pañcasamantād] rūpeṇa^ekena yo garbhaḥ//

21.32ab[K.21.36ab]/ droṇaḥ pañcanimitte garbhe trīṇy āḍhakāni pavanena/

21.32cd[K.21.36cd]/ ṣaḍ vidyutā navābhraiḥ stanitena dvādaśa prasave//

21.33ab/ krūra^graha^saṃyukte karakā^aśani^matsya^varṣadā garbhāḥ/

21.33cd/ śaśini ravau vā śubhasaṃyuta^īkṣite bhūrivṛṣṭikarāḥ//

21.34ab/ grabhasamaye +ativṛṣṭir garbha^abhāvāya nirnimitta^kṛtā/ 21.34cd/ droṇāṣṭāṃśe +abhyadhike vṛṣṭe garbhaḥ sruto bhavati//

21.35ab/ garbhaḥ puṣṭaḥ prasave graha^upaghāta^ādibhir yadi na vṛṣṭaḥ/

21.35cd/ ātmīya^garbha^samaye karakā^miśraṃ dadāty ambhaḥ//

21.36ab/ kāṭhinyaṃ yāti yathā cira^kāla^dhṛtaṃ payaḥ payasvinyāḥ/

21.36cd/ kāla^atītaṃ tadvat salilaṃ kāṭhinyam upayāti//

21.37a pavana^salila^vidyud^garjitā^abhra^anvito yaḥ

21.37b sa bhavati bahutoyaḥ pañca^rūpa^abhyupetaḥ/

21.37c visṛjati yadi toyaṃ garbhakāle +atibhūri

21.37d prasava^samayam itvā śīkara^ambhaḥ karoti//

22 garbhadhāraṇādhyāyaḥ

22.01ab/ jyaiṣṭhasite +aṣṭamyādyaś catvāro vāyudhāraṇā divasāḥ/

22.01cd/ mṛduśubhapavanāḥ śastāḥ snigdha^ghana^sthagita^gaganāś ca//

22.02ab/ tatra^eva svātyādye vṛṣṭe bhacatuṣṭaye kramāt^māsāḥ/

22.02cd/ śrāvaṇapūrvā jñeyāḥ parisrutā dhāraṇās tāḥ syuḥ/

22.03ab/ yadi tā syur ekarūpāḥ śubhās tataḥ sāntarās tu na śivāya/

22.03cd/ taskara^bhayadāś *ca^uktāḥ[K.proktāḥ] ślokāś ca^apy atra vāsiṣṭhāḥ//

22.04ab/ savidyutaḥ sapṛṣataḥ sa^pāṃśu^utkara^mārutāḥ/

22.04cd/ sa^arka^candra^paricchannā dhāraṇāḥ śubha^dhāraṇāḥ//

22.05ab/ yadā tu vidyutaḥ śreṣṭhāḥ *śubhāśāḥ[K.śubhāśā] pratyupasthitāḥ/

22.05cd/ tadāpi sarvasasyānāṃ vṛddhiṃ brūyād vicakṣaṇaḥ//

22.06ab/ sapāṃśuvarṣāḥ sāpaś ca śubhā bālakriyā api/

22.06cd/ pakṣiṇām susvarā vācaḥ krīḍā pāṃśujalādiṣu//

22.07ab/ ravicandraparīveṣāḥ snigdhā nātyantadūṣitāḥ/

22.07cd/ vṛṣṭis tadāpi vijñeyā sarvasasya^*arthasādhikā[K.abhivṛddhaye]//

22.08ab/ meghāḥ snigdhāḥ saṃhatāś ca pradakṣiṇagatikriyāḥ/

22.08cd/ tadā syān mahatī vṛṣṭiḥ sarvasasya^*abhivṛddhaye[K.arthasādhikā]//

23 pravarṣaṇādhyāyaḥ

23.01ab/ jyaiṣṭhyāṃ samatītāyāṃ pūrvāṣāḍhādi^sampravṛṣṭena/

23.01cd/ śubham aśubhaṃ vā vācyaṃ parimāṇaṃ ca^ambhasas tajjñaiḥ//

23.02ab/ hastaviśālaṃ kuṇḍakam adhikṛtya^ambupramāṇa^nirdeśaḥ/

23.02cd/ pañcāśat palam āḍhakam anena minuyāj jalaṃ patitam//

23.03ab/ yena dharitrī mudrā janitā vā bindavas tṛṇā^āgreṣu/

23.03cd/ vṛṣṭena tena vācyaṃ parimāṇaṃ vāriṇaḥ prathamam//

23.04ab/ ke cid yathābhivṛṣṭaṃ daśa^yojana^maṇḍalaṃ vadanty anye/

23.04cd/ garga^vasiṣṭha^parāśara^matam etad dvādaśān na param//

23.05ab/ yeṣu ca bheṣv abhivṛṣṭaṃ bhūyas teṣv eva varṣati prāyaḥ/

23.05cd/ yadi na^āpya^ādiṣu vṛṣṭaṃ sarveṣu tadā tv anāvṛṣṭiḥ//

23.06ab/ hasta^āpya^saumya^citrā^pauṣṇa^dhaniṣṭhāsu ṣoḍaśa droṇāḥ/

23.06cd/ śatabhiṣag^aindra^svātiṣu catvāraḥ kṛttikāsu daśa//

23.07ab/ śravaṇe maghā^anurādhā^bharaṇī^mūleṣu daśa caturyuktāḥ/

23.07cd/ phalgunyāṃ pañcakṛtiḥ punarvasau viṃśatir droṇāḥ//

23.08ab/ *aindrāgny^ākhye[K.aindrāgnākhye] vaiśve ca viṃśatiḥ sārpabhe daśa tryadhikāḥ/

23.08cd/ āhirbudhnya^āryamṇa^prājāpatyeṣu pañcakṛtiḥ/

23.09ab/ pañcadaśa^āje puṣye ca kīrtitā vājibhe daśa dvau ca/

23.09cd/ raudre +aṣṭādaśa kathitā droṇā nirupadraveṣv *ete[K.eṣu]//

23.10ab/ ravi^ravisuta^ketu^pīḍite bhe kṣititanaya^trividha^adbhuta^āhate ca/

23.10cd/ bhavati *ca[K.hi] na śivaṃ na ca^api vṛṣṭiḥ śubhasahite nirupadrave śivaṃ ca//

24 rohiṇīyogādhyāyaḥ

24.01ab/ kanaka^śilā^caya^vivarajatarukusumāsaṅgimadhukarānurute/

24.01cd/ bahu^vihaga^kalaha^surayuvati^gīta^mandra^svana^upavane//

24.02ab/ suranilaya^śikhari^śikhare bṛhaspatir nāradāya yān āha/

24.02cd/ garga^parāśara^kāśyapa^mayāś ca yān śiṣya^saṅghebhyaḥ//

24.03ab/ tān avalokya yathāvat prājāpatya^indusamprayogārthān/

24.03cd/ *alpa[K.svalpa]granthenāhaṃ tān evābhyudyato vaktum//

24.04ab/ prājeśam āṣāḍhatamisrapakṣe kṣapākareṇa^upagataṃ samīkṣya/

24.04cd/ vaktavyam iṣṭaṃ jagato +aśubhaṃ vā śāstropadeśād grahacintakena//

24.05ab/ yogo yathānāgata eva vācyaḥ sa dhiṣṇyayogaḥ karaṇe mayoktaḥ/

24.05cd/ candrapramāṇadyutivarṇamārgair utpātavātaiś ca phalaṃ *nigadyam[K.nigādyam]//

24.06a purād udag *yat[K.yat] purato +api vā sthalaṃ

24.06b tryahoṣitas tatra hutāśatatparaḥ/

24.06c grahān sanakṣatragaṇān samālikhet

24.06d sadhūpapuṣpair balibhiś ca pūjayet//

24.07a saratna^toya^auṣadhibhiś caturdiśaṃ

24.07b tarupravālāpihitaiḥ supūjitaiḥ/

24.07c akālamūlaiḥ kalaśair alaṅkṛtaṃ

24.07d kuśāstṛtaṃ sthaṇḍilam āvased dvijaḥ//

24.08a ālabhya mantreṇa mahāvratena

24.08b bījāni sarvāṇi nidhāya kumbhe/

24.08c plāvyāni cāmīkara^darbha^toyair

24.08d homo marudvāruṇa^*soma[K.saumya]mantraiḥ//

24.09a ślakṣṇāṃ patākām asitāṃ vidadhyād

24.09b daṇḍapramāṇāṃ triguṇocchritāṃ ca/

24.09c ādau kṛte diggrahaṇe nabhasvān

24.09d grāhyas tayā yogagate śaśāṅke//

24.10a tatrārdhamāsāḥ praharair vikalpyā

24.10b varṣānimittaṃ divasās tadaṃśaiḥ/

24.10c savyena gacchan śubhadaḥ sadaiva

24.10d yasmin pratiṣṭhā balavān sa vāyuḥ//

24.11a vṛtte tu yoge +aṅkuritāni yāni

24.11b santīha bījāni dhṛtāni kumbhe/

24.11c yeṣāṃ tu yo +aṃśo +aṅkuritas tadaṃśas

24.11d teṣāṃ vivṛddhiṃ samupaiti nānyaḥ//

24.12ab/ śānta^pakṣi^mṛga^rāvitā diśo nirmalaṃ viyadanindito +anilaḥ/

24.12cd/ śasyate śaśini *rohiṇīgate[K.rohiṇīyate] meghamārutaphalāni vacmy ataḥ//

24.13a kva cid asitasitaiḥ sitaiḥ kvacic ca

24.13b kva cid asitair bhujagair ivāmbuvāhaiḥ/

24.13c valita^jaṭhara^pṛṣṭha^mātra^dṛśyaiḥ

24.13d sphurita^taḍid^rasanair vṛtaṃ viśālaiḥ//

24.14a vikasita^kamala^udara^avadātair

24.14b aruṇakaradyutirañjita^upakaṇṭhaiḥ/

24.14c churitam iva viyad^ghanair vicitrair

24.14d madhukara^kuṅkuma^kiṃśuka^avadātaiḥ//

24.15a asita^ghana^niruddham eva vā

24.15b calita^taḍit^suracāpa^citritam/

24.15c dvipa^mahiṣa^kula^ākulī^kṛtaṃ

24.15d vanam iva dāvaparītam ambaram//

24.16ab/ atha vā^añjana^śaila^śilā^nicaya^pratirūpa^dharaiḥ sthagitaṃ gaganam/

24.16cd/ hima^mauktika^śaṅkha^śaśāṅka^kara^dyuti^hāribhir ambudharair atha vā//

24.17a taḍid^dhaima^kakṣyair balāka^agradantaiḥ

24.17b sravad^vāri^dānaiś calat^prānta^hastaiḥ/

24.17c vicitra^indracāpadhvaja^ucchrāyaśobhais

24.17d tamālālinīlair vṛtaṃ ca^abda^nāgaiḥ//

24.18a sandhyānurakte nabhasi sthitānām

24.18b indīvara^śyāma^rucāṃ ghanānām/

24.18c vṛndāni pītāmbaraveṣṭitasya

24.18d kāntiṃ hareś corayatāṃ yadā vā//

24.19a saśikhi^cātaka^dardura^niḥsvanair

24.19b yadi vimiśritamandrapaṭusvanāḥ/

24.19c kham avatatya digantavilambinaḥ

24.19d saliladāḥ salilaughamucaḥ kṣitau//

24.20a nigaditarūpair jaladharajālais

24.20b tryaham avaruddhaṃ dvyaham atha vā^ahaḥ/

24.20c yadi viyad evaṃ bhavati subhikṣaṃ

24.20d muditajanā ca pracurajalā bhūḥ//

24.21a rūkṣair alpair mārutā^kṣipta^dehair

24.21b uṣṭra^dhvāṅkṣa^preta^śākhāmṛga^ābhaiḥ/

24.21c anyeṣāṃ vā ninditānāṃ *svarūpair[K.sarūpair]

24.21d mūkaiś cābdair no śivaṃ nāpi vṛṣṭiḥ//

24.22a vigata^ghane vā viyati vivasvān

24.22b amṛdumayūkhaḥ salilakṛd evam/

24.22c sara iva phullaṃ niśi kumudāḍhyaṃ

24.22d kham uḍuviśuddhaṃ yadi ca suvṛṣṭyai//

24.23a pūrvodbhūtaiḥ sasyaniṣpattir abdair

24.23b āgneyāśāsambhavair agnikopaḥ/

24.23c yāmye sasyaṃ kṣīyate nairṛte *+ardhaṃ[K.arghaṃ K's tr. ardhaṃ]

24.23d paścāj jātaiḥ śobhanā vṛṣṭir abdaiḥ//

24.24a vāyavyotthair vātavṛṣṭiḥ kvacic ca

24.24b puṣṭā vṛṣṭiḥ saumya^kāṣṭhā^samutthaiḥ/

24.24c śreṣṭhaṃ sasyaṃ sthāṇudiksampravṛddhair

24.24d vāyuś ca^evaṃ dikṣu dhatte phalāni//

24.25a ulkānipātās taḍito +aśaniś ca

24.25b digdāha^nirghāta^mahīprakampāḥ/

24.25c nādā mṛgāṇāṃ sapatatriṇāṃ ca

24.25d grāhyā yatha^eva ambudharās tatha^eva//

24.26a nāmāṅkitais tair udagādikumbhaiḥ

24.26b pradakṣiṇaṃ śrāvaṇamāsapūrvaiḥ/

24.26c pūrṇaiḥ sa māsaḥ salilasya dātā

24.26d *srutair[K.srutar] avṛṣṭiḥ parikalpyam ūnaiḥ//

24.27a anyaiś ca kumbhair nṛpa^nāmacihnair

24.27b deśāṅkitaiś ca^apy aparais tatha^eva/

24.27c bhagnaiḥ srutair nyūnajalaiḥ supūrṇair

24.27d bhāgyāni vācyāni yathānurūpam//

24.28a dūrago nikaṭago +atha vā śaśī

24.28b dakṣiṇe pathi yathā tathā sthitaḥ/

24.28c rohiṇīṃ yadi yunakti sarvathā

24.28d kaṣṭam eva jagato vinirdiśet//

24.29a spṛśann udag yāti yadā śaśāṅkas

24.29b tadā suvṛṣṭir bahula^upasargā/

24.29c asaṃspṛśan yogam udaksametaḥ

24.29d karoti vṛṣṭiṃ vipulāṃ śivaṃ ca//

24.30a rohiṇī^śakaṭa^madhya^saṃsthite

24.30b candramasy aśaraṇīkṛtā janāḥ/

24.30c kva^api yānti śiśuyācitāśanāḥ

24.30d sūryataptapiṭharāmbupāyinaḥ//

24.31a uditaṃ yadi śītadīdhitiṃ

24.31b prathamaṃ pṛṣṭhata eti rohiṇī/

24.31c śubham eva tadā smarāturāḥ

24.31d pramadāḥ *kāmavaśena[K.kāmivaśe ca] saṃsthitāḥ//

24.32a anugacchati pṛṣṭataḥ śaśī

24.32b *yadi[K.omitted] kāmī vanitām iva priyām/

24.32c makara^dhvaja^bāṇa^kheditāḥ

24.32d pramadānāṃ vaśagās tadā narāḥ//

24.33a āgneyyāṃ diśi candramā yadi bhavet tatra^upasargo mahān

24.33b nairṛtyāṃ samupadrutāni nidhanaṃ sasyāni yāntītibhiḥ/

24.33c prājeśāniladiksthite hima^kare sasyasya madhyaś cayo

24.33d yāte sthāṇudiśaṃ guṇāḥ subahavaḥ sasyārgha^*vṛṣṭyādayaḥ[K.vṛddhyādayaḥ]//

24.34ab/ tāḍayed yadi ca yogatārakām āvṛṇoti vapuṣā yadāpi vā/

24.34cd/ tāḍane bhayam uśanti dāruṇaṃ chādane *nṛpa^badho[K.nṛpa^vadho] +aṅganākṛtaḥ//

24.35ab/ gopraveśasamaye +agrato vṛṣo yāti kṛṣṇapaśur eva vā puraḥ/

24.35cd/ bhūri vāri śabale tu madhyamaṃ no site +ambuparikalpanāparaiḥ//

24.36ab/ dṛśyate na yadi rohiṇīyutaś candramā nabhasi toyadāvṛte/

24.36cd/ rugbhayaṃ mahadupasthitaṃ tadā bhūś ca bhūrijalasasyasaṃyutā//

25 svātiyogādhyāyaḥ

25.01ab/ yad rohiṇīyogaphalaṃ tad eva svātāv aṣāḍhāsahite ca candre/

25.01cd/ āṣāḍhaśukle nikhilaṃ vicintyaṃ yo +asmin viśeṣas tam ahaṃ pravakṣye//

25.02a svātau niśāṃśe prathame +abhivṛṣṭe

25.02b sasyāni sarvāṇy upayānti vṛddhim/

25.02c bhāge dvitīye tila^mudga^māṣā

25.02d graiṣmaṃ tṛtīye +asti na śāradāni//

25.03ab/ vṛṣṭe +ahnibhāge prathame suvṛṣṭis tadvad dvitīye tu sakīṭa^sarpā/

25.03cd/ vṛṣṭis tu madhyāparabhāgavṛṣṭe niśchidravṛṣṭir dyuniśaṃ pravṛṣṭe//

25.04ab/ samam uttareṇa tārā citrāyāḥ kīrtyate hy apāṃvatsaḥ/

25.04cd/ tasyāsanne candre svāter yogaḥ śivo bhavati//

25.05a saptamyāṃ svātiyoge yadi patati himaṃ māghamāsāndhakāre

25.05b vāyur vā caṇḍavegaḥ sajalajaladharo vā^api garjaty ajasram/

25.05c vidyunmālākulaṃ vā yadi bhavati nabho naṣṭacandrārkatāraṃ

25.05d vijñeyā prāvṛḍ eṣā muditajanapadā sarvasasyair upetā//

25.06ab/ tatha^eva phālgune caitre vaiśākhasyāsite +api vā/

25.06cd/ svātiyogaṃ vijānīyād āṣāḍhe ca viśeṣataḥ//

26 āṣāḍhīyogādhyāyaḥ

26.01a āṣāḍhyāṃ samatulitādhivāsitānām

26.01b anyedyur yad adhikatām upaiti bījam/

26.01c tadvṛddhir bhavati na jāyate yadūnaṃ

26.01d mantro +asmin bhavati tulābhimantraṇāya//

26.02ab/ stotavyā mantrayogena satyā devī sarasvatī/

26.02cd/ darśayiṣyasi yatsatyaṃ satye satyavratā hy asi//

26.03ab/ yena satyena candrārkau grahā jyotirgaṇās tathā/

26.03cd/ uttiṣṭhantīha pūrveṇa paścād astaṃ vrajanti ca//

26.04ab/ yatsatyaṃ sarvavedeṣu yatsatyaṃ brahmavādiṣu/

26.04cd/ yatsatyaṃ triṣu lokeṣu tatsatyam iha dṛśyatām//

26.05ab/ brahmaṇo duhitāsi tvam āditya^iti prakīrtitā/

26.05cd/ kāśyapī gotrataś ca^eva nāmato viśrutā tulā//

26.06a kṣaumaṃ catuḥsūtrakasannibaddhaṃ

26.06b ṣaḍaṅgulaṃ śikyakavastram asyāḥ/

26.06c sūtrapramāṇam ca daśāṅgulāni

26.06d ṣaḍ eva *kakṣya[K.kakṣa]^ubhayaśikyamadhye//

26.07a yāmye śikye kāñcanaṃ sanniveśyaṃ

26.07b śeṣadravyāṇy uttare +ambūni *ca^eva[K.ca^evam]/

26.07c toyaiḥ kaupyaiḥ *saindhavaiḥ[K.syandibhiḥ] sārasaiś ca

26.07d vṛṣṭir[var.vṛddhir] hīnā madhyamā cottamā ca//

26.08a dantair nāgā go^haya^ādyāś ca lomnā

26.08b hemnā bhūpāḥ śikthakena dvijādyāḥ/

26.08c tadvad deśā varṣamāsā diśaś ca

26.08d śeṣadravyāṇy ātmarūpasthitāni//

26.09ab/ haimī pradhānā rajatena madhyā tayor alābhe khadireṇa kāryā/

26.09cd/ viddhaḥ pumān yena śareṇa sā vā tulā pramāṇena bhaved vitastiḥ//

26.10ab/ hīnasya nāśo +abhyadhikasya vṛddhis tulyena tulyaṃ tulitaṃ tulāyām/

26.10cd/ etattulā^kośa^rahasyam uktaṃ prājeśayoge +api naro vidadhyāt//

26.11a svātāv aṣāḍhāsv atha rohiṇīṣu

26.11b pāpagrahā yogagatā na śastāḥ/

26.11c grāhyaṃ tu yogadvayam apy upoṣya

26.11d yadādhimāso dviguṇīkaroti//

26.12a trayo +api yogāḥ sadṛśāḥ phalena 26.12b yadā tadā vācyam asaṃśayena/

26.12c viparyaye yattv iha rohiṇījaṃ

26.12d phalaṃ tad evābhyadhikaṃ nigadyam//

26.13ab/ niṣpattir agnikopo vṛṣṭir mandātha madhyamā śreṣṭhā/

26.13cd/ bahujalapavanā puṣṭā śubhā ca pūrvādibhiḥ pavanaiḥ//

[K.26.14ab/ vṛttāyām āṣāḍhyām kṛṣṇacaturthyām ajaikapāda^ṛkṣe/]

[K.26.14cd/ yadi varṣati parjanyaḥ prāvṛṭ śastā na cen na tataḥ//]

[K.26.15ab/ āṣāḍhyām paurṇamāsyāṃ tu yady aiśāno +anilo bhavet/]

[K.26.15cd/ astaṃ gacchati tīkṣṇāṃśau sasyasampattir uttamā//]

27 vātacakrādhyāyaḥ

27.01ab[K.omitted]/ āṣāḍha^paurṇamāsyāṃ tu yady aiśāno +anilo bhavet/

27.01cd[K.omitted]/ astaṃ gacchati tīkṣṇāṃśau sasya sampattir uttamā//

27.02a pūrvaḥ pūrvasamudra^vīci^śikhara^prasphālanā^ghūrṇitaś

27.02b candrārka^aṃśu^saṭā^*kalāpa[K.abhighāta]^kalito vāyur yadā^ākāśataḥ/

27.02c naikānta^sthita^nīlamegha^*paṭalā[K.paṭalāṃ] śāradya^*saṃvardhitā[K. saṃvardhitāṃ]/

27.02d vāsanta^utkaṭa^sasya^maṇḍita^*talā sarvā mahī śobhate[K.talāṃ vidyāt tadā medinīm]//

27.03a yadā *vahnau[K.agneyo] vāyur *vahati gagane +akhaṇḍita^tanuḥ[K.malaya^śikhara^āsphālanapaṭuḥ]

27.03b plavaty asmin yoge bhagavati pataṅge pravasati/

27.03c tadā nitya^uddīptā jvalana^śikhara^āliṅgitatalā

27.03d svagātra^uṣma^ucchvāsair vamati vasudhā bhasmanikaram//

27.04a tālī^patra^latā^vitāna^tarubhiḥ śākhāmṛgān nartayan

27.04b yoge +asmin plavati *dhvaniḥ saparuṣo[K.dhvanansuparuṣo] vāyur yadā dakṣiṇaḥ/

27.04c *tadvad yogasamutthitas tu[K.sarvodyogasamunnatāś ca] gajavat tāla^aṅkuśair ghaṭṭitāḥ

27.04d kīnāśā iva manda^vāri^*kaṇikā[K.kaṇikān] muñcanti meghās tadā//

27.05a sūkṣmailā^lavalī^lavaṅga^nicayān vyāghūrṇayan sāgare

27.05b bhānor astamaye plavaty avirato vāyur yadā nairṛtaḥ/

27.05c kṣut^*tṛṣṇa^āvṛta[K.tṛṣṇāmṛta]^mānuṣa^asthi^śakala^prastāra^bhāra^cchadā

27.05d mattā pretavadhūr iva^ugra^capalā bhūmis tadā lakṣyate//

27.06a yadā reṇu^utpātaiḥ *pravicala^saṭāṭopa^capalaḥ[K.pravikaṭasaṭāṭopacapalaḥ]

27.06b pravātaḥ *paścāc ced[K.paścārdhe] dinakara^kara^āpāta^samaye/

27.06c tadā sasyopetā *pravara^nikara^ābaddha^samarā[K.pravaranṛvrābaddhasamarā]

27.06d *kṣitiḥ sthānasthāneṣv[K.dharā sthāne sthāneṣv] avirata^vasā^māṃsa^rudhirā//

27.07a āṣāḍhī^parva^kāle yadi kiraṇapater astakāla^upapattau

27.07b vāyavyo vṛddhavegaḥ *pavana^ghana^vapuḥ pannaga^arddha^anukāri[K.plavati dhanaripuḥ pannagādānukārī]/

27.07c jānīyād vāri^dhārā^pramudita^*mudita^āmukta[K.muditāṃ mukta]^maṇḍūka^kaṇṭhāṃ

27.07d sasya^udbhāsa^ekacihnāṃ sukha^bahulatayā bhāgyasenām iva^urvīm//

27.08a meru^grasta^marīci^maṇḍala^tale grīṣma^avasāne ravau

27.08b vāty āmodi^kadamba^gandha^surabhir vāyur yadā ca^uttaraḥ/

27.08c vidyud^bhrānti^samasta^kānti^kalanā mattās tadā toyadā

27.08d unmattā iva naṣṭa^candra^kiraṇāṃ gāṃ pūrayanty ambubhiḥ//

27.09ab/ *vṛttāyām āṣāḍhyāṃ kṛṣṇa^caturthyām ajaikapāda^ṛkṣe[K.aiśāno yadi śītalo +amaragaṇaiḥ saṃsevyamāno bhavet]/

27.09cd/ *yadi varṣati parjanyaḥ prāvṛt śastā na cen na tadā[K.punnāgāgurupārijātasurabhirvāyuḥ pracaṇḍadhvaniḥ]//

27.10ab/ *naṣṭacandrārkakiranaṃ naṣṭatāraṃ na cen nabhaḥ[K.āpūrṇodakayauvanā vasumatī sampannasasyākulā]/

27.10cd/ *na tāṃ bhadrapadāṃ manye yatra devo na varṣati[K.dharmiṣṭhāḥ praṇatārayo nṛpatayo rakṣanti varṇāṃs tadā]//

28 sadyovarṣaṇādhyāyaḥ

28.01a varṣāpraśne salilanilayaṃ rāśim āśritya candro

28.01b lagnaṃ yāto bhavati yadi vā kendragaḥ śukla^pakṣe/

28.01c saumyair dṛṣṭaḥ pracuram udakaṃ pāpadṛṣṭo +alpam ambhaḥ

28.01d prāvṛṭkāle sṛjati na cirāt^candravad bhārgavo +api//

28.02a ārdraṃ dravyaṃ spṛśati yadi vā vāri tatsaṃjñakaṃ vā

28.02b toyāsanno bhavati yadi vā toyakārya^unmukho vā/

28.02c praṣṭā vācyaḥ salilam acirād asti niḥsaṃśayena

28.02d pṛcchākāle salilam iti vā śrūyate yatra śabdaḥ//

28.03a udaya^śikhari^saṃstho durnirīkṣyo +atidīptyā

28.03b drutakanakanikāśaḥ snigdhavaidūryakāntiḥ/

28.03c tadahani kurute +ambhas toyakāle vivasvān

28.03d pratapati yadi ca^uccaiḥ khaṃ gato +atīva tīkṣṇam//

28.04a virasam udakaṃ gonetrābhaṃ viyadvimalā diśo

28.04b lavaṇa^vikṛtiḥ kākāṇḍābhaṃ yadā ca bhavet^nabhaḥ/

28.04c pavana^vigamaḥ poplūyante jhaṣāḥ sthalagāmino

28.04d rasanam asakṛt^maṇḍūkānāṃ jalāgamahetavaḥ//

28.05a mārjārā bhṛśam avaniṃ nakhair likhanto[K.likhante]

28.05b lohānāṃ malanicayaḥ savisragandhaḥ/

28.05c rathyāyāṃ *śiśuracitāś[K.śiśunicitāś] ca setubandhāḥ

28.05d samprāptaṃ jalam acirāt^nivedayanti//

28.06ab/ girayo *+añjanacūrṇasannibhā[K.añjanapuñjasannibhā] yadi vā bāṣpaniruddhakandarāḥ/

28.06cd/ kṛkavākuvilocana^upamāḥ pariveṣāḥ śaśinaś ca vṛṣṭidāḥ//

28.07a vinā^upaghātena pipīlikānām

28.07b aṇḍa^upasaṃkrāntir ahivyavāyaḥ/

28.07c *drumāvarohaś[K.drumādhirohaś] ca bhujaṅgamānāṃ

28.07d vṛṣṭer nimittāni gavāṃ plutaṃ ca//

28.08a taru^śikhara^upagatāḥ kṛkalāsā

28.08b gagana^tala^sthita^dṛṣṭi^nipātāḥ/

28.08c yadi ca gavāṃ ravivīkṣaṇam ūrdhvaṃ

28.08d nipatati vāri tadā na cireṇa//

28.09ab/ na^icchanti vinirgamaṃ gṛhād dhunvanti śravaṇān khurān api/

28.09cd/ paśavaḥ paśuvac ca *kukkurā[K.kurkurā] yady ambhaḥ patatīti nirdiśet//

28.10a yadā sthitā gṛhapaṭaleṣu *kukkurā[K.kurkurā]

28.10b *rudanti[K.bhavanti] vā yadi vitataṃ *viyat^mukhāḥ[K.divonmukhāḥ]/

28.10c divā taḍid yadi ca pinākidigbhavā

28.10d tadā kṣamā bhavati *samaiva vāriṇā[K.sa,ātovāroṃā]//

28.11a śuka^kapota^vilocana^sannibho

28.11b madhu^nibhaś ca yadā hima^dīdhitiḥ/

28.11c pratiśaśī ca yadā divi rājate

28.11d patati vāri tadā na *cireṇa ca[K.cirād divaḥ]//

28.12a stanitaṃ niśi vidyuto divā

28.12b rudhiranibhā yadi daṇḍavatsthitāḥ/

28.12c pavanaḥ purataś ca śītalo

28.12d yadi salilasya tadā^āgamo bhavet//

28.13a vallīnāṃ gagana^tala^unmukhāḥ pravālāḥ

28.13b snāyante yadi jalapāṃśubhir vihaṅgāḥ/

28.13c sevante yadi ca sarīsṛpās tṛṇāgrāṇy

28.13d āsanno bhavati tadā jalasya pātaḥ/

28.14a mayūra^śuka^cāṣa^cātaka^samāna^varṇā yadā

28.14b japākusuma^paṅkaja^dyuti^muṣaś ca sandhyā^ghanāḥ/

28.14c jalormi^naga^nakra^kacchapa^varāha^mīna^upamāḥ

28.14d prabhūta^puṭasaṃcayā na tu cireṇa yacchanty apaḥ//

28.15a paryanteṣu sudhā^śaśāṅka^dhavalā madhye +añjana^ali^tviṣaḥ

28.15b snigdhā naika^puṭāḥ kṣaraj^jalakaṇāḥ sopāna^vicchedinaḥ/

28.15c māhendrīprabhavāḥ prayānty aparataḥ prāg vā ambupa^āśā^udbhavā

28.15d ye te vārimucas tyajanti na cirād ambhaḥ prabhūtaṃ bhuvi//

28.16ab/ śakracāpa^parigha^pratisūryā rohito +atha taḍitaḥ pariveṣaḥ/

28.16cd/ udgama^astamaye yadi bhānor ādiśet pracuram ambu tadāśu//

28.17a yadi tittira^patra^nibhaṃ gaganaṃ

28.17b muditāḥ pravadanti ca pakṣi^gaṇāḥ/

28.17c udaya^astamaye savitur dyuniśaṃ

28.17d visṛjanti ghanā na cireṇa jalam//

28.18a yady amogha^kiraṇāḥ sahasragor

28.18b astabhūdharakarā iva^ucchritāḥ/

28.18c bhūsamaṃ ca rasate yadā^ambudas

28.18d tan mahad bhavati vṛṣṭi^lakṣaṇaṃ//

28.19ab/ prāvṛṣi śīta^karo bhṛguputrāt saptamarāśigataḥ śubhadṛṣṭaḥ/

28.19cd/ sūryasutān navapañcamago vā saptamagaś ca jalā^āgamanāya//

28.20ab/ prāyo grahāṇām udayāstakāle samāgame maṇḍalasaṃkrame ca/

28.20cd/ pakṣa^kṣaye tīkṣṇakarāyanānte vṛṣṭir gate +arke niyamena cārdrām//

28.21ab/ samāgame patati jalaṃ jñaśukrayor jñajīvayor gurusitayoś ca saṅgame/

28.21cd/ yamārayoḥ pavana^hutāśajaṃ bhayaṃ hy adṛṣṭayor asahitayoś ca sadgrahaiḥ//

28.22ab/ agrataḥ pṛṣṭhato vā^api grahāḥ sūryāvalambinaḥ/

28.22cd/ yadā tadā prakurvanti mahīm ekārṇavām iva//

28.23ab/ [K.omitted] praviśati yadi khadyoto jaladasamīpeṣu rajanīṣu/

28.23cd/ [K.omitted] kedārapūram adhikaṃ varṣati devas tadā na cirāt//

28.24ab/ [K.omitted] varṣaty api raṭati yadā gomāyuś ca pradoṣavelāyām/

28.24cd/ [K.omitted] saptāhaṃ durdinam api tadā payo nātra sandehaḥ//

29 kusumalatādhyāyaḥ

29.01ab/ phala^kusuma^sampravṛddhiṃ vanaspatīnāṃ vilokya vijñeyam/

29.01cd/ sulabhatvaṃ dravyāṇāṃ niṣpattiś ca^api sasyānām//

29.02ab/ śālena kalamaśālī raktāśokena raktaśāliś ca/

29.02cd/ pāṇḍūkaḥ kṣīrikayā nīlāśokena sūkarakaḥ//

29.03ab/ nyagrodhena tu yavakas tinduka^vṛddhyā ca ṣaṣṭiko bhavati/

29.03cd/ aśvatthena jñeyā niṣpattiḥ sarvasasyānām//

29.04ab/ jambūbhis tila^māṣāḥ śirīṣa^vṛddhyā ca kaṅgu^niṣpattiḥ/

29.04cd/ godhūmāś ca madhūkair yava^vṛddhiḥ saptaparṇena//

29.05ab/ atimuktaka^kundābhyāṃ karpāsaṃ sarṣapān vaded aśanaiḥ/

29.05cd/ badarībhiś ca kulatthāṃś *ciravilvena[K.ū.cirabilvena]^ādiśet^mudgān//

29.06ab/ atasī vetasa^puṣpaiḥ palāśa^kusumaiś ca kodravā jñeyāḥ/

29.06cd/ tilakena śaṅkha^mauktika^rajatāny atha ca^iṅgudena *śaṇāḥ[K.śaṇaḥ]//

29.07ab/ kariṇaś ca hastikarṇair ādeśyā vājino +aśvakarṇena/

29.07cd/ gāvaś ca pāṭalābhiḥ kadalībhir aja^āvikaṃ bhavati//

29.08ab/ campaka^kusumaiḥ kanakaṃ vidruma^sampac ca bandhujīvena/

29.08cd/ *kuravaka[K.kuruvaka]^vṛddhyā vajraṃ vaidūryaṃ nandikāvartaiḥ//

29.09ab/ vindyāc ca sindhuvāreṇa mauktikaṃ *kārukāḥ[K.kuṅkumaṃ] kusumbhena/

29.09cd/ raktotpalena rājā mantrī nīlotpalenoktaḥ//

29.10ab/ śreṣṭhī *suvarṇapuṣpāt[K.suvarṇapuṣpaiḥ] padmair viprāḥ purohitāḥ kumudaiḥ/

29.10cd/ saugandhikena balapatir arkeṇa hiraṇya^parivṛddhiḥ//

29.11ab/ āmraiḥ kṣemaṃ bhallātakair bhayaṃ pīlubhis tathā^ārogyam/

29.11cd/ khadira^śamībhyāṃ durbhikṣam arjunaiḥ śobhanā vṛṣṭiḥ//

29.12ab/ picumanda^nāgakusumaiḥ subhikṣam atha mārutaḥ kapitthena/

29.12cd/ niculena^avṛṣṭibhayaṃ vyādhibhayaṃ bhavati kuṭajena//

29.13ab/ dūrvā^kuśa^kusumābhyām ikṣur vahniś ca kovidāreṇa/

29.13cd/ śyāmālatā^abhivṛddhyā bandhakyo vṛddhim āyānti//

29.14a yasmin *kāle[K.deśe] snigdha^niśchidra^patrāḥ

29.14b saṃdṛśyante vṛkṣagulmā latāś ca/

29.14c tasmin vṛṣṭiḥ śobhanā sapradiṣṭā

29.14d rūkṣaiś chidrair alpam ambhaḥ pradiṣṭam//

30 sandhyālakṣaṇādhyāyaḥ

30.01ab/ ardha^astamitān uditāt sūryād aspaṣṭabhaṃ nabho yāvat/

30.01cd/ tāvat sandhyākālaś cihnair etaiḥ phalaṃ ca^asmin//

30.02ab/ mṛga^*śakuni[K.śakuna]^pavana^pariveṣa^paridhi^parigha^abhravṛkṣa^suracāpaiḥ/

30.02cd/ gandharvanagara^ravikara^daṇḍa^rajaḥ snehavarṇaiś ca//

30.03ab/ bhairavam uccair viruvan mṛgo +asakṛd grāma^ghātam ācaṣṭe/

30.03cd/ ravidīpto dakṣiṇato mahāsvanaḥ sainya^ghātakaraḥ//

30.04ab/ apasavye saṃgrāmaḥ savye senā^samāgamaḥ śānte/

30.04cd/ mṛgacakre pavane vā sandhyāyāṃ miśrage vṛṣṭiḥ//

30.05ab/ dīpta^mṛga^aṇḍaja^virutā prāk sandhyā deśa^nāśam ākhyāti/

30.05cd/ dakṣiṇadik^sthair virutā grahaṇāya purasya dīptāsyaiḥ//

30.06ab/ gṛha^taru^toraṇa^mathane sapāṃśu^loṣṭa^utkare +anile prabale/

30.06cd/ bhairavarāve rūkṣe khagapātini ca^aśubhā sandhyā//

30.07ab/ manda^pavana^avaghaṭṭita^calita^palāśa^drumā vipavanā vā/

30.07cd/ madhurasvara^śānta^vihaṅga^mṛga^rutā pūjitā sandhyā//

30.08ab/ sandhyākāle snigdhā daṇḍa^taḍit^matsya^paridhi^pariveṣāḥ/

30.08cd/ surapaticāpa^airāvata^ravikiraṇāś cāśu vṛṣṭikaraḥ//

30.09ab/ vicchinna^viṣama^vidhvasta^vikṛta^kuṭila^apasavya^parivṛttāḥ/

30.09cd/ tanu^hrasva^vikala^kaluṣāś ca vigraha^avṛṣṭidāḥ kiraṇāḥ//

30.10ab/ uddyotinaḥ prasannā ṛjavo dīrghāḥ pradakṣiṇāvartāḥ/

30.10cd/ kiraṇāḥ śivāya jagato vitamaske nabhasi bhānumataḥ//

30.11ab/ śuklāḥ karā dinakṛto diva^ādi^madhya^anta^gāminaḥ snigdhāḥ/

30.11cd/ avyucchinnā ṛjavo vṛṣṭikarās te *tv[K.hy] amoghākhyāḥ//

30.12ab/ kalmāṣa^babhru^kapilā vicitra^māñjiṣṭha^harita^śabalābhāḥ/

30.12cd/ tridiva^anubandhino +avṛṣṭaye +alpabhayadās tu saptāhāt//

30.13ab/ tāmrā balapati^mṛtyuṃ pīta^aruṇa^sannibhāś ca tad^vyasanam/

30.13cd/ haritāḥ paśu^sasya^badhaṃ dhūmasavarṇā gavāṃ nāśam//

30.14ab/ māñjiṣṭābhāḥ śastra^agni^sambhramaṃ babhravaḥ pavana^vṛṣṭim/

30.14cd/ bhasma^sadṛśās tv avṛṣṭiṃ tanubhāvaṃ śabala^kalmāṣāḥ//

30.15a bandhūka^puṣpa^añjana^cūrṇa^sannibhaṃ

30.15b sāndhyaṃ rajo +abhyeti yadā divākaram/

30.15c lokās tadā rogaśatair nipīḍyate

30.15d śuklaṃ rajo loka^vivṛddhi^śāntaye//

30.16ab/ ravikiraṇa^jalada^marutāṃ saṅghāto daṇḍavat sthito daṇḍaḥ/

30.16cd/ sa vidik^sthito nṛpāṇām aśubho dikṣu *dvijādīnām[K's tr. dvijātīnām]//

30.17ab/ śastra^bhaya^ātaṅka^karo dṛṣṭaḥ prāṅ^madhya^sandhiṣu dinasya/

30.17cd/ śuklādyo viprādīn yad abhimukhas tāṃ nihanti diśam//

30.18ab/ dadhisadṛśāgro nīlo bhānu^cchādī kha^madhyago +abhrataruḥ/

30.18cd/ pītacchuritāś ca ghanā ghanamūlā bhūrivṛṣṭikarāḥ//

30.19ab/ anulomage +abhravṛkṣe śamaṃ gate yāyino nṛpasya badhaḥ/

30.19cd/ bālataru^pratirūpiṇi yuvarāja^amātyayor mṛtyuḥ//

30.20ab/ kuvalaya^vaidūrya^ambuja^kiñjalkābhā prabhañjana^unmuktā/

30.20cd/ sandhyā karoti vṛṣṭiṃ ravikiraṇa^udbhāsitā sadyaḥ//

30.21ab/ aśubha^ākṛti^ghana^gandharvanagara^nīhāra^*dhūma^pāṃśuyutā[K.pāṃśudhūmayutā]/

30.21cd/ prāvṛṣi karoty avagraham anyartau śastra^kopakarī//

30.22ab/ śiśirādiṣu varṇāḥ śoṇa^pīta^sita^citra^padma^rudhira^nibhāḥ/

30.22cd/ prakṛtibhavāḥ sandhyāyāṃ svartau śastā vikṛtir anyā//

30.23ab/ āyudhabhṛn nararūpaṃ chinnābhraṃ parabhayāya ravigāmi/

30.23cd/ sita^khapure +arka^ākrānte puralābho bhedane nāśaḥ//

30.24a sita^sitānta^ghana^āvaraṇaṃ raver

30.24b bhavati vṛṣṭikaraṃ yadi savyataḥ/

30.24c yadi ca vīraṇa^gulma^nibhair ghanair

30.24d divasabhartur adīptadig^udbhavaiḥ//

30.25ab/ nṛpa^vipattikaraḥ parighaḥ sitaḥ kṣataja^tulyavapur balakopakṛt/

30.25cd/ kanaka^rūpadharo bala^vṛddhidaḥ savitur udgama^kāla^samutthitaḥ//

30.26a ubhayapārśvagatau paridhī raveḥ

30.26b pracuratoya^*karau[K.kṛtau] vapuṣā^anvitau/

30.26c atha samasta^kakup^paricāriṇaḥ

30.26d paridhayo +asti kaṇo +api na vāriṇaḥ//

30.27ab/ dhvaja^ātapatra^parvata^dvipa^aśva^rūpadhāriṇaḥ/

30.27cd/ jayāya sandhyayor ghanā raṇāya raktasannibhāḥ//

30.28ab/ palāla^dhūma^sañcaya^sthita^upamā balāhakāḥ/

30.28cd/ balāny arūkṣa^mūrtayo vivardhayanti bhūbhṛtām//

30.29ab/ vilambino druma^upamāḥ khara^aruṇa^prakāśinaḥ/

30.29cd/ ghanāḥ śivāya sandhyayoḥ pura^upamāḥ śubhāvahāḥ//

30.30ab/ dīpta^vihaṅga^śivā^mṛga^ghuṣṭā daṇḍa^rajaḥ^parigha^ādiyutā ca/

30.30cd/ pratyaham arkavikārayutā vā deśa^nareśa^subhikṣa^badhāya//

30.31a prācī tatkṣaṇam eva naktam aparā sandhyā tryahād vā phalaṃ

30.31b saptāhāt pariveṣa^reṇu^parighāḥ kurvanti sadyo na cet/

30.31c tadvat sūryakara^indrakārmuka^taḍit^pratyarka^megha^anilās

30.31d tasminn eva dine +aṣṭame +atha vihagāḥ saptāhapākā mṛgāḥ//

30.32a ekaṃ dīptyā yojanaṃ bhāti sandhyā

30.32b vidyudbhāsā ṣaṭ prakāśīkaroti/

30.32c pañca^abdānāṃ garjitaṃ yāti śabdo

30.32d nāstīyattā *ke cid[K.kā cid] ulkānipāte//

30.33a pratyarkasaṃjñaḥ paridhis tu tasya

30.33b *triyojanābhaḥ[K.triyojanā bhā] parighasya pañca/

30.33c ṣaṭpañcadṛśyaṃ pariveṣacakraṃ

30.33d daśa^amareśasya dhanur vibhāti//

31 digdāhalakṣaṇādhyāyaḥ

31.01ab/ dāho diśāṃ rājabhayāya pīto deśasya nāśāya hutāśavarṇaḥ/

31.01cd/ yaś ca^aruṇaḥ syād apasavya^vāyuḥ sasyasya nāśaṃ sa karoti dṛṣṭaḥ//

31.02a yo +atīva dīptyā kurute prakāśaṃ

31.02b chāyām api vyañjayate +arkavad yaḥ/

31.02c rājño mahad vedayate bhayaṃ sa

31.02d śastra^prakopaṃ kṣataja^anurūpaḥ//

31.03a prāk kṣatriyāṇāṃ sanareśvarāṇāṃ

31.03b prāgdakṣiṇe śilpi^kumāra^pīḍā/

31.03c yāmye saha^ugraiḥ puruṣais tu vaiśyā

31.03d dūtāḥ punarbhūpramadāś ca koṇe//

31.04a paścāt tu śūdrāḥ kṛṣi^jīvinaś ca

31.04b caurās turaṅgaiḥ saha vāyudiksthe/

31.04c pīḍāṃ vrajanty uttarataś ca viprāḥ

31.04d *pākhaṇḍino[K.pāṣaṇḍino] vāṇijakāś ca śārvyām//

31.05a nabhaḥ prasannaṃ vimalāni bhāni 31.05b pradakṣiṇaṃ vāti sadāgatiś ca/

31.05c diśāṃ ca dāhaḥ kanaka^avadāto

31.05d hitāya lokasya sapārthivasya//

32 bhūkampalakṣaṇādhyāyaḥ

32.01ab/ kṣitikampam āhur eke bṛhadantarjalanivāsisattva^kṛtam/

32.01cd/ bhūbhāra^khinna^diggaja^viśrāma^samudbhavaṃ ca^anye//

32.02ab/ anilo +anilena nihataḥ kṣitau patan sasvanaṃ karoty *anye[K.eke]/

32.02cd/ ke cit tv adṛṣṭa^kāritam idam anye prāhur ācāryāḥ//

32.03ab/ giribhiḥ purā sapakṣair vasudhā prapatadbhir utpadbhiś ca/

32.03cd/ ākampitā pitāmaham āha^amarasadasi savrīḍam//

32.04ab/ bhagavan nāma mama^etat tvayā kṛtaṃ yad acala^iti tan na tathā/

32.04cd/ kriyate +acalaiś caladbhiḥ śaktāhaṃ nāsya khedasya//

32.05ab/ tasyāḥ *sagadgada^giraṃ[K.sagaḍgadagiraṃ] kiṃ cit sphuritādharaṃ vinatam īṣat/

32.05cd/ sāśruvilocanam ānanam ālokya pitāmahaḥ prāha//

32.06ab/ manyuṃ hara^indra dhātryāḥ kṣipa kuliśaṃ śaila^pakṣa^bhaṅgāya/

32.06cd/ śakraḥ kṛtam ity uktvā mā bhair iti vasumatīm āha//

32.07ab/ kintv anila^dahana^surapati^varuṇāḥ sadasatphala^avabodhārtham/

32.07cd/ prāg dvitricaturbhāgeṣu dinaniśoḥ kampayiṣyanti//

32.08ab/ catvāry āryamṇādyāny ādityaṃ mṛgaśiro +aśvayuk ca^iti/

32.08cd/ maṇḍalam etad vāyavyam asya rūpāṇi saptāhāt//

32.09ab/ dhūma^ākulīkṛta^āśe nabhasi nabhasvān rajaḥ kṣipan bhaumam/

32.09cd/ virujan drumāṃś ca vicarati ravir apaṭu^kara^avabhāsī ca//

32.10ab/ vāyavye bhūkampe sasya^ambu^vana^auṣadhī^kṣayo +abhihitaḥ/

32.10cd/ śvayathu^śvāsa^unmāda^jvara^kāsa^*bhavo[K.bhavā] vaṇik^pīḍā//

32.11ab/ rūpa^āyudha^bhṛd^vaidyā^strī^kavi^gāndharva^paṇya^śilpijanāḥ/

32.11cd/ pīḍyante saurāṣṭraka^kuru^maghadha^daśārṇa^matsyāś ca//

32.12ab/ puṣya^āgneya^viśākhā^bharaṇī^pitrya^aja^bhāgya^saṃjñāni/

32.12cd/ vargo hautabhujo +ayaṃ karoti rūpāṇy atha^etāni//

32.13ab/ tārā^ulkāpāta^āvṛtam ādīptam iva^ambaraṃ sadigdāham/

32.13cd/ vicarati marut^sahāyaḥ saptārciḥ saptadivasāntaḥ//

32.14ab/ āgneye +ambuda^nāśaḥ salilāśaya^saṃkṣayo nṛpati^vairam/

32.14cd/ dadrū^vicarcikā^jvara^visarpikāḥ pāṇḍurogaś ca//

32.15ab/ dīptaujasaḥ pracaṇḍāḥ pīḍyante ca^aśmaka^aṅga^bāhlīkāḥ/

32.15cd/ taṅgaṇa^kaliṅga^vaṅga^*draviḍāḥ[U.draviṇāḥ] *śabarā anekavidhāḥ[K.śabarāś ca naikavidhāḥ]//

32.16ab/ abhijit^śravaṇa^dhaniṣṭhā^prājāpatya^aindra^vaiśva^maitrāṇi/

32.16cd/ surapati^maṇḍalam etad bhavanti *ca^apy asya rūpāṇi[K.ca asya svarūpāṇi]//

32.17ab/ calita^acala^varṣmāṇo gambhīra^virāviṇas *taḍidvantaḥ[K.taḍitvantaḥ]/

32.17cd/ gavala^alikula^ahinibhā visṛjanti payaḥ payovāhāḥ//

32.18ab/ aindraṃ *stuta[K.śruti]^kulajāti^khyāta^avanipāla^gaṇapa^vidhvaṃsi/

32.18cd/ atisāra^galagraha^vadanaroga^kṛc chardikopāya//

32.19ab/ kāśi^yugandhara^paurava^kirāta^kīra^abhisāra^hala^madrāḥ/

32.19cd/ arbuda^*surāṣṭra[K.suvāstu]^mālava^pīḍākaram iṣṭavṛṣṭikaram//

32.20ab/ pauṣṇa^āpya^ārdrā^āśleṣā^mūla^ahirbudhnya^varuṇadevāni/

32.20cd/ maṇḍalam etad vāruṇam asyāpi bhavanti rūpāṇi//

32.21ab/ nīlotpala^ali^bhinna^añjana^tviṣo madhura^rāviṇo bahulāḥ/

32.21cd/ taḍid^udbhāsita^dehā *dhārā^aṅkura[K.dhārāṅkuśa]varṣiṇo jaladāḥ//

32.22ab/ vāruṇam arṇava^sarid^āśrita^ghnam ativṛṣṭidaṃ vigata^vairam/

32.22cd/ gonarda^cedi^kukurān kirāta^vaidehakān hanti//

32.23ab/ ṣaḍbhir māsaiḥ kampo dvābhyāṃ pākaṃ ca yāti nirghātaḥ/

32.23cd/ anyān apy utpātān jagur anye maṇḍalair etaiḥ//

[K.3verses inserted

K.32.24ab/ ulkā hariś candrapuraṃ rajaś ca nirghātabhūkampakakuppradāhāḥ/

K.32.24cd/ vāto +aticaṇḍo grahaṇaṃ ravīndvor nakṣatratārāgaṇavaikṛtāni//

K.32.25ab/ vyabhre vṛṣṭir vaikṛtaṃ vātavṛṣṭir dhūmo +anagner visphuliṅgārciṣo vā/

K.32.25cd/ vanyaṃ sattvaṃ grāmamadhye viśedvā rātrāvaindraṃ kārmukaṃ dṛśyate vā//

K.32.26ab/ sandhyāvikārāḥ pariveṣakhaṇḍā nadyaḥ pratīpā divi tūryanādāḥ/

K.32.26ab/ anyac ca yatsyāt prakṛteḥ pratīpaṃ tanmaṇḍalair eva phalaṃ nigādyam//]

32.24ab/ hanty aindro vāyavyaṃ vāyuś ca^apy aindram evam anyonyam/

32.24cd/ vāruṇa^hautabhujāv api velā^nakṣatrajāḥ kampāḥ//

32.25ab/ prathita^nareśvara^maraṇa^vyasanāny āgneya^vāyumaṇḍalayoḥ/

32.25cd/ kṣudbhaya^maraka^avṛṣṭibhir upatāpyante janāś ca api//

32.26ab/ vāruṇa^paurandarayoḥ subhikṣa^śivavṛṣṭi^hārdayo loke/

32.26cd/ gāvo +atibhūri^payaso nivṛtta^vairāś ca bhūpālāḥ//

32.27ab/ pakṣaiś caturbhir anilas tribhir agnir devarāṭ ca saptāhāt/

32.27cd/ sadyaḥ phalati ca varuṇo yeṣu na kālo +adbhuteṣu^uktaḥ//

32.28ab/ calayati pavanaḥ śatadvayaṃ śatam analo daśayojana^anvitam/

32.28cd/ salilapatir aśītisaṃyutaṃ kuliśadharo +abhyadhikaṃ ca *ṣaṣṭitaḥ[K.ṣaṣṭikam]//

32.29ab/ tricatruthasaptamadine māse pakṣe tathā tripakṣe ce/

32.29cd/ yadi bhavati bhūmikampaḥ pradhāna^nṛpa^nāśano bhavati//

33 ulkālakṣaṇādhyāyaḥ

33.01ab/ divi bhukta^śubhaphalānāṃ patatāṃ rūpāṇi yāni tāny ulkāḥ/

33.01cd/ dhiṣṇyā^ulkā^aśani^vidyut^tārā iti pañcadhā bhinnāḥ//

33.02ab/ ulkā pakṣeṇa phalaṃ tadvad dhiṣṇyā^aśanis tribhiḥ pakṣaiḥ/

33.02cd/ vidyud ahobhiḥ ṣaḍbhiḥ tadvat tārā vipācayati//

33.03ab/ tārā phala^pāda^karī phalārdhadātrī prakīrtitā dhiṣṇyā/

33.03cd/ tisraḥ sampūrṇa^phalā vidyud atha^ulkā^aśaniś ca^iti//

33.04ab/ aśaniḥ svanena mahatā nṛ^gaja^aśva^mṛga^aśma^veśma^taru^paśuṣu/

33.04cd/ nipatati vidārayantī dharātalaṃ cakra^saṃsthānā//

33.05ab/ vidyut sattvatrāsaṃ janayantī taṭataṭasvanā sahasā/

33.05cd/ kutilaviśālā nipatati jīva^indhanarāśiṣu jvalitā//

33.06ab/ dhiṣṇyā kṛśālpapucchā dhanūṃṣi daśa dṛśyate +antarābhyadhikam/

33.06cd/ jvalitāṅgāranikāśā dvau hastau sā pramāṇena//

33.07ab/ tārā hastaṃ dīrghā śuklā tāmra^abja^tantu^rūpā vā/

33.07cd/ tiryag adhaś ca^ūrdhvaṃ vā yāti viyaty uhyamānā^iva//

33.08ab/ ulkā śirasi viśālā nipatantī vardhate pratanu^pucchā//

33.08cd/ dīrghā *ca bhavati[K.bhavati ca] puruṣaṃ bhedā bahavo bhavaty asyāḥ//

33.09ab/ preta^praharaṇa^khara^karabha^nakra^kapi^daṃṣṭri^lāṅgala^mṛgābhāḥ/ 33.09cd/ godhā^ahi^dhūma^rūpāḥ pāpā yā ca^ubhayaśiraskā//

33.10ab/ dhvaja^jhaṣa^*giri^kari[K.karigiri]^kamala^indu^turaga^santapta^rajata^haṃsābhāḥ/

33.10cd/ *śrīvṛkṣa[K.śrīvatsa, K's tr. śrīvṛkṣa]^vajra^śaṅkha^svastika^rūpāḥ śiva^subhikṣāḥ//

33.11ab/ ambara^madhyād bahvyo nipatantyo rāja^rāṣṭra^nāśāya/

33.11cd/ bambhramatī gagana^upari vibhramam ākhyāti lokasya//

33.12ab/ saṃspṛśatī candrārkau tadvisṛtā vā sabhūprakampā ca/

33.12cd/ paracakra^āgama^nṛpa^bhaya^durbhikṣa^avṛṣṭi^bhaya^jananī//

33.13ab/ paura^itaraghnam ulkā^apasavya^karaṇaṃ divākara^himāṃśavoḥ/

33.13cd/ ulkā śubhadā purato divākara^viniḥsṛtā yātuḥ//

33.14ab/ śuklā raktā pītā kṛṣṇā ca^ulkā dvija^ādivarṇaghnī/

33.14cd/ kramaśaś caitān hanyur mūrdha^uraḥ^pārśva^puccha^sthāḥ//

33.15ab/ uttaradig^ādi^patitā viprādīnām aniṣṭadā rūkṣā/

33.15cd/ ṛjvī snigdha^akhaṇḍā nīca^upagatā ca tad^vṛddhyai//

33.16ab/ *śyāva^aruṇa[K.śyāmā vāruṇa]^nīla^asṛg^dahana^asita^bhasma^sannibhā rūkṣā/

33.16cd/ sandhyā^dina^jā vakrā dalitā ca para^āgama^bhayāya//

33.17ab/ nakṣatra^graha^*ghātais[K.ghāte] tadbhaktīnāṃ kṣayāya nirdiṣṭā/

33.17cd/ udaye ghnatī ravīndū paura^itara^mṛtyave +aste vā//

33.18ab/ bhāgya^āditya^dhaniṣṭhā^mūleṣu^ulkā^hateṣu yuvatīnām/

33.18cd/ vipra^kṣatriya^pīḍā puṣya^anila^viṣṇudeveṣu//

33.19ab/ dhruva^saumyeṣu nṛpāṇām ugreṣu sadāruṇeṣu caurāṇām/

33.19cd/ kṣipreṣu kalāviduṣāṃ pīḍā sādhāraṇe ca hate//

33.20ab/ kurvanty etāḥ patitā devapratimāsu rāja^rāṣṭra^bhayam/

33.20cd/ śakropari nṛpatīnāṃ gṛheṣu tatsvāmināṃ pīḍām//

33.21ab/ āśā^graha^upaghāte taddeśyānāṃ khale kṛṣiratānām/

33.21cd/ caityatarau sampatitā satkṛta^pīḍāṃ karoty ulkā//

33.22ab/ dvāri purasya purakṣayam atha^indrakīle janakṣayo +abhihitaḥ/

33.22cd/ brahma^āyatane viprān vinihanyād gomino goṣṭhe//

33.23ab/ kṣveḍā^āsphoṭita^vādita^gīta^utkuṣṭa^svanā bhavanti yadā/

33.23cd/ ulkā^nipāta^samaye bhayāya rāṣṭrasya sanṛpasya//

33.24a yasyāś ciraṃ tiṣṭhati khe +anuṣaṅgo

33.24b daṇḍākṛtiḥ sā nṛpater bhayāya/

33.24c yā ca^uhyate tantudhṛtā^iva khasthā

33.24d yā vā mahendra^dhvaja^tulya^rūpā//

33.25ab/ śreṣṭhinaḥ pratīpagā tiryagā *nṛpāṅganānām[K.nṛpāṅganāḥ]/

33.25cd/ hanty adhomukhī nṛpān brāhmaṇān atha^ūrdhvagā//

33.26ab/ *barhi[K.varhi]^puccha^rūpiṇī loka^saṃkṣaya^āvahā/

33.26cd/ sarpavat *prasarpatī[K.prasarpiṇī] yoṣitām aniṣṭadā//

33.27ab/ hanti maṇḍalā puraṃ chatravat purohitam/

33.27cd/ vaṃśa^gulmavat sthitā rāṣṭra^doṣa^kāriṇī//

33.28ab/ vyāla^sūkara^upamā visphuliṅga^mālinī/

33.28cd/ khaṇḍaśo +atha vā gatā sasvanā ca pāpadā//

33.29ab/ surapaticāpa^pratimā rājyaṃ nabhasi vilīnā jaladān hanti/

33.29cd/ pavana^vilomā kuṭilaṃ yātā na bhavati śastā vinivṛttā vā//

33.30ab/ abhibhavati yataḥ puraṃ balaṃ vā bhavati bhayaṃ tata eva pārthivasya/

33.30cd/ nipatati ca yayā diśā pradīptā jayati ripūn acirāt tayā prayātaḥ//

34 pariveṣalakṣaṇādhyāyaḥ

34.01ab/ sammūrcchitā ravīndvoḥ kiraṇāḥ pavanena maṇḍalībhūtāḥ/

34.01cd/ nānāvarṇa^ākṛtayas tanv abhre vyomni pariveṣāḥ//

34.02ab/ te rakta^nīla^pāṇḍura^kāpota^abhrābha^śabala^*harita[K.hari]^śuklāḥ/

34.02cd/ indra^yama^varuṇa^nirṛti^śvasana^īśa^pitāmaha^*ambu[K.agni]kṛtāḥ//

34.03ab/ dhanadaḥ karoti mecakam anyonya^guṇa^āśrayeṇa ca^apy anye/

34.03cd/ pravilīyate muhurmuhur alpaphalaḥ so +api vāyukṛtaḥ//

34.04ab/ cāṣa^śikhi^rajata^taila^kṣīra^jalābhaḥ svakāla^sambhūtaḥ/

34.04cd/ avikala^vṛttaḥ snigdhaḥ pariveṣaḥ śiva^subhikṣa^karaḥ//

34.05ab/ sakala^gagana^anucārī naikābhaḥ kṣataja^sannibho rūkṣaḥ/

34.05cd/ asakala^śakaṭa^śarāsana^śṛṅgāṭakavat sthitaḥ pāpaḥ//

34.06ab/ śikhi^gala^same +ativarṣṇe bahuvarṇe nṛpa^vadho bhayaṃ dhūmre/

34.06cd/ haricāpa^nibhe yuddhāny aśokakusuma^prabhe ca^api//

34.07ab/ varṇena^ekena yadā bahulaḥ snigdhaḥ kṣura^abhraka^ākīrṇaḥ/

34.07cd/ sva^ṛtau sadyo varṣaṃ karoti pītaś ca dīptārkaḥ//

34.08ab/ dīpta^*mṛga^vihaṅga[K.vihaṅgamṛga]^rutaḥ kaluṣaḥ sandhyā^traya^utthito +atimahān/

34.08cd/ bhayakṛt taḍid^ulkā^ādyair hato nṛpaṃ hanti śastreṇa//

34.09ab/ pratidinam arka^himāṃśvor aharniśaṃ raktayor narendra^vadhaḥ/

34.09cd/ pariviṣṭayor abhīkṣaṇaṃ lagna^*astamaya[K.astanabhaḥ]sthayos tadvat//

34.10ab/ senāpater bhayakaro dvimaṇḍalo na^atiśastra^kopakaraḥ/

34.10cd/ triprabhṛti śastra^kopaṃ yuvarāja^bhayaṃ nagararodham//

34.11ab/ vṛṣṭis tryaheṇa māsena vigraho vā grahendubhanirodhe/

34.11cd/ horājanmādhipayor janma^ṛkṣe vāṃ *+aśubho[K.vāśubho ū.ca aśubho] rājñaḥ//

34.12ab/ pariveṣamaṇḍalagato ravitanayaḥ kṣudradhānya^nāśa^karaḥ/

34.12cd/ janayati ca vāta^vṛṣṭiṃ sthāvara^kṛṣikṛn nihantā ca//

34.13ab/ bhaume kumāra^balapati^sainyānāṃ vidravo +agniśastra^bhayam/

34.13cd/ jīve pariveṣagate purohita^amātya^nṛpa^pīḍā//

34.14ab/ mantri^sthāvara^lekhaka^parivṛddhiś candraje suvṛṣṭiś ca/

34.14cd/ śukre yāyi^kṣatriya^*rājñī[K.rājñāṃ]pīḍā priyaṃ cānnam//

34.15ab/ kṣud^anala^mṛtyu^narādhipa^śastrebhyo jāyate bhayaṃ ketau/

34.15cd/ pariviṣṭe garbha^bhayaṃ rāhau vyādhir nṛpa^bhayaṃ ca//

34.16ab/ yuddhāni vijānīyāt pariveṣa^abhyantare dvayor grahayoḥ/

34.16cd/ divasakṛtaḥ śaśino vā kṣud^avṛṣṭi^bhayaṃ triṣu proktam//

34.17ab/ yāti caturṣu narendraḥ sa^amātya^purohito vaśaṃ mṛtyoḥ/

34.17cd/ pralayam iva viddhi jagataḥ pañcādiṣu maṇḍalastheṣu//

34.18ab/ tārāgrahasya kuryāt pṛthag eva samutthito narendra^vadham/

34.18cd/ nakṣatrāṇām atha vā yadi ketor na^udayo bhavati//

34.19ab/ vipra^kṣatriya^viṭ^śūdrahā bhavet pratipad^ādiṣu kramaśaḥ/

34.19cd/ śreṇī^pura^kośānāṃ pañcamy^ādiṣv aśubhakārī//

34.20ab/ yuvarājasya^aṣṭamyāṃ paratas triṣu pārthivasya doṣakaraḥ//

34.20cd/ pura^rodho dvādaśyāṃ sainya^kṣobhas trayodaśyām//

34.21ab/ narapatipatnī^pīḍāṃ pariveṣo +abhyutthitaś caturdaśyām/

34.21cd/ kuryāt tu pañcadaśyāṃ pīḍāṃ manujādhipasya^eva//

34.22ab/ nāgarakāṇām abhyantara^sthitā yāyināṃ ca bāhyasthā/

34.22cd/ pariveṣa^madhya^rekhā vijñeyā^ākrandasārāṇām//

34.23ab/ raktaḥ śyāmo rūkṣaś ca bhavati yeṣāṃ parājayas teṣām/ 34.23cd/ snigdhaḥ śveto dyutimān yeṣāṃ bhāgo jayas teṣām//

35 indrāyuddhalakṣaṇādhyāyaḥ

35.01ab/ sūryasya vividhavarṇāḥ pavanena vighaṭṭitāḥ karāḥ sa^abhre/

35.01cd/ viyati dhanuḥ^saṃsthānā ye dṛśyante tad indradhanuḥ//

35.02ab/ ke cid anantakula^uraga^niḥśvāsa^udbhūtam āhur ācāryāḥ/

35.02cd/ tad yāyināṃ nṛpāṇām abhimukham ajaya^āvahaṃ bhavati//

35.03ab/ acchinnam avani^gāḍhaṃ dyutimat snigdhaṃ ghanaṃ vividhavarṇam/

35.03cd/ dvir uditam anulomaṃ ca praśastam ambhaḥ prayacchati ca//

35.04ab/ vidig^udbhūtaṃ dik^svāmi^nāśanaṃ vyabhrajaṃ maraka^kāri/

35.04cd/ pāṭala^pītaka^nīlaiḥ śastra^agni^kṣut^kṛtā doṣāḥ//

35.05ab/ jalamadhye +anāvṛṣṭir bhuvi sasya^vadhas tarau sthite vyādhiḥ/

35.05cd/ *vālmīke[K.valmīke] śastra^bhayaṃ niśi saciva^vadhāya dhanur aindram//

35.06ab/ vṛṣṭiṃ karoty avṛṣṭyāṃ vṛṣṭiṃ vṛṣṭyāṃ nivārayaty aindryām/

35.06cd/ paścāt sadaiva vṛṣṭiṃ kuliśabhṛtaś cāpam ācaṣṭe//

35.07a cāpaṃ maghonaḥ kurute niśāyām

35.07b ākhaṇḍalāyāṃ diśi bhūpapīḍām/

35.07c yāmya^apara^udak^prabhavaṃ nihanyāt

35.07d senāpatiṃ nāyaka^mantriṇau ca//

35.08ab/ niśi suracāpaṃ sita^varṇādyaṃ janayati pīḍāṃ dvija^pūrvāṇām/

35.08cd/ bhavati ca yasyāṃ diśi tad deśyaṃ narapati^mukhyaṃ nacirād dhanyāt//

36 gandharvanagaralakṣaṇādhyāyaḥ

36.01ab/ udag^ādi purohita^nṛpa^balapati^yuvarāja^doṣadaṃ khapuram/

36.01cd/ sita^rakta^pīta^kṛṣṇaṃ vipra^ādīnām abhāvāya//

36.02ab/ nāgara^nṛpati^jaya^āvaham udag^vidiksthaṃ vivarṇa^nāśāya/

36.02cd/ śānta^āśāyāṃ dṛṣṭaṃ satoraṇaṃ nṛpati^vijayāya//

36.03ab/ sarvadig^utthaṃ satatothitaṃ ca bhayadaṃ narendra^rāṣṭrāṇām/

36.03cd/ caura^aṭavikān hanyād dhūma^anala^śakracāpa^ābham//

36.04ab/ gandharvanagaram utthitam āpāṇḍuram aśanipāta^vāta^karam/

36.04cd/ dīpte narendra^mṛtyur vāme +aribhayaṃ jayaḥ savye//

36.05ab/ anekavarṇa^ākṛti khe prakāśate puraṃ patākā^dhvaja^toraṇa^anvitam/

36.05cd/ yadā tadā nāga^manuṣya^vājināṃ pibaty asṛg bhūri raṇe vasundharā//

37 pratisūryalakṣaṇādhyāyaḥ

37.01ab/ pratisūryakaḥ praśasto divasakṛd^ṛtu^varṇa^saprabhaḥ snigdhaḥ/

37.01cd/ vaidūrya^nibhaḥ svacchaḥ śuklaś ca kṣema^saubhikṣaḥ//

37.02ab/ pīto vyādhiṃ janayaty aśokarūpaś ca śastra^kopāya/

37.02cd/ pratisūryāṇāṃ mālā dasyu^bhaya^ātaṅka^nṛpa^hantrī//

37.03ab/ divasakṛtaḥ pratisūryo jalakṛd^udag^dakṣiṇe sthito +anilakṛt/

37.03cd/ ubhayasthaḥ salilabhayaṃ nṛpam upari nihanty adho janahā//

[K.chap. 38 rajolakṣaṇam inserted

K.38.01ab/ kathayanti pārthivavadhaṃ rajasā ghana^timira^sañcaya^nibhena/

K.38.01cd/ avibhāvyamāna^giri^pura^taravaḥ sarvā diśaś channāḥ//

K.38.02ab/ yasyām diśi dhūmacayaḥ prāk prabhavati nāśameti vā yasyām/

K.38.02cd/ āgacchati saptāhāt tatra eva bhayaṃ na sandehaḥ//

K.38.03ab/ śvete rajoghanaughe pīḍā syān mantrijanapadānāṃ ca/

K.38.03cd/ nacirāt prakopam upayāti śastram atisaṅkulā siddhiḥ//

K.38.04ab/ arkodaye vijṛmbhati yadi dinam ekaṃ dinadvayaṃ vā^api/

K.38.04cd/ sthagayann iva gagana^talaṃ bhayam atyugraṃ nivedayati//

K.38.05ab/ anavaratasañcayavahaṃ rajanīm ekāṃ pradhānanṛpa^hantṛ/

K.38.05cd/ kṣemāya ca śeṣāṇāṃ vicakṣaṇānāṃ narendrāṇām//

K.38.06ab/ rajanīdvayaṃ visarpati yasmin rāṣṭre rajoghanaṃ bahulam/

K.38.06cd/ paracakrasya āgamanaṃ tasminn api sanniboddhavyam//

K.38.07ab/ nipatati rajanītritayaṃ catuṣkam apy annarasavināśāya/

K.38.07cd/ rājñāṃ sainyakṣobho rajasi bhavet pañcarātrabhave//

K.38.08ab/ ketvādyudayavimuktaṃ yadā rajo bhavati tīvrabhayadāyi/

K.38.08cd/ śiśirād anyatrartau phalam avikalam āhu ācāryāḥ//]

38 nirghātalakṣaṇādhyāyaḥ

38.01ab/ pavanaḥ pavana^abhihato gaganād avanau yadā samāpatati/

38.01cd/ bhavati tadā nirghātaḥ sa ca pāpo dīpta^vihaga^rutaḥ//

38.02ab/ arka^udaye +adhikaraṇika^nṛpa^dhani^yodha^aṅganā^vaṇig^veśyāḥ/

38.02cd/ āpraharāṃśe +aja^āvikam upahanyāt^śūdrapaurāṃś ca//

38.03ab/ āmadhya^ahnād rāja^upasevino brāhmaṇāṃś ca pīḍayati/

38.03cd/ vaiśya^jaladāṃs tṛtīye caurān prahare caturthe tu//

38.04ab/ astaṃ yāte nīcān prathame yāme nihanti sasyāni/

38.04cd/ rātrau dvitīya^yāme piśāca^saṅghān nipīḍayati//

38.05ab/ turaga^kariṇas tṛtīye vinihanyād yāyinaś caturthe ca/

38.05cd/ bhairava^jarjaraśabdo yāti yatas tāṃ diśaṃ hanti//

39 sasyajātakādhyāyaḥ

39.01ab/ vṛścika^vṛṣa^praveśe bhānor ye bādarāyaṇena^uktāḥ/

39.01cd/ grīṣma^śarat^sasyānāṃ sad^asad^yogāḥ kṛtās ta ime//

39.02ab/ bhānor alipraveśe kendrais tasmāt^śubhagraha^ākrāntaiḥ/

39.02cd/ balavadbhiḥ saumyair vā *nirīkṣite[K.nirīkṣitair] graiṣmika^vivṛddhiḥ//

39.03ab/ aṣṭamarāśigate +arke guruśaśinoḥ kumbha^siṃha^*saṃsthitayoḥ[K.sthitayoḥ]/

39.03cd/ siṃha^ghaṭa^saṃsthayor vā niṣpattir grīṣma^sasyasya//

39.04ab/ arkāt site dvitīye budhe +atha vā yugapad eva vā sthitayoḥ/

39.04cd/ vyayagatayor api tadvan niṣpattir atīva gurudṛṣṭyā//

39.05ab/ śubhamadhye +alini sūryād guruśaśinoḥ saptame parā sampat/

39.05cd/ aly^ādisthe savitari gurau dvitīye +ardhaniṣpattiḥ//

39.06ab/ lābha^hibuka^artha^yuktaiḥ sūryād aligāt sita^indu^śaśiputraiḥ/

39.06cd/ sasyasya parā sampat karmaṇi jīve gavāṃ ca^agryā//

39.07ab/ kumbhe gurur gavi śaśī sūryo +alimukhe kuja^arkajau makare/

39.07cd/ niṣpattir asti mahatī paścāt paracakra^bhaya^rogam//

39.08ab/ madhye pāpagrahayoḥ sūryaḥ sasyaṃ vināśayaty aligaḥ/

39.08cd/ pāpaḥ saptamarāśau jātaṃ jātaṃ vināśayati//

39.09ab/ arthasthāne krūraḥ saumyair anirīkṣitaḥ prathamajātam/

39.09cd/ sasyaṃ nihanti paścād uptaṃ niṣpādayed vyaktam//

39.10ab/ jāmitra^kendra^saṃsthau krūrau sūryasya vṛścika^sthasya/

39.10cd/ sasya^vipattiṃ kurutaḥ saumyair dṛṣṭau na sarvatra//

39.11ab/ vṛścika^saṃsthād arkāt saptama^ṣaṣṭha^upagau yadā krūrau/

39.11cd/ bhavati tadā niṣpattiḥ sasyānām argha^parihāniḥ//

39.12ab/ vidhinā^anena^eva ravir vṛṣa^praveśe śarat^samutthānām/

39.12cd/ vijñeyaḥ sasyānāṃ nāśāya śivāya vā tajjñaiḥ//

39.13ab/ triṣu meṣa^ādiṣu sūryaḥ saumyayuto vīkṣito +api vā vicaran/

39.13cd/ *graiṣmika[K.graṣmika]dhānyaṃ kurute *samargham[K.samartham] abhaya^upayogyaṃ ca//

39.14ab/ kārmuka^mṛga^ghaṭa^saṃsthaḥ *śārada^sasyasya[K.śāradasya] tadvad eva raviḥ/

39.14cd/ saṃgrahakāle jñeyo viparyayaḥ krūradṛg^*yogāt[K.yāgāt]//

40 dravyaniścayādhyāyaḥ

40.01ab/ ye yeṣāṃ dravyāṇām adhipatayo rāśayaḥ samuddiṣṭāḥ/

40.01cd/ munibhiḥ śubhāśubhārthaṃ tān āgamataḥ pravakṣyāmi//

40.02ab/ vastra^āvika^kutupānāṃ masūra^godhūma^rālaka^yavānām/

40.02cd/ sthala^sambhava^oṣadhīnāṃ kanakasya ca kīrtito meṣaḥ//

40.03ab/ gavi vastra^kusuma^godhūma^śāli^yava^mahiṣa^surabhitanayāḥ syuḥ/

40.03cd/ mithune +api dhānya^śārada^vallī^śālūka^kārpāsāḥ//

40.04ab/ karkiṇi kodrava^kadalī^dūrvā^phala^kanda^patra^cocāni/

40.04cd/ siṃhe tuṣadhānya^rasāḥ siṃha^ādīnāṃ tvacaḥ saguḍāḥ//

40.05ab/ ṣaṣṭhe +atasī^kalāyāḥ kulattha^godhūma^mudga^niṣpāvāḥ/

40.05cd/ saptamarāśau māṣā *yava^godhūmāḥ sasarṣapāś ca^eva[K.godhūmāḥ sarṣapāḥ sayavāḥ]//

40.06ab/ aṣṭamarāśāv ikṣuḥ saikyaṃ lohāny aja^āvikaṃ ca^api/

40.06cd/ navame tu turaga^lavaṇa^ambara^astra^tila^dhānya^mūlāni//

40.07ab/ makare taru^gulma^ādyaṃ saikya^ikṣu^suvarṇa^kṛṣṇalohāni/

40.07cd/ kumbhe salilaja^phala^kusuma^ratna^citrāṇi rūpāṇi//

40.08ab/ mīne kapāla^sambhava^ratnāny ambu^udbhavāni vajrāṇi/

40.08cd/ snehāś ca naikarūpā vyākhyātā matsyajātaṃ ca//

40.09ab/ rāśeś catur^daśa^artha^aya^sapta^nava^pañcamasthito jīvaḥ/

40.09cd/ dvy^ekādaśa^daśa^pañca^aṣṭameṣu śaśijaś ca vṛddhikaraḥ//

40.10ab/ ṣaṭ^saptamago hāniṃ vṛddhiṃ śukraḥ karoti śeṣeṣu/

40.10cd/ upacaya^saṃsthāḥ krūrāḥ śubhadāḥ śeṣeṣu hānikarāḥ//

40.11ab/ rāśer yasya krūrāḥ pīḍāsthāneṣu saṃsthitā balinaḥ/

40.11cd/ tatprokta^dravyāṇāṃ mahārghatā durlabhatvaṃ ca//

40.12ab/ iṣṭasthāne saumyā balino yeṣāṃ bhavanti rāśīnām/

40.12cd/ taddravyāṇāṃ vṛddhiḥ *sāmarghyaṃ vallabhatvaṃ ca[K.sāmarthayamadurlabhatvaṃ ca]//

40.13ab/ gocara^pīḍāyām api rāśir balibhiḥ śubhagrahair dṛṣṭaḥ/

40.13cd/ pīḍāṃ na karoti tathā krūrair evaṃ viparyāsaḥ//

41 arghakāṇḍādhyāyaḥ

41.01ab/ ativṛṣṭy^ulkā^daṇḍān pariveṣa^grahaṇa^paridhi^pūrvāṃś ca/

41.01cd/ dṛṣṭvā^amāvāsyāyām utpātān *paurṇamāsyāṃ[K.pūrṇamāsyāṃ] ca//

41.02ab/ brūyād arghaviśeṣān pratimāsaṃ rāśiṣu kramāt sūrye/

41.02cd/ anyatithāv utpātā ye te ḍamarārtaye rājñām//

41.03ab/ meṣa^upagate sūrye grīṣmaja^dhānyasya saṃgrahaṃ *kṛtvā[K.kuryāt]/

41.03cd/ vana^mūla^phalasya vṛṣe caturthamāse tayor lābhaḥ//

41.04ab/ mithunasthe sarvarasān dhānyāni ca saṃgrahaṃ samupanīya/

41.04cd/ ṣaṣṭhe māse vipulaṃ *vikretā[K.vikrīṇan] prāpnuyāl lābham//

41.05ab/ karkiṇy arke madhu^gandha^taila^ghṛta^phāṇitāni vinidhāya/

41.05cd/ dviguṇā dvitīyamāse labdhir hīna^adhike chedaḥ//

41.06ab/ siṃhe suvarṇa^maṇi^carma^varma^śastrāṇi mauktikaṃ rajatam/

41.06cd/ pañcamamāse labdhir vikretur ato +anyathā chedaḥ//

41.07ab/ kanyāgate dinakare cāmara^khara^karabha^vājināṃ kretā/

41.07cd/ ṣaṣṭhe māse dviguṇaṃ lābham avāpnoti vikrīṇan//

41.08ab/ taulini tāntava^bhāṇḍaṃ maṇi^kambala^kāca^pītakusumāni/

41.08cd/ ādadyād dhānyāni ca *varṣārdhād[K.ṣaṇmāsād] dviguṇitā vṛddhiḥ//

41.09ab/ vṛścika^saṃsthe savitari phala^kandaka^mūla^vividha^ratnāni/

41.09cd/ varṣadvayam uṣitāni dviguṇaṃ lābhaṃ prayacchanti//

41.10ab/ cāpagate gṛhṇīyāt *kuṅkuma[K.kuṅkama]^śaṅkha^pravāla^kācāni/

41.10cd/ muktāphalāni ca tato varṣārdhād dviguṇatāṃ yānti//

41.11ab/ *mṛga^ghaṭa^saṃsthe savitari gṛhṇīyāl[K.mṛgadhaṭage gṛhṇīyād divākare] lohabhāṇḍa^dhānyāni/

41.11cd/ sthitvā māsaṃ dadyāl lābhārthī dviguṇam āpnoti//

41.12ab/ savitari jhaṣam upayāte mūla^phalaṃ kanda^bhāṇḍa^ratnāni/

41.12cd/ saṃsthāpya vatsarārdhaṃ lābhakam iṣṭaṃ samāpnoti//

41.13ab/ rāśau rāśau yasmin śiśiramayūkhaḥ sahasrakiraṇo vā/

41.13cd/ yukto +adhimitradṛṣṭas tatra^ayaṃ lābhako diṣṭaḥ//

41.14a savitṛ^sahitaḥ sampūrṇo vā śubhair yutavīkṣitaḥ

41.14b śiśirakiraṇaḥ sadyo +arghasya pravṛddhikaraḥ smṛtaḥ/

41.14c aśubhasahitaḥ sandṛṣṭo vā hinasty atha vā raviḥ

41.14d pratigṛhagatān bhāvān buddhvā vadet sadasatphalam//

42 indradhvajasampadadhyāyaḥ

42.01ab/ brahmāṇam ūcur amarā bhagavan śaktāḥ sma nāsurān samare/

42.01cd/ pratiyodhayitum atas tvāṃ śaraṇyaśaraṇaṃ samupayātāḥ//

42.02ab/ devān uvāca bhagavān kṣīrode keśavaḥ sa vaḥ ketum/

42.02cd/ yaṃ dāsyati taṃ dṛṣṭvā na^ājau sthāsyanti vo daityāḥ//

42.03ab/ labdhavarāḥ kṣīrodaṃ gatvā te tuṣṭuvuḥ surāḥ sa^indrāḥ/

42.03cd/ śrīvatsa^aṅkaṃ kaustubha^maṇi^kirana^udbhāsita^uraskam//

42.04ab/ śrīpatim acintyam asamaṃ *samaṃ tataḥ[K.samantataḥ] sarvadehināṃ sūkṣmam/

42.04cd/ paramātmānam anādiṃ viṣṇum avijñāta^paryantam//

42.05ab/ taiḥ saṃstutaḥ sa devas tutoṣa nārāyaṇo dadau caiṣām/

42.05cd/ dhvajam asura^sura^vadhū^mukha^kamala^vana^tuṣāra^tīkṣṇāṃśum//

42.06ab/ taṃ viṣṇu^tejo^bhavam aṣṭacakre rathe sthitaṃ bhāsvati ratnacitre/

42.06cd/ dedīpyamānaṃ śaradi^iva sūryaṃ dhvajaṃ samāsādya mumoda śakraḥ//

42.07ab/ sa kiṅkiṇī^jāla^*pariṣkṛtena[K.pariskṛtena] srak^chatra^ghaṇṭā^piṭakā^anvitena/

42.07cd/ samucchritena^amararāḍ^dhvajena ninye vināśaṃ samare +arisainyam//

42.08ab/ uparicarasya^amarapo vasor dadau cedipasya veṇumayīm/

42.08cd/ yaṣṭiṃ tāṃ sa narendro vidhivat sampūjayām āsa//

42.09ab/ prīto mahena *maghavā[K.maghavān] prāha^evaṃ ye nṛpāḥ kariṣyanti/

42.09cd/ vasuvad^vasumantas te bhuvi siddhājñā bhaviṣyanti//

42.10ab/ muditāḥ prajāś ca teṣāṃ bhayaroga^vivarjitāḥ prabhūtānnāḥ/

42.10cd/ dhvaja^eva ca^abhidhāsyati jagati nimittaiḥ phalaṃ sadasat//

42.11ab/ pūjā tasya narendrair bala^vṛddhi^jaya^arthibhir yathā pūrvam/

42.11cd/ śakrājñayā prayuktā tām āgamataḥ pravakṣyāmi//

42.12ab/ tasya vidhānaṃ śubha^karaṇa^divasa^nakṣatra^maṅgala^muhūrtaiḥ/

42.12cd/ prāsthānikair vanam iyād daivajñaḥ sūtradhāraś ca//

42.13ab/ udyāna^devatālaya^pitṛvana^valmīka^mārga^citijātāḥ/

42.13cd/ kubja^ūrdhvaśuṣka^kaṇṭaki^vallī^vandāka^yuktāś ca//

42.14ab/ bahu^vihagālaya^koṭara^pavana^anala^pīḍitāś ca ye taravaḥ/

42.14cd/ ye ca syuḥ strīsaṃjñā na te śubhāḥ śakraketvarthe//

42.15ab/ śreṣṭho +arjuno *+ajakarṇaḥ[K.aśvakamaḥ] priyaka^dhava^udumbarāś ca pañcaite/

42.15cd/ eteṣām *ekatamaṃ[K.anyatamaṃ] praśastam atha vā^aparaṃ vṛkṣam//

42.16ab/ gaura^asita^kṣiti^bhavaṃ sampūjya yathāvidhi dvijaḥ pūrvam/

42.16cd/ vijane sametya rātrau spṛṣṭvā brūyād imaṃ mantram//

42.17ab/ yānīha vṛkṣe bhūtāni tebhyaḥ svasti namo +astu vaḥ/

42.17cd/ upahāraṃ gṛhītvā^imaṃ kriyatāṃ vāsaparyayaḥ//

42.18ab/ pārthivas tvāṃ varayate svasti te +astu nagottama/

42.18cd/ dhvajārthaṃ devarājasya pūjā^iyaṃ pratigṛhyatām//

42.19ab/ chindyāt prabhātasamaye vṛkṣam udak prāṅmukho +api vā bhūtvā/

42.19cd/ paraśor jarjaraśabdo na^iṣṭaḥ snigdho ghanaś ca hitaḥ//

42.20ab/ nṛpa^jayadam avidhvaṃstaṃ patanam anākuñcitaṃ ca pūrvodak/

42.20cd/ avilagnaṃ ca^anyatarau viparītam atas tyajet patitam//

42.21ab/ chittvāgre catur^aṅgulam aṣṭau mūle jale kṣiped yaṣṭim/

42.21cd/ uddhṛtya puradvāraṃ śakaṭena nayen manuṣyair vā//

42.22ab/ arabhaṅge balabhedo nemyā nāśo balasya vijñeyaḥ/

42.22cd/ arthakṣayo +akṣa^bhaṅge tathā^aṇibhaṅge ca varddhakinaḥ//

42.23ab/ bhādrapada^śukla^pakṣasya^aṣṭamyāṃ nāgarair vṛto rājā/

42.23cd/ daivajña^saciva^kañcuki^viprapramukhaiḥ suveṣadharaiḥ//

42.24ab/ ahata^ambara^saṃvītāṃ yaṣṭiṃ paurandarīṃ puraṃ pauraiḥ/

42.24cd/ srag^gandha^dhūpa^yuktāṃ praveśayet śaṅkha^tūrya^ravaiḥ//

42.25ab/ rucira^patākā^toraṇa^vanamālā^alaṅkṛtaṃ prahṛṣṭa^janam/

42.25cd/ sammārjita^arcita^pathaṃ suveṣa^gaṇikājana^ākīrṇam//

42.26ab/ abhyarcita^āpaṇagṛhaṃ prabhūta^puṇyāha^veda^nirghoṣam/

42.26cd/ naṭa^nartaka^geyajñair ākīrṇa^catuṣpathaṃ nagaram//

42.27ab/ tatra patākāḥ śvetā *bhavanti vijayāya[K.vijayāya bhavanti] rogadāḥ pītāḥ/

42.27cd/ jayadāś ca citrarūpā raktāḥ śastra^prakopāya//

42.28ab/ yaṣṭiṃ praveśayantīṃ nipātayanto bhayāya nāgādyāḥ/

42.28cd/ bālānāṃ talaśabde saṃgrāmaḥ sattva^yuddhe vā//

42.29ab/ santakṣya punas takṣā vidhivad yaṣṭiṃ praropayed yantre/

42.29cd/ jāgaram ekādaśyāṃ nareśvaraḥ kārayec cāsyām//

42.30ab/ sita^vastra^uṣṇīṣadharaḥ purohitaḥ śākra^vaiṣṇavair mantraiḥ/

42.30cd/ juhuyād agniṃ sāmvatsaro nimittāni gṛhṇīyāt//

42.31ab/ iṣṭa^dravya^ākāraḥ surabhiḥ snigdho ghano +analo +arciṣmān/

42.31cd/ śubhakṛd ato +anyo *+aniṣṭo[K.neṣṭo] yātrāyāṃ vistaro +abhihitaḥ//

42.32a svāhāvasānasamaye svayam ujjvalārciḥ

42.32b snigdhaḥ pradakṣiṇa^śikho hutabhug nṛpasya/

42.32c gaṅgā^divākarasutā^jala^cāruhārāṃ

42.32d dhātrīṃ *samudra^raśanāṃ[K.samudrarasanāṃ] vaśagāṃ karoti//

42.33a cāmīkara^aśoka^kuraṇṭaka^abja^

42.33b vaidūrya^nīlotpala^sannibhe +agnau/

42.33c na dhvāntam antarbhavane +avakāśaṃ

42.33d karoti ratna^aṃśu^hataṃ nṛpasya//

42.34a yeṣāṃ rathaugha^arṇava^megha^dantināṃ

42.34b samasvano +agnir yadi vā^api dundubheḥ/

42.34c teṣāṃ madāndha^ibha^ghaṭa^avaghaṭṭitā

42.34d bhavanti yāne timira^upamā diśaḥ//

42.35ab/ dhvaja^kumbha^haya^ibha^bhūbhṛtām anurūpe vaśam eti bhūbhṛtām/

42.35cd/ udaya^asta^dharādharā +adharā himavad^vindhya^payodharā dharā//

42.36ab/ dvirada^mada^mahī^saroja^lājā[K.lājaiḥ]^ghṛta^madhunā ca hutāśane sagandhe/

42.36cd/ praṇata^nṛpa^śiromaṇi^prabhābhir bhavati puraś^churiteva bhūr nṛpasya//

42.37ab/ uktaṃ yad uttiṣṭhati śakraketau śubha^aśubhaṃ saptamarīcirūpaiḥ/

42.37cd/ tajjanma^yajña^grahaśānti^yātrā^vivāha^kāleṣv api cintanīyam//

42.38ab/ guḍa^pūpa^pāyasa^ādyair viprān abhyarcya dakṣiṇābhiś ca/

42.38cd/ śravaṇena dvādaśyām utthāpyo +anyatra vā śravaṇāt//

42.39ab/ śakra^kumāryaḥ kāryāḥ prāha manuḥ sapta pañca vā tajjñaiḥ/

42.39cd/ nanda^upananda^saṃjñe *pāda^ūna^ardhe dhvaja^ucchrāyāt[K.pādenārdhena cocchrāyāt]//

42.40ab/ ṣoḍaśabhāga^abhyadhike jayavijaye dve vasundhare ca^anye/ 42.40cd/ adhikā śakrajanitrī madhye +aṣṭāṃśena ca^etāsām//

42.41ab/ prītaiḥ kṛtāni vibudhair yāni purā bhūṣaṇāni suraketoḥ/

42.41cd/ tāni krameṇa dadyāt piṭakāni vicitrarūpāṇi//

42.42ab/ rakta^aśoka^nikāśaṃ *caturasraṃ[K.caturaśram] viśvakarmaṇā prathamam/

42.42cd/ *raśanā[K.rasanā] svayambhuvā śaṅkareṇa *ca^anekavarṇagā dattā[K.cānekavarṇadharī]//

42.43ab/ aṣṭāśri nīlaraktaṃ tṛtīyam indreṇa bhūṣaṇaṃ dattam/

42.43cd/ asitaṃ yamaś caturthaṃ masūrakaṃ kāntimad ayacchat//

42.44ab/ mañjiṣṭhābhaṃ varuṇaḥ ṣaḍaśri tatpañcamaṃ jalorminibham/

42.44cd/ mayūraṃ keyūraṃ ṣaṣṭhaṃ vāyur jaladanīlam//

42.45ab/ skandhaḥ svaṃ keyūraṃ saptamam adadad dhvajāya bahucitram/

42.45cd/ aṣṭamam anala^jvālā^saṅkāśaṃ havyabhug^*vṛttam[K.dattam]//

42.46ab/ vaidūrya^sadṛśam *indro[K.indur] navamaṃ graiveyakaṃ dadāv anyat/

42.46cd/ rathacakrābhaṃ daśamaṃ sūryas tvaṣṭā prabhāyuktam//

42.47ab/ ekādaśam udvaṃśaṃ viśvedevāḥ sarojasaṅkāśam/

42.47cd/ dvādaśam api ca *niveśam ṛṣayo[K.nivaṃśaṃ munayo] nīlotpalābhāsam//

42.48ab/ kiñ cid adhaūrdhva^*nirmitam[K.nirnatam] upari viśālaṃ trayodaśaṃ ketoḥ/

42.48cd/ śirasi bṛhaspati^śukrau lākṣārasasannibhaṃ dadatuḥ//

42.49ab/ yady yad yena *vibhūṣaṇam[K.vinirmitam] amareṇa vinirmitaṃ[K.vibhūṣaṇam] dhvajasya^arthe/

42.49cd/ tattat taddaivatyaṃ vijñātavyaṃ vipaścidbhiḥ//

42.50ab/ dhvaja^parimāṇa^tryaṃśaḥ paridhiḥ prathamasya bhavati piṭakasya/

42.50cd/ parataḥ prathamāt prathamād aṣṭāṃśāṣṭāṃśahīnāni//

42.51ab/ kuryād ahani caturthe pūraṇam indradhvajasya śāstrajñaḥ/

42.51cd/ manunā ca^āgamagītān mantrān etān paṭhen niyataḥ//

42.52ab/ hara^arka^vaivasvata^śakra^somair dhaneśa^vaiśvānara^pāśabhṛdbhiḥ/

42.52cd/ maharṣi^saṃghaiḥ sadig^apsarobhiḥ śukra^aṅgiraḥ^skanda^marudgaṇaiś ca//

42.53ab/ yathā tvam ūrjaskaraṇa^ekarūpaiḥ samarcitas tv ābharaṇair udāraiḥ/

42.53cd/ tatheha tāny ābharaṇāni *yāge[K.deva] śubhāni samprītamanā gṛhāṇa//

42.54ab/ ajo +avyayaḥ śāśvata ekarūpo viṣṇur varāhaḥ puruṣaḥ purāṇaḥ/

42.54cd/ tvam antakaḥ sarvaharaḥ kṛśānuḥ *sahasraśīrṣaḥ[K.sahasraśīrśā] śatamanyur īḍyaḥ//

42.55ab/ kaviṃ saptajihvaṃ trātāram indraṃ *svavitāraṃ[K.avitāraṃ] sureśam/

42.55cd/ hvayāmi śakraṃ vṛtrahaṇaṃ suṣeṇam asmākaṃ vīrā *uttarā[K.uttare] bhavantu//

42.56ab/ prapūraṇe ca^ucchrayaṇe praveśe snāne tathā mālyavidhau visarge/

42.56cd/ paṭhed imān nṛpatiḥ sopavāso mantrān śubhān puruhūtasya ketoḥ//

42.57ab/ kṣatra[K.ū.chatra]^dhvaja^ādarśa^phala^ardha^candrair vicitramālā^kadalī^ikṣudaṇḍaiḥ/

42.57cd/ savyāla^siṃhaiḥ piṭakair gavākṣair alaṅkṛtaṃ dikṣu ca lokapālaiḥ//

42.58a acchinna^rajjuṃ dṛḍha^kāṣṭha^mātṛkaṃ

42.58b suśliṣṭa^yantra^argala^pāda^toraṇam/

42.58c utthāpayel lakṣma sahasracakṣuṣaḥ

42.58d sāradruma^abhagna^kumārika^anvitam//

42.59a avirata^jana^rāvaṃ maṅgala^āśīḥ^praṇāmaiḥ/

42.59b paṭu^paṭaha^mṛdaṅgaiḥ śaṅkha^bhery^ādibhiś ca/

42.59c śruti^vihita^vacobhiḥ pāpaṭhadbhiś ca viprair

42.59d aśubha^*vihata[K.rahita]^śabdaṃ ketum *utthāpayec[K.utthāpayīta] ca//

42.60a phala^dadhi^ghṛta^lājā^kṣaudra^puṣpa^agrahastaiḥ

42.60b praṇipatita^śirobhis *tuṣṭavadbhiś[K.tuṣṭuvadbhiś] ca pauraiḥ/

42.60c *vṛtam[K.dhṛtam] animiṣa^bhartuḥ ketum īśaḥ prajānām

42.60d arinagara^nata^agraṃ kārayed dviḍ^*badhāya[K.vadhāya]//

42.61a na^atidrutaṃ na ca vilambitam aprakampam

42.61b adhvasta^mālya^piṭaka^ādi^vibhūṣaṇam ca/

42.61c utthānam iṣṭam aśubhaṃ yad ato +anyathā syāt

42.61d tacchāntibhir narapateḥ śamayet purodhāḥ//

42.62a kravyāda^kauśika^kapotaka^kāka^kaṅkaiḥ

42.62b ketusthitair mahad uśanti bhayaṃ nṛpasya/

42.62c cāṣeṇa ca^api yuvarājabhayaṃ vadanti

42.62d śyeno vilocanabhayaṃ nipatan karoti//

42.63a chatra^bhaṅga^patane nṛpa^mṛtyus

42.63b taskarān madhu karoti nilīnam/

42.63c hanti ca^apy atha purohitam ulkā

42.63d pārthivasya mahiṣīm aśaniś ca//

42.64a rājñīvināśaṃ patitā patākā

42.64b karoty avṛṣṭiṃ piṭakasya pātaḥ/

42.64c madhya^agra^mūleṣu ca ketubhaṅgo

42.64d nihanti mantri^kṣitipāla^paurān//

42.65a dhūma^āvṛte śikhi^bhayaṃ tamasā ca moho

42.65b vyālaiś ca bhagna^patitair na bhavaty amātyāḥ/

42.65c glāyanty udakprabhṛti ca kramaśo *dvijādyān[K.dvijādyā]

42.65d bhaṅge tu bandhaki^*badhaḥ[K.vadhaḥ] kathitaḥ kumāryāḥ//

42.66a rajju^utsaṅga^cchedane bāla^pīḍā

42.66b rājño mātuḥ pīḍanaṃ mātṛkāyāḥ/

42.66c yadyat kuryuś *cāraṇā bālakā[K.bālakāś cāraṇā] vā

42.66d tattat tādṛg bhāvi pāpaṃ śubhaṃ vā//

42.67a dinacatuṣṭayam utthitam arcitaṃ

42.67b samabhipūjya nṛpo +ahani pañcame/

42.67c prakṛtibhiḥ saha lakṣma visarjayed

42.67d balabhidaḥ svabala^abhivivṛddhaye//

42.68ab/ uparicara^vasu^pravartitaṃ nṛpatibhir apy anusantataṃ kṛtam/

42.68cd/ vidhim imam anumanya pārthivo na ripukṛtaṃ bhayam āpnuyād iti//

43 nīrājanādhyāyaḥ

43.01ab/ bhagavati jaladhara^pakṣma^kṣapākara^arka^īkṣaṇe kamalanābhe/

43.01cd/ unmīlayati *turaṅga[K.turaṅgana]kari^nara^nīrājanaṃ kuryāt//

43.02ab/ dvādaśyām aṣṭamyāṃ *kārtika[K.kārttika]śuklasya pañcadaśyāṃ vā/

43.02cd/ āśvayuje vā kuryān nīrājana^saṃjñitāṃ śāntim//

43.03ab/ nagara^uttarapūrvadiśi praśastabhūmau praśastadārumayam/

43.03cd/ ṣoḍaśahasta^ucchrāyaṃ daśavipulaṃ toraṇaṃ kāryam///

43.04ab/ sarja^udumbara^*kakubha^śākhāmaya[K.śākhākakubhamayaṃ]^śāntisadma kuśabahulam/

43.04cd/ vaṃśa^vinirmita^matsya^dhvaja^cakra^alaṅkṛta^dvāram//

43.05ab/ pratisarayā turagāṇāṃ bhallātaka^śāli^kuṣṭha^siddhārthān/

43.05cd/ kaṇṭheṣu nibadhnīyāt puṣṭyarthaṃ śāntigṛhagāṇām//

43.06ab/ ravi^varuṇa^viśvadeva^prajeśa^puruhūta^vaiṣṇavair mantraiḥ/

43.06cd/ saptāhaṃ śāntigṛhe kuryāt^śāntiṃ turaṅgāṇām//

43.07ab/ abhyarcitā na paruṣaṃ vaktavyā nāpi tāḍanīyās te/

43.07cd/ puṇyāha^śaṅkha^tūrya^dhvani^gītaravair vimukta^bhayāḥ//

43.08ab/ prāpte aṣṭame +ahni kuryād udaṅmukhaṃ toraṇasya dakṣiṇataḥ/

43.08cd/ kuśa^cīra^āvṛtam āśramam agniṃ purato +asya vedyāṃ ca//

43.09ab/ candana^kuṣṭha^samaṅgā^haritāla^manaḥśilā^priyaṅgu^vacāḥ/

43.09cd/ danty^amṛtā^añjana^rajanī^suvarṇapuṣpy^agnimanthāś[K.suvarṇapuṣpāgnimanthāś] ca//

43.10ab/ śvetāṃ sapūrṇakośāṃ kaṭambharā^trāyamāṇa^sahadevīḥ/

43.10cd/ nāgakusumaṃ svaguptāṃ śatāvarīṃ somarājīṃ ca//

43.11ab/ kalaśeṣv *etāḥ[K.etān] kṛtvā sambhārān upahared *valiṃ[K.ū.baliṃ] samyak//

43.11cd/ bhakṣyair nānākārair madhu^pāyasa^yāvaka^pracuraiḥ//

43.12ab/ khadira^palāśa^udumbara^kāśmary^aśvattha^nirmitāḥ samidhaḥ/

43.12cd/ sruk kanakād rajatād vā kartavyā bhūtikāmena//

43.13ab/ pūrva^abhimukhaḥ śrīmān vaiyāghre carmaṇi sthito rājā/

43.13cd/ tiṣṭhed anala^samīpe turagabhiṣag^daivavit^sahitaḥ//

43.14ab/ yātrāyāṃ yad abhihitaṃ grahayajña^vidhau mahendraketau ca/

43.14cd/ vedī^purohita^anala^lakṣaṇam asmiṃs tad avadhāryam//

43.15ab/ lakṣaṇayuktaṃ turagaṃ dviradavaraṃ ca^eva dīkṣitaṃ snātam/

43.15cd/ ahata^sita^ambara^gandha^srag^*dhūma[K.ū.dhūpā]^abhyarcitaṃ kṛtvā/

43.16ab/ āśrama^toraṇa^mūlaṃ samupanayet sāntvayan śanair vācā/ 43.16cd/ vāditra^śaṅkha^puṇyāha^niḥsvana^āpūrita^digantam//

43.17ab/ yady ānītas tiṣṭhed dakṣiṇacaraṇaṃ hayaḥ samutkṣipya/

43.17cd/ sa jayati tadā narendraḥ śatrūn *nacirād[K.acirād] vinā yatnāt//

43.18ab/ trasyan na^iṣṭo rājñaḥ pariśeṣaṃ ceṣṭitaṃ dvipa^hayānām/

43.18cd/ yātrāyāṃ vyākhyātaṃ tad iha vicintyaṃ yathāyukti//

43.19ab/ piṇḍam abhimantrya dadyāt purohito vājine sa yadi jighret/ 43.19cd/ aśnīyād vā jayakṛd viparīto +ato +anyathā^abhihitaḥ//

43.20ab/ kalaśa^udakeṣu śākhām āplāvya^audumbarīṃ spṛśet turagān/

43.20cd/ śāntika^pauṣṭika^mantrair evaṃ senāṃ sanṛpa^nāgām//

43.21ab/ śāntiṃ rāṣṭra^vivṛddhyai kṛtvā bhūyo +abhicārakair mantraiḥ/

43.21cd/ mṛtmayam ariṃ vibhindyāt^śūlena^uraḥsthale vipraḥ//

43.22ab/ khalinaṃ hayāya dadyād abhimantrya purohitas tato rājā/

43.22cd/ āruhya^udakpūrvāṃ yāyān nīrājitaḥ sabalaḥ//

43.23ab/ mṛdaṅga^śaṅkha^dhvani^hṛṣṭa^kuñjara^sravanmada^āmoda^sugandha^mārutaḥ/

43.23cd/ śiromaṇi^*prānta[K.vrāta]calat prabhācayair jvalan vivasvān iva toyada^atyaye//

43.24ab/ haṃsa^paṅktibhir itas tato +adrirāṭ sampatadbhir iva śuklacāmaraiḥ//

43.24cd/ mṛṣṭagandha^pavana^anuvāhibhir dhūyamāna^rucira^srag^ambaraḥ/

43.25ab/ naikavarṇa^maṇi^vajra^bhūṣitair bhūṣito mukuṭa^kuṇḍala^aṅgadaiḥ/

43.25cd/ bhūri^ratna^kiraṇa^anurañjitaḥ śakrakārmuka^*ruciṃ[K.rucaṃ] samudvahan//

43.26ab/ utpatadbhir iva khaṃ turaṅgamair dārayadbhir iva dantibhir dharām/

43.26cd/ nirjita^aribhir iva^amarair naraiḥ śakravat parivṛto vrajen nṛpaḥ//

43.27ab/ savajra^muktāphala^bhūṣaṇo +atha vā sita^srag^uṣṇīṣa^vilepana^ambaraḥ/

43.27cd/ dhṛta^ātapatro gaja^pṛṣṭham āśrito ghana^upari^iva^indutale bhṛgoḥ sutaḥ//

43.28ab/ samprahṛṣṭa^nara^vāji^kuñjaraṃ nirmala^praharaṇa^aṃśu^bhāsuram/

43.28cd/ nirvikāram ari^pakṣa^bhīṣaṇaṃ yasya sainyam acirāt sa gāṃ jayet//

44 khañjanakalakṣaṇādhyāyaḥ

44.01ab/ khañjanako nāma^ayaṃ yo vihagas tasya darśane prathame/

44.01cd/ proktāni yāni munibhiḥ phalāni tāni pravakṣyāmi//

44.02ab/ sthūlo^abhyunnata^kaṇṭhaḥ kṛṣṇa^galo bhadrakārako bhadraḥ/

44.02cd/ ākaṇṭha^mukhāt kṛṣṇaḥ sampūrṇaḥ pūrayaty āśām//

44.03ab/ kṛṣṇo gale +asya binduḥ sita^karaṭāntaḥ sa riktakṛd riktaḥ/

44.03cd/ pīto gopīta iti kleśakaraḥ khañjano dṛṣṭaḥ//

44.04ab/ atha madhura^surabhi^phala^kusuma^taruṣu salilāśayeṣu puṇyeṣu/

44.04cd/ kari^turaga^bhujaga^mūrdhni prāsāda^udyāna^harmyeṣu//

44.05ab/ go^goṣṭha^sat^samāgama^yajña^utsava^pārthiva^dvija^samīpe/

44.05cd/ hasti^turaṅgama^śālā^cchatra^dhvaja^cāmara^ādyeṣu//

44.06ab/ hema^samīpa^sita^ambara^kamala^utpala^pūjita^upalipteṣu/

44.06cd/ dadhi^pātra^dhānya^kūṭeṣu ca śriyaṃ khañjanaḥ kurute//

44.07ab/ paṅke svādv^anna^āptir gorasa^sampac ca gomaya^upagate/

44.07cd/ śādvalage vastra^āptiḥ śakaṭasthe deśa^vibhraṃśaḥ//

44.08ab/ gṛhapaṭale +arthabhraṃśo *badhre[K.vadhre] bandho +aśucau bhavati rogaḥ/

44.08cd/ pṛṣṭhe tv aja^āvikānāṃ priya^saṅgamam āvahaty āśu//

44.09ab/ mahiṣa^uṣṭra^gardabha^asthiśmaśāna^gṛhakoṇa^śarkara^*aṭṭa[K.adri]sthaḥ/

44.09cd/ prākāra^bhasma^keśeṣu ca^aśubho maraṇa^rug^bhayadaḥ//

44.10ab/ pakṣau dhunvan na śubhaḥ śubhaḥ piban vāri nimnagā^saṃsthaḥ/

44.10cd/ sūryodaye *praśasto[K.+atha śasto] na^iṣṭaphalaḥ khañjano +astamaye//

44.11ab/ nīrājane nivṛtte yayā diśā khañjanaṃ nṛpo yāntam/

44.11cd/ paśyet tayā gatasya kṣipram arātir vaśam upaiti//

44.12a tasmin nidhir bhavati maithunam eti yasmin

44.12b yasmiṃs tu chardayati tatra tale +asti kācam/

44.12c aṅgāram apy upadiśanti purīṣaṇe +asya

44.12d tat^kautuka^apanayanāya khaned dharitrīm//

44.13ab/ mṛta^vikala^vibhinna^rogitaḥ svatanu^samāna^phalapradaḥ khagaḥ/

44.13cd/ dhanakṛd abhinilīyamānako viyati ca bandhu^samāgama^pradaḥ//

44.14ab/ nṛpatir api śubhaṃ śubhapradeśe khagam avalokya mahītale vidadhyāt/

44.14cd/ surabhi^kusuma^dhūpa^yuktam arghaṃ śubham *abhinandim[K.ū.abhinanditam] evam eti vṛddhim//

44.15ab/ aśubham api vilokya khañjanaṃ dvija^guru^sādhu^sura^arcane rataḥ/

44.15cd/ na nṛpatir aśubhaṃ *samāpnuyāt[K.samāpnuyān] na yadi dināni ca sapta māṃsabhuk//

44.16ab/ āvarṣāt prathame darśane phalaṃ pratidinaṃ tu *dinaśeṣāt[K.dinaśeṣe]/

44.16cd/ dik^sthāna^mūrti^lagna^ṛkṣa^śānta^dīpta^ādibhiś ca^ūhyam//

45 utpātādhyāyaḥ

45.01ab/ yān atrer utpātān gargaḥ provāca tān ahaṃ vakṣye/

45.01cd/ teṣāṃ saṃkṣepo +ayaṃ prakṛter anyatvam utpātaḥ//

45.02ab/ apacāreṇa narāṇām upasargaḥ pāpasañcayād bhavati/

45.02cd/ saṃsūcayanti divya^āntarikṣa^bhaumās *ta utpātāḥ[K.tadutpātāḥ]//

45.03ab/ manujānām apacārād aparaktā devatāḥ sṛjanty etān/

45.03cd/ tatpratighātāya nṛpaḥ śāntiṃ rāṣṭre prayuñjīta//

45.04ab/ divyaṃ graha^ṛkṣa^vaikṛtam ulkā^nirghāta^pavana^pariveṣāḥ/

45.04cd/ gandharvapura^purandaracāpa^ādi yad āntarikṣaṃ tat//

45.05ab/ bhaumaṃ cara^sthira^bhavaṃ tat^śāntibhir āhataṃ śamam upaiti/

45.05cd/ nābhasam upaiti mṛdutāṃ śāmyati no divyam ity eke//

45.06ab/ divyam api śamam upaiti prabhūta^kanaka^anna^go^mahī^dānaiḥ/

45.06cd/ rudra^āyatane bhūmau godohāt koṭihomāc ca//

45.07ab/ ātma^suta^kośa^vāhana^pura^dāra^purohiteṣu *loke ca[K.lokeṣu]/

45.07cd/ pākam upayāti daivaṃ parikalpitam aṣṭadhā nṛpateḥ//

45.08ab/ animitta^bhaṅga^calana^sveda^aśru^nipāta^jalpana^ādyāni/

45.08cd/ liṅga^ārcā^āyatanānāṃ nāśāya nareśa^deśānām//

45.09ab/ daivatayātrā^śakaṭākṣa^cakra^yuga^ketu^bhaṅga^patanāni/

45.09cd/ samparyāsana^sādana^*saṅgaś[K.saṅgāś] ca na deśa^nṛpa^śubhadāḥ//

45.10ab/ ṛṣi^dharma^pitṛ^brahma^prodbhūtaṃ vaikṛtaṃ dvijātīnām/

45.10cd/ yad rudra^lokapāla^udbhavaṃ paśūnām aniṣṭaṃ tat//

45.11ab/ guru^sita^śanaiścara^utthaṃ purodhasāṃ viṣṇujaṃ ca lokānām/

45.11cd/ skanda^viśākha^samutthaṃ māṇḍalikānāṃ narendrāṇām//

45.12ab/ vedavyāse mantriṇi vināyake vaikṛtaṃ camūnāthe/

45.12cd/ dhātari saviśvakarmaṇi lokābhāvāya nirdiṣṭam//

45.13ab/ deva^kumāra^kumārī^vanitā^preṣyeṣu vaikṛtaṃ yat syāt/

45.13cd/ tan narapateḥ kumāraka^kumārikā^strī^parijanānām//

45.14ab/ rakṣaḥ^piśāca^*gṛhyaka[U.guhyaka]^nāgānām *evam[K.etad] eva *nirdiṣṭam[K.nirdeśyam]/

45.14cd/ māsaiś ca^apy aṣṭābhiḥ sarveṣām eva phalapākaḥ//

45.15ab/ buddhvā devavikāraṃ śuciḥ purodhās tryaha^uṣitaḥ snātaḥ/

45.15cd/ snāna^kusuma^anulepana^vastrair abhyarcayet pratimām//

45.16ab/ madhuparkeṇa purodhā *bhakṣyair[K.bakṣair] balibhiś ca vidhivad upatiṣṭhet/

45.16cd/ sthālīpākaṃ juhuyād vidhivan mantraiś ca tal^liṅgaiḥ//

45.17a iti vibudha^vikāre śāntayaḥ saptarātraṃ

45.17b dvija^vibudha^gaṇa^arcā gīta^nṛtya^utsavāś ca/

45.17c vidhivad avani^pālair yaiḥ prayuktā na teṣāṃ

45.17d bhavati durita^pāko dakṣiṇābhiś ca ruddhaḥ//

45.18ab/ rāṣṭre yasya^anagniḥ pradīpyate dīpyate ca na^indhanavān/

45.18cd/ manujeśvarasya pīḍā tasya *ca[K.omitted] rāṣṭrasya vijñeyā//

45.19ab/ jala^māṃsa^ārdra^jvalane nṛpati^vadhaḥ praharaṇe raṇo raudraḥ/

45.19cd/ sainya^grāma^pureṣu ca nāśo vahner bhayaṃ kurute//

45.20ab/ prāsāda^bhavana^toraṇa^ketv^ādiṣv ananalena dagdheṣu/

45.20cd/ taḍitā vā ṣaṇmāsāt paracakrasya^āgamo niyamāt//

45.21ab/ dhūmo +anagni^samuttho rajas tamaś ca^ahnijaṃ mahā^bhayadam/

45.21cd/ vyabhre niśy uḍunāśo darśanam api ca^ahni doṣakaram//

45.22ab/ nagara^*catuṣpād^aṇḍaja[K.catuṣpāda^aṇḍaja]^manujānāṃ bhayakaraṃ jvalanam āhuḥ/

45.22cd/ dhūma^agni^visphuliṅgaiḥ śayyā^ambara^keśagair mṛtyuḥ//

45.23ab/ āyudha^jvalana^sarpaṇa^svanāḥ kośa^nirgamana^vepanāni vā/

45.23cd/ vaikṛtāni yadi vā^āyudhe +aparāṇy āśu raudra^raṇa^saṅkulaṃ vadet//

45.24a mantrair *āgneyaiḥ[K.vāhnaiḥ] kṣīravṛkṣāt samidbhir

45.24b hotavyo +agniḥ sarṣapaiḥ sarpiṣā ca/

45.24c agnyādīnāṃ vaikṛte śāntir evaṃ

45.24d deyaṃ ca^asmin kāñcanaṃ brāhmaṇebhyaḥ//

45.25ab/ śākhābhaṅge +akasmād vṛkṣāṇāṃ nirdiśed raṇodyogam/

45.25cd/ hasane deśabhraṃśaṃ rudite ca vyādhi^bāhulyam//

45.26ab/ rāṣṭra^vibhedas tv anṛtau bālavadho +atīva kusumite bāle/

45.26cd/ vṛkṣāt kṣīrasrāve sarvadravya^kṣayo bhavati//

45.27ab/ madye vāhana^nāśaḥ saṃgrāmaḥ śoṇite madhuni rogaḥ/

45.27cd/ snehe durbhikṣa^bhayaṃ mahadbhayaṃ *niḥsrute[K.niḥsṛte] salile//

45.28ab/ śuṣka^virohe vīrya^anna^saṃkṣayaḥ śoṣaṇe ca virujānām/

45.28cd/ patitānām utthāne svayaṃ bhayaṃ daivajanitaṃ ca//

45.29ab/ pūjitavṛkṣe hy anṛtau kusumaphalaṃ nṛpa^vadhāya nirdiṣṭam/

45.29cd/ dhūmas tasmin jvālā +atha vā bhaven nṛpa^vadhāya^eva//

45.30ab/ sarpatsu taruṣu jalpatsu vā^api jana^saṃkṣayo vinirdiṣṭaḥ/

45.30cd/ vṛkṣāṇāṃ vaikṛtye daśabhir māsaiḥ phala^vipākaḥ//

45.31ab/ srag^gandha^dhūpa^ambara^pūjitasya chatraṃ vidhāya^upari pādapasya/

45.31cd/ kṛtvā śivaṃ rudrajapo +atra kāryo rudrebhya ity atra *ṣaḍ eva homāḥ[K.ṣaḍaṅgahomaḥ]//

45.32ab/ pāyasena *madhunāpi[K.madhunā ca] bhojayed brāhmaṇān ghṛtayutena bhūpatiḥ/

45.32cd/ medinī nigaditā^atra dakṣiṇā vaikṛte tarukṛte hitārthibhiḥ//

45.33ab/ nāle +abja^yava^ādīnām ekasmin dvi^tri^sambhavo maraṇam/

45.33cd/ kathayati tadadhipatīnāṃ yamalaṃ jātaṃ ca kusumaphalam//

45.34ab/ ativṛddhiḥ sasyānāṃ nānā^phala^kusuma^*sambhavo[K.bhavo] vṛkṣe/

45.34cd/ bhavati hi yady ekasmin paracakrasya^āgamo niyamāt//

45.35ab/ ardhena yadā tailaṃ bhavati tilānām atailatā vā syāt/

45.35cd/ annasya ca vairasyaṃ tadā tu vindyād bhayaṃ sumahat//

45.36ab/ vikṛta^kusumaṃ phalam vā grāmād atha vā purād vahiḥ[K.ū.bahiḥ] kāryam/

45.36cd/ saumyo +atra caruḥ kāryo nirvāpyo vā paśuḥ śāntyai//

45.37a sasye ca dṛṣṭvā vikṛtiṃ pradeyaṃ

45.37b tatkṣetram eva prathamaṃ dvijebhyaḥ/

45.37c tasya^eva madhye carum atra bhaumaṃ

45.37d kṛtvā na doṣaṃ samupaiti *tajjam[K.tajjān]//

45.38ab/ durbhikṣam *anāvṛṣṭāv ativṛṣṭau[K.anāvṛṣṭyām ativṛṣṭyām] kṣudbhayaṃ *parabhayaṃ ca[K.saparacakram]/

45.38cd/ rogo hy anṛtu^bhavāyāṃ *nṛpati^vadho[K.nṛpa^vadho] +anabhrajātāyām//

45.39ab/ śīta^uṣṇa^*viparyāso[K.viparyāse] no samyagṛtuṣu ca sampravṛtteṣu/

45.39cd/ ṣaṇmāsād rāṣṭra^bhayaṃ roga^bhayaṃ daiva^janitaṃ ca//

45.40ab/ anya^ṛtau saptāhaṃ prabandha^varṣe pradhāna^nṛpa^maraṇam/

45.40cd/ rakte śastra^udyogo māṃsa^asthi^vasā^ādibhir marakaḥ//

45.41ab/ dhānya^hiraṇya^tvak^phala^kusuma^ādyair varṣitair bhayaṃ vindyāt/

45.41cd/ aṅgāra^pāṃśu^varṣe vināśam āyāti tannagaram//

45.42ab/ upalā vinā jaladharair vikṛtā vā prāṇino yadā vṛṣṭāḥ/

45.42cd/ chidraṃ vā^apy ativṛṣṭau sasyānām īti^saṃjananam//

[K.one verse inserted

K. 46.43ab/ kṣīra^ghṛta^kṣaudrāṇāṃ dadhno rudhira^uṣṇa^vāriṇāṃ[K's tr. vāriṇo] varṣe/

K. 46.43cd/ deśavināśo jñeyo +asṛgvarṣe ca api nṛpa^yuddham//]

45.43ab/ yady amale +arke chāyā na dṛśyate pratīpā vā/

45.43cd/ deśasya tadā sumahad^bhayam āyātaṃ vinirdeśyam//

45.44ab/ vyabhre nabhasi^indradhanur divā yadā dṛśyate +atha vā rātrau/

45.44cd/ prācyām aparasyāṃ vā tadā bhavet kṣudbhyaṃ sumahat//

45.45ab/ sūrya^indu^parjanya^samīraṇānāṃ *yāgaḥ[K.yogaḥ] smṛto vṛṣṭi^vikāra^kāle/

45.45cd/ dhānya^anna^go^kāñcana^dakṣiṇāś ca deyās tataḥ śāntim upaiti pāpam//

45.46ab/ apasarpaṇaṃ nadīnām nagarād acireṇa śūnyatāṃ kurute/

45.46cd/ śoṣaś ca^aśoṣyāṇām anyeṣāṃ vā hradādīnām//

45.47ab/ snehā^sṛg^māṃsa^vahāḥ saṅkula^kaluṣāḥ pratīpagāś ca^api/

45.47cd/ paracakrasya^āgamanaṃ nadyaḥ kathayanti ṣaṇmāsāt//

45.48ab/ jvālā^dhūma^kvātha^ārudita^utkruṣṭāni ca^eva kūpānām/

45.48cd/ gīta^prajalpitāni ca jana^marakāya^*upadiṣṭāni[K.pradiṣṭāni]//

45.49ab/ *salila[K.toya]^utpattir akhāte gandha^rasa^viparyaye ca toyānām/

45.49cd/ salilāśaya^vikṛtau vā mahadbhayaṃ tatra śantim *imām[K.iyam]//

45.50ab/ salila^vikāre kuryāt pūjāṃ varuṇasya vāruṇair mantraiḥ/

45.50cd/ tair eva ca japa^homaṃ śamam evaṃ pāpam upayāti//

45.51ab/ prasava^vikāre strīṇāṃ dvi^tri^catuṣ^prabhṛti^samprasūtau vā/

45.51cd/ hīna^atirikta^kāle ca deśa^kula^saṃkṣayo bhavati//

45.52ab/ vaḍavā^uṣṭra^mahiṣa^go^hastinīṣu yamala^udbhave *raṇa^maraṇam[K.maraṇam] eṣām/

45.52cd/ ṣaṇmāsāt sūtiphalaṃ śāntau ślokau ca garga^uktau//

45.53ab/ nāryaḥ parasya viṣaye tyaktavyās tā hita^arthinā/

45.53cd/ tarpayec ca dvijān kāmaiḥ śāntiṃ ca^eva^atra kārayet//

45.54ab/ catuṣpādāḥ sva^yūthebhyas tyaktavyāḥ para^bhūmiṣu/

45.54cd/ nagaraṃ svāminaṃ yūtham anyathā tu vināśayet//

45.55ab/ parayonāv abhigamanaṃ bhavati tiraścām asādhu dhenūnām/

45.55cd/ ukṣāṇo vā^anyonyaṃ pibati śvā vā surabhi^putram//

45.56ab/ māsatrayeṇa vindyāt tasmin niḥsaṃśayaṃ para^āgamanam/

45.56cd/ tatpratighātāya^etau ślokau gargeṇa nirdiṣṭau//

45.57ab/ tyāgo vivāsanaṃ dānaṃ tat tasya^āśu śubhaṃ bhavet/

45.57cd/ tarpayed brāhmaṇāṃś ca^atra japa^homāṃś ca kārayet//

45.58ab/ sthālīpākena dhātāraṃ paśunā ca purohitaḥ/

45.58cd/ prājāpatyena mantreṇa yajed bahv^anna^dakṣiṇam//

45.59ab/ yānaṃ vāha^viyuktaṃ yadi gacchen na vrajec ca vāha^yutam/

45.59cd/ rāṣṭra^bhayaṃ bhavati tadā cakrāṇāṃ sāda^bhaṅge ca//

45.60ab[K.46.61ab]/ gītarava^tūryaśabdā nabhasi yadā vā cara^sthira^anyatvam/

45.60cd[K.46.61cd]/ mṛtyus tadā gadā vā *visvatūrye[K.ū.visvaratārye] para^abhibhavaḥ//

45.61ab[K.46.62ab]/ anabhihata^tūrya^nādaḥ śabdo vā tāḍiteṣu yadi na syāt/

45.61cd[K.46.62cd]/ vyutpattau vā teṣāṃ para^āgamo nṛpati^maraṇaṃ vā//

45.62ab/ go^lāṅgalayoḥ saṅge darvī^śūrpa^ādy^upaskara^vikāre/

45.62cd/ kroṣṭuka^nāde ca tathā śastra^bhayaṃ munivacaś ca^idam//

45.63ab/ vāyavyeṣv eṣu nṛpatir vāyuṃ śaktubhir arcayet/

45.63cd/ āvāyor iti pañcarco *japtavyāḥ[K.jāpyāś ca] prayatair dvijaiḥ//

45.64ab/ brāhmaṇān parama^annena dakṣiṇābhiś ca tarpayet/

45.64cd/ bahv^anna^dakṣiṇā homāḥ kartavyāś ca prayatnataḥ//

45.65ab/ pura^pakṣiṇo vanacarā vanyā vā nirbhayā viśanti puram/

45.65cd/ naktaṃ vā divasa^carāḥ kṣapā^carā vā caranty ahani//

45.66ab/ sandhyā^dvaye +api maṇḍalam ābadhnanto mṛgā vihaṅgā vā/

45.66cd/ dīptāyāṃ diśy atha vā krośantaḥ saṃhatā bhayadāḥ//

45.67ab/ *śyenāḥ[K.śvānaḥ] prarudanta iva dvāre krośanti jambukā dīptāḥ/

45.67cd/ praviśen narendra^bhavane kapotakaḥ kauśiko yadi vā//

45.68ab/ kukkuṭa^rutaṃ pradoṣe hemanta^ādau ca kokila^ālāpāḥ/

45.68cd/ pratiloma^maṇḍala^carāḥ śyena^ādyāś ca^ambare bhayadāḥ//

45.69ab/ gṛha^caitya^toraṇeṣu dvāreṣu ca pakṣi^saṅgha^*sampātaḥ[K.sampātāḥ]/

45.69cd/ madhu^valmīka^ambhoruha^*samudbhavaś[K.samudbhavāś] ca^api nāśāya//

45.70ab/ śvabhir asthi^śava^avayava^praveśanaṃ mandireṣu marakāya/

45.70cd/ paśu^śastra^vyāhāre nṛpa^mṛtyur munivacaś ca^idam//

45.71ab/ mṛga^pakṣi^vikāreṣu kuryād *dhīmān[K.ū.dhomān] sadakṣiṇān/

45.71cd/ devāḥ kapota iti ca japtavyāḥ pañcabhir dvijaiḥ//

45.72ab/ sudevā iti ca^ekena deyā gāvaḥ *sadakṣiṇāḥ[K.ca dakṣiṇā]/

45.72cd/ japet^śākuna^sūktaṃ vā mano vedaśirāṃśi ca//

45.73ab/ śakradhvaja^indrakīla^stambhadvāra^prapāta^bhaṅgeṣu/

45.73cd/ tadvat kapāṭa^toraṇa^ketūnāṃ narapater maraṇam//

45.74ab/ sandhyā^dvayasya dīptir dhūma^utpattiś ca kānane +anagnau/

45.74cd/ chidra^abhāve bhūmer daraṇaṃ kampaś ca bhayakārī//

45.75a *pākhaṇḍāṇāṃ[K.pāṣaṇḍāṇāṃ] nāstikānāṃ ca bhaktaḥ

45.75b sādhv^ācāra^projjhitaḥ krodha^śīlaḥ/

45.75c īrṣyuḥ krūro vigraha^āsakta^cetā

45.75d yasmin rājā tasya deśasya nāśaḥ//

45.76ab/ prahara hara chindhi bhindhi^ity āyudha^kāṣṭha^aśma^pāṇayo bālāḥ/

45.76cd/ nigadantaḥ praharante tatra^api bhayaṃ bhavaty āśu//

45.77ab/ aṅgāra^gairika^ādyair vikṛta^preta^abhilekhanaṃ yasmin/

45.77cd/ nāyaka^citritam atha vā kṣaye kṣayaṃ yāti na cireṇa//

45.78ab/ lūtā^paṭa^aṅga^śabalaṃ na sandhyayoḥ pūjitaṃ kalaha^yuktam/

45.78cd/ nitya^ucchiṣṭa^strīkaṃ ca yad gṛhaṃ tat kṣayaṃ yāti//

45.79ab/ dṛṣṭeṣu yātudhāneṣu nirdiśen marakam āśu samprāptam/

45.79cd/ pratighātāya^eteṣāṃ gargaḥ śāntiṃ cakāra^imām//

45.80ab/ mahāśāntyo +atha balayo bhojyāni sumahānti ca/

45.80cd/ kārayeta mahendraṃ ca *māhendrīṃ[K.mahendrībhiḥ] ca samarcayet//

45.81ab/ narapati^deśa^vināśe ketor udaye +atha vā grahe +arkendvoḥ/

45.81cd/ utpātānāṃ prabhavaḥ sva^ṛtubhavaś ca^apy adoṣāya//

45.82ab/ ye ca na doṣān janayanty utpātās tān ṛtu^svabhāva^kṛtān/ 45.82cd/ ṛṣiputra^kṛtaiḥ ślokair vidyād etaiḥ samāsa^uktaiḥ//

45.83ab/ vajra^aśani^mahī^kampa^sandhyā^nirghāta^niḥsvanāḥ/

45.83cd/ pariveṣa^rajo^dhūma^rakta^arka^*astamaya[K.astamana]^udayāḥ//

45.84ab/ drumebhyo +anna^rasa^sneha^bahu^puṣpa^phala^udgamāḥ/

45.84cd/ go^pakṣi^mada^vṛddhiś ca śivāya madhu^mādhave//

45.85ab/ tārā^ulkā^pāta^kaluṣaṃ kapila^arkendu^maṇḍalam/

45.85cd/ anagni^jvalana^sphoṭa^dhūma^reṇv^anila^āhatam//

45.86ab/ rakta^padma^*aruṇā[K.aruṇam] *sandhyā[K.sandhyaṃ] nabhaḥ kṣubdha^arṇava^upamam/

45.86cd/ saritāṃ ca^ambu^saṃśoṣaṃ dṛṣṭvā grīṣme śubhaṃ vadet//

45.87ab/ śakrāyudha^parīveṣa^vidyut^śuṣka^virohaṇam/

45.87cd/ kampa^udvartana^vaikṛtyaṃ rasanaṃ daraṇaṃ kṣiteḥ//

45.88ab/ saro^nady^udapānānāṃ vṛddhy^ūrdhva^taraṇa^plavāḥ/

45.88cd/ saraṇaṃ ca^adri^gehānāṃ varṣāsu na bhaya^āvaham//

45.89ab/ divya^strī^bhūta^gandharva^vimāna^adbhuta^darśanam/

45.89cd/ graha^nakṣatra^tārāṇāṃ darśanaṃ ca divā +ambare//

45.90ab/ gīta^vāditra^nirghoṣā vana^parvata^sānuṣu/

45.90cd/ sasya^vṛddhir apāṃ hānir apāpāḥ śaradi smṛtāḥ//

45.91ab/ śīta^anila^tuṣāratvaṃ nardanaṃ mṛga^pakṣiṇām/

45.91cd/ rakṣo^yakṣa^ādi^sattvānāṃ darśanaṃ vāg amanuṣī//

45.92ab/ diśo dhūma^andhakārāś ca sa^nabho^vana^parvatāḥ/

45.92cd/ uccaiḥ sūrya^udaya^astau ca hemante śobhanāḥ smṛtāḥ//

45.93ab/ hima^pāta^anila^utpātā virūpa^adbhuta^darśanam/

45.93cd/ kṛṣṇa^añjana^ābham ākāśaṃ tārā^ulkā^pāta^piñjaram//

45.94ab/ citra^garbha^udbhavāḥ strīṣu go^aja^aśva^mṛga^pakṣiṣu/

45.94cd/ patra^aṅkura^latānāṃ ca vikārāḥ śiśire śubhāḥ//

45.95ab/ ṛtu^svabhāva^jā hy ete dṛṣṭāḥ sva^ṛtau śubha^pradāḥ/

45.95cd/ ṛtor anyatra ca^utpātā dṛṣṭās te *ca^atidāruṇāḥ[K.bṛśadārunāḥ]//

45.96ab/ unmattānāṃ ca yā gāthāḥ śiśūnāṃ *yac ca bhāṣitam[K.bhāṣitaṃ ca yat]/

45.96cd/ striyo yac ca prabhāṣante tasya nāsti vyatikramaḥ//

45.97ab/ pūrvaṃ carati deveṣu paścāc *carati[K.gacchati] mānuṣān/

45.97cd/ na^acoditā vāg vadati satyā hy eṣā sarasvatī//

45.98a utpātān gaṇita^vivarjito +api buddhvā

45.98b vikhyāto bhavati narendra^vallabhaś ca/

45.98c etat tan^munivacanaṃ rahasyam uktaṃ

45.98d yaj jñātvā bhavati naras trikāladarśī//

46 mayūracitrakādhyāyaḥ

46.01ab/ divya^āntarikṣa^āśrayam uktam ādau mayā phalaṃ śastam aśobhanaṃ ca/

46.01cd/ prāyeṇa cāreṣu samāgameṣu yuddheṣu mārga^ādiṣu vistareṇa//

46.02a bhūyo varāhamihirasya na yuktam etat

46.02b kartuṃ samāsakṛd asav iti tasya doṣaḥ/

46.02c tajjñair na vācyam idam uktaphala^anugīti

46.02d yad *barhi[K.varhi]citrakam iti prathitaṃ varāṅgam//

46.03ab/ svarūpam eva tasya tat^prakīrtita^anukīrtanam/

46.03cd/ bravīmy ahaṃ na ced idaṃ tathā +api me +atra vācyatā//

46.04ab/ uttaravīthi^gatā dyutimantaḥ kṣema^*śubhikṣa[U.subhikṣa]^śivāya samastāḥ/

46.04cd/ dakṣiṇa^mārga^gatā dyutihīnāḥ kṣudbhaya^taskara^mṛtyu^karās te//

46.05ab/ koṣṭhāgāra^gate bhṛgu^putre puṣyasthe ca girām prabhaviṣṇau/

46.05cd/ nirvairāḥ kṣitipāḥ sukhabhājaḥ saṃhṛṣṭāś ca janā gatarogāḥ//

46.06ab/ pīḍayanti yadi kṛttikāṃ maghāṃ rohiṇīṃ śravam aindram eva vā/

46.06cd/ projjhya sūryam apare grahās tadā paścimā dig anayena pīḍyate//

46.07a prācyāṃ ced dhvajavad avasthitā dinānte

46.07b prācyānāṃ bhavati hi vigraho nṛpāṇām/

46.07c madhye ced bhavati hi madhyadeśa^*pīṭhā[K.ū.pīḍā]

46.07d rūkṣais tair na tu *ruciman[K.rucirair] mayūkhavadbhiḥ//

46.08ab/ dakṣiṇāṃ kakubham *āśritas[K.āśritais] tu tair dakṣiṇāpathapayomucāṃ kṣayaḥ/

46.08cd/ hīna^rūkṣa^tanubhiś ca vigrahaḥ sthūla^deha^kiraṇa^anvitaiḥ śubham//

46.09ab/ uttaramārge spaṣṭa^mayūkhāḥ śāntikarās te tan nṛpatīnām/

46.09cd/ hrasva^śarīrā bhasma^savarṇā doṣakarāḥ syur deśa^nṛpāṇām//

46.10a nakṣatrāṇāṃ tārakāḥ sagrahāṇām

46.10b dhūmajvālāvisphuliṅgānvitāś cet/

46.10c ālokaṃ vā nirnimittaṃ na yānti

46.10d yāti dhvaṃsaṃ sarvalokaḥ sabhūpaḥ//

46.11a divi bhāti yadā tuhināṃśuyugaṃ

46.11b dvija^vṛddhir atīva tadāśu śubhā/

46.11c tadanantaravarṇaraṇo +arkayuge

46.11d jagataḥ pralayas tricatuṣprabhṛti//

46.12a munīn abhijitaṃ dhruvaṃ maghavataś ca bhaṃ saṃspṛśan

46.12b śikhī ghanavināśakṛt kuśalakarmahā śokadaḥ/

46.12c *bhujaṅgam[K.bhujaṅgabham] atha saṃspṛśed bhavati vṛṣṭināśo dhruvaṃ

46.12d kṣayaṃ vrajati vidruto janapadaś ca bālākulaḥ//

46.13ab/ prāgdvāreṣu caran raviputro nakṣatreṣu karoti ca vakram/

46.13cd/ durbhikṣaṃ kurute *mahadugraṃ[K.bhayam ugraṃ] mitrāṇāṃ ca virodham avṛṣṭim//

46.14ab/ rohiṇīśakaṭam arkanandano yadi bhinatti rudhiro +atha vā śikhī/

46.14cd/ kiṃ vadāmi yad aniṣṭasāgare jagad aśeṣam upayāti saṃkṣayam//

46.15ab/ udayati satataṃ yadā śikhī carati bhacakram aśeṣam eva vā/

46.15cd/ anubhavati purākṛtaṃ tadā phalam aśubhaṃ sacara^acaraṃ jagat//

46.16a dhanuḥsthāyī rūkṣo rudhirasadṛśaḥ kṣudbhayakaro

46.16b balodyogaṃ *candraḥ[K.cenduḥ] kathayati jayaṃ jyā +asya ca yataḥ/

46.16c gavāṃ{avāk] śṛṅgo goghno nidhanam api sasyasya kurute

46.16d jvalan dhūmāyan vā nṛpatimaraṇāyaiva bhavati//

46.17ab/ snigdhaḥ sthūlaḥ samaśṛṅgo viśālas tuṅgaś ca^udagvicaran nāgavīthyām/

46.17cd/ dṛṣṭaḥ saumyair aśubhair viprayukto lokānandaṃ kurute +atīva candraḥ//

46.18ab/ pitrya^maitra^puruhūta^viśākhā^tvāṣṭram etya ca yunakti śaśāṅkaḥ/

46.18cd/ dakṣiṇena na *śubhaḥ śubhakṛt[K.śubho hitakṛt] syād yady udak carati madhyagato vā//

46.19ab/ parigha iti megharekhā yā tiryagbhāskarodaye +aste vā/

46.19cd/ paridhis tu pratisūryo daṇḍas tv ṛjur indracāpanibhaḥ//

46.20ab/ udaye +aste vā bhānor ye dīrghā raśmayas tv amoghās te/

46.20cd/ suracāpakhaṇḍam ṛju yad rohitam airāvataṃ dīrgham//

46.21ab/ ardha^astamayāt sandhyā vyaktībhūtā na tārakā yāvat/

46.21cd/ tejaḥparihāni mukhād bhānor ardha^udayo yāvat//

46.22ab/ tasmin sandhyā^kāle cihnair etaiḥ śubha^aśubhaṃ vācyam/

46.22cd/ sarvair etaiḥ snigdhaiḥ sadyo varṣaṃ bhayaṃ rūkṣaiḥ//

46.23a acchinnaḥ parigho viyac ca vimalaṃ śyāmā mayūkhā raveḥ

46.23b snigdhā dīdhitayaḥ *mitaṃ[K.ū.sitaṃ] suradhanurvidyuc ca pūrvottarā/

46.23c snigdho meghatarur divākarakarair āliṅgato vā yadā

46.23d vṛṣṭiḥ syād yadi vā +arkam astasamaye megho mahān chādayet//

46.24ab/ khaṇḍo vakraḥ kṛṣṇo hrasvaḥ kāka^ādyair vā cihnair viddhaḥ/

46.24cd/ yasmin deśe rūkṣaś cārkas tatrābhāvaḥ prāyo rājñaḥ//

46.25ab/ vāhinīṃ samupayāti pṛṣṭhato māṃsabhuk khagagaṇo yuyutsataḥ/

46.25cd/ yasya tasya balavidravo mahān agrais tu vijayo vihaṅgamaiḥ//

46.26ab/ bhānor udaye yadi vāstamaye gandharvapurapratimā dhvajanī/

46.26cd/ vimbaṃ niruṇaddhi tadā nṛpateḥ prāptaṃ samaraṃ sabhayaṃ pravadet//

46.27ab/ śastā śāntidvijamṛgaghuṣṭā sandhyā snigdhā mṛdupavanā ca/

46.27cd/ pāṃśudhvastā janapadanāśaṃ dhatte rūkṣā rudhiranibhā vā//

46.28a yadvistareṇa kathitaṃ munibhis tad asmin

46.28b sarvaṃ mayā nigaditaṃ punaruktavarjam/

46.28c śrutvā +api kokila^rutaṃ balibhug virauti

46.28d yat^tat svabhāvakṛtam asya pikaṃ na jetum//

47 puṣyasnānādhyāyaḥ

47.01ab/ mūlaṃ manujādhipatiḥ prajātaros tad upaghāta^saṃskārāt/

47.01cd/ aśubhaṃ śubhaṃ ca loke bhavati yato +ato nṛpati^cintā//

47.02ab/ yā vyākhyātā śāntiḥ svayambhuvā suraguror mahendra^arthe/

47.02cd/ tāṃ prāpya vṛddhagargaḥ prāha yathā bhāgureḥ śṛṇuta//

47.03ab/ puṣyasnānaṃ nṛpateḥ kartavyaṃ daivavit^purodhābhyām/

47.03cd/ nātaḥ paraṃ pavitraṃ sarva^utpāta^antakaram asti//

47.04ab/ śleṣmātaka^akṣa^kaṇṭaki^kaṭu^tikta^vigandhi^pādapa^vihīne/

47.04cd/ kauśika^gṛdhraprabhṛtibhir aniṣṭa^vihagaiḥ parityakte//

47.05ab/ taruṇa^taru^gulma^vallī^latā^pratāna^*anvite[K.āvṛte] vanoddeśe/

47.05cd/ nirupahata^patra^pallava^manojña^madhuradrumaprāye//

47.06ab/ kṛkavāku^jīva^jīvaka^śuka^śikhi^śatapatra^cāṣa^hārītaiḥ/

47.06cd/ krakara^cakora^kapiñjala^vañjula^pārāvata^śrīkaiḥ//

47.07ab/ kusuma^rasapāna^matta^dvirepha^puṃskokila^ādibhiś ca^anyaiḥ/

47.07cd/ virute vanopakaṇṭhe kṣetra^āgāre śucāv atha vā//

47.08ab/ *hṛdinī[K.ū.hradinī]^vilāsinīnāṃ jalakhaga^nakhavikṣateṣu ramyeṣu/

47.08cd/ pulina^jaghaneṣu kuryād dṛk^manasoḥ prītijananeṣu//

47.09ab/ protpluta^haṃsa^cchatre kāraṇḍava^kurara^sārasa^udgīte/

47.09cd/ phulla^indīvara^nayane sarasi sahasrākṣa^kānti^dhare//

47.10ab/ protphulla^kamala^vadanāḥ kalahaṃsa^*kala[K.kalasvana]^prabhāṣiṇyaḥ/

47.10cd/ prottuṅga^kuḍmala^kucā yasmin nalinī^vilāsinyaḥ//

47.11ab/ kuryād goromanthaja^phenalava^śakṛt^khura^kṣata^upacite/

47.11cd/ acira^prasūta^huṅkṛta^valgita^vatsa^utsave goṣṭhe//

47.12ab/ atha vā samudratīre kuśala^āgata^*ratna^pota[K.potaratna]^sambādhe/

47.12cd/ ghana^nicula^līna^jalacara^sitakhaga^śabalīkṛta^upānte//

47.13ab/ kṣamayā krodha iva jitaḥ siṃho mṛgya^abhibhūyate *yeṣu[K.yatra]/

47.13cd/ datta^abhaya^khaga^mṛga^śāvakeṣu teṣv āśrameṣv atha vā//

47.14ab/ kāñcī^kalāpa^nūpura^gurujaghana^udvahana^vighnita^padābhiḥ/

47.14cd/ śrīmati mṛgekṣaṇābhir gṛhe +anyabhṛta^valgu^vacanābhiḥ//

47.15ab/ puṇyeṣv āyataneṣu ca tīrtheṣu^udyāna^ramya^deśeṣu/

47.15cd/ pūrvodak^plava^bhūmau pradakṣiṇa^ambhovahāyāṃ ca//

47.16ab/ bhasma^aṅgāra^asthy^ūṣara^tuṣa^keśa^śvabhra^karkaṭa^āvāsaiḥ/

47.16cd/ *śvāvidha[K.śvāvin]^mūṣaka^vivarair valmīkair yā ca santyaktā//

47.17ab/ dhātrī ghanā sugandhā snigdhā madhurā samā ca vijayāya/

47.17cd/ senāvāse +apy evaṃ yojayitavyā yathāyogam//

47.18ab/ niṣkramya purān naktaṃ daivajña^amātya^yājakāḥ prācyām/

47.18cd/ kauberyāṃ vā kṛtvā baliṃ diśīśādhipāyāṃ vā//

47.19ab/ lājā^akṣata^dadhi^kusumaiḥ prayataḥ praṇataḥ purohitaḥ kuryāt/

47.19cd/ āvāhanam atha mantras tasmin munibhiḥ samuddiṣṭaḥ//

47.20ab/ āgacchantu surāḥ sarve ye +atra pūjā^abhilāṣiṇaḥ/

47.20cd/ diśo nāgā dvijāś ca^eva ye *ca^apy anye[K.cāney apy] +aṃśabhāginaḥ//

47.21ab/ āvāhya^evam tataḥ sarvān evaṃ brūyāt purohitaḥ/

47.21cd/ śvaḥ pūjāṃ prāpya yāsyanti dattvā śāntiṃ mahīpateḥ//

47.22ab/ āvāhiteṣu kṛtvā pūjāṃ tāṃ śarvarīṃ vaseyus te/

47.22cd/ sadasat^svapnanimittaṃ yātrāyāṃ svapnavidhir uktaḥ//

47.23ab/ apare +ahani prabhāte sambhārān upahared yathoktaguṇān/

47.23cd/ gatvā +avanipradeśe ślokāś ca^apy atra munigītāḥ//

47.24ab/ tasmin maṇḍalam ālikhya kalpayet tatra medinīm/

47.24cd/ nānā^ratnākaravatīṃ sthānāni vividhāni ca//

47.25ab/ purohito yathāsthānaṃ nāgān yakṣān surān pitṝn/

47.25cd/ gandharva^apsarasaś ca^eva munīn siddhāṃś ca vinyaset//

47.26ab/ grahāṃś ca *sarva[K.saha]nakṣatrai rudrāṃś ca saha mātṛbhiḥ/

47.26cd/ skandaṃ viṣṇuṃ viśākhaṃ ca lokapālān surastriyaḥ//

47.27ab/ varṇakair vivikdhaiḥ kṛtvā hṛdyair gandha^guṇānvitaiḥ/

47.27cd/ yathāsvaṃ pūjayed vidvān gandha^mālyānulepanaiḥ//

47.28ab/ bhakṣyair annaiś ca vividhaiḥ phala^mūla^āmiṣais tathā/

47.28cd/ *pānaiś ca[K.pānakair] vividhair hṛdyaiḥ surā^kṣīra^āsava^ādibhiḥ//

47.29ab/ kathayāmy ataḥ param ahaṃ pūjām asmin yathābhilikhitānām/

47.29cd/ grahayajñe yaḥ prokto vidhir grahāṇāṃ sa kartavyaḥ//

47.30ab/ māṃsa^odana^madyaiḥ piśāca^dititanaya^dānavāḥ pūjyāḥ/

47.30cd/ abhyañjana^añjana^tilaiḥ pitaro māṃsa^odanaiś ca^api//

47.31ab/ sāma^yajurbhir munayas tv ṛgbhir gandhaiś ca dhūpa^mālya^yutaiḥ/

47.31cd/ aśleṣakavarṇais trimadhureṇa ca^abhyarcayed nāgān//

47.32ab/ dhūpa^ājya^āhuti^mālyair vibudhān *ratnaḥ[U.ratnaiḥ] stuti^praṇāmaiś ca/

47.32cd/ gandharvān apsaraso gandhair mālyaiś ca susugandhaiḥ//

47.33ab/ śeṣāṃs tu sārvavarṇika^balibhiḥ pūjāṃ nyasec ca sarveṣām/

47.33cd/ pratisara^vastra^patākā^bhūṣaṇa^yajñopavītāni//

47.34ab/ maṇḍala^paścimabhāge kṛtvā^agniṃ dakṣiṇe +atha vā vedyām/

47.34cd/ ādadyāt sambhārān darbhān dīrghān agarbhāṃś ca//

47.35ab/ lājā^ājya^akṣata^dadhi^madhu^siddhārthaka^gandha^sumanaso *dhūpaḥ[K.dhupān]/

47.35cd/ gorocana^añjana^*tilāḥ[K.tilān] svartuja^madhurāṇi ca phalāni//

47.36ab/ saghṛtasya pāyasasya ca tatra śarāvāṇi taiś ca sambhāraiḥ/

47.36cd/ paścimavedyāṃ pūjāṃ kuryāt *snānasya[U.snātasya] sā vedī//

47.37ab/ tasyāḥ koṇeṣu dṛḍhān kalaśān sita^sūtra^veṣṭita^grīvān/

47.37cd/ sakṣīra^vṛkṣa^pallava^phala^apidhānān vyavasthāpya//

47.38ab/ puṣyasnāna^vimiśreṇa^āpūrṇān ambhasā saratnāṃś ca/

47.38cd/ puṣyasnānadravyāṇy ādadyād garga^gītāni//

47.39ab/ jyotiṣmatīṃ trāyamāṇām abhayām aparājitām/

47.39cd/ jīvāṃ viśveśvarīṃ pāṭhāṃ samaṅgāṃ vijayāṃ tathā//

47.40ab/ sahāṃ ca sahadevīṃ ca pūrṇakośāṃ śatāvarīm/

47.40cd/ ariṣṭikāṃ śivāṃ bhadrāṃ teṣu kumbheṣu vinyaset//

47.41ab/ brāhmīṃ kṣemām ajāṃ ca^eva sarvabījāni *kāñcanīm[K.kāñcanam]/

47.41cd/ maṅgalyāni yathālābhaṃ sarvauṣadhyo *rasās[K.rasāṃs] tathā//

47.42ab/ ratnāni *sarvagandhāś[K.sarvagandhāṃś] ca bilvaṃ ca savikaṅkatam/

47.42cd/ praśasta^nāmnyaś ca^oṣadhyo hiraṇyaṃ maṅgalāni ca//

47.43ab/ ādāv anaḍuhaś carma jarayā saṃhṛtāyuṣaḥ/

47.43cd/ praśastalakṣaṇabhṛtaḥ prācīnagrīvam āstaret//

47.44ab/ tato vṛṣasya yodhasya carma rohitam akṣatam/

47.44cd/ simhasyātha tṛtīyaṃ syād vyāghrasya ca tataḥ param//

47.45ab/ catvāry etāni carmāṇi tasyāṃ vedyām upāstaret/

47.45cd/ śubhe muhūrte samprāpte puṣyayukte niśākare//

47.46ab/ bhadrāsanam ekatamena kāritaṃ kanaka^rajata^tāmrāṇām/

47.46cd/ kṣīrataru^nirmitaṃ vā vinyasyaṃ carmaṇām upari//

47.47ab/ trividhas tasya^ucchrāyo hastaḥ pādādhiko +ardhayuktaś ca/

47.47cd/ māṇḍalikā^anantarajit^samasta^rājya^arthināṃ śubhadaḥ//

47.48ab/ antardhāya hiraṇyaṃ tatra^upaviśen nareśvaraḥ sumanāḥ/

47.48cd/ saciva^āpta^purohita^daiva^paura^kalyāṇa^nāmavṛtaḥ//

47.49ab/ vandijana^paura^*vipraiḥ praghuṣṭa[K.viprapraghuṣṭa]^puṇyāha^veda^nirghoṣaiḥ/

47.49cd/ samṛdaṅga^śaṅkha^tūryair maṅgala^śabdair hatāniṣṭaḥ//

47.50ab/ ahata^kṣauma^nivasanaṃ purohitaḥ kambalena sañchādya/

47.50cd/ kṛta^bali^pūjaṃ kalaśair abhiṣiñcet sarpiṣā pūrṇaiḥ//

47.51ab/ aṣṭāv aṣṭāviṃśatir aṣṭaśataṃ vā^api kalaśa^parimāṇam/

47.51cd/ adhike +adhike guṇottaram ayaṃ ca mantro +atra munigītaḥ//

47.52ab/ ājyaṃ tejaḥ samuddiṣṭam ājyaṃ pāpaharaṃ param/

47.52cd/ ājyaṃ surāṇām āhāra ājye lokāḥ pratiṣṭhitāḥ//

47.53ab/ bhauma^āntarikṣaṃ divyaṃ vā yat te *kalmaṣam[K.kalviṣaṃ] āgatam/

47.53cd/ sarvaṃ tadājyasaṃsparśāt praṇāśam upagacchatu//

47.54ab/ kambalam apanīya tataḥ puṣyasnānāmbubhiḥ saphalapuṣpaiḥ/

47.54cd/ abhiṣiñcen manujendraṃ purohito +anena mantreṇa//

47.55ab/ surās tvām abhiṣiñcantu ye ca siddhāḥ purātanāḥ/

47.55cd/ brahmā viṣṇuś ca *rudraś[K.śambhuś] ca sādhyāś ca samarudgaṇāḥ//

47.56ab/ ādityā vasavo rudrā aśvinau ca bhiṣagvarau/

47.56cd/ aditir devamātā ca svāhā siddhiḥ sarasvatī//

47.57ab/ kīrtir lakṣmīr dhṛtiḥ śrīś ca sinīvālī kuhūs tathā/

47.57cd/ danuś ca surasā ca^eva vinatā kadrur eva ca//

47.58ab/ devapatnyaś ca yā noktā devamātara eva ca/

47.58cd/ sarvās tvām abhiṣiñcantu divyāś ca^apsarasāṃ gaṇāḥ//

47.59ab/ nakṣatrāṇi muhūrtāś ca pakṣa^ahorātra^sandhayaḥ/

47.59cd/ saṃvatsarā dineśāś ca kalāḥ kāṣṭhāḥ kṣaṇā lavā/

47.60ab[K.48.69cd]/ sarve tvām abhiṣiñcantu kālasyāvayavāḥ śubhāḥ/

47.60cd[K.48.70ab]/ ete ca^anye ca munayo veda^vrata^parāyaṇāḥ//

47.61ab[K.omitted]/ saśiṣyās te +abhiṣiñcantu sadārāś ca tapodhanāḥ/

47.61cd[K.omitted]/ vaimānikāḥ suragaṇā manavaḥ sāgaraiḥ saha//

47.62ab/ saritaś ca mahābhāgā nāgāḥ kiṃpuruṣāś tathā/

47.62cd/ vaikhānasā mahābhāgā dvijā vaihāyasāś ca ye//

47.63ab/ saptarṣayaḥ sadārāś ca dhruvasthānāni yāni ca/

47.63cd/ marīcir atriḥ pulahaḥ pulastyaḥ kratur aṅgirāḥ//

47.64ab/ bhṛguḥ sanatkumāraś ca sanako +atha sanandanaḥ/

47.64cd/ sanātanaś ca dakṣaś ca jaigīṣavyo bhagandaraḥ//

47.65ab/ ekataś ca dvitaś ca^eva trito jābālikaśyapau/

47.65cd/ durvāsā durvinītaś ca kaṇvaḥ kātyāyanas tathā//

47.66ab/ mārkaṇḍeyo dīrghatapāḥ śunaḥśepho vidūrathaḥ/

47.66cd/ ūrdhvaḥ saṃvartakaś ca^eva cyavano +atriḥ parāśaraḥ//

47.67ab/ dvaipāyano yavakrīto devarājaḥ sahānujaḥ/

47.67cd/ parvatās taravo vallyaḥ puṇyāny āyatanāni ca//

47.68ab/ prajāpatir ditiś ca^eva gāvo viśvasya mātaraḥ/

47.68cd/ vāhanāni ca divyāni sarvalokāś cara^acarāḥ//

47.69ab/ agnayaḥ pitaras tārā jīmūtāḥ khaṃ diśo jalam/

47.69cd/ ete ca^anye ca bahavaḥ puṇya^saṅkīrtanāḥ *śubhaiḥ[K.śubhāḥ]//

47.70ab/ toyais tvām abhiṣiñcantu sarva^utpāta^nibarhaṇaiḥ/

47.70cd/ *yathābhiṣikto maghavān etair mudita^manasaiḥ[K.kalyāṇam te prakurvantu āyurārogyam eva ca]//

47.71ab/ ity etaiś cānyaiś ca^apy atharvakalpa^*āhitaiḥ[K.vihitaiḥ] sarudragaṇaiḥ/

47.71cd/ kauṣmāṇḍa^mahārauhiṇa^kuberahṛdyaiḥ samṛddhyā ca//

47.72ab/ āpohiṣṭhā^tisṛbhir hiraṇyavarṇā^iti catasṛbhir japtam/

47.72cd/ kārpāsika^vastrayugaṃ bibhṛyāt snāto narādhipatiḥ//

47.73ab/ puṇyāha^śaṅkha^śabdair ācānto +abhyarcya deva^guru^viprān/

47.73cd/ chatra^dhvaja^āyudhāni ca tataḥ svapūjāṃ prayuñjīta//

47.74ab/ āyuṣyaṃ varcasyaṃ rāyaspoṣābhir ṛgbhir etābhiḥ/

47.74cd/ parijaptaṃ vaijayikaṃ navaṃ vidadhyād alaṅkāram//

47.75ab/ gatvā dvitīyavedīṃ samupaviśec carmaṇāṃ upari rājā/

47.75cd/ deyāni ca^eva carmāṇy uparyupary evam etāni//

47.76ab/ vṛṣasya vṛṣadaṃśasya ruroś ca pṛṣatasya ca/

47.76cd/ teṣām upari siṃhasya vyāghrasya ca tataḥ param//

47.77ab/ mukhyasthāne juhuyāt purohito +agniṃ samit^tila^ghṛtādyaiḥ/

47.77cd/ trinayana^śakra^bṛhaspati^nārāyaṇa^nityagati^ṛgbhiḥ//

47.78ab/ indradhvaja^nirdiṣṭāny agninimittāni daivavid brūyāt/

47.78cd/ kṛtvā +aśeṣa^samāptiṃ purohitaḥ prāñjalir brūyāt//

47.79ab/ yāntu devagaṇāḥ sarve pūjām ādāya pārthivāt/

47.79cd/ siddhiṃ dattvā *tu vipulāṃ[K.suvipulām] punar āgamanāya *ca[K.vai]//

47.80ab/ nṛpatir ato daivajñaṃ purohitaṃ ca^arcayed dhanair bahubhiḥ/

47.80cd/ anyāṃś ca dakṣiṇīyān *yathocitaṃ[K.yathārhataḥ] śrotriyaprabhṛtīn//

47.81ab/ dattvā +abhayaṃ prajānām āghātasthānagān visṛjya paśūn/

47.81cd/ bandhana^mokṣaṃ kuryād abhyantara^doṣakṛd^varjam//

47.82ab/ etat prayujyamānaṃ pratipuṣyaṃ sukha^yaśo^artha^vṛddhikaram/

47.82cd/ *puṣyād[K.puṣyam] vinā^ardhaphaladā pauṣī śāntiḥ *parā[K.purā] proktā//

47.83ab/ rāṣṭra^utpāta^upasargeṣu rāhoḥ ketoś ca darśane/

47.83cd/ grahāvamardane ca^eva puṣyasnānaṃ samācaret//

47.84ab/ nāsti loke sa utpāto yo hy anena na śāmyati/

47.84cd/ maṅgalaṃ cāparaṃ nāsti yad asmād atiricyate//

47.85ab/ adhirājyārthino rājñaḥ putrajanma ca kāṅkṣataḥ/

47.85cd/ tatpūrvam abhiṣeke ca vidhir eṣa praśasyate//

47.86ab/ mahendrārtham uvāca^idam bṛhatkīrtir bṛhaspatiḥ/

47.86cd/ snānam āyuṣ^prajā^vṛddhi^saubhāgya^karaṇaṃ param//

47.87ab/ anenaiva vidhānena hasty^aśvaṃ *snāpayet tataḥ[K.snāpayīta yaḥ]/

47.87cd/ tasya^āmaya^vinirmuktaṃ parāṃ siddhim avāpnuyāt//

48 paṭṭalakṣaṇādhyāyaḥ

48.01ab/ vistaraśo nirdiṣṭaṃ paṭṭāṇāṃ lakṣaṇaṃ yad ācāryaiḥ/

48.01cd/ tat saṃkṣepaḥ kriyate mayā +atra sakalārthasampannaḥ//

48.02ab/ paṭṭaḥ śubhado rājṇāṃ madhye +aṣṭāv aṅgulāni vistīrṇaḥ/

48.02cd/ sapta narendra^mahiṣyāḥ ṣaḍ yuvarājasya nirdiṣṭaḥ//

48.03ab/ catur^aṅgula^vistāraḥ paṭṭaḥ senāpater bhavati madhye/

48.03cd/ dve ca prasādapaṭṭaḥ pañcaite kīrtitāḥ paṭṭāḥ//

48.04ab/ sarve dviguṇāyāmā madhyād ardhena pārśvavistīrṇāḥ/

48.04cd/ sarve ca śuddhakāñcanavinirmitāḥ śreyaso vṛddhyai//

48.05ab/ pañca^śikho bhūmipates triśikho yuvarāja^pārthiva^mahiṣyoḥ/

48.05cd/ ekaśikhaḥ sainyapateḥ prasādapaṭṭo vinā śikhayā//

48.06ab/ kriyamāṇaṃ yadi patraṃ sukhena vistāram eti paṭṭasya/

48.06cd/ vṛddhijayau bhūmipates tathā prajānāṃ ca sukhasampat//

48.07ab/ jīvitarājyavināśaṃ karoti madhye vraṇaḥ samutpannaḥ/

48.07cd/ madhye sphuṭitas tyājyo vighnakaraḥ pārśvayoḥ sphuṭitaḥ//

48.08ab/ aśubhanimitta^utpattau śāstrajñaḥ śāntim ādiśed rājñaḥ/

48.08cd/ śastanimittaḥ paṭṭo nṛpa^rāṣṭra^vivṛddhaye bhavati//

49 khaḍgalakṣaṇādhyāyaḥ

49.01ab/ aṅgula^śatārdham uttama ūnaḥ syāt *pañcaviṃśatiḥ[K.pañcaviṃśatiṃ] khaḍgaḥ/

49.01cd/ aṅgulamānāj jñeyo vraṇo +aśubho viṣama^parvasthaḥ//

49.02ab/ śrīvṛkṣa^vardhamāna^ātapatra^śivaliṅga^kuṇḍala^abjānām/

49.02cd/ sadṛśā vraṇāḥ praśastā dhvaja^āyudha^svastikānāṃ ca//

49.03ab/ kṛkalāsa^kāka^kaṅka^kravyāda^kabandha^vṛścika^ākṛtayaḥ/

49.03cd/ khaḍge vraṇā na śubhadā vaṃśānugatāḥ prabhūtāś ca//

49.04ab/ sphuṭito hrasvaḥ kuṇṭho vaṃśacchinno na dṛg^mano +anugataḥ/

49.04cd/ asvana iti cāniṣṭaḥ proktaviparyasta iṣṭaphalaḥ//

49.05ab/ kvaṇitaṃ maraṇāya^uktaṃ parājayāya pravartanaṃ kośāt/

49.05cd/ svayam udgīrṇe yuddhaṃ jvalite vijayo bhavati khaḍge//

49.06a nākāraṇaṃ vivṛṇuyān na vighaṭṭayec ca

49.06b paśyen na tatra vadanaṃ na vadec ca mūlyam/

49.06c deśaṃ na cāsya kathayet pratimānayen na

49.06d naiva spṛśen nṛpatir aprayato +asiyaṣṭim//

49.07ab/ gojihvā^saṃsthāno nīlotpala^vaṃśa^patra^sadṛśaś ca/

49.07cd/ karavīra^patra^śūla^agra^maṇḍala^agrāḥ praśastāḥ syuḥ//

49.08ab/ niṣpanno na chedyo nikaṣaiḥ kāryaḥ pramāṇayuktaḥ saḥ/

49.08cd/ mūle mriyate svāmī jananī tasyāgrataś chinne//

49.09ab/ yasmin tsarupradeśe vraṇo bhavet tadvad eva khaḍgasya/

49.09cd/ vanitānām iva tilako guhye vācyo mukhe dṛṣṭvā//

49.10ab/ atha vā spṛśati yadaṅgaṃ praṣṭā nistriṃśabhṛt tadavadhārya/

49.10cd/ kośasthasya^ādeśyo vraṇo +asti śāstraṃ viditvedam//

49.11ab/ śirasi spṛṣṭe prathame +aṅgule dvitīye lalāṭasaṃsparśe/

49.11cd/ bhrūmadhye ca tṛtīye netre spṛṣṭe catruthe ca//

49.12ab/ *nāsa^auṣṭha[K.nāsoṣṭha]^kapola^hanu^śravaṇa^grīva^*aṃsake ca[K.aṃsakeṣu] pañcādyāḥ/

49.12cd/ urasi dvādaśasaṃsthas trayodaśe kakṣayor jñeyaḥ//

49.13ab/ stana^hṛdaya^udara^*kukṣi^nābhau[K.kukṣinābhīṣu] tu caturdaśādayo jñeyāḥ/

49.13cd/ nābhimūle kaṭyāṃ guhye ca^ekonaviṃśatitaḥ//

49.14ab/ ūrvor dvāviṃśe syād ūrvor madhye vraṇas trayoviṃśe/

49.14cd/ jānuni ca caturviṃśe jaṅghāyāṃ pañcaviṃśe ca//

49.15ab/ jaṅghāmadhye gulphe pārṣṇyāṃ pāde tadaṅgulīṣv api ca/

49.15cd/ ṣaḍviṃśatikād yāvat triṃśad iti matena gargasya//

49.16ab/ putramaraṇaṃ dhanāptir dhanahāniḥ sampadaś ca bandhaś ca/

49.16cd/ ekādyaṅgulasaṃsthair vraṇaiḥ phalaṃ nirdiśet kramaśaḥ//

49.17ab/ sutalābhaḥ kalaho hasti^labdhayaḥ putramaraṇa^dhanalābhau/

49.17cd/ kramaśo vināśa^vanitāpti^cittaduḥkhāni ṣaṭprabhṛti//

49.18ab/ labdhir *hāniḥ strīlabdhayo[K.hānistrīlabdhayo] badho vṛddhi^maraṇa^paritoṣāḥ/

49.18cd/ jñeyāś caturdaśādiṣu dhanahāniś caikaviṃśe syāt//

49.19ab/ vittāptir anirvāṇaṃ dhana^āgamo mṛtyu^sampado +asvatvam/

49.19cd/ aiśvarya^mṛtyu^rājyāni ca kramāt triṃśad iti yāvat//

49.20ab/ parato na viśeṣaphalaṃ viṣamasamasthās tu pāpaśubhaphaladāḥ/ 49.20cd/ kaiś cid aphalāḥ pradiṣṭās triṃśatparato +agram iti yāvat//

49.21ab/ karavīra^utpala^gaja^mada^ghṛta^kuṅkuma^kunda^campaka^sagandhaḥ/

49.21cd/ śubhado +aniṣṭo gomūtra^paṅka^medaḥ^sadṛśa^gandhaḥ//

49.22ab/ kūrma^vasā^asṛk^kṣāra^upamaś ca bhaya^duḥkhado bhavati gandhaḥ/

49.22cd/ vaidūrya^kanaka^vidyut^prabho jaya^ārogya^vṛddhikaraḥ//

49.23a idam auśanasaṃ ca śastra^pānaṃ

49.23b rudhireṇa śriyam icchataḥ pradīptām/

49.23c haviṣā guṇavat^suta^abhilipsoḥ

49.23d salilena^akṣayam icchataś ca vittam//

49.24a vaḍavā^uṣṭra^kareṇu^dugdha^pānaṃ

49.24b yadi pāpena samīhate +arthasiddhim/

49.24c jhaṣa^pitta^mṛga^aśva^basta^dugdhaiḥ

49.24d kari^hasta^cchidaye satāla^garbhaiḥ//

49.25a ārkaṃ payo huḍuviṣāṇa^maṣī^sametaṃ

49.25b pārāvata^ākhu^śakṛtā ca *yutaḥ[K.yutaṃ] pralepaḥ/

49.25c śastrasya tailamathitasya tato +asya pānaṃ

49.25d paścāt^śitasya na śilāsu bhaved vighātaḥ//

49.26a kṣāre kadalyā mathitena yukte

49.26b dina^uṣite pāyitam āyasaṃ yat/

49.26c samyak śitaṃ ca^aśmani naiti bhaṅgaṃ

49.26d na ca^anyaloheṣv api tasya kauṇṭhyam//

50 aṅgavidyādhyāya

50.01a daivajñena śubha^aśubhaṃ dig^udita^sthāna^āhṛtān īkṣatā

50.01b vācyaṃ praṣṭṛ^nija^apara^aṅga^ghaṭanāṃ ca^ālokya kālaṃ dhiyā/

50.01c sarvajño hi cara^acara^ātmakatayā^asau sarvadarśo vibhuś

50.01d ceṣṭā^vyāhṛtibhiḥ śubha^aśubha^phalaṃ sandarśayaty arthinām//

50.02a sthānaṃ puṣpa^suhāsi^bhūri^phalabhṛt^susnigdha^kṛtti^cchada^

50.02b asatpakṣi^cyuta^śastasaṃjñita^taru^cchāya^upagūḍhaṃ samam/

50.02c deva^ṛṣi^dvija^sādhu^siddha^nilayaṃ satpuṣpa^sasya^ukṣitam

50.02d satsvādu^udaka^nirmalatva^janita^āhlādaṃ ca *sacchādvalam[K.sacchāḍvalam]//

50.03ab/ chinna^bhinna^kṛmi^khāta^kaṇṭaki^pluṣṭa^rūkṣa^kuṭilair na sat kujaiḥ/

50.03cd/ krūra^pakṣi^yuta^nindyanāmabhiḥ śuṣka^śīrṇa^bahu^parṇa^*carmabhiḥ[K.varmabhiḥ]//

50.04a śmaśāna^śūnyāyatanaṃ catuṣpathaṃ

50.04b tathā^+amanojñaṃ viṣamaṃ sada^ūṣaram/

50.04c avaskara^aṅgāra^kapāla^bhasmabhiś

50.04d citaṃ tuṣaiḥ śuṣkatṛṇair naśobhanam//

50.05ab/ pravrajita^nagna^nāpita^ripu^bandhana^*saunikais[K.sūnikais] tathā śvapacaiḥ/

50.05cd/ kitava^yati^pīḍitair yutam āyudha^mādhvīka^vikrayair na śubham//

50.06a prāg^uttara^īśāś ca diśaḥ praśastāḥ

50.06b praṣṭur na vāyv^ambu^yamāgni^rakṣaḥ/

50.06c pūrvāhnakāle +asti śubhaṃ na rātrau

50.06d sandhyādvaye praśnakṛto +aparāhṇe//

50.07a yātrāvidhāne hi śubha^aśubhaṃ yat

50.07b proktaṃ nimittaṃ tad ihāpi vācyam/

50.07c dṛṣṭvā puro vā janatāhṛtaṃ vā

50.07d praṣṭuḥ sthitaṃ pāṇitale +atha vastre//

50.08a atha^aṅgāny ūrū^oṣṭha^stana^vṛṣaṇa^pādaṃ ca daśanā

50.08b bhujau hastau gaṇḍau kaca^gala^nakha^aṅguṣṭham api yat/

50.08c sa^śaṅkhaṃ *kakṣa^aṃsaṃ śravaṇa[K.kaṣāṃsaśravaṇa]^guda^sandhi^iti puruṣe

50.08d striyāṃ bhrū^nāsā^sphig^vali^kaṭi^sulekhā^aṅgulicayam//

50.09a jihvā grīvā piṇḍike pārṣṇiyugmaṃ

50.09b jaṅghe nābhiḥ karṇapālī kṛkāṭī/

50.09c vaktraṃ pṛṣṭhaṃ jatru^jānu^asthi^pārśvaṃ

50.09d hṛt^tālu^akṣī mehana^uras^trikaṃ ca//

50.10ab/ napuṃsaka^ākhyaṃ ca śiro lalāṭam āśv ādya^saṃjñair aparaiś cireṇa/

50.10cd/ siddhir bhavej jātu napuṃsakair no rūkṣa^kṣatair bhagna^kṛśaiś ca pūrvaiḥ//

50.11ab/ spṛṣṭe vā cālite vā^api pāda^aṅguṣṭhe +akṣi^rug bhavet/

50.11cd/ aṅgulyāṃ duhituḥ śokaṃ śiroghāte nṛpād bhayam//

50.12ab/ viprayogam urasi svagātrataḥ karpaṭāhṛtir anarthadā bhavet/

50.12cd/ syāt priyāptir abhigṛhya karpaṭaṃ pṛcchataś caraṇapādayojituḥ//

50.13ab/ pāda^aṅguṣṭhena vilikhed bhūmiṃ kṣetra^utthacintayā/

50.13cd/ hastena pādau kaṇḍūyet tasya *dāsīmayī[K.dāsīmayā] ca sā//

50.14ab/ tāla^bhūrja^paṭa^darśane +aṃśukaṃ cintayet kaca^tuṣa^asthi^bhasmagam/

50.14cd/ vyādhir āśrayati rajju^jālakaṃ valkalaṃ ca samavekṣya bandhanam//

50.15ab/ pippalī^marica^śuṇṭhi^vāridai rodhra^kuṣṭha^vasana^ambu^jīrakaiḥ/

50.15cd/ gandha^māṃsi^śatapuṣpayā vadet pṛcchatas tagarakeṇa *cintayet[K.cintanam]//

50.16ab/ strī^puruṣa^doṣa^pīḍita^sarva^*artha[K.adhva]^suta^artha^dhānya^tanayānām/

50.16cd/ dvicatuṣpada^kṣitīnāṃ vināśataḥ kīrtitair dṛṣṭaiḥ//

50.17ab/ nyagrodha^madhuka^tinduka^jambū^plakṣa^āmra^*badara[K.badari]^jātiphalaiḥ/

50.17cd/ dhana^kanaka^puruṣa^loha^aṃśuka^rūpya^*audumbara^āptir[K.udumbarāptir] api karagaiḥ//

50.18ab/ dhānya^paripūrṇa^pātraṃ kumbhaḥ pūrṇaḥ kuṭumba^vṛddhikarau/

50.18cd/ gaja^go^śunāṃ purīṣaṃ dhana^yuvati^suhṛd^vināśakaram//

50.19ab/ paśu^hasti^mahiṣa^paṅkaja^rajata^vyāghrair labheta sandṛṣṭaiḥ/

50.19cd/ avi^dhana^nivasana^malayaja^kauśeya^ābharaṇa^saṅghātam//

50.20ab/ pṛcchā vṛddha^śrāvaka^suparivrāḍ^darśane nṛbhir vihitā/

50.20cd/ mitra^dyūtārtha^bhavā gaṇikā^nṛpa^sūtikā^arthakṛtā//

50.21ab/ śākya^upādhyāya^*arhat[K.ārhata]^*nirgranthi[K.nirgrantha]^nimitta^nigama^kaivartaiḥ/

50.21cd/ caura^camūpati^vaṇijāṃ dāsī^yodha^āpaṇastha^vadhyānām//

50.22ab/ tāpase śauṇḍike dṛṣṭe proṣitaṃ paśupālanam/

50.22cd/ hṛdgataṃ *pracchakasya[K.pṛcchakasya] syād uñchavṛṭau vipannatā//

50.23ab/ icchāmi praṣṭuṃ bhaṇa paśyatv āryaḥ samādiśa^ity ukte//

50.23cd/ saṃyoga^kuṭumba^utthā lābha^aiśvarya^udgatā cintā//

50.24a nirdiśa^iti gadite *jaya^adhvajā[K.jayādhvagā]

50.24b pratyavekṣya mama cintitaṃ vada/

50.24c āśu sarvajanamadhyagaṃ tvayā

50.24d dṛśyatām iti ca bandhu^caurajā//

50.25a antaḥsthe +aṅge svajana udito bāhyaje bāhya *eva[K.evam]

50.25b pāda^aṅguṣṭha^aṅgulikalanayā dāsadāsījanaḥ syāt/

50.25c jaṅghe preṣyo bhavati bhaginī nābhito hṛtsvabhāryā

50.25d pāṇyaṅguṣṭha^aṅgulicaya^kṛtasparśane putrakanye//

50.26ab/ mātaraṃ jaṭhare mūrdhni guruṃ dakṣiṇavāmakau/

50.26cd/ bāhū bhrātā^atha tatpatnī spṛṣṭvā^evaṃ cauram ādiśet//

50.27ab/ antar^aṅgam avamucya bāhya^ga^sparśanaṃ yadi karoti pṛcchakaḥ/

50.27cd/ śleṣma^mūtra^śakṛtas *tyajanty atho[K.tyajannadhaḥ] pātayet kara^tala^stha^vastu cet//

50.28a bhṛśam avanāmita^aṅga^parimoṭanato +apy atha vā

50.28b jana^dhṛta^rikta^bhāṇḍam avalokya ca caurajanam/

50.28c hṛta^patita^kṣata^asmṛta^vinaṣṭa^bhagna^gata^

50.28d unmuṣita^mṛta^ādy^aniṣṭa^ravato labhate na hṛtam//

50.29a nigaditam idaṃ yat^tat sarvaṃ tuṣa^asthi^viṣa^ādikaiḥ

50.29b saha mṛtikaraṃ pīḍā^artānāṃ samaṃ rudita^*kṣataiḥ[K.kṣutaiḥ]/

50.29c avayavam api spṛṣṭvā^antaḥsthaṃ dṛḍhaṃ marud āhared

50.29d atibahu tadā bhuktvā^annaṃ saṃsthitaḥ suhito vadet//

50.30ab/ lalāṭasparśanāt^śūkadarśanāt^śālijaudanam/

50.30cd/ uraḥsparśāt ṣaṣṭika^*ākhyaṃ[K.annam] grīvā^sparśe ca yāvakam//

50.31ab/ kukṣi^kuca^jaṭhara^jānu^sparśe māṣāḥ payas^tila^yavāgvaḥ/

50.31cd/ *āsvādayate[K.āsvādayataś] ca^oṣṭhau lihate madhuraṃ rasaṃ jñeyam//

50.32ab/ *visṛkke[K.vispṛkke] sphoṭayej jihvām āmle vaktraṃ vikūṇayet/

50.32cd/ *kaṭuke +atha kaṣāye +atha[K.kaṭutiktakaṣāyoṣṇair] hikket ṣṭhīvec ca saindhave//

50.33a śleṣmatyāge śuṣka^tiktaṃ tad alpaṃ

50.33b śrutvā kravyādaṃ vā prekṣya vā māṃsamiśram/

50.33c bhrū^gaṇḍa^oṣṭha^sparśane śākunaṃ tad^

50.33d bhuktaṃ tena^ity uktam etan nimittam//

50.34ab/ mūrdha^gala^keśa^hanu^śaṅkha^karṇa^jaṅghaṃ vastiṃ ca spṛṣṭvā/

50.34cd/ gaja^mahiṣa^meṣa^śūkara^go^śaśa^mṛga^*mahiṣa[K.omitted]^māṃsayug bhuktam//

50.35ab/ dṛṣṭe śrute +apy aśakune godhā^matsya^āmiṣaṃ vaded bhuktam/

50.35cd/ garbhiṇyā garbhasya ca nipatanam evaṃ prakalpayet praśne//

50.36ab/ puṃ^strī^napuṃsaka^ākhye dṛṣṭe +anumite puraḥsthite spṛṣṭe/

50.36cd/ tajjanma bhavati pāna^anna^puṣpa^phala^darśane ca śubham//

50.37a aṅguṣṭhena bhrū^udaraṃ vā^aṅguliṃ vā

50.37b spṛṣṭvā pṛcched garbha^cintā tadā syāt/

50.37c madhv^ājyādyair hema^ratna^pravālair

50.37d agrasthair vā mātṛ^dhātry^ātmajaiś ca//

50.38a garbhayutā jaṭhare karage syād

50.38b duṣṭa^nimitta^vaśāt tadudāsaḥ/

50.38c karṣati tajjaṭharaṃ yadi pīṭha^

50.38d utpīḍanataṇ karage ca kare +api//

50.39ab/ ghrāṇāyā dakṣiṇe dvāre spṛṣṭe māsottaraṃ vadet/

50.39cd/ vāme *+abdau[K.dvau] karṇa evaṃ mā dvicaturghnaḥ śrutistane//

50.40a veṇīmūle trīn sutān kanyake dve

50.40b karṇe putrān pañca haste trayaṃ ca/

50.40c aṅguṣṭhānte pañcakaṃ cānupūrvyā

50.40d pāda^aṅguṣṭhe pārṣṇiyugme +api kanyām//

50.41ab/ savya^asavya^ūrusamsparśe sūte kanyā^suta^dvayam/

50.41cd/ spṛṣṭe lalāṭa^madhya^ante catus^tri^tanayā bhavet//

50.42ab/ śiro^lalāṭa^bhrū^karṇa^gaṇḍaṃ hanu^radā galam

50.42cd/ savya^apasavya^skandhaś ca hastau cibuka^nālakam//

50.43a uraḥ kucaṃ dakṣiṇam apy asavyaṃ

50.43b hṛt^pārśvam evaṃ jaṭharaṃ kaṭiś ca/

50.43c sphik^pāyu^sandhi^ūruyugaṃ ca jānū

50.43d jaṅghe +atha pādāv iti kṛttikā^ādau//

50.44a iti nigaditam etad gātra^saṃsparśa^lakṣma

50.44b prakaṭam abhimatāptyai vīkṣya śāstrāṇi samyak/

50.44c vipulamatir udāro vetti yaḥ sarvam etan

50.44d narapatijanatābhiḥ pūjyate +asau sadaiva//

51 piṭakalakṣaṇādhyāyaḥ

51.01ab/ sita^rakta^pīta^kṛṣṇā viprādīnāṃ krameṇa piṭakā ye/

51.01cd/ te kramaśaḥ proktaphalā varṇānāṃ *na^agrajātānām[K.agrajādīnām]//

51.02a susnigdha^vyakta^śobhāḥ śirasi dhanacayaṃ mūrdhni saubhāgyam ārād

51.02b daurbhāgyaṃ bhrūyugotthāḥ priyajana^ghaṭanām āśu duḥśīlatāṃ ca/

51.02c tanmadhyotthāś ca śokaṃ nayanapuṭagatā netrayor iṣṭadṛṣṭiṃ

51.02d pravrajyāṃ śaṅkhadeśe +aśrujalanipatana^*sthānagā rānti cintām[K.sthānagāś ca aticintām]//

51.03a ghrāṇā^gaṇḍe vasanasutadāś ca^oṣṭhayor annalābhaṃ

51.03b kuryus tadvac cibukatalagā bhūri vittaṃ lalāṭe/

51.03c hanvor evaṃ galakṛtapadā bhūṣaṇāny annapāne

51.03d śrotre *ṣaḍbhūtaṇa[K.ū.tadbhūṣaṇa]gaṇam api jñānam ātmasvarūpam//

51.04a śiraḥ^sandhi^grīvā^hṛdaya^kuca^pārśva^urasi gatā

51.04b ayoghātaṃ ghātaṃ suta^tanaya^lābhaṃ śucam api/

51.04c priyaprāptiṃ skandhe +apy aṭanam atha bhikṣārtham asakṛd

51.04d vināśaṃ kakṣotthā vidadhati dhanānāṃ *bahumukham[K.bahusukham]//

51.05ab/ duḥkha^śatrunicayasya *vināśaṃ[K.vighātaṃ] pṛṣṭha^bāhu^yugajā racayanti/

51.05cd/ saṃyamaṃ ca maṇibandhana^jātā bhūṣaṇa^ādyam upabāhu^yug^utthāḥ//

51.06a dhanāptiṃ saubhāgyaṃ śucam api kara^aṅguly^udaragāḥ

51.06b supānānnaṃ nābhau tadadha iha caurair dhanahṛtim/

51.06c dhanaṃ dhānyaṃ bastau yuvatim atha meḍhre sutanayān

51.06d dhanaṃ saubhāgyaṃ vā guda^vṛṣaṇajātā vidadhati//

51.07ab/ ūrvor yāna^aṅganā^lābhaṃ jānvoḥ śatrujanāt kṣatim/

51.07cd/ śastreṇa jaṅghayor gulphe +adhva^bandha^kleśadāyinaḥ//

51.08ab/ sphik^pārṣṇi^pāda^jātā dhananāśa^agamyagamanam adhvānam//

51.08cd/ bandhanam aṅgulinicaye +aṅguṣṭhe ca jñātilokataḥ pūjām//

51.09ab/ utpāta^gaṇḍa^piṭakā dakṣiṇato vāmatas tv abhīghātāḥ/

51.09cd/ dhanyā bhavanti puṃsāṃ tad^viparītāś *ca[K.tu] nārīṇām//

51.10a iti piṭakavibhāgaḥ prokta āmūrdhato +ayaṃ

51.10b vraṇa^tilaka^vibhāgo +apy evam eva prakalpyaḥ/

51.10c bhavati maśaka^lakṣma^āvartajanma^api tadvan

51.10d nigaditaphalakāri prāṇināṃ deha^saṃstham//

52 vāstuvidyā

52.01ab/ vāstujñānam atha^ataḥ kamalabhavān muniparam parāyātam/

52.01cd/ kriyate +adhunā mayā^idam vidagdha^sāṃvatsara^prītyai//

52.02ab/ kim api kila bhūtam abhavad rundhānaṃ rodasī śarīreṇa/

52.02cd/ tad amaragaṇena sahasā vinigṛhya^adhomukhaṃ nyastam//

52.03ab/ yatra ca yena gṛhītaṃ vibudhena^adhiṣṭhitaḥ sa tatra^eva/

52.03cd/ tad amaramayaṃ vidhātā vāstunaraṃ kalpayām āsa//

52.04ab/ uttamam aṣṭa^abhyadhikaṃ hastaśataṃ nṛpa^gṛhaṃ pṛthutvena/

52.04cd/ aṣṭa^aṣṭa^ūnāny evaṃ pañca sapādāni dairghyeṇa//

52.05ab/ ṣaḍbhiḥ ṣaḍbhir hīnā senāpati^sadmanāṃ catuḥṣaṣṭiḥ/

52.05cd/ *evaṃ pañca gṛhāṇi[K.pañca evaṃ vistārāt] ṣaḍbhāga^samanvitā dairghyam//

52.06ab/ ṣaṣṭiś *caturbhir hīnā[K.caturvihīnā] veśmāni pañca sacivasya/

52.06cd/ sva^aṣṭāṃśa^yuto dairghyaṃ tadardhato rāja^mahiṣīṇām//

52.07ab/ ṣaḍbhiḥ ṣaḍbhiś ca^evaṃ yuvarājasya^apavarjitā^aśītiḥ/

52.07cd/ tryaṃśānvitā ca dairghyaṃ pañca tadardhais tadanujanānām//

52.08ab/ nṛpa^saciva^antaratulyaṃ sāmanta^pravara^rājapuruṣāṇām/

52.08cd/ nṛpa^yuvarāja^viśeṣaḥ kañcuki^veśyā^kalājñānām//

52.09ab/ adhyakṣa^adhikṛtānāṃ *sarveṣāṃ[K.sarveṣām eva] kośa^rati^tulyam/

52.09cd/ yuvarāja^mantri^vivaraṃ karmānta^adhyakṣa^dūtānām//

52.10ab/ catvāriṃśad^ dhīnā catuścaturbhis tu pañca yāvad iti/

52.10cd/ ṣaḍ^bhāga^yutā dairghyaṃ daivajña^purodhasor bhiṣajaḥ//

52.11ab/ vāstuni yo vistāraḥ sa eva ca^ucchrāya^niścayaḥ śubhadaḥ/

52.11cd/ śālā^ekeṣu gṛheṣv api vistārād dviguṇitaṃ dairghyam//

52.12ab/ cāturvarṇya^vyāso dvātriṃśat *sā[K.syāt] catuścaturhīnā/

52.12cd/ āṣoḍaśād iti paraṃ nyūnataram atīva hīnānām//

52.13ab/ sadaśāṃśaṃ viprāṇāṃ kṣatrasya^aṣṭāṃśa^saṃyutaṃ dairghyam/

52.13cd/ ṣaḍbhāga^yutaṃ vaiśyasya bhavati śūdrasya pādayutam//

52.14ab/ nṛpa^senāpati^gṛhayor antaramānena kośa^rati^bhavane/

52.14cd/ senāpati^cāturvarṇya^vivarato rājapuruṣāṇām//

52.15ab/ atha *pāraśava[K.pārasava]^ādīnāṃ svamāna^saṃyoga^dala^samaṃ bhavanam/

52.15cd/ hīna^adhikaṃ svamānād aśubhakaraṃ vāstu sarveṣām//

52.16ab/ paśv^āśramiṇām amitaṃ dhānya^āyudha^vahni^rati^gṛhāṇāṃ ca/

52.16cd/ na^icchanti śāstrakārā hastaśatād ucchritaṃ parataḥ//

52.17ab/ senāpati^nṛpatīnāṃ saptati^sahite dvidhā^kṛte vyāse/

52.17cd/ śālā caturdaśa^hṛte pañcatriṃśad^dhṛte +alindaḥ//

52.18ab/ hasta^dvātriṃśa^ādiṣu catuś^catus^tri^trika^trikāḥ śālāḥ/

52.18cd/ sapta^daśa^tritaya^tithi^trayodaśa^kṛtāṅgula^abhyadhikāḥ//

52.19ab/ tri^tri^dvi^dvi^dvi^samāḥ kṣayakramād aṅgulāni ca^eteṣām/

52.19cd/ vyekā viṃśatir aṣṭau viṃśatir aṣṭādaśa tritayam//

52.20ab/ śālā^tribhāga^tulyā kartavyā vīthikā bahirbhavanāt/

52.20cd/ yady agrato bhavati sā soṣṇīṣaṃ nāma tadvāstu//

52.21ab/ sāyāśrayam iti paścāt sāvaṣṭambhaṃ tu pārśvasaṃsthitayā/

52.21cd/ susthitam iti ca samantāt^śāstrajñaiḥ pūjitāḥ sarvāḥ//

52.22ab/ vistāra^ṣoḍaśāṃśaḥ sacatur^hasto bhaved gṛha^ucchrāyaḥ/

52.22cd/ dvādaśa^bhāgena^ūno bhūmau bhūmau samastānām//

52.23ab/ vyāsāt ṣoḍaśabhāgaḥ sarveṣāṃ sadmanāṃ bhavati bhittiḥ/

52.23cd/ pakva^iṣṭakā^ākṛtānāṃ dārukṛtānāṃ tu *na vikalpaḥ[K.savikalpaḥ, K's tr. na vikalpaḥ]//

52.24ab/ ekādaśa^bhāga^yutaḥ sasaptatir nṛpa^baleśayor vyāsaḥ/

52.24cd/ ucchrāyo +aṅgulatulyo dvārasyārdhena viṣkambhaḥ//

52.25ab/ viprādīnāṃ vyāsāt pañcāṃśo +aṣṭādaśa^aṅgula^sametaḥ/

52.25cd/ sāṣṭāṃśo viṣkambho dvārasya triguṇa ucchrāyaḥ//

52.26ab/ ucchrāya^hasta^saṃkhyā^parimāṇāny aṅgulāni bāhulyam/ 52.26cd/ śākhādvaye +api kāryaṃ sārdhaṃ tat syād udumbarayoḥ//

52.27ab/ ucchrāyāt saptaguṇād aśītibhāgaḥ pṛthutvam eteṣām/

52.27cd/ navaguṇite +aśītyaṃśaḥ stambhasya daśāṃśahīno +agre//

52.28ab/ *samacaturasro[K.samacaturaśro] rucako vajro *+aṣṭāsrir[K.aṣṭāśris] dvivajrako dviguṇaḥ/

52.28cd/ dvātriṃśatā tu madhye pralīnako vṛtta iti vṛttaḥ//

52.29ab/ stambhaṃ vibhajya navadhā vahanaṃ bhāgo ghaṭo +asya bhāgo +anyaḥ/

52.29cd/ padmaṃ tathā^uttaroṣṭhaṃ kuryād bhāgena bhāgena//

52.30ab/ stambhasamaṃ bāhulyaṃ bhāratulānām upary upary āsām/

52.30cd/ bhavati tulā^upatulānām ūnaṃ pādena pādena//

52.31ab/ apratiṣiddha^alindaṃ samantato vāstu sarvatobhadram/

52.31cd/ nṛpa^vibudha^samūhānāṃ kāryaṃ dvāraiś caturbhir api//

52.32ab/ nandyāvartam alindaiḥ śālākuḍyāt pradakṣiṇa^antagataiḥ/

52.32cd/ dvāraṃ paścimam asmin vihāya śeṣāṇi kāryāṇi//

52.33ab/ dvārālindo +antagataḥ pradakṣiṇo +anyaḥ śubhas tataś cānyaḥ/

52.33cd/ *tasmiṃś[K.tadvad] ca vardhamāne dvāraṃ tu na dakṣiṇaṃ kāryam//

52.34ab/ aparo +antagato +alindaḥ prāgantagatau tadutthitau cānyau/

52.34cd/ tadavadhi^*vidhṛtaś[K.vivṛtaś, K's tr. vidhṛta] cānyaḥ prāgdvāraṃ svastike *śubhadam[K.+aśubhadam, K's tr. śubham]//

52.35ab/ prāk^paścima^avalindāv antagatau tad avadhisthitau śeṣau/

52.35cd/ rucake dvāraṃ na śubhadam uttarato +anyāni śastāni//

52.36ab/ śreṣṭhaṃ nandyāvartaṃ sarveṣāṃ vardhamāna^saṃjñaṃ ca/

52.36cd/ svastika^rucake madhye śeṣaṃ śubhadaṃ nṛpa^ādīnām//

52.37ab/ uttaraśālā^hīnaṃ hiraṇyanābhaṃ triśālakaṃ dhanyam/

52.37cd/ prākśālayā viyuktaṃ sukṣetraṃ vṛddhidaṃ vāstu//

52.38ab/ yāmyāhīnaṃ cullī triśālakaṃ vittanāśakaram etat/

52.38cd/ pakṣaghnam aparayā varjitaṃ suta^dhvaṃsa^vaira^karam//

52.39ab/ siddhārtham aparayāmye yamasūryaṃ paścimottare śāle/

52.39cd/ daṇḍākhyam udakpūrve vāta^ākhyaṃ prāgyutā yāmyā//

52.40ab/ pūrvāpare tu śāle gṛhacullī dakṣiṇottare kācam/

52.40cd/ siddhārthe +arthāvāptir yamasūrye gṛhapater mṛtyuḥ//

52.41ab/ daṇḍavadho daṇḍākhye kalaha^udvegaḥ sadaiva vāta^bākhye/

52.41cd/ vittavināśaś cullyāṃ jñātivirodhaḥ smṛtaḥ kāce//

52.42ab/ ekāśītivibhāge daśa daśa pūrvottarāyatā rekhāḥ/

52.42cd/ antas trayodaśa surā dvātriṃśad^bāhya^koṣṭhasthāḥ//

52.43ab/ śikhi^parjanya^jayanta^indra^sūrya^satyā bhṛśo +antarikṣaś ca/

52.43cd/ *aiśānyādi[K.aiśānyādyāḥ]^kramaśo dakṣiṇapūrve +anilaḥ koṇe//

52.44ab/ pūṣā vitatha^bṛhatkṣata^yama^gandharva^ākhya^bhṛṅgarāja^mṛgāḥ/

52.44cd/ pitṛ^dauvārika^sugrīva^kusumadanta^ambupaty^asurāḥ//

52.45ab/ śoṣo +atha pāpayakṣmā rogaḥ koṇe tato +ahi^mukhyau ca/

52.45cd/ bhallāṭa^soma^bhujagās tato +aditir ditir iti kramaśaḥ//

52.46ab/ madhye brahmā navakoṣṭhakādhipo +asya^aryamā sthitaḥ prācyām/

52.46cd/ ekāntarāt pradakṣiṇam asmāt savitā vivasvāṃś ca//

52.47ab/ vibudha^adhipatis tasmān mitro +anyo rāja^yakṣma^nāmā ca/

52.47cd/ *pṛthivī[K.pṛthvī]dharāpavatsāv ity ete brahmaṇaḥ paridhau//

52.48ab/ āpo nāma^aiśāne koṇe hautāśane ca sāvitraḥ/

52.48cd/ jaya iti ca nairṛte rudra ānile +abhyantarapadeṣu//

52.49ab/ āpas tathā^apavatsaḥ parjanyo +agnir ditiś ca vargo +ayam/

52.49cd/ evaṃ koṇe koṇe padikāḥ syuḥ pañca pañca surāḥ//

52.50ab/ bāhyā dvipadāḥ śeṣās te vibudhā viṃśati samākhyātāḥ/

52.50cd/ śeṣāś catvāro +anye tripadā dikṣv aryamādyās te//

52.51ab/ pūrvottaradig^mūrdhā puruṣo +ayam avāṅ^mukho +asya śirasi śikhī/

52.51cd/ āpo mukhe stane +asyāryamā hy urasy āpavatsaś ca//

52.52ab/ parjanyādyā bāhyā dṛkśravaṇa^uraḥsthalāṃsagā devāḥ/

52.52cd/ satyādyāḥ pañca bhuje haste savitā *ca sāvitraḥ[K.sasāvitraḥ]//

52.53ab/ vitatho bṛhatkṣatayutaḥ pārśve jaṭhare sthito vivasvāṃś ca/

52.53cd/ ūrū jānu ca jaṅghe sphig iti yamādyaiḥ parigṛhītāḥ//

52.54ab/ ete dakṣiṇapārśve sthāneṣv evaṃ ca vāmapārśvasthāḥ/

52.54cd/ meḍhre śakra^jayantau hṛdaye brahmā pitā^*aṅghrigataḥ[K.aṅgrigataḥ]//

52.55ab/ aṣṭa^aṣṭakapadam atha vā kṛtvā rekhāś ca koṇagās tiryak/

52.55cd/ brahmā catuṣpado +asminn ardhapadā brahmakoṇasthāḥ//

52.56ab/ aṣṭau ca bahiṣkoṇeṣv ardhapadās tad^ubhaya^sthitāḥ sa^ardhāḥ/

52.56cd/ uktebhyo ye śeṣās te dvipadā viṃśatis te *hi[K.ca]//

52.57ab/ sampātā vaṃśānāṃ madhyāni samāni yāni ca padānām/

52.57cd/ marmāṇi tāni *vindyān na tāni paripīḍayet[K.vindyānn aparipīḍayet] prājñaḥ//

52.58ab/ tāny aśucibhāṇḍa^kīla^stambha^ādyaiḥ pīḍitāni śalyaiś ca/

52.58cd/ gṛhabhartus tattulye pīḍām aṅge prayacchanti//

52.59ab/ kaṇḍūyate yad aṅgaṃ *gṛhabhartur[K.gṛhapatinā] yatra vā^amarāhutyām/

52.59cd/ aśubhaṃ bhaven nimittaṃ vikṛter vā agneḥ saśalyaṃ tat//

52.60ab/ dhanahānir dārumaye paśupīḍā rugbhayāni cāsthikṛte/

[K.two verses inserted

K. 53.60cd/ lohamaye śastra^bhayaṃ kapālakeśeṣu mṛtyuḥ syāt//

K. 53.61ab/ aṅgāre stenabhayaṃ bhasmani ca vinirdiśet sadāgnibhayam/

K. 53.61cd/ śalyaṃ hi marmasaṃsthaṃ suvarṇa^rajata^ādṛte +atyaśubham//

K. 53.62ab/ marmaṇyamarmago vā ruṇaddhy arthāgamaṃ tuṣasamūhaḥ]/

52.60cd/ api nāgadantako marma^saṃsthito doṣakṛd bhavati//

52.61ab/ rogād vāyuṃ pitṛto hutāśanaṃ śoṣasūtram api vitathāt/

52.61cd/ mukhyād bhṛśaṃ jayantāc ca bhṛṅgam aditeś ca sugrīvam//

52.62ab/ tatsampātā nava ye tāny atimarmāṇi sampradiṣṭāni/

52.62cd/ yaś ca padasya^aṣṭāṃśas tat proktaṃ marma^parimāṇam//

52.63ab/ padahasta^saṃkhyayā sammitāni vaṃśo +aṅgulāni vistīrṇaḥ/

52.63cd/ vaṃśavyāso +adhyardhaḥ śirāpramāṇaṃ vinirdiṣṭam//

52.64ab/ sukham icchan brahmāṇaṃ yatnād rakṣed gṛhī *gṛhāntaḥstham[K.gṛtāntastham]/

52.64cd/ ucchiṣṭa^ādy^upaghātād gṛhapatir upatapyate tasmin//

52.65ab/ dakṣiṇabhujena hīne vāstunare +arthakṣayo *+aṅganādādoṣāḥ[K.aṅganādoṣāḥ]/

52.65cd/ vāme +arthadhānyahāniḥ śirasi guṇair hīyate sarvaiḥ//

52.66ab/ strīdoṣāḥ sutamaraṇaṃ preṣyatvaṃ ca^api caraṇavaikalye/

52.66cd/ avikala^puruṣe vasatāṃ māna^artha^yutāni saukhyāni//

52.67ab/ gṛha^nagara^grāmeṣu ca sarvatra^evaṃ pratiṣṭhitā devāḥ/

52.67cd/ teṣu ca yatha^anurūpaṃ varṇā viprādayo vāsyāḥ/

52.68ab/ vāsagṛhāṇi ca vindyād vipra^ādīnām udagdigādyāni/

52.68cd/ viśatāṃ ca yathā bhavanaṃ bhavanti tāny eva dakṣiṇataḥ//

52.69ab/ nava^guṇa^sūtra^vibhaktāny aṣṭa^guṇena^atha vā catuḥṣaṣṭeḥ/

52.69cd/ dvārāṇi yāni teṣām anala^ādīnāṃ phala^upanayaḥ//

52.70ab/ *anilabhayaṃ[K.analabhayaṃ] *strījananaṃ[K.strījanma] prabhūtadhanatā narendra^vāllabhyam/

52.70cd/ krodhaparatā^anṛtatvaṃ krauryaṃ cauryaṃ ca pūrveṇa//

52.71ab/ alpasutatvaṃ praiṣyaṃ nīcatvaṃ bhakṣya^pāna^suta^vṛddhiḥ/

52.71cd/ raudraṃ kṛtaghnam adhanaṃ suta^vīrya^ghnaṃ ca yāmyena//

52.72ab/ suta^pīḍā ripu^vṛddhir na suta^dhana^āptiḥ[K.dhanastāptiḥ] suta^artha^phala^sampat/

52.72cd/ dhanasampan nṛpati^bhayaṃ dhana^kṣayo roga ity apare//

52.73ab/ vadha^bandho ripu^vṛddhiḥ sutadhanalābhaḥ[K.dhanasutalābhaḥ] samastaguṇasampat/

52.73cd/ putradhanāptir vairaṃ sutena doṣāḥ striyā naiḥsvam//

52.74ab/ mārga^taru^koṇa^kūpa^stambha^bhrama^viddham aśubbhadaṃ dvāram/

52.74cd/ ucchrāyād dviguṇamitāṃ tyaktvā bhūmiṃ na doṣāya//

52.75ab/ rathyā^āviddhaṃ dvāraṃ nāśāya kumāra^doṣadaṃ taruṇā/

52.75cd/ paṅkadvāre śoko vyayo +ambuniḥsrāviṇi[K.ambuni śrāviṇi] proktaḥ//

52.76ab/ kūpena^apasmāro bhavati vināśaś ca devatā^āviddhe/

52.76cd/ stambhena strīdoṣāḥ kulanāśo brāhmaṇābhimukhe[K.brāhmaṇo +abhimukhe]//

52.77ab/ unmādaḥ svayam udghāṭite +atha pihite svayaṃ kulavināśaḥ/

52.77cd/ mānādhike nṛpa^bhayaṃ dasyubhayaṃ *vyasanam eva nīce ca[K.vyasanadaṃ nīcam]//

52.78ab/ dvāraṃ dvārasya^upari yat tan na śivāya saṅkaṭaṃ yac ca/

52.78cd/ āvyāttaṃ kṣudbhayadaṃ kubjaṃ kulanāśanaṃ bhavati//

52.79ab/ pīḍākaram atipīḍitam antarvinataṃ bhaved abhāvāya/

52.79cd/ bāhyavinate pravāso digbhrānte dasyubhiḥ pīḍā//

52.80ab/ mūladvāraṃ nānyair dvārair abhisandadhīta rūpa^ṛddhyā/

52.80cd/ ghaṭa^phala^patra^pramathā^ādibhiś ca tan^maṅgalaiś cinuyāt//

52.81ab/ aiśānyādiṣu koṇeṣu saṃsthitā bāhyato gṛhasyaitāḥ/

52.81cd/ carakī vidārināmā^atha pūtanā rākṣasī ca^iti//

52.82ab/ purabhavanagrāmāṇāṃ ye koṇās teṣu nivasatāṃ doṣāḥ/ 52.82cd/ śvapacādayo +antyajātyās teṣv eva vivṛddhim āyānti//

52.83ab/ yāmyādiṣv aśubhaphalā jātās taravaḥ pradakṣiṇenaite/

52.83cd/ udagādiṣu praśastāḥ plakṣa^vaṭa^udumbara^aśvatthā[K.udumbarāśvatthāḥ]//

52.84ab/ āsannāḥ kaṇṭhakino ripubhayadāḥ kṣīriṇo +arthanāśāya/

52.84cd/ phalinaḥ prajākṣayakarā dārūṇy api varjayed eṣām//

52.85ab/ chindyād yadi na tarūṃś tān tadantare pūjitān vaped anyat[K.anyān]/

52.85cd/ punnāga^aśoka^ariṣṭa^bakula^panasān śamī^śālau//

52.86a śastauṣadhidrumalatā madhurā sugandhā

52.86b snigdhā samā na suṣirā ca mahī narāṇām/

52.86c apyadhvani śramavinodam upāgatānāṃ

52.86d dhatte śriyaṃ kim uta śāśvatamandireṣu//

52.87ab/ sacivālaye +arthanāśo dhūrtagṛhe sutavadhaḥ samīpasthe/

52.87cd/ udvego devakule catuṣpade[K.ū.catuṣpathe] bhavati cākīrtiḥ//

52.88ab/ caitye bhayaṃ grahakṛtaṃ valmīkaśvabhrasaṅkule vipadaḥ/

52.88cd/ gartāyāṃ tu pipāsā kūrma^ākāre dhanavināśaḥ//

52.89ab/ udagādiplavam iṣṭaṃ viprādīnāṃ pradakṣiṇenaiva/

52.89cd/ vipraḥ sarvatra vased anuvarṇam atha^iṣṭam anyeṣām//

52.90ab/ gṛhamadhye hastamitaṃ khātvā paripūritaṃ punaḥ śvabhram/

52.90cd/ yady ūnam aniṣṭaṃ tat same samaṃ dhanyam adhikaṃ yat//

52.91ab/ śvabhram atha vā^ambupūrṇaṃ padaśatam itvā^āgatasya yadi na^ūnam/

52.91cd/ tad dhanyaṃ yac ca bhavet palāny apām āḍhakaṃ catuḥṣaṣṭiḥ//

52.92ab/ āme vā mṛtpātre śvabhrasthe dīpavartir abhyadhikam/

52.92cd/ jvalati diśi yasya śastā sā bhūmis tasya varṇasya//

52.93ab/ śvabhroṣitaṃ na kusumaṃ yasya[K.yasmin] pramlāyate +anuvarṇasamam/

52.93cd/ tattasya bhavati śubhadaṃ yasya ca yasmin mano ramate//

52.94ab/ sita^rakta^pīta^kṛṣṇā viprādīnāṃ praśasyate bhūmiḥ/

52.94cd/ gandhaś ca bhavati yasyāṃ[K.yasyā] ghṛtarudhirānnādyamadyasamaḥ//

52.95ab/ kuśa^yuktā śara^bahulā dūrvā^kāśa^āvṛtā kremeṇa mahī/

52.95cd/ *hy anuvarṇaṃ[K.anuvarṇam] vṛddhikarī madhura^kaṣāya^amla^kaṭukā ca//

52.96ab/ kṛṣṭāṃ prarūḍhabījāṃ go +adhyuṣitāṃ brāhmaṇaiḥ praśastāṃ ca/

52.96cd/ gatvā mahīṃ gṛhapatiḥ kāle sāmvatsaroddiṣṭe//

52.97ab/ bhakṣyair nānākārair dadhy^akṣata^surabhi^kusuma^dhūpaiś ca/

52.97cd/ daivatapūjāṃ kṛtvā sthapatīn abhyarcya viprāṃś ca//

52.98ab/ vipraḥ spṛṣṭvā śīrṣaṃ vakṣaś ca kṣatriyo viśāś ca^ūrū/

52.98cd/ śūdraḥ pādau spṛṣṭvā kuryād rekhāṃ gṛhārambhe//

52.99ab/ aṅguṣṭhakena kuryān madhyāṅgulyā +atha vā pradeśinyā/

52.99cd/ kanakamaṇirajatamuktād adhika^phala^kusuma^akṣataiś ca śubham//

52.100ab/ śastreṇa śastra^mṛtyur bandho lohena bhasmanā^agnibhayam/

52.100cd/ taskara^bhayaṃ tṛṇena ca kāṣṭha^ullikhitā ca rājabhayam//

52.101ab/ vakrā pādālikhitā śatrubhayakleśadā virūpā ca/

52.101cd/ carmāṅgārāsthikṛtā dantena ca bhartur[K.kartur] aśivāya//

52.102ab/ vairam apasavyalikhitā pradakṣiṇaṃ sampado vinirdeśyāḥ/

52.102cd/ vācaḥ paruṣā niṣṭhīvitaṃ kṣutaṃ cāśubhaṃ kathitam//

52.103ab/ ardhanicitaṃ kṛtaṃ vā praviśan sthapatir gṛhe nimittāni/

52.103cd/ avalokayed gṛhapatiḥ kva saṃsthitaḥ spṛśati kiṃ cāṅgam//

52.104ab/ ravidīpte yadi śakunis tasmin kāle virauti paruṣaravam[K.paruṣaravaḥ]/

52.104cd/ saṃspṛṣṭāṅgasamānaṃ tasmin deśe +asthi nirdeśyam//

52.105ab/ śakuna^samaye +athvā +anye hasty^aśva^śvādayo +anuvāśante/

52.105cd/ tatprabhavam asthi tasmiṃs tadaṅgasambhūtam eva^iti//

52.106ab/ sūtre prasāryamāṇe gardabha^rāvo +asthiśalyam ācaṣṭe/

52.106cd/ śva^śṛgāla^laṅghite vā sūtre śalyaṃ vinirdeśyam//

52.107ab/ diśi śāntāyāṃ śakunir[K.śakuno] madhuravirāvī yadā tadā vācyaḥ/

52.107cd/ arthas tasmin sthāne gṛheśvarādhiṣṭhite +aṅge vā//

52.108ab/ sūtracchede mṛtyuḥ kīle ca^avāṅmukhe mahagaḥ[K.mahān rogaḥ]/

52.108cd/ gṛhanāthasthapatīnāṃ smṛti^lope mṛtyur ādeśyaḥ//

52.109ab/ skandhāc cyute śiroruk kulopasargo +apavarjite kumbhe/

52.109cd/ bhagne +api ca karmivadhaś cyute karād gṛhapater mṛtyuḥ//

52.110ab/ dakṣiṇapūrve koṇe kṛtvā pūjāṃ śilāṃ nyaset prathamam[K.prathamām]/

52.110cd/ śeṣāḥ pradakṣiṇena stambhāś ca^evaṃ samutthāpya[K.samutthāpyāḥ]//

52.111ab/ chatra^srag^ambara^yutaḥ kṛta^dhūpa^vilepanaḥ samutthāpyaḥ/

52.111cd/ stambhas tatha^eva kāryo dvāra^ucchrāyaḥ prayatnena//

52.112ab/ vihaga^ādibhir avalīnair ākampita^patita^duḥsthitaiś ca tathā[K.phalam]/

52.112cd/ śakradhvaja^*sadṛśaphalaṃ tad eva tasmin[K.sadṛśaṃ tasmiṃś ca śubhaṃ] vinirdiṣṭam//

52.113ab/ prāguttara^unnate dhanasutakṣayaḥ sutavadhaś ca durgandhe/

52.113cd/ vakre bandhuvināśo na santi garbhāś ca din^mūḍhe//

52.114ab/ icched yadi gṛha^vṛddhiṃ tataḥ samantād vivardhayet tulyam/

52.114cd/ eka^uddeśe doṣaḥ prāg atha vā +apy uttare kuryāt//

52.115ab/ prāg bhavati mitravairaṃ mṛtyubhayaṃ dakṣiṇena yadi vṛddhiḥ/

52.115cd/ arthavināśaḥ paścād udag^vivṛddhir[K.udag^vivṛddhau] manastāpaḥ//

52.116ab/ aiśānyāṃ devagṛhaṃ mahānasaṃ yadi ca^api kāryam āgneyyām/

52.116cd/ nairṛtyāṃ bhāṇḍa^upaskaro +arthadhānyāni mārutyām//

52.117ab/ prācyādisthe salile sutahāniḥ śikhi^bhayaṃ ripubhayaṃ ca/

52.117cd/ strīkalahaḥ strīdauṣṭyaṃ naiḥsvyaṃ vittātmaja^vivṛddhiḥ//

52.118ab/ khaga^nilaya^bhagna^saṃśuṣka^dagdha^devālaya^śmaśāna^sthān/

52.118cd/ kṣīrataru^dhava^vibhītaka^nimba^araṇi^*varjitān chindyāt[K.varjitāṃś cchindyāt]//

52.119ab/ rātrau kṛtabalipūjaṃ pradakṣiṇaṃ chedayed divā vṛkṣam/

52.119cd/ dhanyam udakprākpatataṃ na grāhyo +ato +anyathā patitaḥ//

52.120ab/ chedo yady avikārī tataḥ śubhaṃ dāru tad^gṛhaupayikam/

52.120cd/ pīte tu maṇḍale nirdiśet taror madhyagāṃ godhām//

52.121ab/ mañjiṣṭhābhe bheko nīle sarpas tathā+aruṇe saraṭaḥ/

52.121cd/ mudgābhe +aśmā kapile tu mūṣako +ambhaś ca khaḍgābhe//

52.122ab/ dhānya^go^guru^hutāśa^surāṇāṃ na svaped upari nāpy anuvaṃśam/

52.122cd/ na^uttarāparaśirā na ca nagno naiva cārdracaraṇaḥ śriyam icchan//

52.123ab/ bhūripuṣpa^vikaraṃ[K.nikaraṃ] satoraṇaṃ toyapūrṇakalaśa^upaśobhitam/

52.123cd/ dhūpagandha^balipūjitāmaraṃ brāhmaṇadhvaniyutaṃ viśed gṛham//

53 dakārgalādhyāyaḥ

53.01ab/ dharmyaṃ yaśasyaṃ ca vadāmy ato +ahaṃ dakārgalaṃ[K.dagārgalaṃ] yena jala^upalabdhiḥ/

53.01cd/ puṃsāṃ yathā^aṅgeṣu śirās tatha^eva kṣitāv api pronnata^nimna^saṃsthāḥ//

53.02ab/ ekena varṇena rasena ca^ambhaś cyutaṃ nabhasto vasudhā^viśeṣāt/

53.02cd/ nānārasatvaṃ bahuvarṇatāṃ ca gataṃ parīkṣyaṃ kṣiti^tulyam eva//

53.03ab/ puruhūta^anala^yama^nirṛti^varuṇa^pavana^indu^śaṅkarā devāḥ/

53.03cd/ vijñātavyāḥ kramaśaḥ prācya^ādyānāṃ diśāṃ patayaḥ//

53.04ab/ dikpatisaṃjñā ca śirā navamī madhye mahāśirānāmnī/

53.04cd/ etābhyo +anyāḥ śataśo viniḥsṛtā nāmabhiḥ prathitāḥ//

53.05ab/ pātālād *ūrdhvaśirā śubhā[K.ūrdhvaśirāḥ śubhāś] caturdikṣu saṃsthitā yāś ca/

53.05cd/ koṇadigutthā na śubhāḥ śirānimittāny ato vakṣye//

53.06ab/ yadi vetaso +amburahite deśe hastais tribhis tataḥ paścāt/

53.06cd/ sārdhe puruṣe toyaṃ vahati śirā paścimā tatra//

53.07ab/ cihnam api ca^ardhapuruṣe maṇḍūkaḥ pāṇḍuro +atha mṛt pītā/

53.07cd/ puṭabhedakaś ca tasmin pāṣāṇo bhavati toyam adhaḥ//

53.08ab/ jambvāś ca^udag dhastais tribhiḥ śirā^adho naradvaye pūrvā/

53.08cd/ mṛllohagandhikā pāṇḍurā ca[K.atha] puruṣe +atra maṇḍūkaḥ//

53.09ab/ jambūvṛkṣasya prāg valmīko yadi bhavet samīpasthaḥ/

53.09cd/ tasmād dakṣiṇapārśve salilaṃ puruṣadvaye svādu//

53.10ab/ ardhapuruṣe ca matsyaḥ pārāvata^sannibhaś ca pāṣāṇaḥ/

53.10cd/ mṛd bhavati ca^atra nīlā dīrghaṃ kālaṃ ca bahu toyam//

53.11ab/ paścād udumbarasya tribhir eva karair naradvaye sārdhe/

53.11cd/ puruṣe sito +ahir aśma^añjana^upamo +adhaḥ śirā sujalā//

53.12ab/ udag arjunasya dṛśyo valmīko yadi tato +arjunād dhastaiḥ/

53.12cd/ tribhir ambu bhavati puruṣais tribhir ardha^samanvitaiḥ paścāt//

53.13ab/ śvetā godhā^ardhanare puruṣe mṛd dhūsarā tataḥ kṛṣṇā/

53.13cd/ pītā sitā sasikatā tato jalaṃ nirdiśed amitam//

53.14ab/ valmīka^upacitāyāṃ nirguṇḍyāṃ dakṣiṇena kathitakaraiḥ/

53.14cd/ puruṣadvaye sapāde svādu jalaṃ bhavati ca^aśoṣyam//

53.15ab/ rohita^matsyo +ardhanare mṛt kapilā pāṇḍurā tataḥ parataḥ/

53.15cd/ sikatā saśarkarā +atha krameṇa parato bhavaty ambhaḥ//

53.16ab/ pūrveṇa yadi badaryā valmīko dṛśyate jalaṃ paścāt/

53.16cd/ puruṣais tribhir ādeśyaṃ śvetā gṛhagodhikā^ardhanare//

53.17ab/ sapalāśā badarī ced diśy aparasyāṃ tato jalaṃ bhavati/

53.17cd/ puruṣatraye sapāde puruṣe +atra ca duṇḍubhaś[K.duṇḍubhiś] cihnam//

53.18ab/ vilva[K.bilva]^udumbarayoge vihāya hastatrayaṃ tu yāmyena/

53.18cd/ puruṣais tribhir ambu bhavet kṛṣṇo +ardhanare ca maṇḍūkaḥ//

53.19ab/ kākodumbarikāyāṃ valmīko dṛśyate śirā tasmin/

53.19cd/ puruṣatraye sapāde paścimadiksthā vahati sā ca//

53.20ab/ āpāṇḍupītikā mṛd gorasavarṇaś ca bhavati pāṣāṇaḥ/

53.20cd/ puruṣārdhe kumudanibho dṛṣṭipathaṃ mūṣako yāti//

53.21ab/ jalaparihīne deśe vṛkṣaḥ kampillako yadā dṛśyaḥ/

53.21cd/ prācyāṃ hastatritaye vahati śirā dakṣiṇā prathamam//

53.22ab/ mṛn^nīlotpala^varṇā kāpotā *dṛśyate tatas[K.ca^eva dṛśyate] tasmin/

53.22cd/ haste *+ajagandhako matsyakaḥ[K.+ajagandhimatsyo bhavati] payo +alpaṃ ca sakṣāram//

53.23ab/ śoṇākataror aparottare śirā dvau karāv atikramya/

53.23cd/ kumudā nāma śirā sā puruṣatrayavāhinī bhavati//

53.24ab/ āsanno valmīko dakṣiṇapārśve vibhītakasya yadi/

53.24cd/ adhyardhe bhavati[K.tasya] śirā puruṣe jñeyā diśi prācyām//

53.25ab/ tasya^eva paścimāyāṃ diśi valmīko yadā bhaved dhaste/

53.25cd/ tatra^udag bhavati śirā caturbhir ardhādhikaiḥ puruṣaiḥ//

53.26ab/ śveto viśvambharakaḥ prathame puruṣe tu kuṅkumābho +aśmā/

53.26cd/ aparasyāṃ diśi ca śirā naśyati varṣatraye +atīte//

53.27ab/ *sakuśaḥ sita[K.sakuśāsita] aiśānyāṃ valmīko yatra kovidārasya/

53.27cd/ madhye tayor narair ardhapañcamais toyam akṣobhyam//

53.28ab/ prathame puruṣe bhujagaḥ kamalodarasannibho mahī raktā/

53.28cd/ kuruvindaḥ pāṣāṇaś cihnāny etāni vācyāni//

53.29ab/ yadi bhavati saptaparṇo valmīkavṛtas taduttare toyam/

53.29cd/ vācyaṃ puruṣaiḥ pañcabhir atrāpi bhavanti cihnāni//

53.30ab/ puruṣa^ardhe maṇḍūko harito haritāla^sannibhā bhūś ca/

53.30cd/ pāṣāṇo +abhranikāśaḥ saumyā ca śirā śubha^ambuvahā//

53.31ab/ sarveṣāṃ vṛkṣāṇām adhaḥ sthito darduro yadā dṛśyaḥ/

53.31cd/ tasmād dhaste toyaṃ caturbhir ardha^adhikaiḥ puruṣaiḥ//

53.32ab/ puruṣe tu bhavati nakulo nīlo mṛt pītikā tataḥ śvetā/

53.32cd/ dardura^samāna^rūpaḥ pāṣāṇo dṛśyate ca^atra//

53.33ab/ yady ahinilayo dṛśyo dakṣiṇataḥ saṃsthitaḥ karañjasya/

53.33cd/ hastadvaye tu yāmye puruṣatritaye śirā sārdhe//

53.34ab/ kacchapakaḥ puruṣa^ardhe prathamaṃ ca^udbhidyate śirā pūrvā/

53.34cd/ udag anyā svādujalā harito +aśmādhas tatas toyam//

53.35ab/ uttarataś ca madhūkād ahinilayaḥ paścime taros toyam/

53.35cd/ parihṛtya pañca hastān ardha^aṣṭama^pauruṣān[K.pauruṣe] prathamam//

53.36ab/ ahirājaḥ puruṣe +asmin dhūmrā dhātrī kuluttha[K.kulattha]varṇo +aśmā/

53.36cd/ māhendrī bhavati śirā vahati saphenaṃ sadā toyam//

53.37ab/ valmīkaḥ snigdho dakṣiṇena tilakasya sakuśa^dūrvaś cet/

53.37cd/ puruṣaiḥ pañcabhir ambho diśi vāruṇyāṃ śirā pūrvā//

53.38ab/ sarpa^āvāsaḥ paścād yadā kadambasya dakṣiṇena jalam/

53.38cd/ parato hastatritayāt ṣaḍbhiḥ puruṣais turīya^ūnaiḥ//

53.39ab/ kauberī ca^atra śirā vahati jalaṃ lohagandhi ca^akṣobhyam/ 53.39cd/ kanaka^nibho maṇḍūko naramātre mṛttikā pītā//

53.40ab/ valmīkasaṃvṛto yadi tālo vā bhavati nālikero vā/

53.40cd/ paścāt ṣaḍbhir hastair naraiś caturbhiḥ śirā yāmyā//

53.41ab/ yāmyena kapitthasya^ahisaṃśrayaś ced udag jalaṃ vācyam/

53.41cd/ sapta parityajya karān khātvā puruṣān jalaṃ pañca//

53.42ab/ karburako +ahiḥ puruṣe kṛṣṇā mṛt puṭabhid api ca pāṣāṇaḥ/

53.42cd/ śvetā mṛt paścimataḥ śirā tataś ca^uttarā bhavati//

53.43ab/ aśmantakasya vāme badarī vā dṛśyate +ahinilayo vā/

53.43cd/ ṣaḍbhir udak tasya karaiḥ sārdhe puruṣatraye toyam/

53.44ab/ kūrmaḥ prathame puruṣe pāṣāṇo dhūsaraḥ sasikatā mṛt/

53.44cd/ ādau *ca śirā[K.śirā ca] yāmyā pūrvottarato dvitīyā ca//

53.45ab/ vāmena haridrataror valmīkaś *cej jalaṃ bhavati pūrve[K.cet tato jalaṃ]/

53.45cd/ hastatritaye *satryaṃśaiḥ pumbhiḥ[K.puruṣaiḥ satryaṃśaiḥ] pañcabhir bhavati//

53.46ab/ nīlo bhujagaḥ puruṣe mṛt pītā marakata^upamaś ca^aśmā/

53.46cd/ kṛṣṇā bhūḥ prathamaṃ vāruṇī śirā dakṣiṇena^anyā//

53.47ab/ jalaparihīne deśe dṛśyante +anūpajāni *cen nimitāni[K.cihnāni]/

53.47cd/ vīraṇa^dūrvā mṛdavaś ca yatra tasmin jalaṃ puruṣe//

53.48ab/ bhārṅgī trivṛtā dantī sūkarapādī ca lakṣmaṇā ca^eva/

53.48cd/ navamālikā ca hastadvaye +ambu yāmye tribhiḥ puruṣaiḥ//

53.49ab/ snigdhāḥ pralamba^śākhā vāmana^vikaṭa[K.viṭa]drumāḥ samīpajalāḥ/

53.49cd/ suṣirā jarjara^patrā rūkṣāś ca jalena santyaktāḥ//

53.50ab/ tilaka^āmrātaka^varuṇaka^bhallātaka^vilva[K.bilva]^tinduka^aṅkolāḥ[K.aṅkollāḥ]/

53.50cd/ piṇḍāra^śirīṣa^añjana^parūṣakā *vañjulo +atibalā[K.vañjurātibalā]//

53.51ab/ ete yadi susnigdhā valmīkaiḥ parivṛtās tatas toyam/

53.51cd/ hastais tribhir uttarataś caturbhir ardhena ca nareṇa[K.narasya]//

53.52ab/ atṛṇe satṛṇā yasmin satṛṇe tṛṇavarjitā mahī yatra/

53.52cd/ tasmin śirā pradiṣṭā vaktavyaṃ vā dhanaṃ ca^asmin//

53.53ab/ kaṇṭaky akaṇṭakānāṃ vyatyāse +ambhas tribhiḥ karaiḥ paścāt/

53.53cd/ khātvā puruṣatritayaṃ tribhāgayuktaṃ dhanaṃ vā syāt//

53.54ab/ nadati mahī gambhīraṃ yasmiṃś caraṇāhatā jalaṃ tasmin/

53.54cd/ sārdhais tribhir manuṣyaiḥ kauberī tatra ca śirā syāt//

53.55ab/ vṛkṣasya^ekā śākhā yadi vinatā bhavati pāṇḍurā vā syāt/

53.55cd/ vijñātavyaṃ śākhātale jalaṃ tripuruṣaṃ khātvā//

53.56ab/ phala^kusuma^vikāro yasya tasya pūrve śirā tribhir hastaiḥ/

53.56cd/ bhavati puruṣaiś caturbhiḥ pāṣāṇo +adhaḥ kṣitiḥ pītā//

53.57ab/ yadi kaṇṭakārikā kaṇṭakair vinā dṛśyate sitaiḥ kusumaiḥ/

53.57cd/ tasyās tale +ambu vācyaṃ tribhir narair ardhapuruṣe ca//

53.58ab/ kharjūrī dviśiraskā yatra bhavej jalavivarjite deśe/

53.58cd/ tasyāḥ paścimabhāge nirdeśyaṃ tripuruṣair[K.tripuruṣe] vāri//

53.59ab/ yadi bhavati karṇikāraḥ sitakusumaḥ syāt palāśavṛkṣo vā/

53.59cd/ savyena tatra hastadvaye +ambu puruṣadvaye[K.puruṣatraye] bhavati//

53.60ab/ *yasyām ūṣmā[K.ūṣmā yasyām] dhātryāṃ dhūmo vā tatra vāri narayugale[K.narayugme]/

53.60cd/ nirdeṣṭavyā ca śirā mahatā toya^pravāheṇa//

53.61ab/ yasmin kṣetroddeśe jātaṃ sasyaṃ vināśam upayāti/

53.61cd/ snigdham atipāṇḍuraṃ vā mahāśirā narayuge tatra//

53.62ab/ marudeśe bhavati śirā yathā tathā^ataḥ paraṃ pravakṣyāmi/

53.62cd/ grīvā karabhāṇām iva bhūtala^saṃsthāḥ śirā yānti//

53.63ab/ pūrvottareṇa pīlor yadi valmīko jalaṃ bhavati paścāt/

53.63cd/ uttaragamanā ca śirā vijñeyā pañcabhiḥ puruṣaiḥ//

53.64ab/ cihnaṃ dardura ādau *mṛt kapilā tatparaṃ[K.mṛtkapilātaḥ paraṃ] bhaved dharitā/

53.64cd/ bhavati ca puruṣe adho +aśmā tasya tale *+ambho vinirdeṣyam[K.vāri nirdecyam]//

53.65ab/ pīlor eva prācyāṃ valmīko +ato +ardhapañcamair hastaiḥ/

53.65cd/ diśi yāmyāyāṃ toyaṃ vaktavyaṃ saptabhiḥ puruṣaiḥ//

53.66ab/ prathame puruṣe bhujagaḥ sitāsito hastamātramūrtiś ca/

53.66cd/ dakṣiṇato vahati śirā sakṣāraṃ bhūri pānīyam//

53.67ab/ uttarataś ca karīrasya^ahigṛhaṃ[K.karīrād ahinilaye] dakṣiṇe jalaṃ svādu/

53.67cd/ daśabhiḥ puruṣair jñeyam purṣe pīto +atra maṇḍūkaḥ//

53.68ab/ rohītakasya paścād ahivāsaś cet tribhiḥ karair yāmye/

53.68cd/ dvādaśa puruṣān khātvā sakṣārā paścimena śirā//

53.69ab/ indrataror valmīkaḥ prāg dṛśyaḥ paścime śirā haste/

53.69cd/ khātvā caturdaśa narān kapilā godhā nare prathame//

53.70ab/ yadi vā suvarṇa^nāmnas taror bhaved vāmato bhujaṅga^gṛham/

53.70cd/ hasta^dvaye tu yāmye pañcadaśa^nara^avasāne +ambu//

53.71ab/ kṣāraṃ payo +atra nakulo +ardha^mānave tāmra^sannibhaś ca^aśmā/

53.71cd/ raktā ca bhavati vasudhā vahati śirā dakṣiṇā tatra//

53.72ab/ badarī^rohita^vṛkṣau sampṛktau ced vināpi valmīkam/

53.72cd/ hasta^traye +ambu paścāt ṣoḍaśabhir mānavair bhavati//

53.73ab/ surasaṃ jalam ādau dakṣiṇā śirā vahati ca^uttaneṇa^anyā/ 53.73cd/ piṣṭanibhaḥ pāṣāṇo mṛt śvetā vṛściko +ardha^nare//

53.74ab/ sakarīrā ced vadarī tribhiḥ karaiḥ paścimena tatra^ambhaḥ/

53.74cd/ aṣṭādaśabhiḥ puruṣair aiśānī bahu^jalā ca śirā//

53.75ab/ pīlu^sametā badarī hasta^traya^sammite diśi prācyām//

53.75cd/ viṃśatyā puruṣāṇām aśoṣyam ambho +atra sakṣāram//

53.76ab/ kakubha^karīrāv ekatra saṃyutau yatra kakubha^vilvau[K.bilbau] vā/

53.76cd/ hasta^dvaye +ambu paścān narair bhavet pañcaviṃśatyā//

53.77ab/ valmīka^mūrdhani yadā dūrvā ca kuśāś ca pāṇḍurāḥ santi/

53.77cd/ kūpo madhye deyo jalam atra nara^ekaviṃśatyā//

53.78ab/ bhūmiḥ kadambaka[K.bhūmī kadambaka, K's tr. bhūmīkadambaka]^yutā valmīke yatra dṛśyate dūrvā/

53.78cd/ hasta^dvayena[K.hastatrayena] yāmye narair jalaṃ pañcaviṃśatyā//

53.79ab/ valmīka^traya^madhye rohītaka^pādapo yadā bhavati/

53.79cd/ nānā^vṛkṣaiḥ sahitas tribhir jalaṃ tatra vaktavyam//

53.80ab/ hasta^catuṣke madhyāt ṣoḍaśabhiś ca^aṅgulair udag vāri/

53.80cd/ catvāriṃśat puruṣān khātvā *+aśmā +adhaḥ[K.aśmātaḥ] śirā bhavati//

53.81ab/ granthi^pracurā yasmin śamī bhaved uttareṇa valmīkaḥ/

53.81cd/ paścāt pañca^kara^ante śata^ardha^saṃkhyair naraiḥ salilam//

53.82ab/ ekasthāḥ pañca yadā valmīkā madhyamo bhavet^śvetaḥ/

53.82cd/ tasmin śirā pradiṣṭā nara^ṣaṣṭyā pañca^varjitayā//

53.83ab/ sa^palāśā yatra śamī paścimabhāge +ambu mānavaiḥ ṣaṣṭyā/

53.83cd/ ardh^anare +ahiḥ prathamaṃ savālukā pītamṛt parataḥ//

53.84ab/ valmīkena parivṛtaḥ śveto rohītako bhaved yasmin/

53.84cd/ pūrveṇa hasta^mātre saptatyā mānavair ambu//

53.85ab/ śvetā kaṇṭaka^bahulā yatra śamī dakṣiṇena tatra payaḥ/

53.85cd/ nara^pañcaka^saṃyutayā saptatyā^ahir nara^ardhe ca//

53.86ab/ marudeśe yac cihnaṃ na jāṅgale tair jalaṃ vinirdeśyam/

53.86cd/ jambū^vetasa^*pūrvair[K.pūrve] ye puruṣās te marau dviguṇāḥ//

53.87ab/ jambūs trivṛtā maurvī[K.mūrvā] śiśumārī sārivā śivā śyāmā/

53.87cd/ vīrudhayo vārāhī jyotiṣmatī *garuḍavegā ca[K.ca garuḍavegā]//

53.88ab/ sūkarika^māṣaparṇī^vyāghrapadāś ca^iti yady aher nilaye/

53.88cd/ valmīkād uttaratas tribhiḥ karais tri^puruṣe toyam//

53.89ab/ etad anūpe vācyaṃ jāṅgala^bhūmau tu pañcabhiḥ puruṣaiḥ/

53.89cd/ etair eva nimittair marudeśe saptabhiḥ kathayet//

53.90ab/ ekanibhā yatra mahī tṛṇa^taru^valmīka^gulma^parihīnā/

53.90cd/ tasyāṃ yatra vikāro bhavati dharitryāṃ jalaṃ tatra//

53.91ab/ yatra snigdhā nimnā savālukā sa^anunādinī vā syāt/

53.91cd/ tatra ardhapañcakair[K.ardhapañcamair] vāri mānavaiḥ pañcabhir yadi vā//

53.92ab/ snigdha^tarūṇāṃ yāmye naraiś caturbhir jalaṃ prabhūtaṃ ca/

53.92cd/ taru^gahane +api hi vikṛto yas tasmāt tadvad eva vadet//

53.93ab/ namate yatra dharitrī sa^ardhe puruṣe +ambu jāṅgala^anūpe/

53.93cd/ kīṭā vā yatra vinā^ālayena bahavo +ambu tatra^api//

53.94ab/ uṣṇā śītā ca mahī śīta^uṣṇa^ambhas tribhir naraiḥ sa^ardhaiḥ/

53.94cd/ indradhanur matsyo vā valmīko vā catur^hastāt//

53.95ab/ valmīkānāṃ paṅktyāṃ yady eko +abhyucchritaḥ śirā tad^adhaḥ/

53.95cd/ śuṣyati na rohate vā sasyaṃ yasyāṃ ca tatra^ambhaḥ//

53.96ab/ nyagrodha^palāśa^udumbaraiḥ sametais tribhir jalaṃ tad^adhaḥ/

53.96cd/ vaṭa^pippala^samavāye tadvad vācyaṃ śirā ca^udak//

53.97ab/ āgneye yadi koṇe grāmasya purasya vā bhavet[K.bhavati] kūpaḥ/

53.97cd/ nityaṃ sa karoti bhayaṃ dāhaṃ ca samānuṣaṃ prāyaḥ//

53.98ab/ nairṛta^koṇe bāla^kṣayaṃ *ca vanitā^bhayaṃ[K.vanitābhayaṃ] ca vāyavye/

53.98cd/ dik^trayam etat tyaktvā śeṣāsu śubha^āvahāḥ kūpāḥ//

53.99ab/ sārasvatena muninā dakārgalaṃ[K.dagārgalaṃ] yat krtaṃ tad avalokya/

53.99cd/ āryābhiḥ kṛtam etad vṛttair api mānavaṃ vakṣye//

53.100a snigdhā yataḥ pādapa^gulma^vallyo

53.100b niśchidra^patrāś ca tataḥ śirā^asti/

53.100c padma^kṣura^uśīra^kulāḥ saguṇḍrāḥ

53.100d kāśāḥ kuśā vā nalikā nalo vā//

53.101a kharjūra^jambū^arjuna^vetasāḥ syuḥ

53.101b kṣīra^anvitā vā druma^gulma^vallyaḥ/

53.101c chatra^ibha^nāgāḥ śatapatra^nīpāḥ

53.101d syur naktamālāś ca sa^sinduvārāḥ//

53.102a vibhītako vā madayantikā vā

53.102b yatra^asti tasmin puruṣa^traye +ambhaḥ/

53.102c syāt parvatasya^upari parvato +anyas

53.102d tatra^api mūle puruṣa^traye +ambhaḥ//

53.103a yā mauñjikaiḥ[K.mauñjakaiḥ] kāśa^kuśaiś ca yuktā

53.103b nīlā ca mṛd yatra saśarkarā ca/

53.103c tasyāṃ prabhūtaṃ surasaṃ ca toyaṃ

53.103d kṛṣṇa^atha vā yatra ca raktamṛd vā//

53.104a saśarkarā tāmra^mahī kaṣāyaṃ

53.104b kṣāraṃ dharitrī kapilā karoti/

53.104c āpāṇḍurāyāṃ lavaṇaṃ pradiṣṭaṃ

53.104d mṛṣṭaṃ[K.miṣṭam] payo nīla^vasundharāyām//

53.105a śāka^aśvakarṇa^arjuna^vilva[K.bilva]^sarjāḥ

53.105b śrīparṇy^ariṣṭā^dhava^śiṃśapāś ca/

53.105c chidraiś ca patrair[K.parṇair] druma^gulma^vallyo

53.105d rūkṣāś ca dūre +ambu nivedayanti//

53.106a sūrya^agni^bhasma^uṣṭra^khara^anuvarṇā

53.106b yā nirjalā sā vasudhā pradiṣṭā/

53.106c rakta^aṅkurāḥ kṣīra^yutāḥ karīrā

53.106d raktā dharā cej jalam aśmano +adhaḥ//

53.107a vaidūrya^mudga[K.vaiḍūryamuḍga]^ambuda^mecaka^ābhā

53.107b pāka^unmukha^udumbara^sannibhā vā/

53.107c bhaṅga[K.bhṛṅga]^añjana^ābhā kapilā^atha vā yā

53.107d jñeyā śilā bhūri^samīpa^toyā//

53.108a pārāvata[K.parāvata]^kṣaudra^ghṛta^upamā yā[K.vā]

53.108b kṣaumasya vastrasya ca tulya^varṇā/

53.108c yā somavallyāś ca samāna^rūpā

53.108d sāpy āśu toyaṃ kurute +akṣayaṃ ca//

53.109a tāmraiḥ sametā pṛṣatair vicitrair

53.109b āpāṇḍu^bhasma^uṣṭra^khara^anurūpā/

53.109c bhṛṅga^upama^aṅguṣṭhika^puṣpikā vā

53.109d sūrya^agni^varṇā ca śilā vitoyā//

53.110a candra^ātapa^sphaṭika^mauktika^hema^rūpā

53.110b yāś ca^indranīla^maṇi^hiṅguluka^añjana^ābhāḥ/

53.110c sūrya^udaya^aṃśu^haritāla^nibhāś ca yāḥ syus

53.110d tāḥ śobhanā munivaco +atra ca vṛttam etat//

53.111a etā hy abhedyāś ca śilāḥ śivāś ca

53.111b yakṣaiś ca nāgaiś ca sadā^abhijuṣṭāḥ/

53.111c yeṣāṃ ca rāṣṭreṣu bhavanti rājṇāṃ

53.111d teṣām avṛṣṭir na bhavet kadā cit//

53.112a bhedaṃ yadā naiti śilā tadānīṃ

53.112b palāśa^kāṣṭhaiḥ saha tindukānām/

53.112c prajvālayitvā^analam agnivarṇā

53.112d sudhā^ambu^siktā pravidāram eti//

53.113a toyaṃ śritaṃ[K.śṛtam] mokṣaka^bhasmanā vā

53.113b yat saptakṛtvaḥ pariṣecanaṃ tat/

53.113c kāryaṃ śara^kṣāra^yutaṃ śilāyāḥ

53.113d prasphoṭanaṃ vahni^vitāpitāyāḥ//

53.114a takra^kāñjika^surāḥ sakulatthā

53.114b yojitāni badarāṇi ca tasmin/

53.114c saptarātram uṣitāny abhitaptāṃ

53.114d dārayanti hi śilāṃ pariṣekaiḥ//

53.115a naimbaṃ patraṃ tvak ca nālaṃ tilānāṃ

53.115b sa^apāmārgaṃ tindukaṃ syād guḍūcī/

53.115c gomūtreṇa srāvitaḥ kṣāra eṣāṃ 53.115d ṣaṭ^kṛtvo +atas tāpito bhidyate +aśmā//

53.116a ārkaṃ payo huḍu^viṣāṇa^maṣī^sametaṃ

53.116b pārāvata^ākhu^śakṛtā ca yutaḥ pralepaḥ/

53.116c ṭaṅkasya taila^mathitasya tato +asya pānaṃ

53.116d paścāt^śitasya na śilāsu bhaved vighātaḥ//

53.117a kṣāre kadalyā mathitena yukte[K.yakte]

53.117b dina^uṣite pāyitam āyasaṃ yat/

53.117c samyak śitaṃ[K.chitaṃ] ca^aśmani na^eti bhaṅgaṃ

53.117d na ca^anyaloheṣv api tasya kauṇṭhyam//

53.118a pālī prāg^apara^āyatā^ambu suciraṃ dhatte na yāmyottarā

53.118b kallolair avadāram eti marutā sā prāyaśaḥ preritaiḥ/

53.118c tāṃ ced icchati sāra^dārubhir apāṃ sampātam āvārayet

53.118d pāṣāṇa^ādibhir eva vā praticayaṃ kṣuṇṇaṃ[K.kṣunnaṃ] dvipa^aśva^ādibhiḥ//

53.119ab/ kakubha^vaṭa^āmra^plakṣa^kadambaiḥ sa^nicula^jambū^vetasa^nīpaiḥ/

53.119cd/ kurabaka[K.kuravaka]^tāla^aśoka^madhūkair bakula^vimiśraiś ca^āvṛta^tīrām//

53.120a dvāraṃ ca nairvāhikam ekadeśe

53.120b kāryaṃ śilā^sañcita^vārimārgam/

53.120c kośa^sthitaṃ nirvivaraṃ kapāṭaṃ

53.120d kṛtvā tataḥ pāṃśubhir āvapet tam//

53.121ab/ añjana^mustā^uśīraiḥ sa^rājakośātaka^āmalaka^cūrṇaiḥ/

53.121cd/ katakaphala^samāyuktair yogaḥ kūpe pradātavyaḥ//

53.122a kaluṣaṃ kaṭukaṃ lavaṇaṃ virasaṃ

53.122b salilaṃ yadi vā śubhagandhi[U.aśubhagandhi] bhavet/

53.122c tad anena bhavaty amalaṃ surasaṃ

53.122d susugandhi guṇair aparaiś ca yutam//

53.123ab/ hasto maghā^anurādhā^puṣya^dhaniṣṭhā^uttarāṇi rohiṇyaḥ/

53.123cd/ śatabhiṣag ity ārambhe kūpānāṃ śasyate bhagaṇaḥ//

53.124ab/ kṛtvā varuṇasya baliṃ vaṭa^vetasa^kīlakaṃ śirā^sthāne/

53.124cd/ kusumair gandhair dhūpaiḥ sampūjya nidhāpayet prathamam//

[K.54.125ab/ meghodbhavaṃ prathamam eva mayā pradiṣṭaṃ jyeṣṭhām atītya baladevamatādi dṛṣṭvā/

K.54.125cd/ bhaumaṃ dagārgalam idaṃ kathitaṃ dvitīyaṃ samyag varāhamihireṇa muniprasādāt//]

54 vṛkṣāyurvedādhyāyaḥ

54.01ab/ prānta^cchāyā^vinirmuktā na manojñā jalāśayāḥ/

54.01cd/ yasmād ato jala^prānteṣv ārāmān viniveśayet//

54.02ab/ mṛdvī bhūḥ sarvavṛkṣāṇāṃ hitā tasyām tilān vapet/

54.02cd/ puṣpitāṃs tāṃś ca mṛdnīyāt[K.gṛhṇīyāt] karma^etat prathamaṃ bhuvaḥ[K.bhuvi]//

54.03ab/ ariṣṭa^aśoka^punnāga^śirīṣāḥ sapriyaṅgavaḥ/

54.03cd/ maṅgalyāḥ pūrvam ārāme ropaṇīyā gṛheṣu vā//

54.04ab/ panasa^aśoka^kadalī^jambū^lakuca^dāḍimāḥ/

54.04cd/ drākṣā^pālīvatāś ca^eva bījapūra^atimuktakāḥ//

54.05ab/ ete drumāḥ kāṇḍaropyā[K.kāṇḍāropyā] gomayena pralepitāḥ/

54.05cd/ mūlocchede +atha vā skandhe ropaṇīyāḥ *paraṃ tataḥ[K.prayatnataḥ]//

54.06ab/ ajātaśākhān śiśire jātaśākhān himāgame/

54.06cd/ varṣāgame ca suskandhān *yathādiksthān praropayet[K.yathādik pratiropayet]//

54.07ab/ ghṛta^uśīra^tila^kṣaudra^viḍaṅga^kṣīra^gomayaiḥ/

54.07cd/ āmūla^skandha^liptānāṃ saṃkrāmaṇa^viropaṇam//

54.08ab/ śucir bhūtvā taroḥ pūjāṃ kṛtvā snāna^anulepanaiḥ/

54.08cd/ ropayed ropitaś ca^eva patrais tair eva jāyate//

54.09ab/ sāyaṃ prātaś ca gharma^ṛtau[K.gharmānte] śītakāle dina^antare/

54.09cd/ varṣāsu ca bhuvaḥ śoṣe sektavyā ropitā drumāḥ//

54.10ab/ jambū^vetasa^vānīra^kadamba^udumbara^arjunāḥ/

54.10cd/ bījapūraka^mṛdvīkā^lakucāś ca sadāḍimāḥ//

54.11ab/ vañjulo naktamālaś ca tilakaḥ panasas tathā/

54.11cd/ timiro +amrātakaś ca^iti[K.ca^eva] ṣoḍaśa^anūpajāḥ smṛtāḥ//

54.12ab/ uttamaṃ viṃśatir hastā madhyamaṃ ṣoḍaśāntaram/

54.12cd/ sthānāt sthānāntaraṃ kāryaṃ vṛkṣāṇāṃ dvādaśa^avaram//

54.13ab/ abhyāsajātās taravaḥ samspṛśantaḥ parasparam/

54.13cd/ miśrair mūlaiś ca na phalaṃ samyag yacchanti pīḍitāḥ//

54.14ab/ śīta^vāta^ātapai rogo jāyate pāṇḍu^patratā/

54.14cd/ avṛddhiś ca pravālānāṃ[U.prabālānām] śākhāśoṣo rasasrutiḥ//

54.15ab/ cikitsitam atha^eteṣāṃ śastreṇa^ādau viśodhanam/

54.15cd/ viḍaṅga^ghṛta^paṅka^aktān secayet kṣīravāriṇā//

54.16ab/ phala^nāśe kulatthaiś ca māṣair mudgais tilair yavaiḥ/

54.16cd/ śṛta^śīta^payaḥ^sekaḥ phala^puṣpa^samṛddhaye[K.abhivṛddhaye]//

54.17ab/ avikā^aja^śakṛc^cūrṇasya^āḍhake dve tila^āḍhakam/

54.17cd/ saktu^prastho jala^droṇo gomāṃsa^tulayā saha//

54.18ab/ sapta^rātra^uṣitair etaiḥ sekaḥ kāryo vanaspateḥ/

54.18cd/ valmī^gulma^latānāṃ ca phala^puṣpāya sarvadā//

54.19a vāsarāṇi daśa dugdha^bhāvitaṃ

54.19b bījam ājya^yuta^hasta^yojitam/

54.19c gomayena bahuśo virūkṣitaṃ

54.19d krauḍa^mārga^piśitaiś ca dhūpitam//

54.20ab/ māṃsa[K.matsya]^sūkara^vasā^samanvitaṃ ropitaṃ ca parikarmita^avanau/

54.20cd/ kṣīra^saṃyuta^jala^avasecitaṃ jāyate kusuma^yuktam eva tat//

54.21ab/ tintiḍī^ity api karoti vallarīṃ vrīhi^māṣa^tila^cūrṇa^saktubhiḥ/

54.21cd/ pūtimāṃsa^sahitaiś ca secitā dhūpitā ca satataṃ haridrayā//

54.22a kapittha^vallī^karaṇāya mūlāny

54.22b āsphota^dhātrī^dhava^vāsikānām/

54.22c palāśinī vetasa^sūryaballī[K.ū.vallī]

54.22d śyāma^atimuktaiḥ sahita^aṣṭamūlī//

54.23a kṣīre śṛte ca^apy anayā suśīte

54.23b tālā[K.nālā] śataṃ sthāpya kapitthabījam/

54.23c dine dine śoṣitam arkapādair

54.23d māsaṃ vidhis tv eṣa tato +adhiropyam//

54.24a hasta^āyataṃ taddviguṇaṃ gabhīraṃ

54.24b khātvā^avaṭaṃ prokta^jala^avapūrṇam/

54.24c śuṣkaṃ pradagdhaṃ madhu^sarpiṣā tat

54.24d pralepayed bhasma^samanvitana[K.ū.samanvitena]//

54.25a cūrṇīkṛtair māṣa^tilair yavaiś ca

54.25b prapūrayed mṛttikayā^antarasthaiḥ/

54.25c matsyāmiṣa^ambhas[K.ambhaḥ]^sahitaṃ ca hanyād

54.25d yāvad ghanatvaṃ samupāgataṃ tat//

54.26a uptaṃ ca bījaṃ catur^aṅgula^adho

54.26b matsya^ambhasā māṃsa^jalaiś ca siktam/

54.26c vallī bhavaty āśu śubha^pravālā

54.26d vismāpanī maṇḍapam āvṛṇoti//

54.27ab/ śataśo +aṅkola[K.aṅkolla]^sambhūta^phala^kalkena bhāvitam/

54.27cd/ etat tailena vā bījaṃ ślaiṣmātaka[K.ū.śleṣmātaka]^phalena vā//

54.28ab/ vāpitaṃ karaka^unmiśra^mṛdi tatkṣaṇa^janmakam/

54.28cd/ phala^bhāra^anvitā śākhā bhavati^iti kim adbhutam//

54.29ab/ śleṣmātakasya bījāni niṣkulī^kṛtya bhāvayet prājñaḥ/

54.29cd/ aṅkola[K.aṅkolla]^vijjalā^adbhiś chāyāyāṃ saptakṛtva[K.saptakṛtv]^evam//

54.30ab/ māhiṣa^gomaya^ghṛṣṭāny asya karīṣe ca tāni nikṣipya/

54.30cd/ karakā^jala^mṛd^yoge nyuptāny ahnā phala^karāṇi//

54.31ab/ dhruva^mṛdu^mūla^viśākhā gurubhaṃ śravaṇas tathā^aśvinī hastaḥ[K.hastaṃ]/

54.31cd/ uktāni divya^dṛgbhiḥ pādapa^saṃropaṇe bhāni//

55 prāsādalakṣaṇādhyāyaḥ

55.01ab/ kṛtvā prabhūtaṃ salilam ārāmān viniveśya ca/

55.01cd/ devatā^āyatanaṃ kuryād yaśo^dharma^abhivṛddhaye//

55.02ab/ iṣṭā^pūrtena labhyante ye lokās tān bubhūṣatā/

55.02cd/ devānām ālayaḥ kāryo dvayam api atra dṛśyate//

55.03ab/ salila^udyāna^yukteṣu kṛteṣv akṛteṣu ca/

55.03cd/ sthāneṣv eteṣu sānnidhyam upagacchanti devatāḥ//

55.04ab/ saraḥsu nalinī^chatra^nirasta^raviraśmiṣu/

55.04cd/ haṃsa^aṃsa^ākṣipta^kahlāra^vīthī[K.vīcī, K's tr. vīthī]^vimala^vāriṣu//

55.05ab/ haṃsa^kāraṇḍava^krauñca^cakravāka^virāviṣu/

55.05cd/ paryanta^nicula^cchāyā^viśrānta^jalacāriṣu//

55.06ab/ krauñca^kāñcīkalāpāś ca kalahaṃsa^kala^svarāḥ[K.svanāḥ]/

55.06cd/ nadyas toya^aṃśukā yatra śapharī^kṛta^mekhalāḥ//

55.07ab/ phulla^tīra^druma^uttaṃsāḥ saṅgama^śroṇi^maṇḍalāḥ/

55.07cd/ pulina^abhyunnata^urasyā haṃsa^vāsāś[K.haṃsahāsāś] ca nimnagāḥ//

55.08ab/ vana^upānta^nadī^śaila^nirjhara^upānta^bhūmiṣu/

55.08cd/ ramante devatā nityaṃ pureṣu^udyānavatsu ca//

55.09ab/ bhūmayo brāhmaṇādīnāṃ yāḥ proktā vāstukarmaṇi/

55.09cd/ tā eva teṣāṃ śasyante devatā^āyataneṣv api//

55.10ab/ catuḥṣaṣṭi^padaṃ kāryaṃ devatā^āyatanaṃ sadā/

55.10cd/ dvāraṃ ca madhyamaṃ tasmin[K.tatra] samadiksthaṃ praśasyate//

55.11ab/ yo vistāro bhaved yasya dviguṇā tatsamunnatiḥ/

55.11cd/ ucchrāyād yas tṛtīyāṃśas tena tulyā *kaṭiḥ smṛtā[K.kaṭir bhavet]//

55.12ab/ vistāra^ardhaṃ bhaved garbho bhittayo +anyāḥ samantataḥ/

55.12cd/ garbha^pādena vistīrṇaṃ dvāraṃ dviguṇam ucchritam//

55.13ab/ ucchrāyāt pāda^vistīrṇā śākhā tadvad udumbaraḥ/

55.13cd/ vistāra^pāda^pratimaṃ bāhulyaṃ śākhayoḥ smṛtam//

55.14ab/ tri^pañca^sapta^navabhiḥ śākhābhis tat praśasyate/

55.14cd/ adhaḥ śākhā^caturbhāge pratīhārau niveśayet///

55.15ab/ śeṣaṃ maṅgalya^vihagaiḥ *śrīvṛkṣaiḥ svastikair[K.śrīvṛkṣasvastikair] ghaṭaiḥ/

55.15cd/ mithunaiḥ patra^vallībhiḥ pramathaiś ca^upaśobhayet//

55.16ab/ dvāra^māna^aṣṭa^bhāga^ūnā pratimā syāt sapiṇḍikā/

55.16cd/ dvau bhāgau pratimā tatra tṛtīyāṃśaś ca piṇḍikā//

55.17ab/ meru^mandara^kailāsa^vimānacchanda^nandanāḥ/

55.17cd/ samudga^padma^garuḍa^nandivardhana^kuñjarāḥ//

55.18ab/ guharājo vṛṣo haṃsaḥ sarvatobhadrako ghaṭaḥ/

55.18cd/ siṃho vṛttaś catuṣkoṇaḥ ṣoḍaśa^aṣṭāśrayas tathā//

55.19ab/ ity ete viṃśatiḥ proktāḥ prāsādāḥ saṃjñayā mayā/

55.19cd/ yathokta^anukrameṇa^eva lakṣaṇāni vadāmy ataḥ//

55.20ab/ tatra ṣaḍaśrir merur dvādaśa^bhaumo vicitra^kuharaś ca/

55.20cd/ dvārair yutaś caturbhir dvātriṃśad^dhasta^vistīrṇaḥ//

55.21ab/ triṃśad^dhasta^āyāmo daśa^bhaumo mandaraḥ śikhara^yuktaḥ/

55.21cd/ kailāso +api śikharavān aṣṭāviṃśo +aṣṭa^bhaumaś ca//

55.22ab/ jāla^gavākṣaka^yukto vimānasaṃjñas tri^saptaka^āyāmaḥ/

55.22cd/ nandana iti ṣaḍ^bhaumo dvātriṃśaḥ ṣoḍaśa^aṇḍa^yuktaḥ//

55.23ab/ vṛttaḥ samudga^nāmā padmaḥ padma^ākṛtiḥ śayā aṣṭau[K.śayānāṣṭau]/

55.23cd/ śṛṅgeṇa^ekena bhaved eka^eva ca bhūmikā tasya//

55.24ab/ garuḍa^ākṛtiś ca garuḍo nandī^iti ca ṣaṭcatuṣka^vistīrṇaḥ/

55.24cd/ kāryas tu[K.ca] sapta^bhaumo vibhūṣito +aṇḍais tu[K.ca] viṃśatyā//

55.25ab/ kuñjara iti gaja^pṛṣṭhaḥ ṣoḍaśahastaḥ samantato mūlāt/

55.25cd/ guharājaḥ ṣoḍaśakas tri^candraśālā bhaved valabhī//

55.26ab/ vṛṣa eka^bhūmi^śṛṅgo dvādaśahastaḥ samantato vṛttaḥ/

55.26cd/ haṃso haṃsa^ākāro ghaṭo +aṣṭahastaḥ kalaśa^rūpaḥ//

55.27ab/ dvārair yutaś caturbhir bahu^śikharo bhavati sarvatobhadraḥ/

55.27cd/ bahu^rucira^candraśālaḥ ṣaḍviṃśaḥ pañca^bhaumaś ca//

55.28ab/ siṃhaḥ siṃha^ākrānto dvādaśakoṇo +aṣṭahasta^vistīrṇaḥ/

55.28cd/ catvāro +añjana^rūpāḥ pañca^aṇḍa^yutas tu caturasraḥ[K.caturaśraḥ]//

55.29ab/ bhūmikā^aṅgula^mānena mayasya^aṣṭottaraṃ śatam/

55.29cd/ sārdhaṃ hastatrayaṃ ca^eva kathitaṃ viśvakarmaṇā//

55.30ab/ prāhuḥ sthapatayaś ca^atra matam ekaṃ vipaścitaḥ/

55.30cd/ kapotapāli^saṃyuktā nyūnā gacchanti tulyatām//

55.31a prāsādalakṣaṇam idam kathitaṃ samāsād

55.31b gargeṇa yad viracitaṃ tad iha^asti sarvam/

55.31c manu^ādibhir viracitāni pṛthūni yāni

55.31d tatsaṃspṛśan[K.tatsaṃsmṛtiṃ] prati mayā^atra kṛto +adhikāraḥ//

56 vajralepalakṣaṇādhyāyaḥ

56.01ab/ āmaṃ tindukam āmaṃ kapitthakaṃ puṣpam api ca śālmalyāḥ/

56.01cd/ bījāni śallakīnāṃ dhanvana^valko vacā ca^iti//

56.02ab/ etaiḥ saliladroṇaḥ kvāthayitavyo +aṣṭabhāgaśeṣaś ca/

56.02cd/ avatāryo +asya ca kalko dravyair etaiḥ samanuyojyaḥ//

56.03ab/ śrīvāsaka^rasa^guggulu^bhallātaka^kundurūka^sarjarasaiḥ/

56.03cd/ atasī^bilvaiś ca yutaḥ kalko +ayaṃ vajralepa^ākhyaḥ//

56.04ab/ prāsāda^harmya^valabhī^liṅga^pratimāsu kuḍya^kūpeṣu/

56.04cd/ santapto dātavyo varṣa^sahasrāyuta^sthāyī//

56.05ab/ lākṣā^kunduru^guggulu^gṛhadhūma^kapittha^bilva^madhyāni/

56.05cd/ nāga*phala^nimba[K.balāphala]^tinduka^madana^phala^madhūka^mañjiṣṭhāḥ//

56.06ab/ sarjarasa^rasa^āmalakāni ca^iti kalkaḥ kṛto dvitīyo +ayam/

56.06cd/ vajrākhyaḥ prathamaguṇair ayam api teṣv eva kāryeṣu//

56.07ab/ go^mahiṣa^aja^viṣāṇaiḥ khararomṇā mahiṣacarma^gavyaiś ca/

56.07cd/ nimba^kapittha^rasaiḥ saha vajratalo[K.vajrataro] nāma kalko +anyaḥ//

56.08ab/ aṣṭau sīsaka^bhāgāḥ kāṃsasya dvau tu rītikā^bhāgaḥ/

56.08cd/ maya^kathito yogo +ayaṃ vijñeyo vajrasaṅghātaḥ//

57 pratimālakṣaṇādhyāyaḥ/

57.01ab/ jāla^antarage bhānau yad aṇutaraṃ darśanaṃ rajo yāti/

57.01cd/ tad vindyāt paramāṇuṃ prathamaṃ taddhi pramāṇānām//

57.02ab/ paramāṇu^rajo bālāgra[K.vālāgra]^likṣa^yūkaṃ[K.yūkā] yavo +aṅgulaṃ ca^iti/

57.02cd/ aṣṭaguṇāni yathottaram aṅgulam ekaṃ bhavati saṃkhyā[K.mātrā]//

57.03ab/ devāgāra^dvārasya^aṣṭa^amśa^ūnasya yas tṛtīyo +aṃśaḥ/

57.03cd/ tat^piṇḍikā^pramāṇaṃ pratimā tad^dviguṇa^parimāṇā//

57.04ab/ svair aṅgula^pramāṇair dvādaśa vīstīrṇam[U.vistīrṇam] āyataṃ ca mukham/

57.04cd/ nagnajitā tu caturdaśa dairghyeṇa drāviḍaṃ kathitam//

57.05ab/ nāsā^lalāṭa^cibuka^grīvāś catura^aṅgulās tathā karṇau/

57.05cd/ dve aṅgule ca hanunī[K.hanuke] cibukaṃ ca dvyaṅgulaṃ vitatam[K.vistṛtam]//

57.06ab/ aṣṭa^aṅgulaṃ lalāṭaṃ vistārād dvy^aṅgulāt pare śaṅkhau/

57.06cd/ catur^aṅgulau tu śaṅkhau karṇau tu dvy^aṅgulau[K.dvyaṅgulaṃ] pṛthulau//

57.07ab/ karṇa^upāntaḥ kāryo +ardha^pañcame bhrū^samena sūtreṇa/

57.07cd/ karṇa^srotaḥ sukumārakam ca netra[K.nayana]^prabandha^samam//

57.08ab/ catur^aṅgulaṃ vasiṣṭhaḥ kathayati netrānta^karṇayor vivaram/

57.08cd/ adharo +aṅgula^pramāṇas tasya^ardhena^uttroṣṭhaś ca//

57.09ab/ ardha^aṅgulā tu gocchā vaktraṃ catur^aṅgula^āyataṃ kāryam/

57.09cd/ vipulaṃ tu sa^ardham aṅgulam *avyāttaṃ try^aṅgulaṃ[K.adhyāttattryaṅgulaṃ] vyāttam//

57.10ab/ dvy^aṅgula^tulyau nāsāpuṭau ca nāsā puṭā^agrato jñeyā/

57.10cd/ syād dvy^aṅgulam ucchrāyaś catur^aṅgulam antaraṃ ca^akṣṇoḥ//

57.11ab/ dvy^aṅgula^mito +akṣi^kośo dve netre tat^tribhāgikā tārā/

57.11cd/ dṛk^tārā pañca^aṃśo netra^vikāśo +aṅgulaṃ bhavati//

57.12ab/ paryantāt paryantaṃ daśa bhruvo +ardha^aṅgulaṃ bhruvor lekhā/

57.12cd/ bhrū^madhyaṃ dvy^aṅgulakaṃ bhūr[U.bhrūr] dhairghyeṇa^aṅgula^catuṣkam//

57.13ab/ kāryā tu keśa^rekhā bhrū^bandha^sama^aṅgula^ardha^vistīrṇā/

57.13cd/ netra^ante karavīrakam upanyased aṅgula^pramitam//

57.14ab/ dvātriṃśat pariṇāhāc caturdaśa^āyāmato +aṅgulāni śiraḥ/

57.14cd/ dvādaśa tu citra^karmaṇi dṛśyante viṃśatir adṛśyāḥ//

57.15ab/ āsyaṃ sa^keśa^nicayaṃ ṣoḍaśa dairghyeṇa nagnijit[U.nagnajit]^proktam/

57.15cd/ grīvā daśa vistīrṇā pariṇāhād viṃśatiḥ sa^ekā//

57.16ab/ kaṇṭhād dvādaśa hṛdayaṃ hṛdayān nābhī[K.nābhiś] ca tat^pramāṇena/

57.16cd/ nābhī^madhyād meḍhra^antaraṃ ca tat^tulyam eva^uktam//

57.17ab/ ūrū ca^aṅgula^mānaiś catur^yutā viṃśatis tathā jaṅghe/

57.17cd/ jānukapicche catur^aṅgule ca pādau ca tat^tulyau//

57.18ab/ dvādaśa^dīrghau ṣaṭ pṛthutayā ca pādau trika^āyata^aṅguṣṭhau/

57.18cd/ pañca^aṅgula^pariṇāhau pradeśinī try^aṅgulaṃ dīrghā//

57.19ab/ aṣṭa^aṃśa^aṃśa^ūnāḥ śeṣa^aṅgulyaḥ[K.śeṣāṅgulayaḥ] krameṇa kartavyāḥ/ 57.19cd/ sa^caturtha^bhāgam aṅgulam utsedho +aṅguṣṭhakasya^uktaḥ//

57.20ab/ aṅguṣṭha^nakhaḥ kathitas caturtha^bhāga^ūnam aṅgulaṃ tajjñaiḥ/

57.20cd/ śeṣa^nakhānām ardha^aṅgulaṃ kramāt kiṃcid^ūnaṃ vā//

57.21ab/ jaṅgha^agre pariṇāhaś caturdaśa^uktas tu vistarāt[K.vistaraḥ] pañca/

57.21cd/ madhye tu sapta vipulā pariṇāhāt triguṇitāḥ sapta//

57.22ab/ aṣṭau tu jānumadhye vaipulyaṃ try^aṣṭakaṃ tu pariṇāhaḥ/

57.22cd/ vipulau caturdaśa^ūrū madhye dviguṇaś ca tat^paridhiḥ//

57.23ab/ kaṭir aṣṭādaśa vipulā catvāriṃśac catur^yutā paridhau/

57.23cd/ aṅgulam ekaṃ nābhī[K.nābhir] vedhena tathā pramāṇena//

57.24ab/ catvāriṃśad^dvi^yutā nābhī^madhyena madhya^pariṇāhaḥ/

57.24cd/ stanayoḥ ṣoḍaśa ca^antaram ūrdhvaṃ kakṣye[K.kakṣe] ṣaḍ^aṅgulike//

57.25ab/ *aṣṭāv aṃsau dvādaśa bāhū kāryau[K.kāryāv aṣṭāv aṃsau dvādaśa bāhū] tathā prabāhū ca/

57.25cd/ bāhū ṣaḍ^vistīrṇau[K.ṣaḍvistirṇau] pratibāhū tv aṅgula^catuṣkam//

57.26ab/ ṣoḍaśa bāhū mūle pariṇāhād dvādaśa^agra^haste ca/

57.26cd/ vistāreṇa karatalaṃ ṣaḍ^aṅgulaṃ sapta dairghyeṇa//

57.27ab/ pañca^aṅgulāni madhyā pradeśinī madhya^parva^dala^hīnā/

57.27cd/ anayā tulyā ca^anāmikā kaniṣṭhā tu parva^ūnā//

57.28ab/ parva^dvayam aṅguṣṭhaḥ śeṣa^aṅgulyas[K.śeṣāṅgulayas] tribhis tribhiḥ kāryāḥ/

57.28cd/ nakha^parimāṇaṃ kāryaṃ sarvāsām parvaṇo +ardhena//

57.29ab/ deśa^anurūpa^bhūṣaṇa^veṣālaṅkāra^mūrtibhiḥ kāryā/

57.29cd/ pratimā lakṣaṇa^yuktā sannihitā vṛddhidā bhavati//

57.30ab/ daśaratha^tanayo rāmo baliś ca vairocaniḥ śataṃ viṃśam/

57.30cd/ dvādaśa^hānyā śeṣāḥ pravara^sama^nyūna^parimāṇāḥ//

57.31ab/ kāryo +aṣṭabhujo bhagavāṃś catur^bhujo dvibhuja eva vā viṣṇuḥ/

57.31cd/ śrīvatsa^aṅkita^vakṣāḥ kaustubha^maṇi^bhūṣita^uraskaḥ//

57.32ab/ atasī^kusuma^śyāmaḥ pīta^ambara^nivasanaḥ prasanna^mukhaḥ/

57.32cd/ kuṇḍala^kirīṭa^dhārī pīna^gala^uraḥsthala^aṃsa^bhujaḥ//

57.33ab/ khaḍga^gadā^śara^pāṇir dakṣiṇataḥ śāntidaś caturtha^karaḥ/

57.33cd/ vāma^kareṣu ca kārmuka^kheṭaka^cakrāṇi śaṅkhaś ca//

57.34ab/ atha ca caturbhujam icchati śāntida eko gadā^dharaś ca^anyaḥ/

57.34cd/ dakṣiṇa^pārśve tv[K.hy] evaṃ vāme śaṅkhaś ca cakraṃ ca//

57.35ab/ dvibhujasya tu śānti^karo dakṣiṇa^hasto +aparaś ca śaṅkha^dharaḥ/

57.35cd/ evaṃ viṣṇoḥ pratimā kartavyā bhūtim icchadbhiḥ//

57.36ab/ baladevo hala^pāṇir mada^vibhrama^locanaś ca kartavyaḥ/

57.36cd/ vibhrat[K.bibhrat] kuṇḍalam ekaṃ śaṅkha^indu^mṛṇāla^gaura^tanuḥ[K.vapuḥ]//

57.37ab/ ekānaṃśā kāryā devī baladeva^kṛṣṇayor madhye/

57.37cd/ kaṭi^saṃsthita^vāma^karā sarojam itareṇa ca^udvahatī//

57.38ab/ kāryā caturbhujā yā vāma^karābhyāṃ sa^pustakaṃ kamalam/

57.38cd/ dvābhyāṃ dakṣiṇa^pārśve varam arthiṣv akṣa^sūtraṃ ca//

57.39ab/ *vāmo +atha vā^aṣṭa^bhujāyāḥ[K.vāmeṣv aṣṭabhujāyāḥ] kamaṇḍaluś cāpam ambujaṃ śāstram/

57.39cd/ vara^śara^darpaṇa^yuktāḥ savya^bhujāḥ sa^akṣa^sūtrāś ca//

57.40ab/ śāmbaś ca gadā^hastaḥ pradyumnaś cāpa^bhṛt surūpaś ca/

57.40cd/ anayoḥ striyau ca kārye kheṭaka^nistriṃśa^dhāriṇyau//

57.41ab/ brahmā kamaṇḍalu^karaś catur^mukhaḥ paṇkaja^āsana^sthaś ca/

57.41cd/ skandaḥ kumāra^rūpaḥ śakti^dharo barhiketuś ca//

57.42ab/ śukla^catur^viṣāṇo dvipo mahendrasya vajra^pāṇitvam/

57.42cd/ tiryag lalāṭa^saṃsthaṃ tṛtīyam api locanaṃ cihnam//

57.43ab/ śambhoḥ śirasi^indukalā vṛṣa^dhvajo +akṣi ca tṛtīyam api ca^ūrdhvam/

57.43cd/ śūlaṃ dhanuḥ pinākaṃ vāma^ardhe vā girisutā^ardham//

57.44ab/ padma^aṅkita^kara^caraṇaḥ prasanna^mūrtiḥ sunīca^keśaś ca/

57.44cd/ padmāsana^upaviṣṭaḥ pitā^iva jagato bhavati[K.bhavet] buddhaḥ//

57.45ab/ ā^jānu^lamba^bāhuḥ śrīvatsa^aṅkaḥ praśānta^mūrtiś ca/

57.45cd/ dig^vāsās taruṇo rūpavāṃś ca kāryo +arhatāṃ devaḥ//

57.46ab/ nāsā^lalāṭa^jaṅgha^ūru^gaṇḍa^vakṣāṃsi ca^unnatāni raveḥ/

57.46cd/ kuryād udīcya^veṣaṃ gūḍhaṃ pādād uro yāvat//

57.47ab/ bibhrāṇaḥ sva^kara^ruhe bāhubhyāṃ[K.pāṇibhyāṃ] paṅkaje mukuṭa^dhārī/

57.47cd/ kuṇḍala^bhūṣita^vadanaḥ pralamba^hāro viyadga[K's tr. viyaṅga]^vṛtaḥ//

57.48cd/ kamala^udara^dyuti^mukhaḥ kañcuka^guptaḥ smita^prasanna^mukhaḥ/

57.48cd/ ratna^ujjvala^prabhā^maṇḍalaś ca kartuḥ śubhakaro +arkaḥ//

57.49ab/ saumyā tu hasta^mātrā vasudā hasta^dvaya^ucchritā pratimā/

57.49cd/ kṣema^subhikṣāya bhavet tri^catur^hasta^pramāṇā yā//

57.50ab/ nṛpa^bhayam atyaṅgāyāṃ hīna^aṅgāyām akalyatā kartuḥ/

57.50cd/ śāta^udaryāṃ kṣud^bhayam artha^vināśaḥ kṛśa^aṅgāyām[K.kṛśāyāṃ ca]//

57.51ab/ maraṇaṃ tu sa^kṣatāyāṃ śastra^nipātena nirdiśet kartuḥ/

57.51cd/ vāma^avanatā patnīṃ dakṣiṇa^vinatā hinasty āyuḥ//

57.52ab/ andhatvam ūrdhva^dṛṣṭyā karoti cintām adhomukhī dṛṣṭiḥ/

57.52cd/ sarva^pratimāsv evaṃ śubha^aśubhaṃ bhāskara^ukta^samam//

57.53ab/ liṅgasya vṛtta^paradhiṃ dairghyeṇa^āsūtrya tat tridhā vibhajet/

57.53cd/ mūle tac caturasraṃ[K.caturaśraṃ] madhye tv aṣṭāśriṃ vṛttam ataḥ//

57.54ab/ caturasram[K.caturaśram] avani^khāte madhyaṃ kāryaṃ tu piṇḍikā^śvabhre/

57.54cd/ dṛśya^ucchrāyeṇa samā samantataḥ piṇḍikā[K.piṇḍakā] śvabhrāt//

57.55ab/ kṛśa^dīrghaṃ deśaghnaṃ pārśva^vihīnaṃ purasya nāśaya/

57.55cd/ yasya kṣataṃ bhaved mastake vināśāya tal^liṅgam//

57.56ab/ mātṛ^gaṇaḥ kartavyaḥ sva^nāma^deva^anurūpa^kṛta^cihnaḥ/

57.56cd/ revanto +aśva^ārūḍho mṛgayā^krīḍā^ādi^parivāraḥ//

57.57ab/ daṇḍī yamo mahiṣago haṃsa^ārūḍhaś ca pāśabhṛd varuṇaḥ/

57.57cd/ nara^vāhanaḥ kubero vāma^kirīṭī bṛhat^kukṣiḥ//

[K.58.58ab/ pramathādhipo gajamukhaḥ pralamba^jaṭharaḥ kuṭhāradhārī syāt/

K.58.58cd/ ekaviṣāṇo bibhran mūlakakandaṃ sunīladalakandam//]

58 vanasampraveśādhyāyaḥ

58.01ab/ kartur anukūla^divase daivajña^viśodhite śubha^nimitte/

58.01cd/ maṅgala^śakunaiḥ prāsthānikaiś ca vana^sampraveśaḥ syāt//

58.02ab/ pitṛvana^mārga^surālaya^valmīka^udyāna^tāpasāśrama^jāḥ/

58.02cd/ caitya^saritsaṅgama^sambhavāś ca ghaṭatoya^siktāś ca//

58.03ab/ kubja^anujāta^vallī^nipīḍitā vajra^māruta^upahatāḥ/

58.03cd/ svapatita^hasti^nipīḍita^śuṣka^agni^pluṣṭa^madhunilayāḥ//

58.04ab/ taravo varjayitavyāḥ śubhadāḥ syuḥ snigdha^patra^kusuma^phalāḥ/

58.04cd/ abhimata^vṛkṣaṃ gatvā kuryāt pūjāṃ sabali^puṣpām//

58.05ab/ suradāru^candana^śamī^madhūka^taravaḥ śubhā dvijātīnām/

58.05cd/ kṣatrasya^ariṣṭa^aśvattha^khadira^bilvā vivṛddhikarāḥ//

58.06ab/ vaiśyānāṃ jīvaka^khadira^sindhuka^syandanāś[K.spandanāś] ca śubhaphaladāḥ/

58.06cd/ tinduka^kesara^sarja^arjuna^āmra^śālāś ca śūdrāṇām//

58.07ab/ liṅgaṃ vā pratimā vā drumavat sthāpyā yathā diśaṃ yasmāt/

58.07cd/ tasmāc cihnayitavyā diśo drumasya^ūrdhvam atha vā^adhaḥ/

58.08ab/ paramānna^modaka^odana^dadhi^palala^ullopikā^ādibhir bhakṣyaiḥ/

58.08cd/ madyaiḥ kusumair dhūpair gandhaiś ca taruṃ samabhyarcya//

58.09ab/ sura^pitṛ^piśāca^rākṣasa^bhujaga^asura^gaṇa^vināyaka^ādyānām/

58.09cd/ kṛtvā rātrau pūjāṃ vṛkṣaṃ saṃspṛśya ca brūyāt//

58.10ab/ arcārtham amukasya tvaṃ devasya parikalpitaḥ/

58.10cd/ namas te vṛkṣa pūjeyaṃ vidhivat sampragṛhyatām//

58.11a yānīha bhūtāni vasanti tāni

58.11b baliṃ gṛhītvā vidhivat prayuktam/

58.11c anyatra vāsaṃ parikalpyantu

58.11d kṣamantu tāny adya namo +astu tebhyaḥ//

58.12a vṛkṣaṃ prabhāte salilena siktvā

58.12b pūrvottarasyāṃ diśi sannikṛtya/

58.12c madhvājya^digdhena[K.liptena] kuṭhārakeṇa

58.12d pradakṣiṇaṃ śeṣam ato nihanyāt[K.+abhihanyāt]//

58.13a pūrveṇa pūrvottarato +atha vā^udak

58.13b pated yadā vṛddhikaras tadā syāt/

58.13c āgneyakoṇāt kramaśo +agnidāha^

58.13d rugrāga[K.kṣudroga]rogās turagakṣayaś ca//

58.14a yan na^uktam asmin vana^sampraveśe

58.14b nipāta^vicchedana^vṛkṣagarbhāḥ/

58.14c indradhvaje vāstuni ca pradiṣṭāḥ

58.14d pūrvaṃ mayā te +atra tatha^eva yojyāḥ//

59 pratimāpratiṣṭhāpanādhyāyaḥ

59.01ab/ diśi yāmyāyāṃ[K.saumyāyāṃ] kuryād adhivāsana^maṇḍapaṃ budhaḥ prāg vā/

59.01cd/ toraṇa^catuṣṭaya^yutaṃ śasta^druma^pallava^cchannam//

59.02ab/ pūrve bhāge citrāḥ srajaḥ patākāś ca maṇḍapasya^uktāḥ/

59.02cd/ āgneyyāṃ diśi raktāḥ kṛṣṇāḥ syur yāmya^nairṛtyoḥ[K.nairṛtayoḥ]//

59.03ab/ śvetā diśy aparasyām vāyavyāyāṃ tu pāṇḍurā eva/

59.03cd/ citrāś ca^uttara^pārśve pītāḥ pūrvottare kāryāḥ[K.koṇe]//

59.04ab/ āyuḥ^śrī^bala^jayadā dāru^mayī mṛṇ^mayī[K.mṛnmayī] tathā pratimā/

59.04cd/ loka^hitāya maṇi^mayī sauvarṇī puṣṭidā bhavati//

59.05ab/ rajata^mayī kīrti^karī prajā^vivṛddhiṃ karoti tāmra^mayī/

59.05cd/ bhū^lābhaṃ tu mahāntaṃ śailī pratimā^atha vā liṅgam//

59.06ab/ śaṅkhu^upahatā pratimā pradhāna^puruṣaṃ kulaṃ ca ghātayati/

59.06cd/ śvabhra^upahatā rogān upadravāṃś ca kṣayam[K.akṣayān] kurute//

59.07ab/ maṇḍapa^madhye sthaṇḍilam upalipya^āstīrya sikatayā^atha kuśaiḥ/ 59.07cd/ bhadrāsana^kṛta^śīrṣa^upadhāna^pādāṃ nyaset pratimām//

59.08ab/ plakṣa^aśvattha^udumbara^śirīṣa^vaṭa^sambhavaiḥ kaṣāya^jalaiḥ/

59.08cd/ maṅgalya^saṃjñitābhiḥ sarva^auṣadhibhiḥ kuśa^ādyābhiḥ//

59.09ab/ dvipa^vṛṣabha^uddhata[K.uddhṛta]^parvata^valmīka^sarit^samāgama^taṭeṣu/

59.09cd/ padma^saraḥsu ca mṛdbhiḥ sa^pañcagavyaiś ca tīrtha^jalaiḥ//

59.10ab/ pūrva^śiraskāṃ snātāṃ suvarṇa^ratna^ambubhiś ca sa^sugandhaiḥ/

59.10cd/ nānā^tūrya^ninādaiḥ puṇyāhair veda^nirghoṣaiḥ//

59.11ab/ aindryāṃ diśi^indra^liṅgā mantrāḥ prāgdakṣiṇe +agni^liṅgāś ca/

59.11cd/ vaktavyā[K.japtavyā] dvija^mukhyaiḥ pūjyās te dakṣiṇābhiś ca//

59.12ab/ yo devaḥ saṃsthāpyas tan^mantraiś ca^analaṃ dvijo juhuyāt/

59.12cd/ agni^nimittāni mayā proktāni^indra^dhvaja^utthāne[K.ucchrāye]//

59.13ab/ dhūma^ākulo +apasavyo muhur muhur viphuliṅga^kṛn na śubhaḥ/

59.13cd/ hotuḥ smṛti^lopo vā prasarpaṇaṃ ca^aśubhaṃ proktam//

59.14ab/ snātām abhukta^vastrāṃ sv^alaṅkṛtāṃ pūjitām kusuma^gandhaiḥ/

59.14cd/ pratimāṃ sv^āstīrṇāyām śayyāyām sthāpakaḥ kuryāt//

59.15ab/ suptāṃ *sa^gīta^nṛtyair jāgaraṇaiḥ[K.sunṛtyagītair jāgarakaiḥ] samyag evam adhivāsya/

59.15cd/ daivajña^sampradiṣṭe kāle saṃsthāpanaṃ kuryāt//

59.16ab/ abhyarcya kusuma^vastra^anulepanaiḥ śaṅkha^tūrya^nirghoṣaiḥ/

59.16cd/ prādakṣiṇyena nayed āyatanasya prayatnena//

59.17ab/ kṛtvā baliṃ prabhūtaṃ sampūjya brāhmaṇāṃś ca sabhyāṃś ca/

59.17cd/ dattvā hiraṇya^śakalaṃ vinikṣipet piṇḍikā^śvabhre/

59.18ab/ sthāpaka^daivajña^dvija^sabhya^sthapatīn viśeṣato +abhyarcya/

59.18cd/ kalyāṇānāṃ bhāgī bhavati^iha paratra ca svargī//

59.19a viṣṇor bhāgavatān magāṃś ca savituḥ śambhoḥ sa^bhasma^dvijān

59.19b mātṝṇām api maṇḍala^krama^vido[K.mātṛmaṇḍalavido] viprān vidur brahmaṇaḥ/

59.19c śākyān sarva^hitasya śānta^manaso nagnān jinānāṃ vidur

59.19d ye yaṃ devam upāśritāḥ sva^vidhinā tais tasya kāryā kriyā//

59.20ab/ udagayane sitapakṣe śiśira^gabhastau ca jīva^varga^sthe/

59.20cd/ lagne sthire sthira^aṃśe saumyair dhī^dharma^kendra^gataiḥ//

59.21ab/ pāpair upacaya^saṃsthair dhruva^mṛdu^hari^tiṣya^vāyu^deveṣu/

59.21cd/ vikuje dine +anukūle devānāṃ sthāpanaṃ śastam//

59.22ab/ sāmānyam idaṃ samāsato lokānāṃ hitadaṃ mayā kṛtam/

59.22cd/ adhivāsana^sanniveśane sāvitre pṛthag eva vistarāt//

60 golakṣaṇādhyāyaḥ

60.01a parāśaraḥ prāha bṛhadrathāya

60.01b go^lakṣaṇaṃ yat kriyate tato +ayam/

60.01c mayā samāsaḥ śubha^lakṣaṇās tāḥ

60.01d sarvās tathā +apy āgamato +abhidhāsye//

60.02ab/ sāsra^āvila^rūkṣa^akṣyo mūṣaka^nayanāś na śubhadā gāvaḥ/

60.02cd/ pracalac^cipiṭa^viṣāṇāḥ karaṭāḥ khara^sadṛśa^varṇāś[K.varnāḥ] ca//

60.03ab/ daśa^sapta^catur^dantyaḥ pralamba^muṇḍa^ānanā vinata^pṛṣṭhyaḥ[K.pṛṣṭhāḥ ū.pṛṣṭhaḥ]/

60.03cd/ hrasva^sthūla^grīvā yava^madhyā dārita^khurāś ca//

60.04ab/ śyāva^atidīrgha^jihvā gulphair atitanubhir atibṛhadbhir vā/

60.04cd/ atikakudāḥ kṛśa^dehā na^iṣṭā hīna^adhika^aṅgyaś ca//

60.05ab/ vṛṣabho +apy evaṃ sthūla^atilamba^vṛṣaṇaḥ śirā^tata^kroḍaḥ/

60.05cd/ sthūla^śirā^cita^gaṇḍas tristhānaṃ mehate yaś ca//

60.06ab/ mārjāra^akṣaḥ kapilaḥ karaṭo vā na śubhado dvijasya^eva[K.dvijasyeṣṭaḥ]/

60.06cd/ kṛṣṇa^oṣṭha^tālu^jihvaḥ śvasano yūthasya ghātakaraḥ//

60.07ab/ sthūla^śakṛn^maṇi^śṛṅgaḥ sita^udaraḥ kṛṣṇa^sāra^varṇaś ca/

60.07cd/ gṛhajāto +api tyājyo yūtha^vināśa^āvaho vṛṣabhaḥ//

60.08ab/ śyāmaka^puṣpa^cita^aṅgo bhasma^aruṇa^sannibho biḍāla^akṣaḥ/

60.08cd/ viprāṇām api na śubhaṃ karoti vṛṣabhaḥ parigṛhītaḥ//

60.09ab/ ye ca^uddharanti pādān paṅkād iva yojitāḥ kṛśa^grīvāḥ/

60.09cd/ kātara^nayanā hīnāś ca pṛṣṭhatas te na bhārasahāḥ//

60.10ab/ mṛdu^saṃhata^tāmra^oṣṭhās tanu^sphijas tāmra^tālu^jihvāś ca/

60.10cd/ hrasva^tanu[K.tanuhrasvo]^ucca^śravaṇāḥ sukukṣayaḥ spṛṣṭa[K.spaṣṭa]^jaṅghāś ca//

60.11ab/ ātāmra^saṃhata^khurā vyūḍha^uraskā bṛhat^kakuda^yuktāḥ/

60.11cd/ snigdha^ślakṣṇa^tanu^tvag^romāṇas tāmra^tanu^śṛṅgāḥ//

60.12ab/ tanu^bhū^spṛg^vāladhayo rakta^anta^vilocanā mahocchvāsāḥ/

60.12cd/ siṃha^skandhās tanv^alpa^kambalāḥ pūjitāḥ sugamāḥ[K.ū.sugatāḥ]//

60.13ab/ vāma^āvartair vāme dakṣiṇa^pārśve ca dakṣiṇa^āvartaiḥ/

60.13cd/ śubhadā bhavanty anaḍuho jaṅghābhiś ca^eṇaka^nibhābhiḥ//

60.14ab/ vaidūrya[K.vaiḍūrya]^mallikā^budbuda^īkṣaṇāḥ sthūla^netra^pakṣmāṇaḥ[K.varmāṇaḥ]/

60.14cd/ pārṣṇibhir asphuṭita^ābhiḥ śastāḥ sarve ca[K.api] bhārasahāḥ//

60.15ab/ ghrāṇoddeśe savalir mārjāra^mukhaḥ sitaś ca dakṣiṇataḥ/

60.15cd/ kamala^utpala^lākṣā^ābhaḥ suvāladhir vāji^tulya^javaḥ//

60.16ab/ lambair vṛṣaṇair meṣa^udaraś ca saṃkṣipta^vaṃkṣaṇa[K.kṣaṇā]^kroḍaḥ/

60.16cd/ jñeyo bhāra^adhva^saho jave +aśva^tulyaś ca śastaphalaḥ//

60.17ab/ sitavarṇaḥ piṅga^akṣas tāmra^viṣāṇa^īkṣaṇo mahāvaktraḥ/

60.17cd/ haṃso nāma śubhaphalo yūthasya vivardhanaḥ proktaḥ//

60.18ab/ bhūspṛgvāladhir ātāmra^viṣāṇo[K.vaṅkṣaṇo] raktadṛk kakudmāṃś[K.kakudmī] ca/

60.18cd/ kalmāṣaś ca svāminam acirāt kurute patiṃ lakṣmyāḥ//

60.19ab/ yo vā sitaikacaraṇair[K.sitaikacaraṇo] yatheṣṭavarṇaś ca so +api śubhaphalakṛt[K.śastaphalaḥ]/

60.19cd/ miśraphalo +api grāhyo yadi na^ekāntapraśasto +asti//

61 śvalakṣaṇādhyāyaḥ

61.01a pādāḥ pañca^nakhās trayo +agra^caraṇaḥ ṣaḍbhir nakhair dakṣiṇas

61.01b tāmra^oṣṭha^agranaso mṛgeśvara^gatir jighran bhuvaṃ yāti ca/

61.01c lāṅgūlaṃ sasaṭaṃ dṛg^ṛkṣa^sadṛśī karṇau ca lambau mṛdū

61.01d yasya syāt sa karoti poṣṭur acirāt puṣṭāṃ śriyaṃ śvā gṛhe//

61.02a pāde pāde pañca pañca^agrapāde

61.02b vāme yasyāḥ ṣaṇnakhā mallikākṣyāḥ/

61.02c vakraṃ pucchaṃ piṅgalā^lamba^karṇā

61.02d yā sā rāṣṭraṃ kukkurī pāti puṣṭā[K.poṣṭuḥ]//

62 kukkuṭalakṣaṇādhyāyaḥ

62.01ab/ kukkuṭas tv ṛju^tanūruha^aṅgulis tāmra^vaktra^nakha^cūlikaḥ sitaḥ/

62.01cd/ rauti susvaram uṣātyaye ca yo vṛddhidaḥ sa nṛpa^rāṣṭra^vājinām//

62.02a yavagrīvo yo vā badara^sadṛśo vā^api vihago

62.02b bṛhan^mūrdhā varṇair bhavati bahubhiś ca ruciraḥ/

62.02c sa śastaḥ saṃgrāme madhu^madhupa^varṇaś ca jayakṛd

62.02d na śasto yo +ato +anyaḥ kṛśa^tanu^ravaḥ khañja^caraṇaḥ//

62.03ab/ kukkuṭī ca mṛdu^cāru^bhāṣiṇī snigdha^mūrti^rucira^ānana^īṣaṇā/

62.03cd/ sā dadāti suciraṃ mahīkṣitāṃ śrī^yaśo^vijaya^vīryasampadaḥ//

63 kūrmalakṣaṇādhyāyaḥ

63.01a sphuṭika^rajata^varṇo nīla^rājī^vicitraḥ

63.01b kalaśa^sadṛśa^mūrtiś cāru^vaṃśaś ca kūrmaḥ/

63.01c aruṇa^sama^vapur vā sarṣapa^ākāra^citraḥ

63.01d sakala^nṛpa^mahattvaṃ mandirasthaḥ karoti//

63.02ab/ añjana^bhṛṅga^śyāma^tanur vā bindu^vicitro +avyaṅga^śarīraḥ/

63.02cd/ sarpa^śirā vā sthūlagalo yaḥ so +api nṛpāṇāṃ rāṣṭra^vivṛddhyai//

63.03a vaiḍūrya^tviṭ sthūla^kaṇṭhas trikoṇo

63.03b gūḍha^cchidraś ca^ūru[K.ū.cāru]^vaṃśaś ca śastaḥ/

63.03c krīḍāvāpyāṃ toyapūrṇe maṇau vā

63.03d kāryaḥ kūrmo maṅgala^arthaṃ narendraiḥ//

64 chāgalakṣaṇādhyāyaḥ

64.01ab/ chāga^śubha^aśubha^lakṣaṇam abhidhāsye nava^daśa^aṣṭa^dantās te/

64.01cd/ dhanyāḥ sthāpyā veśmani santyājyāḥ sapta^dantā ye//

64.02ab/ dakṣiṇa^pārśve maṇḍalam asitaṃ śuklasya śubhaphalaṃ bhavati/

64.02cd/ ṛṣya^nibha^kṛṣṇa^lohita^varṇānāṃ śvetam ati[K.api]śubhadam//

64.03ab/ stanavad avalambate yaḥ kaṇṭhe +ajānāṃ maṇiḥ sa vijñeyaḥ/

64.03cd/ ekamaṇiḥ śubhaphala^kṛd dhanyatamā dvi^tra^maṇayo[K.dvitrimaṇayo] ye//

64.04ab/ muṇḍāḥ sarve śubhadāḥ sarva^sitāḥ sarva^kṛṣṇa^dehāś ca/

64.04cd/ ardha^asitāḥ sita^ardhā dhanyāḥ kapila^ardha^kṛṣṇāś ca//

64.05ab/ vicarati yūthasya^agre prathamaṃ ca^ambho +avagāhate yo +ajaḥ/

64.05cd/ sa śubhaḥ sita^mūrdhā vā mūrdhani vā kṛttikā[K.ṭikkikā] yasya//

64.06ab/ sa^pṛṣata^kaṇṭha^śirā vā tila^piṣṭa^nibhaś ca tāmradṛk śastaḥ/

64.06cd/ kṛṣṇa^caraṇaḥ sito vā kṛṣṇo vā śveta^caraṇo yaḥ//

64.07ab/ yaḥ kṛṣṇa^aṇḍaḥ śveto madhye kṛṣṇena bhavati paṭṭena/

64.07cd/ yo vā carati saśabdaṃ mandaṃ ca sa śobhanaś chāgaḥ//

64.08ab/ ṛṣya^śiroruha^pādo yo vā prāk pāṇḍuro +apare nīlaḥ/

64.08cd/ sa bhavati śubhakṛc chāgaḥ ślokaś ca^apy atra garga^uktaḥ//

64.09ab/ kuṭṭakaḥ kuṭilaś ca^eva jaṭilo vāmanas tathā/

64.09cd/ te catvāraḥ śriyaḥ putrā na^alakṣmīke vasanti te//

64.10a atha^apraśastāḥ khara^tulya^nādāḥ

64.10b pradīpta^pucchāḥ kunakhā vivarṇāḥ/

64.10c nikṛtta^karṇā dvipa^mastakāś ca

64.10d bhavanti ye ca^asita^tālu^jihvāḥ//

64.11a varṇaiḥ praśastair maṇibhiḥ prayuktā[K.ca yuktā]

64.11b muṇḍāś ca ye tāmra^vilocanāś ca/

64.11c te pūjitā veśmani[K.veśmasu] mānavānāṃ

64.11d saukhyāni kurvanti yaśaḥ śriyaṃ ca//

65 aśvalakṣaṇādhyāyaḥ

65.01a dīrgha^grīvā^akṣikūṭas trika^hṛdaya^pṛthus tāmra^tālu^oṣṭha^jihvaḥ

65.01b sūkṣma^tvak^keśa^vālaḥ suśapha^gati^mukho hrasva^karṇa^oṣṭha^pucchaḥ/

65.01c jaṅghā^jānu^ūru^vṛttaḥ sama^sita^daśanaś cāru^saṃsthāna^rūpo

65.01d vājī sarva^aṅga^śuddho bhavati narapateḥ śatru^nāśāya nityam//

65.02ab/ aśrupāta^hanu^gaṇḍa^hṛd[K.hṛḍ]^gala^protha^śaṅkha^kaṭi^basti^jānuni/

65.02cd/ muṣka^nābhi^kakude tathā gude savya^kukṣi^caraṇe tathā[K.caraṇeṣu ca] śubhāḥ[U.aśubhāḥ]//

65.03a ye prapāṇa^gala^karṇa^saṃsthitāḥ

65.03b pṛṣṭha^madhya^nayana^upari sthitāḥ/

65.03c oṣṭha^sakthi^bhuja^kukṣi^pārśvagās

65.03d te lalāṭa^sahitāḥ suśobhanāḥ//

65.04ab/ teṣāṃ prapāṇa eko lalāṭa^keśeṣu ca dhruva^āvartāḥ/

65.04cd/ randhra^uparandhra^mūrdhani vakṣasi ca^iti smṛtau dvau dvau//

65.05a ṣaṣbhir dantaiḥ sita^ābhair bhavati haya^śiśus taiḥ kaśāyair dvivarṣaiḥ

65.05b sandaṃśair madhyama^antyaiḥ pati[K.ū.patita]samuditais tryabdhi[K.tryabda]^pañca^abdika^aśvaḥ/

65.05c sandaṃśa^anukrameṇa trika^parigaṇitāḥ kālikā pīta^śuklāḥ

65.05d kācā makṣīka[K.mākṣīka]^śaṅkha^avaṭa^calanam ato dantapātaṃ ca viddhi//

66 hastilakṣaṇādhyāyaḥ

66.01a madhv^ābha^dantāḥ suvibhakta^dehā

66.01b na ca^*upadigdhā na[K.digdhāś ca] kṛśāḥ kṣamāś ca/

66.01c gātraiḥ samaiś cāpa^samāna^vaṃśā

66.01d varāha^tulyair jaghanaiś ca bhadrāḥ//

66.02a vakṣo +atha kakṣā^valayaḥ ślathāś ca

66.02b lamba^udaras tvag bṛhatī galaś ca/

66.02c sthūlā ca kukṣiḥ saha pecakena

66.02d saiṃhī ca dṛg manda^mataṅgajasya//

66.03a mṛgās tu hrasva^adhara^vāla^meḍhrās

66.03b tanv^aṅghri[K.tanvaṃhri]^kaṇṭha^dvija^hasta^karṇāḥ/

66.03c sthūla^īkṣaṇāś ca^iti yathā^ukta^cihnaiḥ

66.03d saṅkīrṇa^nāgā vyatimiśra^cihnāḥ//

66.04a pañca^unnatiḥ sapta mṛgasya dairghyam

66.04b aṣṭau ca hastāḥ pariṇāha^mānam/

66.04c eka^dvi^vṛddhāv atha manda^bhadrau

66.04d saṅkīrna^nāgo +aniyata^pramāṇaḥ//

66.05a bhadrasya varṇo harito *madaś ca[K.madasya]

66.05b mandasya hāridraka^sannikāśaḥ/

66.05c kṛṣṇo madaś ca^abhihito mṛgasya

66.05d saṅkīrṇa^nāgasya mado vimiśraḥ//

66.06a tāmra^oṣṭha^tālu^vadanāḥ kalaviṅka^netrāḥ

66.06b snigdha^unnata^agra^daśanāḥ pṛthula^āyata^āsyāḥ/ 66.06c cāpa^unnata^āyata^nigūḍha^nimagna^vaṃśās

66.06d tanv^eka^roma^cita^kūrma^samāna^kumbhāḥ//

66.07a vistīrṇa^karṇa^hanu^nābhi^lalāṭa^guhyāḥ

66.07b kūrma^unnata^dvi^nava^viṃśatibhir nakhaiś ca/

66.07c rekhā^traya^upacita^vṛtta^karāḥ suvālā

66.07d dhanyāḥ sugandhi^mada^puṣkara^mārutāś ca//

66.08ab/ dīrgha^aṅguli^rakta^puṣkarāḥ sajala^ambhoda^nināda^bṛṃhiṇaḥ/

66.08cd/ bṛhad^āyata^vṛtta^kandharā dhanyā bhūmipater mataṅgajāḥ//

66.09a nimarda[K.ū.nirmadā]^abhyadhika^hīna^nakha^aṅgān

66.09b kubja^vāmanaka^meṣa^viṣāṇān/

66.09c dṛśya^kośa^phala^puṣkara^hīnān

66.09d śyāva^nīla^śabala^asita^tālūn//

66.10a svalpa^vaktra^ruha^matkuṇa^ṣaṇḍhān

66.10b hastinīṃ ca gaja^lakṣaṇa^yuktām/

66.10c garbhiṇī ca nṛpatiḥ paradeśaṃ

66.10d prāpayed ativirūpa^phalās te//

67 puruṣalakṣanādhyāyaḥ

67.01a unmāna^māna^gati^saṃhati^sāra^varṇa^

67.01b sneha^svara^prakṛti^sattvam anūkaṃ ādau/

67.01c kṣetraṃ mṛjāṃ ca vidhivat kuśalo +avalokya

67.01d sāmudravid vadati yātam anāgataṃ vā[K.ca]//

67.02a asvedanau mṛdutalau kamala^udara^ābhau

67.02b śliṣṭa^aṅgulī rucira^tāmra^nakhau supārṣṇī/

67.02c uṣṇau śirā^virahitau sunigūḍha^gulphau

67.02d kūrma^unnatau ca caraṇau manujeśvarasya//

67.03a śūrpa^ākāra^virūkṣa^pāṇḍura^nakhau vakrau śirā^santatau

67.03b saṃśuṣkau virala^aṅgulī ca caraṇau dāridrya^duḥkha^pradau/

67.03c mārgāya^utkaṭakau kaṣāya^sadṛśau vaṃśasya vicchedadau[K.vicchittidau]

67.03d brahmaghnau paripakva^mṛd^dyuti^talau pītāv *agamyā^ratau[K.agamyaratau]//

67.04a pravirala^tanu^roma^vṛtta^jaṅghā 67.04b dvirada^kara^pratimair vara^ūrubhiś ca/

67.04c upacita^sama^jānavaś ca bhūpā

67.04d dhana^rahitāḥ śva^śṛgāla^tulya^jaṅghāḥ//

67.05a roma^eka^ekaṃ kūpake pārthivānāṃ

67.05b dve dve jñeye paṇḍita^śrotriyāṇām/

67.05c try^ādyair niḥsvā mānavā duḥkha^bhājaḥ

67.05d keśāś ca^evaṃ ninditāḥ pūjitāś ca//

67.06a nirmāṃsa^jānur mriyate pravāse

67.06b saubhāgyam alpair vikaṭair daridrāḥ/

67.06c strī^nirjitāś ca^eva[K.ca^api] bhavanti nimnai

67.06d rājyaṃ samāṃsaiś ca mahadbhir āyuḥ//

67.07a liṅge +alpe dhanavān apatya^rahitaḥ sthūle *+api hīno[K.vihīno] dhanair

67.07b meḍhre vāmanate suta^artha^rahito vakre +anyathā putravān/

67.07c dāridryaṃ vinate tv adho +alpa^tanayo liṅge śirā^santate

67.07d sthūla^granthi^yute sukhī mṛdu karoty antaṃ prameha^ādibhiḥ//

67.08ab/ kośa^nigūḍhair bhūpā dīrghair bhagnaiś ca vitta^parihīnāḥ/

67.08cd/ ṛju^vṛtta^śephaso laghu^śirāla^śiśnāś ca dhanavantaḥ//

67.09ab/ jala^mṛtyur eka^vṛṣaṇo viṣamaiḥ strī^cañcalaḥ samaiḥ kṣitipaḥ/

67.09cd/ hrasva^āyuś ca^udbaddhaiḥ pralamba^vṛṣaṇasya śatam āyuḥ//

67.10ab/ raktair āḍhyā maṇibhir nirdravyāḥ pāṇḍuraiś ca malinaiś ca/

67.10cd/ sukhinaḥ sa^śabda^mūtrā niḥsvā niḥśabda^dhārāś ca//

67.11ab/ dvi^tri^catur^dhārābhiḥ pradakṣiṇa^āvarta^valita^mūtrābhiḥ/

67.11cd/ pṛthivī^patayo jñeyā vikīrṇa^mūtrāś ca dhana^hīnāḥ//

67.12ab/ eka^eva mūtra^dhārā valitā *rūpa^pradā na suta^dātrī[K.rūpapradhānasutadātrī]/

67.12cd/ snigdha^unnata^sama^maṇayo dhana^vanitā^ratna^bhoktāraḥ/

67.13ab/ maṇibhiś ca madhya^nimnaiḥ kanyā^pitaro bhavanti niḥsvāś ca/

67.13cd/ bahu^paśu^bhājo madhya^unnataiś ca na^atyulbaṇair dhaninaḥ//

67.14ab/ pariśuṣka^basti^śīrṣair dhana^rahitā durbhagāś ca vijñeyāḥ/

67.14cd/ kusuma^sama^gandha^śukrā vijñātavyā mahī^pālāḥ//

67.15ab/ madhu^gandhe bahuvittā matsya^sagandhe bahūny apatyāni/

67.15cd/ tanu^śukraḥ strī^janako māṃsa^sagandho mahābhogī//

67.16ab/ madirā^gandhe yajvā kṣāra^sagandhe ca retasi daridraḥ/

67.16cd/ śīghraṃ maithuna^gāmī dīrgha^āyur ato +anyathā^alpāyuḥ//

67.17ab/ niḥsvo +atisthūla^sphik samāṃsala^sphik sukha^anvito bhavati/

67.17cd/ vyāghrānto +adhyardha^sphig maṇḍūka^sphig nara^adhipatiḥ//

67.18ab/ siṃha^kaṭir manujendraḥ kapi^karabha^kaṭir dhanaiḥ parityaktaḥ/

67.18cd/ sama^jaṭharā bhogayutā ghaṭa^piṭhara^nibha^udarā niḥsvāḥ//

67.19ab/ avikala^pārśvā dhanino nimnair vakraiś ca bhoga^santyaktāḥ/

67.19cd/ sama^kukṣā bhogāḍhyā nimnābhir bhoga^parihīnāḥ//

67.20ab/ unnata^kukṣāḥ kṣitipāḥ kuṭilāḥ syur mānavā viṣama^kukṣāḥ/

67.20cd/ sarpa^udarā daridrā bhavanti bahv^āśinaś ca^eva//

67.21ab/ parimaṇḍala^unnatābhir vistīrṇābhiś ca nābhibhiḥ sukhinaḥ/

67.21cd/ alpā[K.svalpā] tv adṛśya^nimnā nābhiḥ kleśa^āvahā bhavati//

67.22ab/ vali^madhya^gatā viṣamā *śūlād bādhāṃ[K.śūlābādhaṃ] karoti naisvyaṃ[K.naiḥsvyaṃ] ca/

67.22cd/ śāṭhyaṃ vāma^āvartā karoti medhāṃ pradakṣiṇataḥ//

67.23ab/ pārśva^āyatā cira^āyuṣam upariṣṭāc ca^īśvaraṃ gava^āḍhyam adhaḥ/

67.23cd/ śatapatra^karṇikā^ābhā nābhir manujeśvaraṃ kurute//

67.24ab/ śastra^antaṃ strī^bhoginam ācāryaṃ bahu^sutaṃ yathāsaṃkhyam/

67.24cd/ eka^dvi^tri^caturbhir valibhir vindyād nṛpaṃ tv avalim//

67.25ab/ viṣama^valayo manuṣyā bhavanty agamyā^abhigāminaḥ pāpāḥ/

67.25cd/ ṛju^valayaḥ sukha^bhājaḥ paradāra^dveṣiṇaś ca^eva//

67.26ab/ māṃsala^mṛdubhiḥ pārśvaiḥ pradakṣiṇa^āvarta^romabhir bhūpāḥ/

67.26cd/ viparītair nirdravyāḥ sukha^parihīnāḥ para^preṣyāḥ//

67.27ab/ subhagā bhavanty anudvaddha[K.anubaddha]^cūcukā nirdhanā viṣama^dīrghaiḥ/

67.27cd/ pīna^upacita^nimagnaiḥ kṣiti^patayaś cūcukaiḥ sukhinaḥ//

67.28ab/ hṛdayaṃ samunnataṃ pṛthu na vepanaṃ māṃsalaṃ ca nṛpatīnām/

67.28cd/ adhanānāṃ viparītaṃ khara^roma^citaṃ śirālaṃ ca//

67.29ab/ sama^vakṣaso +arthavantaḥ pīnaiḥ *śūrā hy[K.śūrās tv] akiñcanās tanubhiḥ/

67.29cd/ viṣamaṃ vakṣo yeṣāṃ te niḥsvāḥ śastra^nidhanāś ca//

67.30ab/ viṣamair viṣamo jatrubhir artha^vihīno +asthi^sandhi^pariṇaddhaiḥ/

67.30cd/ unnata^jatrur bhogī[K.bhāgī] nimnair niḥsvo +arthavān pīnaiḥ//

67.31ab/ cipiṭa^grīvo niḥsvaḥ śuṣkā saśirā ca yasya vā grīvā/

67.31cd/ mahiṣa^grīvaḥ śūraḥ śastra^anto vṛṣa^sama^grīvaḥ//

67.32ab/ kambu^grīvo rājā pralamba^kaṇṭhaḥ prabhakṣaṇo bhavati/

67.32cd/ pṛṣṭham abhagnam aromaśam arthavatām aśubhadam ato +anyat//

67.33ab/ asvedana^pīna^unnata^sugandha[K.sugandhi]^sama^roma^saṅkulāḥ kakṣāḥ/

67.33cd/ vijñātavyā dhaninām ato +anyathā^arthair vihīnānām//

67.34ab/ nirmāṃsau romacitau bhagnāv alpau ca nirdhanasya^aṃsau/

67.34cd/ vipulāv avyucchinnau suśliṣṭau saukhya^vīryavatām//

67.35ab/ kari^kara^sadṛśau vṛttāv ā^jānv^avalambinau samau pīnau/

67.35cd/ bāhū pṛthivī^īśānām adhanānāṃ[K.adhamānāṃ] romaśau hrasvau//

67.36ab/ hasta^aṅgulayo dīrghāś cira^āyuṣām avalitāś ca subhagānām/

67.36cd/ medhāvinām ca sūkṣmāś cipiṭāḥ para^karma^niratānām//

67.37ab/ sthūlābhir dhana^rahitā bahir^natābhiś ca śastra^niryāṇāḥ/

67.37cd/ kapi^sadṛśa^karā dhanino vyāghra^upama^pāṇayaḥ pāpāḥ//

67.38ab/ maṇi^bandhanair nigūḍhair dṛḍhaiś ca su^śliṣṭa^sandhibhir bhūpāḥ/

67.38cd/ hīnair hasta^cchedaḥ ślathaiḥ saśabdaiś ca nirdravyāḥ//

67.39ab/ pitṛ^vittena vihīnā bhavanti nimnena karatalena narāḥ/

67.39cd/ saṃvṛta^nimnair dhaninaḥ prottāna^karāś ca dātāraḥ//

67.40ab/ viṣamair viṣamā niḥsvāś ca karatalair īśvarāś[K.īśvarās] tu lākṣābhaiḥ/

67.40cd/ pītair agamya^vanitā^abhigāmino nirdhanā rūkṣaiḥ//

67.41ab/ tuṣa^sadṛśa^nakhāḥ klībāś cipiṭaiḥ sphuṭitaiś ca vitta^santyaktāḥ/

67.41cd/ ku^nakha^vivarṇaiḥ para^tarkukāś ca tāmraiś camūpatayaḥ//

67.42ab/ aṅguṣṭha^yavair āḍhyāḥ sutavanto +aṅguṣṭha^*mūlajaiś ca yavaiḥ[K.mūlagaiś ca yavaḥ]/

67.42cd/ dīrgha^aṅguli^parvāṇaḥ subhagā dīrgha^āyuṣaś ca^eva//

67.43ab/ snigdhā nimnā rekhā dhanināṃ tad^vyatyayena niḥsvānām/

67.43cd/ virala^aṅgulayo niḥsvā dhana^sañcayino ghana^aṅgulayaḥ//

67.44ab/ tisro rekhā maṇi^bandhana^utthitāḥ kara^tala^upagā nṛpateḥ/

67.44cd/ mīna^yuga^aṅkita^pāṇir nityaṃ satra^prado bhavati//

67.45ab/ vajra^ākārā dhanināṃ vidyā^bhājāṃ ca mīna^puccha^nibhāḥ/

67.45cd/ śaṅkha^ātapatra^śivikā^gaja^aśva^padma^upamā nṛpateḥ//

67.46ab/ kalaśa^mṛṇāla^patākā^aṅkuśa^upamābhir bhavanti nidhipālāḥ/

67.46cd/ dāma^nibhābhiś ca^āḍhyāḥ svastika^rūpābhir aiśvaryam//

67.47ab/ cakra^asi^paraśu^tomara^śakti^dhanuḥ^kunta^sannibhā rekhāḥ/

67.47cd/ kurvanti camūnāthaṃ yajvānam ulūkhala^ākārāḥ//

67.48ab/ makara^dhvaja^koṣṭhāgāra^sannibhābhir mahādhana^upetāḥ/

67.48cd/ vedī^nibhena ca^eva^agnihotriṇo brahmatīrthena//

67.49ab/ vāpī^devakula^ādyair dharmaṃ kuruvanti ca tri^koṇābhiḥ/

67.49cd/ aṅguṣṭha^mūla^rekhāḥ putrāḥ syur dārikāḥ sūkṣmāḥ//

67.50ab/ rekhāḥ pradeśini^gatāḥ[K.gāḥ] śatāyuṣaṃ kalpanīyam ūnābhiḥ/

67.50cd/ chinnābhir druma^patanaṃ bahu^rekhā^arekhiṇo niḥsvāḥ//

67.51ab/ atikṛśa^dīrghaiś cibukair nirdravyā māṃsalair dhana^upetāḥ/

67.51cd/ vimba[K.bimba]^upamair avakrair adharair bhūpās tanubhir asvāḥ//

67.52ab/ oṣṭhaiḥ sphuṭita^vikhaṇḍita^vivarṇa^rūkṣaiś ca dhana^parityaktāḥ/

67.52cd/ snigdhā ghanāś ca daśanāḥ sutīkṣṇa^daṃṣṭrāḥ samāś ca śubhāḥ//

67.53ab/ jihvā raktā dīrghā ślakṣṇā susamā ca bhogino[K.bhogināṃ] jñeyā/

67.53cd/ śvetā kṛṣṇā paruṣā nirdravyāṇāṃ tathā tālu//

67.54ab/ vaktraṃ saumyaṃ saṃvṛtam amalaṃ ślakṣṇaṃ samaṃ ca bhūpānām/

67.54cd/ viparītaṃ kleśa^bhujāṃ mahāmukhaṃ durbhagāṇāṃ ca//

67.55ab/ strī^mukham anapatyānāṃ śāṭhyavatāṃ maṇḍalaṃ parijñeyam/

67.55cd/ dīrghaṃ nirdravyāṇāṃ bhīru^mukhāḥ pāpa^karmāṇaḥ//

67.56ab/ caturasraṃ[K.caturaśraṃ] dhūrtānāṃ nimnaṃ vakraṃ[K.vaktraṃ] ca tanaya^rahitānām/

67.56cd/ kṛpaṇānām atihrasvaṃ sampūrṇaṃ bhogināṃ kāntam//

67.57ab/ asphuṭita^agraṃ snigdhaṃ śmaśru śubhaṃ mṛdu ca sannataṃ ca^eva/

67.57cd/ raktaiḥ paruṣaiś caurāḥ śmaśrubhir alpaiś ca vijñeyāḥ//

67.58ab/ nirmāṃsaiḥ karṇaiḥ pāpa^mṛtyavaś carpaṭaiḥ subahubhogāḥ/

67.58cd/ kṛpaṇāś ca hrasva^karṇāḥ śaṅku^śravaṇāś camūpatayaḥ[K.ca bhūpatayaḥ]//

67.59ab/ romaśa^karṇā dīrgha^āyuṣaś ca[K.tu] dhana^bhāgino vipula^karṇāḥ/

67.59cd/ krūrāḥ śirā^avanaddhair vyālambair māṃsalaiḥ sukhinaḥ//

67.60ab/ bhogī tv animna^gaṇḍo mantrī sampūrṇa^māṃsa^gaṇḍo yaḥ/

67.60cd/ sukhabhāk śuka^sama^nāsaś cira^jīvī śuṣka^nāsaś ca//

67.61ab/ chinna^anurūpayā^agamya^gāmino dīrghayā tu saubhāgyam/

67.61cd/ ākuñcitayā cauraḥ strī^mṛtyuḥ syāc cipiṭa^nāsaḥ//

67.62ab/ dhanino +agra^vakra^nāsā dakṣiṇa^vinatāḥ[K.vakrāḥ] prabhakṣaṇāḥ krūrāḥ/

67.62cd/ ṛjvī sv^alpa^cchidrā supuṭā nāsā sabhāgyānām//

67.63ab/ dhanināṃ kṣutaṃ sakṛd dvi^tri^piṇḍitaṃ hlādi sa^anunādaṃ ca/

67.63cd/ dīrgha^āyuṣāṃ pramuktaṃ vijñeyaṃ saṃhataṃ ca^eva//

67.64ab/ padma^dala^ābhair dhanino rakta^anta^vilocanāḥ[K.vilocanāḥ] śriyaḥ bhājaḥ/

67.64cd/ madhu^piṅgalair mahārthā mārjāra^vilocanaiḥ pāpāḥ//

67.65ab/ hariṇa^akṣā maṇḍala^locanāś ca jihmaiś ca locanaiś caurāḥ/

67.65cd/ krūrāḥ kekara^netrā gaja^sadṛśa^*vilocanāś camūpatayaḥ[K.dṛśaś ca bhūpatayaḥ]//

67.66ab/ aiśvaryam gambhīrair nīlotpala^kāntibhiś ca vidvāṃsaḥ/

67.66cd/ atikṛṣṇa^tārakāṇām akṣṇām utpāṭanaṃ bhavati//

67.67ab/ mantritvaṃ sthūla^dṛśāṃ *śyāva^akṣāṇāṃ [K.śyāvākṣāṇāṃ ca]^bhavati saubhāgyam/

67.67cd/ dīnā dṛg niḥsvānāṃ snigdhā vipula^artha^bhogavatām//

67.68ab/ abhyunnatābhir alpa^āyuṣo viśāla^unnatābhir atisukhinaḥ/

67.68cd/ viṣama^bhruvo daridrā bālendu^nata^bhruvaḥ sa^dhanāḥ//

67.69ab/ dīrghā^asaṃsaktābhir dhaninaḥ khaṇḍābhir artha^parihīnāḥ/

67.69cd/ madhya^vinata^bhruvo ye te saktāḥ strīṣv agamyāsu//

67.70ab/ unnata^vipulaiḥ śaṅkhair dhanino[K.dhanyā] nimnaiḥ suta^artha^santyaktāḥ/

67.70cd/ viṣama^lalāṭā vidhanā dhanavanto +ardhendu^sadṛśena//

67.71ab/ śukti^viśālair ācāryatā śirā^santatair adharma^ratāḥ/

67.71cd/ unnata^śirābhir āḍhyāḥ svastikavat saṃsthitābhiś ca//

67.72ab/ nimna^lalāṭā vadha^bandha^bhāginaḥ krūra^karma^niratāś ca/

67.72cd/ abhyunnataiś camūpāḥ[K.bhūpāḥ] kṛpaṇāḥ syuḥ saṃvṛta[K.saṅkaṭa]^lalāṭāḥ//

67.73ab/ ruditam adīnam anaśru snigdhaṃ ca śubha^āvahaṃ manuṣyāṇām/

67.73cd/ rūkṣaṃ dīnaṃ pracura^aśru ca^eva na śubha^pradaṃ puṃsām//

67.74ab/ hasitaṃ śubhadam akampaṃ sa^nimīlita^locanaṃ tu pāpasya/

67.74cd/ duṣṭasya[K.hṛṣṭasya] hasitam asakṛt sa^unmādasya^asakṛt prānte//

67.75ab/ tisro rekhāḥ śata^jīvināṃ lalāṭa^āyatāḥ sthitā yadi tāḥ/

67.75cd/ catasṛbhir avanīśatvaṃ navatiś ca^āyuḥ sa^pañca^abdā//

67.76ab/ vicchinnābhiś ca^agamya^gāmino navatir apy arekheṇa/ 67.76cd/ keśa^anta^upagatābhī rekhābhir aśīti^varṣa^āyuḥ//

67.77ab/ pañcabhir āyuḥ saptatir eka^agra^avasthitābhir api ṣaṣṭiḥ/

67.77cd/ bahu^rekheṇa śata^ardhaṃ catvāriṃśac ca vakrābhiḥ//

67.78ab/ *bhrū^lagnābhis triṃśad[K.trimśabhrūlagnābhir]^viṃśatikaś ca^eva vāma^vakrābhiḥ/

67.78cd/ kṣudrābhiḥ sv^alpa^āyur nyūnābhiś ca^antare kalpyam//

67.79ab/ parimaṇḍalair gava^āḍhyāś chatra^ākāraiḥ śirobhir avanīśāḥ/

67.79cd/ cipiṭaiḥ pitṛ^mātṛ^ghnāḥ karoṭi^śirasāṃ cirān mṛtyuḥ//

67.80ab/ ghaṭa^mūrdhā^adhvāna^rucir dvi^mastakaḥ pāpakṛd dhanais tyaktaḥ/

67.80cd/ nimnaṃ tu śiro mahatāṃ bahu^nimnam an^arthadaṃ bhavati//

67.81ab/ eka^eka^bhavaiḥ snigdhaiḥ kṛṣṇair ākuñcitair abhinna^agraiḥ/

67.81cd/ mṛdubhir na ca^atibahubhiḥ keśaiḥ sukha^bhāg narendro vā//

67.82ab/ bahu^mūla^viṣama^kapilāḥ sthūla^sphuṭita^agra^paruṣa^hrasvāś ca/

67.82cd/ atikuṭilāś ca^atighanāś ca mūrdhajā vitta^hīnānām//

67.83ab/ yad yad gātraṃ rūkṣaṃ māṃsa^vihīnaṃ śira^avanaddhaṃ ca/

67.83cd/ tat tad aniṣṭaṃ proktaṃ viparītam ataḥ śubhaṃ sarvam//

67.84ab/ triṣu vipulo gambhīras triṣv eva ṣaḍ^unnataś catur^hrasvaḥ/

67.84cd/ saptasu rakto rājā pañcasu dīrghaś ca sūkṣmaś ca//

67.85a nābhī[K.nābhiḥ] svaraḥ sattvam iti praśastaṃ[K.pradiṣṭaṃ]

67.85b gambhīram etat tritayaṃ narāṇām/

67.85c uro lalāṭaṃ vadanaṃ ca puṃsāṃ

67.85d vistīrṇam etat tritayaṃ praśastam//

67.86a vakṣo +atha kakṣā nakha^nāsikā^āsyaṃ

67.86b kṛkāṭikā ca^iti ṣaḍ^unnatāni/

67.86c hrasvāni catvāri ca liṅga^pṛṣṭhaṃ

67.86d grīvā ca jaṅghe ca hita^pradāni//

67.87a netrānta^pāda^kara^tālv^adharoṣṭha^jihvā

67.87b raktā nakhāś ca khalu sapta sukha^āvahāni/

67.87c sūkṣmāṇi pañca daśana^aṅguli^parva^keśāḥ

67.87d sākaṃ tvacā *kararuhā na ca[K.kararuhāś ca na] duḥkhitānām//

67.88ab/ hanu^locana^bāhu^nāsikāḥ stanayor antaram atra pañcamam/

67.88cd/ iti dīrgham idaṃ tu pañcakaṃ na bhavaty eva nṛṇām abhūbhṛtām//

67.89a chāyā śubha^aśubha^phalāni nivedayantī

67.89b lakṣyā manuṣya^paśu^pakṣiṣu lakṣaṇajñaiḥ/

67.89c tejoguṇān bahir api pravikāśayantī

67.89d dīpa^prabhā sphaṭika^ratna^ghaṭa^sthitā^iva//

67.90a snigdha^dvija^tvag^nakha^roma^keśāś[K.keśa]

67.90b chāyā sugandhā ca mahī^samutthā/

67.90c tuṣṭy^artha^lābha^abhyudayān karoti

67.90d dharmasya ca^ahany ahani pravṛttim//

67.91a snigdhā sita^accha^haritā nayana^abhirāmā

67.91b saubhāgya^mārdava^sukha^abhyudayān karoti/

67.91c sarva^artha^siddhi^jananī jananī^iva ca^āpyā

67.91d chāyā phalaṃ tanu^bhṛtāṃ śubham ādadhāti//

67.92a caṇḍā^adhṛṣyā padma^hema^agni^varṇā

67.92b yuktā tejo^vikramaiḥ sapratāpaiḥ/

67.92c āgneyi^iti prāṇināṃ syāj jayāya

67.92d kṣipraṃ siddhiṃ vāñchita^arthasya datte[K.dhatte]//

67.93a malina^paruṣa^kṛṣṇā pāpa^gandhā^anila^utthā

67.93b janayati vadha^bandha^vyādhy^anartha^artha^nāśān/

67.93c sphaṭika^sadṛśa^rūpā bhāgya^yuktā^ātyudārā

67.93d nidhir iva gagana^utthā śreyasāṃ sv^accha^varṇā//

67.94a chāyāḥ krameṇa ku^jala^agny^anila^ambara^utthāḥ

67.94b ke cid vadanti daśa tāś ca yathā^anupūrvyā/

67.94c sūrya^abjanābha^puruhūta^yama^uḍupānāṃ

67.94d tulyās tu lakṣaṇa^phalair iti tat samāsaḥ//

67.95ab/ kari^vṛṣa^rathaugha^bherī^mṛdaṅga^siṃha^abhra[K.abda]^niḥsvanā bhūpāḥ/

67.95cd/ gardabha^jarjara^rūkṣa^svarāś ca dhana^saukhya^santyaktāḥ//

67.96ab/ sapta bhavanti ca sārā medo^majjā^tvag^asthi^śukrāṇi/

67.96cd/ rudhiraṃ māṃsaṃ ca^iti prāṇa^bhṛtāṃ tat samāsa^phalam//

67.97ab/ tālv^oṣṭha^dantapālī^jihvā^netrānta^pāyu^kara^caraṇaiḥ/

67.97cd/ rakte[K.raktaiḥ] tu rakta^sārā bahu^sukha^vanitā^artha^putra^yutāḥ//

67.98ab/ snigdha^tvakkā dhanino mṛdubhiḥ subhagā vicakṣaṇās tanubhiḥ/

67.98cd/ majjā^medaḥ^sārāḥ suśarīrāḥ putra^vitta^yutāḥ[K.yuktāḥ]//

67.99ab/ sthūla^asthir asthi^sāro balavān vidyā^antagaḥ surūpaś ca/

67.99cd/ bahu^guru^śukrāḥ subhagā vidvāṃso rūpavantaś ca//

67.100ab/ upacita^deho vidvān dhanī surūpaś ca māṃsa^sāro yaḥ/

67.100cd/ saṅghātā iti ca suśliṣṭa^sandhitā sukha^bhujo jñeyā//

67.101ab/ snehaḥ pañcasu lakṣyo vāg^jihvā^danta^netra^nakha^saṃsthaḥ/

67.101cd/ suta^dhana^saubhāgya^yutāḥ snigdhais tair nirdhanā rūkṣaiḥ//

67.102ab/ dyutimān varṇa^snigdhaḥ[K.varṇaḥ snigdhaḥ] kṣitipānām madhyamaḥ suta^arthavatām/

67.102cd/ rūkṣo dhana^hīnānāṃ śuddhaḥ śubhado na saṅkīrṇaḥ//

67.103ab/ sādhyam anūkaṃ vaktrād go^vṛṣa^śārdūla^siṃha^garuḍa^mukhāḥ/

67.103cd/ apratihata^pratāpā jita^ripavo mānava^indrāś ca//

67.104ab/ vānara^mahiṣa^varāha^aja^tulya^vadanāḥ śruta[K.suta]^artha^sukha^bhājaḥ/

67.104cd/ gardabha^karabha^pratimair mukhaiḥ śarīraiś ca niḥsva^sukhāḥ//

67.105ab/ aṣṭa^śataṃ ṣaṇ^ṇavatiḥ[K.ṣaṇavatiḥ] parimāṇaṃ catur^aśītir iti puṃsām/

67.105cd/ uttama^sama^hīnānām aṅgula^saṅkhyā sva^mānena//

67.106ab/ bhāra^ardha^tanuḥ sukha^bhāk tulito +ato duḥkha^bhāg bhavaty ūnaḥ/

67.106cd/ bhāro +ativāḍhyānām adhyardhaḥ sarva^dharaṇīśaḥ//

67.107ab/ viṃśati^varṣā nārī puruṣaḥ khalu pañca^viṃśatibhir abdaiḥ/

67.107cd/ arhati māna^unmānaṃ jīvita^bhāge caturthe vā//

67.108ab/ bhū^jala^śikhy^anila^ambara^sura^nara^rakṣaḥ piśācaka^tiraścām/

67.108cd/ sattvena bhavati puruṣo lakṣaṇam etad bhavati teṣām[K.eṣām]//

67.109a mahī^svabhāvaḥ śubha^puṣpa^gandhaḥ

67.109b sambhogavān su^śvasanaḥ sthiraś ca/

67.109c toya^svabhāvo bahu^toyapāyī

67.109d priya^abhibhāṣī[K.abhilāṣī] rasa^bhājanaś[K.bhojanaś] ca//

67.110a agni^prakṛtyā capalo +ati^tīkṣṇaś

67.110b caṇḍaḥ kṣudha^ālur bahu^bhojanaś ca/

67.110c vāyoḥ svabhāvena calaḥ kṛśaś ca

67.110d kṣipraṃ ca kopasya vaśaṃ prayāti//

67.111a kha^prakṛtir nipuṇo vivṛta^āsyaḥ

67.111b śabda^gateḥ kuśalaḥ su^śirā^aṅgaḥ/

67.111c tyāga^yutaḥ[K.tyāgayuto] puruṣo mṛdu^kopaḥ

67.111d sneha^rataś ca bhavet sura^sattvaḥ//

67.112ab/ martya^sattva^saṃyuto gīta^bhūṣaṇa^priyaḥ/

67.112cd/ saṃvibhāga^śīlavān nityam eva mānavaḥ//

67.113a tīkṣṇa^prakopaḥ khala^ceṣṭitaś ca

67.113b pāpaś ca sattvena niśā^carāṇām/

67.113c piśāca^sattvaś capalo malākto

67.113d bahu^pralāpī ca samulbaṇa^aṅgaḥ//

67.114a bhīruḥ kṣudhā^ālur bahu^bhuk ca yaḥ syād

67.114b jñeyaś ca[K.sa] sattvena naras tiraścām/

67.114c evaṃ narāṇāṃ prakṛtiḥ pradiṣṭā

67.114d yal lakṣaṇa^jñāḥ pravadanti sattvam//

67.115a śārdūla^haṃsa^samada^dvipa^gopatīnāṃ

67.115b tulyā bhavanti gatibhiḥ śikhināṃ ca bhūpāḥ/

67.115c yeṣāṃ ca śabda^rahitaṃ stimitaṃ ca yātaṃ

67.115d te +api^iśvarā druta^pariplutagā daridrāḥ//

67.116a śrāntasya yānam aśanaṃ ca bubhukṣitasya

67.116b pānaṃ tṛṣā^parigatasya bhayeṣu rakṣā/

67.116c etāni yasya puruṣasya bhavanti kāle

67.116d dhanyaṃ vadanti khalu taṃ nara^lakṣaṇajñāḥ//

[K.68.117ab/ puruṣa^lakṣaṇam uktam idaṃ mayā muni^matāny avalokya samāsataḥ/

K.68.117cd/ idam adhītya naro nṛpa^sammato bhavati sarva^janasya ca vallabhaḥ//]

68 pañcamanuṣyavibhāgādhyāyaḥ

68.01ab/ tārāgrahair balayutaiḥ sva^kṣetra^sva^uccagaiś catuṣṭayagaiḥ/

68.01cd/ pañca puruṣāḥ praśastā jāyante tān ahaṃ vakṣye//

68.02ab/ jīvena bhavati haṃsaḥ saureṇa śaśaḥ kujena rucakaś ca/

68.02cd/ bhadro budhena balinā mālavyo daitya^pūjyena//

68.03ab/ sattvam ahīnaṃ sūryāt^śārīraṃ mānasaṃ ca candra^balāt/

68.03cd/ yad rāśi^bheda^yuktāv etau tal lakṣaṇaḥ sa pumān//

68.04ab/ tad^dhātu^mahābhūta^prakṛti^dyuti^varṇa^sattva^rūpa^ādyaiḥ/

68.04cd/ abala^ravi^indu^yutais taiḥ saṅkīrṇā lakṣaṇaiḥ puruṣāḥ//

68.05ab/ bhaumāt sattvaṃ gurutā budhāt surejyāt svaraḥ sitāt snehaḥ/

68.05cd/ varṇaḥ saurād eṣāṃ guṇa^doṣaiḥ sādhv^asādhutvam//

68.06ab/ saṅkīrṇāḥ syur na nṛpā daśāsu teṣāṃ bhavanti sukha^bhājaḥ/

68.06cd/ ripu^gṛha^nīca^ucca^cyuta^sat^pāpa^nirīkṣaṇair bhedāḥ[K.bhedaḥ]//

68.07ab/ ṣaṇ^ṇavatir aṅgulānāṃ vyāyāmo dīrghatā ca haṃsasya/

68.07cd/ śaśa^rucaka^bhadra^mālavya^saṃjñitās try^aṅgula^vivṛddhyā//

68.08a yaḥ sāttvikas tasya dayā sthiratvaṃ

68.08b sattva^ārjavaṃ brāhmaṇa^deva^bhaktiḥ/

68.08c rajo^adhikaḥ kāvya^kalā^kratu^strī^

68.08d saṃsakta^cittaḥ puruṣo +atiśūraḥ//

68.09a tamo^adhiko vañcayitā pareṣāṃ

68.09b mūrkho +alasaḥ krodha^paro +ati^nidraḥ/

68.09c miśrair guṇaiḥ sattva^rajas^tamobhir

68.09d miśrās tu te sapta saha prabhedaiḥ//

68.10a mālavyo *nāga^nāsaḥ sama^bhuja[K.nāganāsasamabhuja]^yugalo jānu^samprāpta^hasto

68.10b māṃsaiḥ pūrṇa^aṅga^sandhiḥ sama^rucira^tanur madhya^bhāge kṛśaś ca/

68.10c pañca^aṣṭau ca^ūrdhvam āsyaṃ śruti^vivaram api try^aṅgula^ūnaṃ ca tiryag

68.10d dīpta^akṣaṃ sat^kapolaṃ sama^sita^daśanaṃ na^atimāṃsa^adharoṣṭham//

68.11a mālavān sa bharukaccha^surāṣṭrān

68.11b lāṭa^sindhu^viṣaya^prabhṛtīṃś ca/

68.11c vikrama^ārjita^dhano +avati rājā

68.11d pāriyātra^nilayān[K.nilayaḥ] kṛta^buddhiḥ//

68.12ab/ saptati^varṣo mālavyo +ayaṃ tyakṣyati samyak prāṇāṃs tīrthe/

68.12cd/ lakṣaṇam etat samyak proktaṃ śeṣa^narāṇāṃ ca^ato vakṣye//

68.13a upacita^samavṛtta^lamba^bāhur

68.13b bhuja^yugala^pramitaḥ samucchrayo +asya/

68.13c mṛdu^tanu^ghana^roma^naddha^gaṇḍo

68.13d bhavati naraḥ khalu lakṣaṇena bhadraḥ//

68.14a tvak^śukra^sāraḥ pṛthu^pīna^vakṣāḥ

68.14b sattva^adhiko vyāghra^mukhaḥ sthiraś ca/

68.14c kṣama^anvito dharma^paraḥ kṛta^jño

68.14d gajendra^gāmī bahu^śāstra^vettā//

68.15a prājño vapuṣmān su^lalāṭa^śaṅkhaḥ

68.15b kalāsv abhijño dhṛtimān su^kukṣiḥ/

68.15c saroja^garbha^dyuti^pāṇi^pādo

68.15d yogī sunāsaḥ sama^saṃhata^bhrūḥ//

68.16a nava^ambu^sikta^avani^patra^kuṅkuma^

68.16b dvipendra^dāna^aguru^tulya^gandhatā/

68.16c śiro^ruhāś ca^ekaja^kṛṣṇa^kuñcitās

68.16d turaṅga^nāga^upama^guhya^gūḍhatā[K.gūḍhaguhyatā]//

68.17a hala^muśala^gadā^asi^śaṅkha^cakra^

68.17b dvipa^makara^abja^ratha^aṅkita^aṅghri[K.anhri]^hastaḥ/

68.17c vibhavam api jano +asya bobhujī^iti

68.17d kṣamati hi na svajanaṃ sva^tantra^buddhiḥ//

68.18a aṅgulāni navatiś ca ṣaḍ^ūnāny

68.18b ucchrayeṇa tulayā^api hi bhāraḥ/

68.18c madhya^deśa^nṛpatir yadi puṣṭāś

68.18d try^ādayo +asya sakala^avani^nāthaḥ//

68.19ab/ bhuktvā samyag^vasudhāṃ śauryeṇa^upārjitām aśīty^abdaḥ/

68.19cd/ tīrthe prāṇāṃs tyaktvā bhadro deva^ālayaṃ yāti//

68.20a īṣad^danturakas tanu^dvija^nakhaḥ kośa^īkṣaṇaḥ śīghrago

68.20b vidyā^dhātu^vaṇik^kriyāsu nirataḥ sampūrṇa^gaṇḍaḥ śaṭhaḥ/

68.20c senānīḥ priya^maithunaḥ para^jana^strī^sakta^cittaś calaḥ

68.20d śūro mātṛhito vana^acala^nadī^durgeṣu saktaḥ śaśaḥ//

68.21a dīrgho +aṅgulānāṃ śatam aṣṭa^hīnaṃ

68.21b sāśaṅka^ceṣṭaḥ para^randhravic ca/

68.21c sāro +asya majjā nibhṛta^pracāraḥ

68.21d śaśo hy ato[K.ayaṃ] na^atiguruḥ pradiṣṭaḥ//

68.22a madhye kṛśaḥ kheṭaka^khaḍga^vīṇā

68.22b paryaṅka^mālā^muraja^anurūpāḥ/

68.22c śūla^upamāś ca^ūrdhva^gatāś ca rekhāḥ

68.22d śaśasya pāda^upagatāḥ kare vā//

68.23a prātyantiko māṇḍaliko +atha vā^ayaṃ

68.23b sphik^srāva^śūla^abhibhava^arta^mūrtiḥ/

68.23c evaṃ śaśaḥ saptati^hāyano +ayaṃ

68.23d vaivasvatasya^ālayam abhyupaiti//

68.24a raktaṃ pīna^kapolam unnata^nasaṃ vaktraṃ suvarṇa^upamaṃ

68.24b vṛttaṃ ca^asya śiro +akṣiṇī madhu^nibhe sarve ca raktā nakhāḥ/

68.24c srag^dāma^aṅkuśa^śaṅkha^matsya^yugala^kratv^aṅga^kumbha^ambujaiś

68.24d cihnair haṃsa^kala^svanaḥ su^caraṇo haṃsaḥ prasanna^indriyaḥ//

68.25ab/ ratir ambhasi śukra^sāratā dvi^guṇā ca^aṣṭa^śataiḥ palair mitiḥ/

68.25cd/ parimāṇam atha^asya ṣaḍ^yutā navatiḥ samparikīrtitā budhaiḥ//

68.26ab/ bhunakti haṃsaḥ khasa^śūrasenān gāndhāra^gaṅgā^yāmunā^antarālam/

68.26cd/ śataṃ daśa^ūnaṃ śaradāṃ nṛpatvaṃ kṛtvā vana^ante samupaiti mṛtyum//

68.27ab/ su^bhrū^keśo rakta^śyāmaḥ kambu^grīvo vyādīrgha^āsyaḥ/

68.27cd/ śūraḥ krūraḥ śreṣṭho mantrī caura^svāmī vyāyāmī ca//

68.28a yanmātram āsyaṃ rucakasya dīrghaṃ

68.28b madhya^pradeśe caturasratā[K.caturaśratā] sā/

68.28c tanu^cchaviḥ śoṇita^māṃsa^sāro

68.28d hantā dviṣāṃ sāhasa^siddha^kāryaḥ//

68.29a khaṭvāṅga^vīṇā^vṛṣa^cāpa^vajra^

68.29b śakti^indra^śūla^aṅkita^pāṇi^pādaḥ/

68.29c bhakto guru^brāhmaṇa^devatānāṃ

68.29d śata^aṅgulaḥ syāt *tu sahasra^mānaḥ[K.tulayā sahasram]//

68.30a mantra^abhicāra^kuśalaḥ kṛśa^jānu^jaṅgho

68.30b vindhyaṃ sasahyagirim ujjayinīṃ ca bhuktvā/

68.30c samprāpya saptati^samā rucako narendraḥ

68.30d śastreṇa mṛtyum upayāty atha vā +analena//

68.31a pañca^apare vāmanako jaghanyaḥ

68.31b kubjo +atha vā maṇḍalako +atha sācī[K.samī]/

68.31c pūrva^ukta^bhūpa^anucarā bhavanti

68.31d saṅkīrṇa^saṃjñaḥ[K.saṃjñāḥ] śṛṇu lakṣaṇais tān//

68.32a sampūrṇa^aṅgo vāmano bhagna^pṛṣṭhaḥ

68.32b kiñcic ca^ūrū^madhya^kakṣya[K.kakṣa]^antareṣu/

68.32c khyāto rājñāṃ hy eṣa bhadra^anujīvī

68.32d sphīṭo rājā[K.dātā] vāsudevasya bhaktaḥ//

68.33a mālavya^sevī tu jaghanya^nāmā

68.33b khaṇḍendu^tulya^śravaṇaḥ su^sandhiḥ/

68.33c śukreṇa sāraḥ piśunaḥ kaviś ca

68.33d rūkṣa^cchaviḥ sthūla^kara^aṅgulīkaḥ//

68.34a krūro dhanī sthūla^matiḥ pratītas

68.34b tāmra^cchaviḥ syāt parihāsa^śīlaḥ/

68.34c uro^aṅghri[K.anhri]^hasteṣv asi^śakti^pāśa^

68.34d paraśvadha^*aṅkaḥ sa[K.aṅkaś ca] jaghanya^nāmā//

68.35a kubjo nāmnā yaḥ sa śuddho hy adhastāt

68.35b kṣīṇaḥ kiñ cit pūrva^kāye nataś ca/

68.35c haṃsa^āsevī nāstiko +arthair upeto

68.35d vidvān śūraḥ sūcakaḥ syāt kṛta^jñaḥ//

68.36a kalāsv abhijñaḥ kalaha^priyaś ca

68.36b prabhūta^bhṛtyaḥ pramadā^jitaś ca/

68.36c sampūjya lokaṃ prajahāty akasmāt

68.36d kubjo +ayam uktaḥ satata^udyataś ca//

68.37ab/ *maṇḍalakakṣaṇam ato[K.maṇḍalakanāmadheyo. ū.maṇḍalakalakṣaṇam ato] rucaka^anucaro +abhicāravit kuśalaḥ/

68.37cd/ kṛtyā^vetāla[K.vaitāla]^ādiṣu karmasu vidyāsu ca^anurataḥ//

68.38ab/ vṛddha^ākāraḥ khara^*paruṣa^mūrdhajaś[K.rūkṣamūrdhajaś] ca śatru^nāśane kuśalaḥ/

68.38cd/ dvija^deva^yajña^yoga^prasakta^dhīḥ strī^jito matimān//

68.39a sācī^iti[K.sāmīti] yaḥ so +ativirūpa^dehaḥ

68.39b śaśa^anugāmī khalu durbhagaś ca/

68.39c dātā mahārambha^samāpta^kāryo

68.39d guṇaiḥ śaśasya^eva bhavet samānaḥ//

68.40a[K.omitted] puruṣa^lakṣaṇam uktam idam mayā

68.40b[K.omitted] muni^matāni nirīkṣya samāsataḥ/

68.40c[K.omitted] idam adhītya naro nṛpa^sammato

68.40d[K.omitted] bhavati sarvajanasya ca vallabhaḥ//

69 kanyālakṣaṇādhyāyaḥ

69.01a snigdha^unnata^agra^tanu^tāmra^nakhau kumāryāḥ

69.01b pādau sama^upacita^cāru^nigūḍha^gulphau/

69.01c śliṣṭa^aṅgulī kamala^kānti^talau ca yasyās

69.01d tām udvahed yadi bhuvo +adhipatitvam icchet//

69.02a matsya^aṅkuśa^abja^yava^vajra^hala^asi^cihna^

69.02b avasvedanau mṛdu^talau caraṇau praśastau/

69.02c jaṅghe ca roma^rahite viśire suvṛtte

69.02d jānu^dvayaṃ samam anulbaṇa^sandhideśam//

69.03a ūrū ghanau karikara^pratimāv aromāv

69.03b aśvattha^patra^sadṛśaṃ vipulaṃ ca guhyam/

69.03c śroṇī^lalāṭam uru^kūrma^samunnataṃ ca

69.03d gūḍho maṇiś ca vipulāṃ śriyam ādadhāti//

69.04a vistīrṇa^māṃsa^upacito nitambaḥ

69.04b guruś ca dhatte raśanā[K.rasanā]^kalāpam/

69.04c nābhir gabhīrā[K.gambhīrā] vipula^aṅgānāṃ

69.04d pradakṣiṇa^āvarta^gatā *ca śastā[K.praśastā]//

69.05a madhyaṃ striyās tri^vali^nātham aromaśaṃ ca

69.05b vṛttau ghanāv aviṣamau kaṭhināv urasyau/

69.05c roma^pravarjitam[K.apavarjitam] uro mṛdu ca^aṅganānāṃ

69.05d grīvā ca kambu^nicita^artha^sukhāni datte[K.dhatte]//

69.06a bandhujīva^kusuma^upamo +adharo

69.06b māṃsalo rucira^bimba^rūpa^bhṛt/

69.06c kunda^kuḍmala^nibhāḥ samā dvijā

69.06d yoṣitāṃ patisukha^amita^arthadāḥ//

69.07a dākṣiṇya^yuktam aśaṭhaṃ parapuṣṭa^haṃsa^

69.07b valgu prabhāṣitam adīnam analpa^saukhyam/

69.07c nāsā samā sama^puṭā rucirā praśastā

69.07d dṛg^nīla^nīraja^dala^dyuti^hāriṇī ca//

69.08ab/ no saṅgate na^atipṛthū na lambe śaste bhruvau bāla^śaśāṅka^vakre/

69.08cd/ ardhendu^saṃsthānam aromaśaṃ ca śastaṃ lalāṭaṃ na nataṃ na tuṅgam//

69.09ab/ karṇa^yugmam api yukta^māṃsalaṃ śasyate mrdu *samāhitam samam[K.samaṃ samāhitam]/

69.09cd/ snigdha^nīla^mṛdu^kuñcita^ekajā mūrdhajāḥ sukha^karāḥ samaṃ śiraḥ//

69.10a bhṛṅgāra^āsana^vāji^kuñjara^ratha^śrīvṛkṣa^yūpa^iṣubhir

69.10b mālā^kuṇḍala^cāmara^aṅkuśa^yavaiḥ śailair dhvajais toraṇaiḥ/

69.10c matsya^svastika^vedikā^vyajanakaiḥ śaṅkha^ātapatra^ambujaiḥ

69.10d pāde pāṇi^tale +atha vā[K.api vā] yuvatayo gacchanti rājñī^padam//

69.11a nigūḍha^maṇibandhanau taruṇa^padma^garbha^upamau

69.11b karau nṛpati^*yoṣitas[K.yoṣitāṃ] tanu^vikṛṣṭa^parva^aṅgulī/

69.11c na nimnam ati na^unnataṃ kara^talaṃ su^rekhā^anvitaṃ

69.11d karoty avidhavāṃ ciraṃ suta^sukha^artha^sambhoginīm//

69.12a madhya^aṅguliṃ yā maṇibandhana^utthā

69.12b rekhā gatā pāṇi^tale +aṅganāyāḥ/

69.12c ūrdhva^sthitā pāda^tale +atha vā yā

69.12d puṃso +atha vā rājya^sukhāya sā syāt//

69.13a kaniṣṭhikā^mūla^bhavā gatā yā

69.13b pradeśinī^madhyamika^antarālam/

69.13c karoti rekhā parama^āyuṣaḥ sā

69.13d pramāṇam ūnā tu tad ūnam āyuḥ//

69.14a aṅguṣṭa^mūle prasavasya rekhāḥ

69.14b putrā bṛhatyaḥ pramadās tu tanvyaḥ/

69.14c acchinna^madhyā[K.dīrghā] bṛhad^āyuṣas[K.bṛhadāyuṣāṃ] tāḥ

69.14d svalpa^āyuṣāṃ chinna^laghu^pramāṇāḥ//

69.15a iti^idam uktaṃ śubham aṅganānām

69.15b ato viparyastam aniṣṭam uktam/

69.15c viśeṣato +aniṣṭa^phalāni yāni

69.15d samāsatas tāny anukīrtayāmi//

69.16a kaniṣṭhikā vā tad^anantarā vā

69.16b mahīṃ na yasyāḥ śpṛśati striyāḥ syāt/

69.16c gatā^atha vā^aṅguṣṭham atītya yasyāḥ

69.16d pradeśinī sā kulaṭā +atipāpā//

69.17a udbaddhābhyām piṇḍikābhyām śirāle

69.17b śuṣke jaṅghe lomaśe[K.ū.romaśe] ca^atimāṃse

69.17c vāma^āvartaṃ nimnam alpaṃ ca guhyaṃ

69.17d kumbha^ākāraṃ ca^udaraṃ duḥkhitānām//

69.18ab/ hrasvayā^atiniḥsvatā dīrghayā kula^kṣayaḥ/

69.18cd/ grīvayā pṛthu^utthayā yoṣitaḥ pracaṇḍatā//

69.19a netre yasyāḥ kekare piṅgale vā

69.19b sā duḥśīlā śyāva^lola^īkṣaṇā ca/

69.19c kūpau yasyā gaṇḍayoś ca smiteṣu

69.19d niḥsandigdhaṃ bandhakīṃ tāṃ vadanti//

69.20a pravilambini devaraṃ lalāṭe

69.20b śvaśuraṃ hanty udare sphijoḥ patiṃ ca/

69.20c atiroma^caya^anvita^uttara^oṣṭhī

69.20d na śubhā bhartur atīva yā ca dīrghā//

69.21a stanau saromau malina^ulbaṇau ca

69.21b kleśaṃ dadhāte viṣamau ca karṇau/

69.21c sthūlāḥ karālā viṣamāś ca dantāḥ

69.21d kleśāya cauryāya ca kṛṣṇa^māṃsāḥ//

69.22a kravyāda^rūpair vṛka^kāka^kaṅka^

69.22b sarīsṛpa^ulūka^samāna^cihnaiḥ

69.22c śuṣkaiḥ śirālair viṣamaiś ca hastair

69.22d bhavanti nāryaḥ sukha^vitta^hīnāḥ//

69.23a yā tu^uttaroṣṭhena samunnatena

69.23b rūkṣa^agra^keśī kalaha^priyā sā/

69.23c prāyo virūpāsu bhavanti doṣā

69.23d yatra^ākṛtis tatra guṇā vasanti//

69.24ab/ pādau sagulphau prathamaṃ pradiṣṭau jaṅghe dvitīyaṃ tu sa^jānu^cakre/

69.24cd/ meḍhra^ūru^muṣkaṃ ca tatas tṛtīyaṃ nābhiḥ kaṭiś ca^eva[K.ca iti] caturtham āhuḥ//

69.25ab/ udaraṃ kathayanti pañcamaṃ hṛdayaṃ ṣaṣṭham atas stana^anvitam/

69.25cd/ atha saptamam aṃsajatruṇī kathayanty aṣṭamam oṣṭha^kandhare//

69.26ab/ navamaṃ nayane ca sa^bhruṇī sa^lalāṭaṃ daśamaṃ śiras tathā/

69.26cd/ aśubheṣv aśubhaṃ daśāphalaṃ caraṇa^ādyeṣu śubheṣu śobhanam//

70 vastracchedalakṣaṇādhyāyaḥ

70.01ab[K.71.6ab]/ prabhūta^vastradā^aśvinī bharaṇy atha^apahāriṇī/

70.01cd[K.71.6cd]/ pradahyate +agnidaivate prajesvare +artha^siddhayaḥ//

70.02ab[K.71.7ab]/ mṛge tu mūṣakād bhayaṃ vyasutvam eva śāṅkare/

70.02cd[K.71.7cd]/ punarvasau śubha^āgamas tad^agrabhe dhanair yutiḥ//

70.03ab[K.71.8ab]/ bhujaṅga^bhe vilupyate maghāsu mṛtyum ādiśet/

70.03cd[K.71.8cd]/ bhaga^āhvaye nṛpād bhayaṃ dhana^āgamāya ca^uttarā//

70.04ab[K.71.9ab]/ kareṇa karma^siddhayaḥ śubha^āgamas tu citrayā/

70.04cd[K.71.9cd]/ śubhaṃ ca bhojyam ānile dvi^daivate jana^priyaḥ//

70.05ab[K.71.10ab]/ suhūdyutiś[K.ū.suhṛdyutiś] ca mitrabhe tad^agra^bhe[K.purandare] +ambara^kṣayaḥ/

70.05cd[K.71.10cd]/ jala^plutiś ca nairṛte rujo jalādhi^daivate//

70.06ab[K.71.11ab]/ miṣṭam annam api vaiśva^daivate vaiṣṇave bhavati netra^rogatā/

70.06cd[K.71.11cd]/ dhānya^labdhir[K.labdhim] api[K.atha] vāsave[K.viśvadaivate] vidur vāruṇe viṣa^kṛtaṃ mahadbhayam//

70.07a[K.71.12a] bhadrapadāsu bhayaṃ salila^utthaṃ

70.07b[K.71.12b] tat parataś ca bhavet suta^labdhiḥ/

70.07c[K.71.12c] ratna^yutiṃ kathayanti ca pauṣṇe

70.07d[K.71.12d] yo +abhinava^ambaram icchati bhoktum//

[K.71.13ab/ vipra^matād atha bhūpati^dattaṃ yac ca vivāha^vidhāv abhilabdham/

K.71.13cd/ teṣu guṇai rahiteṣv api bhoktuṃ nūtanam ambaramiṣṭaphalaṃ syāt//]

70.08ab[K.71.14ab]/ bhoktuṃ nava^ambaraṃ śastam ṛkṣe +api guṇa^varjite/

70.08cd[K.71.14cd]/ vivāhe rāja^sammāne brahmaṇāṇāṃ ca sammate//

70.09ab[K.71.1ab]/ vastrasya koṇeṣu vasanti devā narāś ca pāśānta^daśānta^madhye/

70.09cd[K.71.1cd]/ śeṣās trayaś ca^atra niśācarāṃśās tatha^eva śayyā^āsana^pādukāsu//

70.10ab[K.71.2ab]/ lipte maṣī^gomaya^kardama^ādyaiś chinne pradagdhe sphuṭite ca vindyāt/

70.10cd[K.71.2cd]/ puṣṭaṃ nave +alpa^alpataraṃ ca bhukte pāpaṃ śubhaṃ ca^adhikam uttarīye//

70.11ab[K.71.3ab]/ rug^rākṣasa^aṃśesv atha vā +api mṛtyuḥ puñ^janma^tejaś ca manuṣya^bhāge/

70.11cd[K.71.3cd]/ bhāge +amarāṇām atha bhoga^vṛddhiḥ prānteṣu sarvatra vadanty aniṣṭam//

70.12ab[K.71.4ab]/ kaṅka^plava^ulūka^kapota^kāka^kravyāda^gomāyu^khara^uṣṭra^sarpaiḥ/

70.12cd[K.71.4cd]/ cheda^ākṛtir daivata^bhāgagā^api puṃsāṃ bhayaṃ mṛtyu^samaṃ karoti//

70.13ab[K.71.5ab]/ chatra^dhvaja^svastika^vardhamāna^śrīvṛkṣa^kumbha^ambuja^toraṇa^ādyaiḥ/

70.13cd[K.71.5cd]/ cheda^ākṛtir nairṛta^bhāgagā^api puṃsāṃ vidhatte na cireṇa lakṣmīm//

71 cāmaralakṣaṇādhyāyaḥ

71.01a devaiś camaryaḥ kila vāla^hetoḥ

71.01b sṛṣṭā himakṣmādhara^kandareṣu/

71.01c āpīta^varṇāś ca bhavanti tāsāṃ

71.01d kṛṣṇāś ca lāṅgūla^bhavāḥ sitāś ca//

71.02a sneho mṛdutvaṃ bahu^vālatā[K.vālatā ca]

71.02b vaiśadyam alpa^asthi^nibandhanatvam/

71.02c śauklyaṃ ca tāsāṃ[K.teṣāṃ] guṇa^sampad uktā

71.02d viddha^alpa^luptāni na śobhanāni//

71.03a adhyardha^hasta^pramito +asya daṇḍo

71.03b hasto +atha vā^aratni^samo +atha vā^anyaḥ/

71.03c kāṣṭhāt^śubhāt kāñcana^rūpya^guptād

71.03d ratnaiś *ca sarvaiś[K.vicitraiś] ca hitāya rājñām//

71.04ab/ yaṣṭy^ātapatra^aṅkuśa^vetra^cāpa^vitāna^kunta^dhvaja^cāmarāṇām/

71.04cd/ vyāpīta^tantrī^madhu^kṛṣṇa^varṇā varṇa^krameṇa^eva hitāya daṇḍāḥ//

71.05a mātṛ^bhū^dhana^kula^kṣayāvahā

71.05b roga^mṛtyu^jananāś ca parvabhiḥ/

71.05c dvy^ādibhir dvika^vivardhitaiḥ kramāt

71.05d dvādaśa^anta^virataiḥ samaiḥ phalam//

71.06a yātrā^prasiddhir dviṣatāṃ vināśo

71.06b lābhāḥ prabhūtā[K.prabhūto] vasudhā^gamaś ca/

71.06c vṛddhiḥ paśūnām abhivañchita^āptis

71.06d try^ādyeṣv ayugmeṣu tad^īśvarāṇām//

72 chatralakṣaṇādhyāyaḥ

72.01ab/ nicitaṃ tu[K's tr. nu] haṃsa^pakṣaiḥ kṛkavāku^mayūra^sārasānāṃ vā/

72.01cd/ daukūlyena[K.daukūlena] navena tu samantataś chāditaṃ śuklam//

72.02ab/ muktāphalair upacitaṃ pralamba^mālā^āvilaṃ sphaṭika^mūlam/

72.02cd/ ṣaḍ^ḍhasta^śuddhahaimaṃ nava^parva^naga^eka^daṇḍaṃ tu//

72.03ab/ daṇḍa^ardha^vistṛtaṃ tat samāvṛtaṃ ratna^bhūṣitam[K.ratnavibhūṣitam, K's tr. ratnabhūṣitam] udagram/

72.03cd/ nṛpates tad^ātapatraṃ kalyāṇa^paraṃ vijayadaṃ ca//

72.04ab/ yuvarāja^nṛpati^patnyoḥ senāpati^daṇḍanāyakānāṃ ca/

72.04cd/ daṇḍo +ardha^pañca^hastaḥ samapañca^*kṛto +ardha[K.kṛtārdha]vistāraḥ//

72.05ab/ anyeṣām uṣṇaghnaṃ prasādapaṭṭair vibhūṣita^śiraskam/

72.05cd/ vyālambi^ratnamālaṃ chatraṃ kāryaṃ tu[K.ca] māyūram//

72.06ab/ anyeṣāṃ tu narāṇāṃ śīta^ātapa^vāraṇaṃ tu caturasram[K.caturaśram]/

72.06cd/ samavṛtta^daṇḍa^yuktaṃ chatraṃ kāryaṃ tu viprāṇām//

73 strīpraśamsādhyāyaḥ

73.01a jaye dharitryāḥ puram eva sāraṃ

73.01b pure gṛhaṃ sadmani ca^ekadeśaḥ/

73.01c tatrāpi śayyā śayane varā strī

73.01d ratnojjvalā rājyasukhasya sāraḥ//

73.02ab/ ratnāni vibhūṣayanti yoṣā bhūṣyante vanitā na ratnakāntyā/

73.02cd/ ceto vinatā haranty aratnā no ratnāni vināṅganā^aṅga^saṅgam[K.saṅgāt]//

73.03a ākāraṃ vinigūhatāṃ ripubalaṃ jetuṃ samuttiṣṭhatāṃ

73.03b tantraṃ cintayatāṃ kṛta^akṛta^śata^vyāpāra^śākhā^ākulam/

73.03c mantri^prokta^niṣeviṇāṃ[K.niseviṇām, K's tr. niṣevinām] kṣitibhujām āśaṅkināṃ sarvato

73.03d dhuḥkha^ambho^nidhi^vartināṃ sukha^lavaḥ kāntā^samāliṅganam//

73.04a śrutaṃ dṛṣṭaṃ spṛṣṭaṃ smṛtam api nṛṇāṃ hlāda^jananaṃ

73.04b na ratnaṃ strībhyo +anyat kva cid api kṛtaṃ lokapatinā/

73.04c tadarthaṃ dharma^arthau suta^viṣaya^saukhyāni ca tato

73.04d gṛhe lakṣmyo mānyāḥ satatam abalā māna^vibhavaiḥ//

73.05a ye +apy aṅganānāṃ pravadanti doṣān

73.05b vairāgya^mārgeṇa guṇān vihāya/

73.05c te durjanā me manaso vitarkaḥ

73.05d sadbhāva^vākyāni na tāni teṣām//

73.06a prabrūta satyaṃ karato +aṅganānāṃ

73.06b doṣo +asti yo nācarito manuṣyaiḥ/

73.06c dhārṣṭyena pumbhiḥ pramadā nirastā

73.06d guṇādhikās tā manunā^atra ca^uktam//

73.07ab/ somas tāsām adāt^śaucaṃ gandharvaḥ[K.gandharvāḥ] śikṣitāṃ giram/

73.07cd/ agniś ca sarvabhakṣitvaṃ tasmān niṣkasamāḥ striyaḥ//

73.08ab/ brāhmaṇāḥ pādato medhyā gāvo medhyāś ca pṛṣṭhataḥ/

73.08cd/ aja^aśvā mukhato medhyāḥ striyo medhyās tu sarvataḥ//

73.09ab/ striyaḥ pavitram atulaṃ naitā duṣyanti karhi cit/

73.09cd/ māsi māsi rajo hy āsāṃ duṣkṛtāny apakarṣati//

73.10ab/ jāmayo yāni gehāni śapanty apratipūjitāḥ/

73.10cd/ tāni kṛtyā^hatāni^iva vinaśyanti samantataḥ//

73.11ab/ jāyā vā syāj janitrī vā sambhavaḥ strīkṛto nṛṇām/

73.11cd/ he kṛtaghnāś tayor nindāṃ kurvatāṃ vaḥ kutaḥ śubham//

73.12ab/ dampatyor vyutkrame doṣaḥ samaḥ śāstre pratiṣṭhitaḥ/

73.12cd/ narā na samavekṣante tena^atra varamaṅganāḥ//

73.13ab/ bahir lomnā tu ṣaṇmāsān veṣṭitaḥ khara^carmaṇā/

73.13cd/ dārātikramaṇe bhikṣāṃ dehi^ity uktvā viśudhyati//

73.14ab/ na śatena^api varṣāṇām apaiti madana^āśayaḥ/

73.14cd/ tatra aśaktyā nirvartante narā dhairyeṇa yoṣitaḥ//

73.15ab/ aho dhārṣṭyam asādhūnāṃ nindatām anaghāḥ striyaḥ/

73.15cd/ muṣṇatām iva caurāṇāṃ tiṣṭha caureti jalpatām//

73.16a puruṣaś caṭulāni[K.cātulāni, K's tr. caṭulāni] kāminīnāṃ

73.16b kurute yāni raho na tāni paścāt/

73.16c sukṛtajñatayā^aṅganā gatāsūn

73.16d avagūhya praviśanti saptajihvam//

73.17a strīratna^bhogo +asti narasya yasya

73.17b niḥsvo +api *sāmpraty avanīsvaro[K.svaṃ pratyavanīsvaro, K's tr. māṃ pratyava] +asau/

73.17c rājyasya sāro +aśanam aṅganāś ca

73.17d tṛṣṇa^anala^uddīpana^dāru śeṣam//

73.18a kāminīṃ prathamayauvana^anvitāṃ

73.18b manda^valgu^mṛdu^pīḍita^svanām/

73.18c utstanīṃ samavalambya yā ratiḥ

73.18d sā na dhātṛbhavane +asti me matiḥ//

73.19a tatra deva^muni^siddha^cāraṇair

73.19b mānya^mānapitṛ^sevya^sevanāt/

73.19c brūta dhātṛbhavane +asti kiṃ sukhaṃ

73.19d yad rahaḥ samavalambya na striyam//

73.20a ābrahma^kīṭa^antam idaṃ nibaddhaṃ

73.20b puṃstrīprayogeṇa jagat samastam/

73.20c vrīḍā^atra kā yatra caturmukhatvam

73.20d īśo +api lobhād gamito yuvatyāḥ//

74 saubhāgyakaraṇādhyāyaḥ

74.01a jātyaṃ manobhava^sukhaṃ subhagasya sarvam

74.01b ābhāsa^mātram itarasya manoviyogāt/

74.01c cittena bhāvayati dūragatā^api yaṃ strī

74.01d garbhaṃ bibharti sadṛśaṃ puruṣasya tasya//

74.02a bhaṅktvā kāṇḍaṃ pādapasya^uptam urvyāṃ

74.02b bījaṃ vā^asyāṃ na^anyatām eti yadvat/

74.02c evaṃ hy ātmā jāyate strīṣu bhūyaḥ

74.02d kaś cit tasmin kṣetrayogād viśeṣaḥ//

74.03a ātmā saha^eti manasā mana indriyeṇa

74.03b svārthena ca^indriyam iti krama eṣa śīghraḥ/

74.03c yogo +ayam eva manasaḥ kim agamyam asti

74.03d yasmin mano vrajati tatra gato +ayam ātmā//

74.04a ātmā^ayam ātmani gato hṛdaye +atisūkṣmo

74.04b grāhyo +acalena manasā satata^abhiyogāt/

74.04c yo yaṃ vicintayati yāti sa tanmayatvaṃ

74.04d yasmād ataḥ subhagam eva gatā yuvatyaḥ//

74.05ab/ dākṣiṇyam ekaṃ subhagatva^hetur vidveṣaṇaṃ tad^viparīta^ceṣṭā/

74.05cd/ mantra^oṣadha^ādyaiḥ kuhaka^prayogair bhavanti doṣā bahavo na śarma//

74.06ab/ vāllabhyam āyāti vihāya mānaṃ daurbhāgyam āpādayate +abhimānaḥ/

74.06cd/ kṛcchreṇa saṃsādhayate +abhimānī kāryāṇy ayatnena vadan priyāṇi//

74.07ab/ tejo na tad yat priya^sāhasatvaṃ vākyaṃ na ca^aniṣṭam asatpraṇītam/

74.07cd/ kāryasya gatva?^antam anuddhatā ye tejasvinas te na vikatthanā ye//

74.08ab/ yaḥ sārvajanyaṃ subhagatvam icched guṇān sa sarvasya vadet parokṣam[K.parokṣe]/

74.08cd/ prāpnoti doṣān asato +apy anekān parasya yo doṣakathāṃ karoti//

74.09ab/ sarva^upakāra^anugatasya lokaḥ sarva^upakāra^anugato narasya/

74.09cd/ kṛtvā^upakāraṃ dviṣatāṃ vipatsu yā kīrtir alpena na sā śubhena//

74.10ab/ tṛṇair ivāgniḥ sutarāṃ vivṛddhim āchādyamāno +api guṇo +abhyupaiti/

74.10cd/ sa kevalaṃ durjanabhāvam eti hantuṃ guṇān vāñchati yaḥ parasya//

75 kāndarpikādhyāyaḥ

75.01ab/ rakte +adhike strī puruṣas tu śukre napuṃsakaṃ śoṇita^śukrasāmye/

75.01cd/ yasmād ataḥ śukra^vivṛddhidāni niṣevitavyāni rasāyanāni//

75.02ab/ harmya^pṛṣṭham uḍunātha^raśmayaḥ sa^utpalaṃ madhu mada^alasā priyā/

75.02cd/ vallakī smarakathā rahaḥ srajo varga eṣa madanasya vāgurā//

75.03a mākṣīkadhātu^madhu^pārada^lohacūrṇa^

75.03b pathyā^śilājatu^*ghṛtāni samāni[K.viḍaṅgaghṛtāni] yo +adyāt/

75.03c saikāni viṃśatir ahāni jarānvito +api

75.03d so +aśītiko +api ramayaty abalāṃ yuvā^iva//

75.04a kṣīraṃ śṛtaṃ yaḥ kapikacchu^mūlaiḥ

75.04b pibet kṣayaṃ strīṣu na so +abhyupaiti/

75.04c māṣān payaḥsarpiṣi vā vipakvān

75.04d ṣaḍgrāsamātrāṃś ca payo +anupānam[K.anupānān]//

75.05ab/ vidārikāyāḥ svarasena cūrṇaṃ muhurmuhur bhāvitaśoṣitaṃ ca/

75.05cd/ śṛtena dugdhena saśarkareṇa pibet sa yasya pramadāḥ prabhūtāḥ//

75.06a dhātrīphalānāṃ svarasena cūrṇaṃ

75.06b subhāvitaṃ kṣaudra^sita^ājya^yuktam/

75.06c līḍhvā^anu pītvā ca payo +agniśaktyā

75.06d kāmaṃ nikāmaṃ puruṣo niṣevet//

75.07a kṣīreṇa basta^aṇḍa yujā śṛtena

75.07b samplāvya kāmī bahuśas tilān yaḥ/

75.07c suśoṣitān atti *payaḥ pibec[K.pibet payaś] ca

75.07d tasya^agrataḥ kiṃ caṭakaḥ karoti//

75.08ab/ māṣa^sūpa^sahitena sarpiṣā ṣaṣṭikaudanam adanti ye narāḥ/

75.08cd/ kṣīram apy anu pibanti tāsu te śarvarīṣu madanena[K.madane na] śerate//

75.09a tila^aśvagandhā^kapikacchu^mūlair

75.09b vidārikā^ṣaṣṭika^piṣṭa^yogaḥ/

75.09c ājena piṣṭaḥ payasā ghṛtena

75.09d pakvaṃ[K.paktvā] bhavet^śaṣkulikātivṛṣyā//

75.10a kṣīreṇa vā gokṣuraka^upayogaṃ

75.10b vidārikā^kandaka^bhakṣaṇaṃ vā/

75.10c kurvan na sīded yadi jīryate +asya

75.10d mandāgnitā ced idam atra cūrṇam//

75.11ab/ sa^ajamoda^lavaṇā harītakī śṛṅgavera^sahitā ca pippalī/

75.11cd/ madya^takra^tarala^uṣṇavāribhiś cūrṇapānam udarāgnidīpanam//

75.12a atyamla^tikta^lavaṇāni kaṭūni vā+atti

75.12b *yaḥ kṣāraśāka^bahulāni[K.kṣāraśākabahulāni] ca bhojanāni/

75.12c dṛk^śukra^vīrya^rahitaḥ sa karoty anekān 75.12d vyājān jarann iva yuvā +apy abalām avāpya//

76 gandhayuktyadhyāyaḥ

76.01ab/ srag^gandha^dhūpa^ambara^bhūṣaṇa^ādyaṃ na śobhate śukla^śiroruhasya/

76.01cd/ yasmād ato mūrdhaja^rāgasevāṃ kuryād yatha^eva^añjana^bhūṣaṇānām//

76.02a lauhe pātre taṇḍulān kodravāṇāṃ

76.02b śukle pakvāṃl lohacūrṇena sākam/

76.02c piṣṭān sūkṣmaṃ mūrdhni śukla^amla^keśe

76.02d datvā[K.dattvā] tiṣṭhed veṣṭayitvā^ārdra[K.arka]patraiḥ//

76.03a yāte dvitīye prahare vihāya

76.03b dadyāt^śirasy āmalaka^pralepam/

76.03c saṃchādya patraiḥ praharadvayena

76.03d prakṣālitaṃ kārṣṇyam upaiti śīrṣam//

76.04a paścāt^śiraḥsnāna^sugandha^tailair

76.04b loha^amla^gandhaṃ śiraso +apanīya/

76.04c hṛdyaiś ca gandhair vividhaiś ca dhūpair

76.04d antaḥpure rājyasukhaṃ niṣevet//

76.05ab/ tvak^kuṣṭha^reṇu^nalikā^spṛkkā^rasa^tagara^bālakais tulyaiḥ/

76.05cd/ kesara^patra^vimiśrair narapati^yogyaṃ śiraḥsnānam//

76.06ab/ mañjiṣṭhayā vyāghranakhena śuktyā tvacā sakuṣṭhena rasena cūrṇaḥ/

76.06cd/ tailena yukto +arkamayūkha^taptaḥ karoti tac campaka^gandhi tailam//

76.07a tulyaiḥ patra^turuṣka^bāla^tagarair gandhaḥ smaroddīpanaḥ

76.07b savyāmo bakulo +ayam eva kaṭukā^hiṅgu^pradhūpa^anvitaḥ/

76.07c kuṣṭhena^utpalagandhikaḥ samalayaḥ pūrvo bhavec campako

76.07d jātī^tvak^sahito +atimuktaka iti jñeyaḥ sakustumburuḥ//

76.08ab/ śatapuṣpā^kundurukau pādena^ardhena nakha^turuṣkau ca/

76.08cd/ malaya^priyaṅgu^*bhāgau[K's tr. bhāgo] gandho dhūpyo guḍa^nakhena//

76.09ab/ guggulu^bālaka[K.vālaka]^lākṣā^mustā^nakha^śarkarāḥ kramād dhūpaḥ/

76.09cd/ anyo māṃsī^bālaka[K.vālaka]^turuṣka^nakha^candanaiḥ piṇḍaḥ//

76.10a harītakī^śaṅkha^ghana^drava^ambubhir

76.10b guḍa^utpalaiḥ śailaka^mustaka^anvitaiḥ/

76.10c navānta^pāda^ādi^vivardhitaiḥ kramād

76.10d bhavanti dhūpā bahavo manoharāḥ//

76.11a bhāgaiś caturbhiḥ sita^śaila[U.śaileya]^mustāḥ

76.11b śrī^sarja^bhāgau nakha^guggulū ca/

76.11c karpūra^bodho madhu^piṇḍito +ayaṃ

76.11d kopacchado nāma narendradhūpaḥ//

76.12ab/ tvag^uśīra^patra^bhāgaiḥ sūkṣmailā^ardhena saṃyutaiś cūrṇaḥ/

76.12cd/ puṭavāsaḥ[K.paṭavāsaḥ] pravaro +ayaṃ mṛga^karpūra^prabodhena//

76.13ab/ ghana^bālaka^śaileyaka^karpūra^uśīra^nāgapuṣpāṇi/

76.13cd/ vyāghranakha^spṛkkā^aguru^*damanaka[U.madanaka]^nakha^tagara^dhānyāni//

76.14ab/ karpūra[k's tr. karcūra]^cola[K.cora]^malayaiḥ svecchāparivartitaiś caturbhir ataḥ/

76.14cd/ ekadvitricaturbhir bhāgair gandhārṇavo bhavati//

76.15ab/ atyulbaṇagandha^tvād ekāṃśo nityam eva dhānyānām/

76.15cd/ karpūrasya tadūno naitau dvitryādibhir deyau//

76.16ab/ śrī^sarja^guḍa^nakhais te dhūpayitavyāḥ kramān na piṇḍasthaiḥ/

76.16cd/ bodhaḥ kastūrikayā deyaḥ karpūra^saṃyutayā//

76.17ab/ atra sahasra^catuṣṭayam anyāni ca saptati^sahasrāṇi/

76.17cd/ lakṣaṃ śatāni sapta viṃśati^yuktāni gandhānām//

76.18ab/ ekaikam ekabhāgaṃ dvi^tri^catur^bhāgikair yutaṃ dravyaiḥ/

76.18cd/ ṣaḍ^gandha^karaṃ tadvad dvi^tri^catur^bhāgikaṃ kurute//

76.19ab/ dravya^catuṣṭaya^yogād gandha^caturviṃśatir yathā^ekasya/

76.19cd/ evaṃ śeṣāṇām api ṣaṇṇavatiḥ sarvapiṇḍo +atra//

76.20ab/ ṣoḍaśake dravyagaṇe caturvikalpena bhidyamānānām/

76.20cd/ aṣṭādaśa jāyante śatāni sahitāni viṃśatyā//

76.21ab/ ṣaṇṇavati^bhedabhinnaś catur^vikalpo gaṇo yatas tasmāt/

76.21cd/ ṣaṇṇanavati^guṇaḥ kāryaḥ sā saṅkhyā bhavati gandhānām//

76.22a pūrveṇa pūrveṇa gatena yuktaṃ

76.22b sthānaṃ vināntyaṃ pravadanti saṅkhyām/

76.22c icchāvikalpaiḥ kramaśo +abhinīya

76.22d nīte nivṛttiḥ punar anyanītiḥ//

76.23ab/ dvi^tri^indriya^aṣṭabhāgair aguruḥ patraṃ turuṣka^śaileyau

76.23cd/ viṣaya^aṣṭa^pakṣa^dahanāḥ priyaṅgu^mustā^rasāḥ keśaḥ//

76.24ab/ spṛkkā^tvak^tagarāṇāṃ māṃsyāś ca kṛta^eka^sapta^ṣaḍ^bhāgāḥ/

76.24cd/ sapta^ṛtu^veda^candrair malaya^nakha^śrīka^kundurukāḥ//

76.25ab/ ṣoḍaśake kacchapuṭe yathā tathā *miśrite caturdravye[K.miśritaiś caturdravyaiḥ]/

76.25cd/ ye +atra^aṣṭādaśa bhāgās te +asmin gandhādayo yogāḥ//

76.26ab/ nakha^tagara^turuṣka^yutā jātī^karpūra^mṛga^kṛta^ubdodhāḥ[U.udbodhāḥ]/

76.26cd/ guḍa^nakha^dhūpyā gandhāḥ kartavyāḥ sarvatobhadrāḥ//

76.27ab/ jātīphala^mṛga^karpūra^bodhitaiḥ sa^sahakāra^madhu^siktaiḥ/

76.27cd/ bahavo +atra pārijātāś caturbhir icchāparigṛhītaiḥ//

76.28ab/ sarja^rasa^śrīvāsaka^samanvitā ye +atra sarva^dhūpās[K.sarvayogās] taiḥ/

76.28cd/ śrī^sarja^rasa^viyuktaiḥ snānāni sabālaka[K.savālaka]tvagbhiḥ//

76.29ab/ rodhra^uśīra^nata^aguru^*mustā^patra[K.mustā]^priyaṅgu^vana^pathyāḥ/

76.29cd/ navakoṣṭhāt kacchapuṭād dravyatritayaṃ samuddhṛtya//

76.30ab/ candana^turuṣka^bhāgau śukty^ardhaṃ pādikā tu śatapuṣpā/

76.30cd/ kaṭu^hiṅgula^guḍa^dhūpyāḥ kesaragandhāś caturaśītiḥ//

76.31ab/ saptāhaṃ gomūtre harītakī^cūrṇa^saṃyute kṣiptvā/

76.31cd/ gandhodake ca bhūyo vinikṣiped dantakāṣṭhāni//

76.32ab/ elā^tvak^patra^añjana^madhu^maricair nāgapuṣpa^kuṣṭhaiś ca/

76.32cd/ gandhāmbhaḥ kartavyaṃ kiñ cit kālaṃ sthitāny asmin//

76.33ab/ jātīphala^patra^elā^karpūraiḥ kṛta^yama^eka^śikhi^bhāgaiḥ/

76.33cd/ avacūrnitāni bhānor marīcibhiḥ śoṣaṇīyāni//

76.34a varṇa^prasādaṃ vadanasya kāntiṃ

76.34b vaiśadyam āsyasya sugandhitāṃ ca/

76.34c saṃsevituḥ śrotrasukhāṃ ca vācaṃ

76.34d kurvanti kāṣṭhāny asakṛdbhavānām//

76.35a kāmaṃ pradīpayati rūpam abhivyanakti

76.35b saubhāgyam āvahati vaktra^sugandhitāṃ ca/

76.35c ūrjaṃ karoti kaphajāṃś ca nihanti rogāṃs

76.35d tāmbūlam evam aparāṃś ca guṇān karoti//

76.36a yuktena cūrṇena karoti rāgaṃ

76.36b rāga^kṣayaṃ pūgaphala^atiriktam/

76.36c cūrṇa^adhikaṃ vaktra^vigandha^kāri

76.36d patra^adhikaṃ sādhu karoti gandham//

76.37a patra^adhikaṃ niśi hitaṃ saphalaṃ divā ca

76.37b proktāny athākaraṇam asya viḍambanaiva/

76.37c kakkola^pūga^lavalīphala^pārijātair

76.37d āmoditaṃ madamudā muditaṃ karoti//

77 strīpuṃsasamāyogādhyāyaḥ

77.01ab/ śastrena veṇī^vinigūhitena vidūrathaṃ svā mahiṣī jaghāna/

77.01cd/ viṣa^pradigdhena ca nūpureṇa devī viraktā kila kāśirājam//

77.02a evaṃ viraktā janayanti doṣān

77.02b prāṇacchido +anyair anukīrtitaiḥ kim/

77.02c raktāviraktāḥ puruṣair ato +arthāt

77.02d parīkṣitavyāḥ pramadāḥ prayatnāt//

77.03a snehaṃ manobhavakṛtaṃ kathayanti bhāvā

77.03b nābhī^bhuja^stana^vibhūṣaṇa^darśanāni/

77.03c vastra^abhisaṃyamana^keśa^vimokṣaṇāni 77.03d bhrūkṣepa^kampita^kaṭākṣa^nirīkṣaṇāni//

77.04a uccaiḥ ṣṭhīvanam utkaṭa^prahasitaṃ śayyā^āsana^utsarpaṇaṃ

77.04b gātra^āsphoṭana^jṛmbhaṇāni sulabha^dravya^alpa^samprārthanā/

77.04c bāla^āliṅgana^cumbanāny abhimukhe sakhyāḥ samālokanaṃ

77.04d dṛkpātaś ca parāṅmukhe guṇakathā karṇasya kaṇḍūyanam//

77.05a imāṃ ca vindyād anuraktaceṣṭāṃ

77.05b priyāṇi vakti svadhanaṃ dadāti/

77.05c vilokya saṃhṛṣyati vītaroṣā

77.05d pramārṣṭi doṣān guṇakīrtanena//

77.06a tanmitrapūjā tadaridviṣatvaṃ

77.06b kṛtasmṛtiḥ proṣita^daurmanasyam/

77.06c stana^oṣṭha^dānāny upagūhanaṃ ca

77.06d svedo +atha cumbā^prathama^abhiyogaḥ//

77.07a virakta^ceṣṭā bhrukuṭī[K.bhṛkuṭī]^mukhatvaṃ

77.07b parāṅmukhatvaṃ kṛtavismṛtiś ca/

77.07c asambhramo duṣparitoṣatā ca

77.07d taddviṣṭa^maitrī paruṣaṃ ca vākyam//

77.08a spṛṣṭvā^atha vā^ālokya dhunoti gātraṃ

77.08b karoti garvaṃ na ruṇaddhi yāntam/

77.08c cumbā^virāme vadanaṃ pramārṣṭi

77.08d paścāt samuttiṣṭhati pūrvasuptā//

77.09ab/ bhikṣuṇikā pravrajitā dāsī dhātrī kumārikā rajikā/

77.09cd/ mālākārī duṣṭāṅganā sakhī nāpitī dūtyaḥ//

77.10ab/ kulajana^vināśa^hetur dūtyo yasmād ataḥ prayatnena/

77.10cd/ tābhyaḥ striyo +abhirakṣyā vaṃśa^yaśo^māna^vṛddhy^artham//

77.11ab/ rātrī^vihāra^jāgara^roga^vyapadeśa^paragṛha^īkṣaṇikāḥ/

77.11cd/ vyasana^utsavāś ca saṅketa^hetavas teṣu rakṣyāś ca//

77.12a ādau na^icchati na^ujjhati smarakathāṃ vrīḍā^vimiśra^ālasā

77.12b madhye hrī^parivarjita^abhyuparame lajjā^vinamra^ānanā/

77.12c bhāvair na^ekavidhaiḥ karoty abhinayaṃ bhūyaś ca yā sādarā

77.12d buddhvā pumprakṛtiṃ ca yā^anucarati glānetaraiś ceṣṭitaiḥ//

77.13a strīṇāṃ guṇā yauvana^rūpa^veṣa^

77.13b dākṣiṇya^vijñāna^vilāsa^pūrvāḥ/

77.13c strī ratnasaṃjñā ca guṇa^anvitāsu

77.13d strī^vyādhayo +anyāś caturasya puṃsaḥ//

77.14a na grāmya^varṇair maladigdhakāyā

77.14b nindyāṅga^saṃbandhi^kathāṃ ca kuryāt/

77.14c na ca^anyakārya^smaraṇaṃ rahaḥsthā

77.14d mano hi mūlaṃ haradagdhamūrteḥ//

77.15ab/ śvāsaṃ manuṣyeṇa samaṃ tyajantī bāhu^upadhāna^stana^dāna^dakṣā/

77.15cd/ sugandha^keśā susamīpa^rāgā supte +anusuptā prathamaṃ vibuddhā//

77.16ab/ duṣṭa^svabhāvāḥ parivarjanīyā vimarda^kāleṣu ca na kṣamā yāḥ/

77.16cd/ yāsām asṛg^vā^asita^nīla^pītam ātāmravarṇaṃ ca na tāḥ praśastāḥ//

77.17ab/ yā svapnaśīlā bahu^rakta^pittā pravāhinī vāta^kapha^atiraktā[K.atiriktā]/

77.17cd/ mahāśanā svedayutāṅgaduṣṭhā yā hrasvakeśī palitānvitā vā[K.ca]//

77.18a māṃsāni yasyāś ca calanti nāryā

77.18b mahodarā khikkhiminī ca yā syāt//

77.18c strīlakṣaṇe yāḥ kathitāś ca pāpās

77.18d tābhir na kuryāt saha kāmadharmam//

77.19ab/ śaśa^śoṇita^saṅkāśaṃ lākṣā^rasa^sannikāśam atha^vā yat/

77.19cd/ prakṣālitaṃ virajyati yac ca^asṛk tad bhavet^śuddham//

77.20ab/ yac chabda^vedanā^varjitaṃ tryahāt sannivartate raktam/

77.20cd/ tat puruṣa^samprayogād avicāraṃ garbhatāṃ yāti//

77.21ab/ na dinatrayaṃ niṣevyaṃ[K.niṣevet] snānaṃ mālya^anulepanaṃ *strībhiḥ[K.ca strī]/

77.21cd/ snāyāc caturtha^divase śāstra^uktena^upadeśena//

77.22ab/ puṣyasnāna^oṣadhayo yāḥ kathitās tābhir ambu^miśrābhiḥ/

77.22cd/ snāyāt tathātra mantraḥ sa eva yas tatra nirdiṣṭaḥ//

77.23ab/ yugmāsu kila manuṣyā niśāsu nāryo bhavanti viṣamāsu/

77.23cd/ dīrghāyuṣaḥ surūpāḥ sukhinaś ca vikṛṣṭa^yugmāsu//

77.24ab/ dakṣiṇa^pārśve puruṣo vāme nārī yamāv ubhayasaṃsthau//

77.24cd/ yad udaramadhya^upagataṃ napuṃsakaṃ tan niboddhavyam//

77.25a kendra^trikoṇeṣu śubhasthiteṣu

77.25b lagne śaśāṅke ca śubhaiḥ samete/

77.25c pāpais trilābhārigataiś ca yāyāt

77.25d puṃjanmayogeṣu ca samprayogam//

77.26a na nakhadaśanavikṣatāni kuryād

77.26b ṛtusamaye puruṣaḥ striyāḥ kathañ cit/

77.26c ṛtur api daśa ṣaṭ ca vāsarāṇi

77.26d prathama^niśātritayaṃ na tatra gamyam//

78 śayyāsanalakṣaṇādhyāyaḥ

78.01ab/ sarvasya sarvakālaṃ yasmād upayogam eti śāstram idam/

78.01cd/ rājñāṃ viśeṣato +ataḥ śayana^āsana^lakṣaṇaṃ vakṣye//

78.02ab/ asana^spandana^candana^haridra^suradāru^tindukī^śālāḥ/

78.02cd/ kāśmary^añjana^padmaka^śākā vā śiṃśapā ca śubhāḥ//

78.03ab/ aśani^jala^anila^hasti^prapātitā madhu^vihaṅga^kṛta^nilayāḥ/

78.03cd/ caitya^śmaśāna^pathija^ūrdhvaśuṣka^vallī^nibaddhāś ca//

78.04ab/ kaṇṭakino *ye ca[K.vā ye] syur mahānadī^saṅgama^udbhavā ye ca/

78.04cd/ surabhavanajāś ca na śubhā ye ca^apara^yāmya^dik^patitāḥ//

78.05ab/ pratiṣiddha^vṛkṣa^nirmita^śayana^āsana^sevanāt kula^vināśaḥ/

78.05cd/ vyādhi^bhaya^vyaya^kalahā bhavanty anarthā[K.anarthāś ca] anekavidhāḥ//

78.06ab/ pūrvacchinnaṃ yadi vā dāru bhavet tat parīkṣyam ārambhe/

78.06cd/ yady ārohet tasmin kumārakaḥ putra^paśu^daṃ tat//

78.07ab/ sitakusuma^matta^vāraṇa^dadhy^akṣata^pūrṇakumbha^ratnāni/

78.07cd/ maṅgalyāny anyāni ca dṛṣṭvā^ārambhe śubhaṃ jñeyam//

78.08ab/ karmāṅgulaṃ yava^aṣṭakam udara^āsaktaṃ tuṣaiḥ parityaktam/

78.08cd/ aṅgulaśataṃ nṛpāṇāṃ mahatī śayyā jayāya kṛtā//

78.09ab/ navatiḥ saiva ṣaḍūnā dvādaśahīnā triṣaṭkahīnā ca/

78.09cd/ nṛpa^putra^mantri^balapati^purodhasāṃ syur yathā^saṅkhyam//

78.10ab/ ardham ato +aṣṭāṃśonaṃ viṣkambho viśvakarmaṇā proktaḥ/

78.10cd/ āyāma^tryaṃśa^samaḥ pāda^ucchrāyaḥ sakukṣya[K.sakukṣi]śirāḥ//

78.11ab/ yaḥ sarvaḥ śrīparṇyā paryaṅko nirmitaḥ sa dhanadātā/

78.11cd/ asanakṛto rogaharas tindukasāreṇa vittakaraḥ//

78.12ab/ yaḥ kevalaśiṃśapayā vinirmito bahuvidhaṃ sa vṛddhikaraḥ/

78.12cd/ candanamayo ripughno dharma^yaśo^dīrgha^jīvita^kṛt//

78.13ab/ yaḥ padmaka^paryaṅkaḥ sa dīrgham āyuḥ śriyaṃ śrutaṃ vittam/

78.13cd/ kurute śālena kṛtaḥ kalyāṇaṃ śākaracitaś ca//

78.14ab/ kevala^candana^racitaṃ kāñcana^guptaṃ vicitra^ratna^yutam/

78.14cd/ adhyāsan paryaṅkaṃ vibudhair api pūjyate nṛpatiḥ//

78.15ab/ anyena samāyuktā na tindukī śiṃśapā ca śubhaphaladā/

78.15cd/ na *śrīparṇena[K.śrīparṇī na] ca devadāruvṛkṣo na ca^apy asanaḥ//

78.16ab/ śubhadau tu śāla^śākau[K.śākaśālau] parasparaṃ saṃyutau pṛthak ca^eva/

78.16cd/ tadvat pṛthak praśastau sahitau ca haridraka^kadambau//

78.17ab/ sarvaḥ spandana^racito na śubhaḥ prāṇān hinasti ca^ambakṛtaḥ/

78.17cd/ asano +anya^dāru^sahitaḥ kṣipraṃ doṣān karoti bahūn//

78.18ab/ amba^spandana^candana^vṛkṣāṇāṃ spandanāt^śubhāḥ pādāḥ/

78.18cd/ phala^taruṇā śayanāsanam iṣṭaphalaṃ bhavati sarveṇa//

78.19ab/ gaja^dantaḥ sarveṣāṃ prokta^tarūṇāṃ praśasyate yoge/

78.19cd/ kāryo +alaṅkāravidhir gaja^dantena praśastena//

78.20ab/ dantasya mūlaparidhiṃ dvirāyataṃ prohya kalpayet^śeṣam/

78.20cd/ adhikam anūpacarāṇāṃ nyūnaṃ giricāriṇāṃ kiñ cit//

78.21ab/ *śrīvṛkṣa[K.śrīvatsa]^vardhamāna^cchatra^dhvaja^cāmara^anurūpeṣu/

78.21cd/ chede dṛṣṭeṣv ārogya[K.arogya]^vijaya^dhana^vṛddhi^saukhyāni//

78.22ab/ praharaṇa^sadṛśeṣu jayo nandyāvarte pranaṣṭa^deśa^āptiḥ/

78.22cd/ loṣṭhe[K.ū.loṣṭe] tu labdhapūrvasya bhavati deśasya samprāptiḥ//

78.23ab/ strīrūpe dhananāśo[K.svavināśo] bhṛṅgāre +abhyutthite suta^utpattiḥ/ 78.23cd/ kumbhena nidhiprāptir yātrāvighnaṃ ca daṇḍena//

78.24ab/ kṛkalāsa^kapi^bhujaṅgeṣv asubhikṣa^vyādhayo ripu^*vaśitvam[K.vaśatvam]/

78.24cd/ gṛdhra^ulūka^dhvāṅkṣa^śyena^ākāreṣu janamarakaḥ//

78.25ab/ pāśe +atha vā kabandhe nṛpa^mṛtyur janavipat srute rakte/

78.25cd/ kṛṣṇe śyāve rūkṣe durgandhe cāśubhaṃ bhavati//

78.26ab/ śuklaḥ samaḥ sugandhiḥ snigdhaś ca śubhāvaho bhavec chedaḥ/

78.26cd/ aśubha^śubhacchedā ye śayaneṣv api te tathā phaladāḥ//

78.27ab/ īṣāyoge dāru pradakṣiṇa^agraṃ praśastam ācāryaiḥ/

78.27cd/ apasavya^ekadigagre bhavati bhayaṃ bhūta^sañjanitam//

78.28ab/ ekena^avākśirasā[K.ekenāvākcchirasā] bhavati hi pādena pāda^vaikalyam/

78.28cd/ dvābhyāṃ na jīryate +annaṃ tricaturbhiḥ kleśa^vadha^bandhāḥ//

78.29ab/ suṣire +atha vā vivarṇe granthau pādasya śīrṣage vyādhiḥ/

78.29cd/ pāde kumbho yaś ca granthau tasminn udararogaḥ//

78.30ab/ kumbha^adhastāj jaṅghā tatra kṛto jaṅghayoḥ karoti bhayam/

78.30cd/ tasyāś ca^ādharo +adhaḥ kṣayakṛd dravyasya tatra kṛtaḥ//

78.31ab/ khuradeśe yo granthiḥ khuriṇāṃ pīḍākaraḥ sa nirdiṣṭaḥ/

78.31cd/ īṣā^śīrṣaṇyoś ca tribhāga^saṃstho bhaven na śubhaḥ//

78.32ab/ niṣkuṭam atha kolākṣaṃ sūkaranayanaṃ ca vatsanābhaṃ ca/

78.32cd/ kālakam anyad dhundhukam iti kathitaś chidra^saṃkṣepaḥ//

78.33ab/ ghaṭavat suṣiraṃ madhye saṅkaṭam āsye ca niṣkuṭaṃ chidram/

78.33cd/ niṣpāva^māṣamātraṃ nīlaṃ chidraṃ ca kolākṣam//

78.34ab/ sūkaranayanaṃ viṣamaṃ vivarṇam adhyardha^parva^dīrgham ca/

78.34cd/ vāmāvartaṃ bhinnaṃ parvamitaṃ vatsanābha^ākhyam//

78.35ab/ kālakasaṃjñaṃ kṛṣṇaṃ dhundhukam iti yad bhaved vinirbhinnam/

78.35cd/ dārusavarṇaṃ chidraṃ na tathā pāpaṃ samuddiṣṭam//

78.36ab/ niṣkuṭa^saṇjñe dravyakṣayas tu kolekṣaṇe kula^dhvaṃsaḥ/

78.36cd/ śastra^bhayaṃ sūkarake rogabhayaṃ vatsanābhākhye//

78.37ab/ kālaka^dhundhuka^saṃjñaṃ kīṭair viddhaṃ ca na śubhadaṃ chidram/

78.37cd/ sarvaṃ granthipracuraṃ sarvatra na śobhanaṃ dāru//

78.38ab/ ekadrumeṇa dhanyaṃ vṛkṣa^dvaya^nirmitaṃ ca dhanyataram/

78.38cd/ tribhir ātmaja^vṛddhikaraṃ caturbhir arthaṃ[K.artho] yaśaś cāgryam//

78.39ab/ pañca^vanaspati^racite pañcatvaṃ yāti tatra yaḥ śete/

78.39cd/ ṣaṭsaptāṣṭatarūṇāṃ kāṣṭhair ghaṭite kulavināśaḥ//

79 ratnaparīkṣādhyāyaḥ

79.01ab/ ratnena śubhena śubhaṃ bhavati nṛpāṇām aniṣṭam aśubhena/

79.01cd/ yasmād ataḥ parīkṣyaṃ daivaṃ ratnāśritam tajjñaiḥ//

79.02ab/ dvipa^haya^vanitā^ādīnāṃ svaguṇaviśeṣeṇa ratnaśabdo +asti/

79.02cd/ iha tu^upalaratnānām adhikāro vajrapūrvāṇām//

79.03ab/ ratnāni balād daityād dadhīcito +anye vadanti jātāni/

79.03cd/ ke cid bhuvaḥ svabhāvād vaicitryaṃ prāhur upalānām//

79.04ab/ vajra^indranīla^marakata^karketara^padmarāga^rudhira^ākhyāḥ/

79.04cd/ vaidūrya[K.vaiḍūrya]^pulaka^vimalaka^rājamaṇi^sphatika^śaśikāntāḥ//

79.05ab/ saugandhika^gomedaka^śaṅkha^mahānīla^puṣparāga^ākhyāḥ/

79.05cd/ brahmamaṇi^jyotīrasa^sasyaka^muktā^pravālāni//

79.06ab/ veṇā^taṭe viśuddhaṃ śirīṣakusuma*prabhaṃ[K.upamaṃ] ca kauśalakam/

79.06cd/ saurāṣṭrakam ātāmraṃ kṛṣṇaṃ saurpārakaṃ vajram//

79.07ab/ īṣat^tāmraṃ himavati mataṅgajaṃ vallapuṣpasaṅkāśam/

79.07cd/ āpītaṃ ca kaliṅge śyāmaṃ pauṇḍreṣu sambhūtam//

79.08ab/ aindraṃ ṣaḍaśri śuklaṃ yāmyaṃ sarpa^āsya^rūpam asitaṃ ca/

79.08cd/ kadalī^kāṇḍa^nikāśaṃ vaiṣṇavam iti sarva^saṃsthānam//

79.09ab/ vāruṇam abalā^guhya^upamaṃ bhavet karṇikāra^puṣpa^nibham/

79.09cd/ śṛṅgāṭaka^saṃsthānaṃ vyāghra^akṣi^nibhaṃ ca hautabhujam//

79.10ab/ vāyavyaṃ ca yava^upamam aśoka^kusuma^prabhaṃ samuddiṣṭam/

79.10cd/ srotaḥ khaniḥ prakīrṇakam ity ākara^sambhavas trividhaḥ//

79.11ab/ raktaṃ pītaṃ ca śubham rājanyānām sitam dvijātīnām/

79.11cd/ śairīṣaṃ vaiśyānāṃ śūdrāṇāṃ śasyate +asinibham//

79.12ab/ sitasarṣapa^aṣṭakaṃ taṇḍulo bhavet taṇḍulais tu viṃśatyā/

79.12cd/ tulitasya dve lakṣe mūlyaṃ dvidvyūnite caitat//

79.13ab/ pāda^tryaṃśa^ardha^ūnaṃ tribhāga^pañcāṃśa^ṣoḍaśa^aṃśāś ca/

79.13cd/ bhāgaś ca pañcaviṃśaḥ śatikas sāhasrikaś ca^iti//

79.14ab/ sarva^dravya^ābhedyaṃ laghv ambhasi tarati raśmivat snighdam/

79.14cd/ taḍid^anala^śakracāpa^upamaṃ ca vajraṃ hitāya^uktam//

79.15ab/ kākapada^makṣikā^keśa^dhātu^yuktāni śarkarair[K.śarkarā] viddham/

79.15cd/ dviguṇāśri dagdha[K.digdha]^kaluṣa^trasta^viśīrṇāni na śubhāni//

79.16ab/ yāni ca budbuda^dalita^agra^cipiṭa^vāsīphala^pradīrghāṇi/

79.16cd/ sarveṣāṃ caiteṣāṃ mūlyād bhāgo +aṣṭamo hāniḥ//

79.17a vajraṃ na kiñ cid api dhārayitavyam eke

79.17b putra^arthinībhir abalābhir uśanti tajjñāḥ/

79.17c śṛṅgāṭaka^tripuṭa^dhānyakavat sthitaṃ yac

79.17d śroṇīnibhaṃ ca śubhadaṃ tanaya^arthinīnām//

79.18ab/ svajana^vibhava^jīvita^kṣayaṃ janayati vajram aniṣṭa^lakṣaṇam/

79.18cd/ aśani^viṣa^bhaya^arināśanam śubham upabhoga^karaṃ[K.uru^bhogakara] ca bhūbhṛtām//

80 muktālakṣaṇādhyāyaḥ

80.01ab/ dvipa^bhujaga^śukti^śaṅkha^abhra^veṇu^timi^sūkara^prasūtāni/

80.01cd/ muktāphalāni teṣāṃ bahusādhu ca śuktijaṃ bhavati//

80.02ab/ siṃhalaka^pāralaukika^saurāṣṭrika^tāmraparṇi^pāraśavāḥ/

80.02cd/ kaubera^pāṇḍyavāṭaka^haimā ity ākarās tv[K.hy] aṣṭau//

80.03ab/ bahusaṃsthānāḥ snigdhāḥ[K.snigdhā] haṃsābhāḥ siṃhalākarāḥ sthūlāḥ/

80.03cd/ īṣattāmrāḥ śvetās tamoviyuktāś ca tāmrākhyāḥ//

80.04ab/ kṛṣṇāḥ śvetāḥ pītāḥ saśarkarāḥ pāralaukikā viṣamāḥ/

80.04cd/ na sthūlā nātyalpā navanīta^nibhāś ca saurāṣṭrāḥ//

80.05ab/ jyotiṣmatyaḥ[K.mantaḥ] śubhrā guravo +atimahāguṇāś ca pāraśavāḥ/

80.05cd/ laghu jarjaraṃ dadhinibhaṃ *bṛhad dvisaṃsthānam[K.bṛhadvisaṃsthānam] api haimam//

80.06ab/ viṣamam kṛṣṇa^śvetaṃ[K.kṛṣṇam śvetam] laghu kauberaṃ pramāṇa^tejovat/

80.06cd/ nimbaphala^tripuṭa^dhānyaka^cūrṇāḥ syuḥ pāṇḍyavāṭabhavāḥ//

80.07ab/ atasīkusuma^śyāmam vaiṣṇavam aindraṃ śaśāṅka^saṅkāśam/

80.07cd/ haritāla^nibhaṃ vāruṇam asitaṃ yamadaivataṃ bhavati//

80.08ab/ pariṇata^dāḍima^gulikā^guñjā^tāmraṃ ca vāyudaivatyam/

80.08cd/ nirdhūma^anala^kamala^prabhaṃ ca vijñeyam āgneyam//

80.09ab/ māṣaka^catuṣṭaya^dhṛtasya^ekasya śatāhatā tripañcāśat/

80.09cd/ kārṣāpaṇā nigaditā mūlyaṃ tejoguṇayutasya//

80.10ab/ māṣaka^dalahānyāto dvātriṃśa^dviṃśatis trayodaśa ca/

80.10cd/ aṣṭau ca śatāni śatatrayaṃ tripañcāśatā sahitam//

80.11ab/ pañcatriṃśaṃ śatam iti catvāraḥ kṛṣṇalā navatimūlyāḥ/

80.11cd/ sārdhās tisro guñjāḥ saptatimūlyaṃ dhṛtaṃ rūpam//

80.12ab/ guñjā^trayasya mūlyaṃ pañcāśad rūpakā guṇayutasya/

80.12cd/ rūpaka^pañca^triṃśat^trayasya guñjā^ardhahīnasya//

80.13ab/ paladaśabhāgo dharaṇaṃ tad yadi muktās trayodaśa surūpāḥ/

80.13cd/ *triśatī[U.triṃśatī] sapañcaviṃśā rūpakasaṅkhyā kṛtaṃ mūlyam//

80.14ab/ ṣoḍaśakasya dviśatī viṃśatirūpasya saptatiḥ saśatā/

80.14cd/ yatpañcaviṃśatidhṛtaṃ tasya śataṃ triṃśatā sahitam//

80.15ab/ triṃśatsaptatimūlyaṃ catvāriṃśacchatārdha^mūlyaṃ[K.mūlyā] ca/

80.15cd/ ṣaṣṭiḥ pañconā vā dharaṇam pañca^aṣṭakaṃ mūlyam//

80.16ab/ muktāśītyā triṃśacchatasya sā pañcarūpakavihīnā/

80.16cd/ dvitricatuḥpañcaśatā dvādaśaṣaṭpañcakatritayam//

80.17ab/ pikkā^piccā^arghā^ardhā ravakaḥ sikthaṃ trayodaśa^ādyānām/

80.17cd/ saṃjṇāḥ parato nigarāś cūrṇāś ca^aśītipūrvāṇām//

80.18ab/ etad^guṇayuktānāṃ dharaṇa^dhṛtānāṃ prakīrtitaṃ[K.prakītitam] mūlyam/

80.18cd/ parikalpyam antarāle hīnaguṇāṇāṃ kṣayaḥ kāryaḥ//

80.19ab/ kṛṣṇa^śvetaka^pītaka^tāmrāṇām īṣad api ca viṣamāṇām/

80.19cd/ tryaṃśonam viṣamaka^pītayoś ca ṣaḍbhāga^dalahīnam//

80.20ab/ airāvata^kulajānāṃ puṣya^śravaṇa^indu^sūrya^divaseṣu/

80.20cd/ ye cottarāyaṇabhavā grahaṇe +arkendvoś ca bhadrebhāḥ//

80.21ab/ teṣāṃ kila jāyante muktāḥ kumbheṣu saradakośeṣu/

80.21cd/ bahavo bṛhatpramāṇā bahusaṃsthānāḥ prabhāyuktāḥ//

80.22ab/ naiṣām arghaḥ kāryo na ca vedho +atīva te prabhāyuktāḥ/

80.22cd/ suta^vijaya^ārogya^karā mahāpavitrā dhṛtā rājñām//

80.23ab/ daṃṣṭrāmūle śaśikāntisaprabhaṃ bahuguṇaṃ ca vārāham/

80.23cd/ timijaṃ matsya^aākṣi^ibhaṃ bṛhat pavitraṃ bahuguṇaṃ ca//

80.24ab/ varṣa^upalavajjātaṃ vāyuskandhāc ca saptamād bhraṣṭam/

80.24cd/ hriyate kila khād divyais taḍit^prabhaṃ megha^sambhūtam//

80.25ab/ takṣaka^vāsuki^kulajāḥ kāmagamā ye ca pannagās teṣām/

80.25cd/ snigdhā nīladyutayo bhavanti muktāḥ phaṇasyānte//

80.26ab/ śaste +avanipradeśe rajatamaye bhājane sthite ca yadi/

80.26cd/ varṣati devo +akasmāt tajjñeyaṃ nāgasambhūtam//

80.27ab/ apaharati viṣamalakṣmīṃ kṣapayati śatrūn yaśo vikāśayati/

80.27cd/ bhaujaṅgaṃ nṛpatīnāṃ dhṛtam akṛtārghaṃ vijayadaṃ ca//

80.28ab/ karpūra^sphaṭika^nibhaṃ cipiṭaṃ viṣamaṃ ca veṇujaṃ jñeyam/

80.28cd/ śaṅkha^udbhavaṃ śaśinibhaṃ vṛttaṃ bhrājiṣṇu ruciraṃ ca//

80.29ab/ śaṅkha^timi^veṇu^vāraṇa^varāha^bhujaga^abhrajāny *avaidyāni[K.avaidhyāni ū.avedyāni]/

80.29cd/ amitaguṇatvāc ca^eṣām arghaḥ śāstre na nirdiṣṭaḥ//

80.30a etāni sarvāṇi mahāguṇāni

80.30b sutā^artha^saubhāgya^yaśas^karāṇi/

80.30c ruk^śoka^hantṝṇi ca pārthivānāṃ

80.30d muktāphalāni^īpsita^kāmadāni//

80.31ab/ surabhūṣaṇaṃ latānāṃ sahasram aṣṭottaraṃ caturhastam/

80.31cd/ inducchando[K.indracchando] nāmnā vijayacchandas tadardhena//

80.32ab/ śatam aṣṭayutaṃ hāro devacchando hy aśītir ekayutā/

80.32cd/ aṣṭāṣṭako +ardhahāro raśmikalāpaś ca navaṣaṭkaḥ//

80.33ab/ dvātriṃśatā tu guccho viṃśatyā kīrtito +ardhagucchākhyaḥ/

80.33cd/ ṣoḍaśabhir māṇavako dvādaśabhiś ca^ardhamāṇavakaḥ//

80.34ab/ mandarasaṃjño +aṣṭābhiḥ pañcalatā hāraphalakam ity uktam/

80.34cd/ saptāviṃśatimuktā hasto nakṣatramālā^iti//

80.35ab/ antaramaṇisaṃyuktā maṇisopānaṃ suvarṇagulikair vā/

80.35cd/ taralaka^maṇi^madhyaṃ tadvijñeyaṃ cāṭukāram iti//

80.36a ekāvalī nāma yatheṣṭa^saṅkhyā

80.36b hastapramāṇā maṇi^viprayuktā/

80.36c saṃyojitā yā maṇinā tu madhye

80.36d yaṣṭi^iti sā bhūṣaṇavidbhir uktam//

81 padmarāgalakṣaṇādyāyaḥ

81.01ab/ saugandhika^kuruvinda^sphaṭikebhyaḥ padmarāga^sambhūtiḥ[K's tr. padmarāgo sambhūtiḥ]/

81.01cd/ saugandhikajā bhramara^añjana^abja^jambū^rasa^dyutayaḥ//

81.02ab/ kuruvinda^bhavāḥ śabalā manda^dyutayaś ca dhātubhir viddhāḥ/

81.02cd/ sphaṭikabhavā dyutimanto nānāvarṇā viśuddhāś ca//

81.03ab/ snigdhaḥ prabhānulepī svaccho +arciṣmān guruḥ susaṃsthānaḥ/

81.03cd/ antaḥprabho +atirāgo[K.atirāgā] maṇiratnaguṇāḥ samastānām//

81.04ab/ kaluṣā mandadyutayo lekhākīrṇāḥ sadhātavaḥ khaṇḍāḥ/

81.04cd/ durviddhā na manojñāḥ saśarkarāś ca^iti maṇidoṣāḥ//

81.05ab/ bhramara^śikhi^kaṇṭha^varṇo dīpa^śikhā^saprabho bhujaṅgānām/

81.05cd/ bhavati maṇiḥ kika mūrdhani yo +anargheyaḥ sa vijñeyaḥ//

81.06a yas taṃ bibharti manujādhipatir na tasya

81.06b doṣā bhavanti viṣa^roga^kṛtāḥ kadā cit/

81.06c rāṣṭre ca nityam abhivarṣati tasya devaḥ

81.06d śatrūṃś ca nāśayati tasya maṇeḥ prabhāvāt//

81.07ab/ ṣaḍviṃśatiḥ sahasrāṇy ekasya maṇeḥ pala^pramāṇasya/

81.07cd/ karṣa^trayasya viṃśatir upadiṣṭā padmarāgasya//

81.08ab/ ardhapalasya dvādaśa karṣasya ekasya ṣaṭsahasrāṇi/

81.08cd/ yac ca^aṣṭa^māṣaka^dhṛtaṃ tasya sahasratrayaṃ mūlyam//

81.09ab/ māṣaka^catuṣṭayaṃ daśa^śata^krayaṃ dvau tu pañcaśatamūlyau/

81.09cd/ parikalpyam antarāle mūlyaṃ hīna^adhika^guṇānām//

81.10ab/ varṇany ūnasya^ardhaṃ tejohīnasya mūlyam aṣṭāṃśam/

81.10cd/ alpaguṇo bahudoṣo mūlyāt prāpnoti viṃśāṃśam//

81.11ab/ ādhūmraṃ vraṇabahulaṃ svalpaguṇaṃ cāpnuyād dviśatabhāgam/

81.11cd/ iti padmarāga^mūlyaṃ pūrvācāryaiḥ samuddiṣṭam//

82 marakatalakṣaṇādhyāyaḥ/

82.01ab/ śuka^vaṃśapatra^kadalī^śirīṣakusumaprabhaṃ guṇopetam/

82.01cd/ sura^pitṛ^kārye marakatam[K.rakatam] atīva śubhadaṃ nṛṇāṃ vihitam[K.vidhṛtam]//

83 dīpalakṣaṇādhyāyaḥ

83.01a vāmāvarto malinakiraṇaḥ sasphuliṅgo +alpamūrtiḥ

83.01b kṣipraṃ nāśaṃ vrajati vimala^sneha^varty^anvito +api/

83.01c dīpaḥ pāpaṃ kathayati phalaṃ śabdavān vepanaś ca

83.01d vyākīrṇa^arcir viśalabha^marudyaś ca nāśaṃ prayāti//

83.02a dīpaḥ saṃhata^mūrtir āyata^tanur nirvepano dīptimān

83.02b niḥśabdo ruciraḥ pradakṣiṇagatir vaidūrya[K.vaiḍūrya]hemadyutiḥ/

83.02c lakṣmīṃ kṣipram abhivyanakti suciraṃ[K.ruciraṃ, K's tr. suciram] yaś ca^udyataṃ dīpyate

83.02d śeṣaṃ lakṣaṇam agnilakṣaṇasamaṃ yojyaṃ yathāyuktitaḥ//

84 dantakāṣṭhalakṣaṇādhyāyaḥ

84.01a vallī^latā^gulma^taru^prabhedaiḥ

84.01b syur dantakāṣṭhāni sahasraśo yaiḥ/

84.01c phalāni vācyāny atha[K.ati] tatprasaṅgo

84.01d mā bhūd ato vacmy atha kāmikāni//

84.02a ajñātapūrvāṇi na dantakāṣṭhāny

84.02b adyān na patraiś ca samanvitāni/

84.02c na yugmaparvāṇi na pāṭitāni

84.02d na ca^ūrdhvaśuṣkāṇi vinā tvacā ca//

84.03a vaikaṅkata^śrīphala^kāśmarīṣu

84.03b brāhmī dyutiḥ kṣematarau sudārāḥ/

84.03c vṛddhir vaṭe +arke pracuraṃ ca tejaḥ

84.03d putrā madhūke saguṇāḥ[K.kakubhe] priyatvam//

84.04a lakṣmīḥ śirīṣe ca tathā karañje

84.04b plakṣe +artha^siddhiḥ samabhīpsitā syāt/

84.04c mānyatvam āyāti janasya jātyāṃ

84.04d prādhānyam aśvattha^tarau vadanti//

84.05a ārogyam āyur badarī^bṛhatyor

84.05b aiśvarya^vṛddhiḥ khadire sabilve/

84.05c dravyāṇi ca^iṣṭāny atimuktake syuḥ

84.05d prāpnoti tāny eva punaḥ kadambe//

84.06a nīpe[K.nimbe] +arthāptiḥ karavīre +annalabdhir

84.06b bhāṇḍīre syād *annam evaṃ[K.idam eva] prabhūtam/

84.06c śamyāṃ śatrūn apahanty arjune ca

84.06d śyāmāyāṃ ca dviṣatām eva nāśaḥ//

84.07a śāle +aśvakarṇe ca vadanti gauravaṃ

84.07b sabhadradārāv api cāṭarūṣake/

84.07c vāllabhyam āyāti janasya sarvataḥ

84.07d priyaṅgu^apāmārga^sajambu^dāḍimaiḥ//

84.08a udaṅmukhaḥ prāṅmukha eva vā^abdaṃ

84.08b kāmaṃ yatheṣṭhaṃ[U.yatheṣṭaṃ] hṛdaye niveśya/

84.08c adyād anindan[K.anindyaṃ] ca sukha^upaviṣṭaḥ

84.08d prakṣālya jahyāc ca śucipradeśe//

84.09a abhimukha^patitaṃ praśānta^dik^sthaṃ

84.09b śubham atiśobhanam ūrdhvasaṃsthitaṃ yat/ 84.09c aśubhakaram ato +anyathā pradiṣṭaṃ

84.09d sthita^patitaṃ ca karoti mṛṣṭam annam//

85 śākunādhyāyaḥ

85.01ab/ yat^śakra^śukra[K.śukraśakra]^vāgīśa^kapiṣṭhala^garutmatām/

85.01cd/ matebhyaḥ prāha ṛṣabho bhāgurer devalasya ca//

85.02ab/ bhāradvāja^mataṃ dṛṣṭvā yac ca śrīdravyavardhanaḥ/

85.02cd/ āvantikaḥ prāha nṛpo mahārāja^adhirājakaḥ//

85.03ab/ saptarṣīṇāṃ mataṃ yac ca saṃskṛtaṃ prākṛtaṃ ca yat/

85.03cd/ yāni ca^uktāni garga^ādyair yātrākāraiś ca bhūribhiḥ//

85.04ab/ tāni dṛṣṭvā cakāra^imaṃ sarvaśākunasaṃgraham/

85.04cd/ varāhamihiraḥ prītyā śiṣyāṇāṃ jñānam uttamam//

85.05ab/ anya^janma^antarakṛtaṃ karma puṃsāṃ śubha^aśubham/

85.05cd/ yat tasya śakunaḥ pākaṃ nivedayati gacchatām//

85.06ab/ grāma^āraṇya^ambu^bhū^vyoma^dyu^niśa^ubhaya^cāriṇaḥ/

85.06cd/ ruta^yāta^īkṣita^ukteṣu grāhyāḥ puṃ^strī^napuṃsakāḥ[K.strīpunnapuṃsakāḥ]//

85.07ab/ pṛthag jāty^anavasthānād eṣāṃ vyaktir na lakṣyate/

85.07cd/ sāmānya^lakṣaṇa^uddeśe ślokāv ṛṣikṛtāv imau//

85.08ab/ pīna^unnata^vikṛṣṭa^aṃsāḥ pṛthugrīvāḥ suvakṣasaḥ/

85.08cd/ svalpa^gambhīra^virutāḥ puṃāṃsaḥ sthira^vikramāḥ//

85.09ab/ tanu^uraska^śiro^grīvāḥ sūkṣma^āsya^pada^vikramāḥ/

85.09cd/ prasakta^mṛdu^bhāṣiṇyaḥ striyo +ato +anyan napuṃsakam//

85.10ab/ grāma^araṇya^pracāra^ādyaṃ lokād eva^upalakṣayet/

85.10cd/ saṃcikṣipsur ahaṃ vacmi yātrā^mātra^prayojanam//

85.11ab/ pathy^ātmānaṃ nṛpaṃ sainye pure ca^uddiśya devatām/

85.11cd/ sārthe pradhānaṃ sāmye[K.sāmyaṃ] syāj jāti^vidyā^vayo +adhikam//

85.12ab/ mukta^prāpta^eṣyad^arkāsu phalaṃ dikṣu tathāvidham/

85.12cd/ aṅgāra[K.aṅgāri]^dīpta^dhūminyas tāś ca śāntās tato +aparāḥ[K.+aparā, K's tr. aparāḥ]//

85.13ab/ tat^pañcama^diśāṃ tulyaṃ śubhaṃ traikālyam ādiśet/

85.13cd/ pariśeṣadiśor[K.pariśeṣayor] vācyaṃ yathāsannaṃ śubha^aśubham//

85.14ab/ śīghram āsanna^nimnasthaiś cirād unnata^dūragaiḥ/

85.14cd/ sthāna^vṛddhy^upaghātāc ca tadvad brūyāt phalaṃ punaḥ//

85.15ab/ kṣaṇa^tithy^uḍu^vāta^arkair devadīpto yathottaram/

85.15cd/ kriyādīpto gati^sthāna^bhāva^svara^viceṣṭitaiḥ//

85.16ab/ daśadhā^evaṃ praśānto +api saumyas tṛṇa^phala^aśanaḥ/

85.16cd/ māṃsa^amedhya^aśane raudro vimiśro +anna^aśanaḥ smṛtaḥ//

85.17ab/ harmya^prāsāda^maṅgalya^manojña^sthāna^saṃsthitāḥ/

85.17cd/ śreṣṭhā madhura^sakṣīra^phala^puṣpa^drumeṣu ca//

85.18ab/ svakāle giri^toya^sthā balino dyuniśācarāḥ/

85.18cd/ klība^strī^*puruṣā jñeyā[K.puruśāś ca eṣāṃ] balinaḥ syur yathottaram//

85.19ab/ java^jāti^bala^sthāna^harṣa^sattva^svara^anvitāḥ/

85.19cd/ svabhūmāv anulomāś ca tad^ūnāḥ syur vivarjitāḥ//

85.20ab/ kukkuṭa^ibha^pirilyaś ca śikhi^vañjula^chikkarāḥ/

85.20cd/ balinaḥ siṃhanādaś ca kūṭapūrī ca pūrvataḥ//

85.21ab/ kroṣṭuka^ulūka^hārīta^kāka^koka^ṛkṣa^piṅgalāḥ/

85.21cd/ kapota^rudita^ākranda^krūra^śabdāś ca yāmyataḥ//

85.22ab/ go^śaśa^krauñca^lomāśa^haṃsa^utkrośa^kapiñjalāḥ/

85.22cd/ viḍāla^utsava^vāditra^gīta^hāsāś ca vāruṇāḥ//

85.23ab/ śatapatra^kuraṅga^ākhu^mṛga^ekaśapha^kokilāḥ/

85.23cd/ cāṣa^śalyaka^puṇyāha^ghaṇṭā^śaṅkha^ravā udak//

85.24ab/ na grāmyo +araṇyago grāhyo na^āraṇyo grāmya^saṃsthitaḥ[K.grāmasaṃsthitaḥ]/

85.24cd/ divācaro na śarvaryāṃ na ca naktaṃcaro divā//

85.25ab/ dvandva^rogārdita^trastāḥ kalaha^āmiṣa^kāṅkṣiṇaḥ

85.25cd/ āpaga^antaritā mattā na grāhyāḥ śakunāḥ kva cit//

85.26ab/ rohita^aśva^aja^*vāleyāḥ kuraṅga[K.vāleyakuraṅga]^uṣṭra^mṛgāḥ śaśaḥ/

85.26cd/ niṣphalāḥ śiśire jñeyā vasante kāka^kokilau//

85.27ab/ na tu bhādrapade grāhyāḥ sūkara^śva^vṛka^ādayaḥ/

85.27cd/ śāradya[K.śaradya]^abja^ada^go^krauñcāḥ śrāvaṇe hasti^cātakau//

85.28ab/ vyāghra^ṛkṣa^vānara^dvīpi^mahiṣāḥ sabileśayāḥ/

85.28cd/ hemante niṣphalā jñeyā bālāḥ sarve vimānuṣāḥ//

85.29ab/ aindra^anala^diśor madhye tribhāgeṣu vyavasthitāḥ/

85.29cd/ kośādhyakṣa^analājīvi^tapoyuktāḥ pradakṣiṇam//

85.30ab/ śilpī bhikṣur vivastrā strī yāmya^anala^dig^antare/

85.30cd/ parataś ca^api mātaṅga^gopa^dharmasamāśrayāḥ//

85.31ab/ nairṛtī^vāruṇī^madhye pramadā^sūti^taskarāḥ/

85.31cd/ śauṇḍikaḥ śākunī hiṃsro vāyavyā[K.vāyavya]^paścima^antare//

85.32ab/ viṣaghātaka^gosvāmi^kuhakajñās tataḥ param/

85.32cd/ dhanavān īkṣaṇīkaś ca mālākāraḥ paraṃ tataḥ//

85.33ab/ vaiṣṇavaś carakaś ca^eva vājināṃ rakṣaṇe rataḥ/

85.33cd/ *dvātriṃśad evaṃ[K.evaṃ dvātriṃśato] bhedāḥ syuḥ pūrvadigbhiḥ saha^uditāḥ//

85.34ab/ rājā kumāro netā ca dūtaḥ śreṣṭhī caro dvijaḥ/

85.34cd/ rājādhyakṣaś[K.ū.gajādhyakṣaś] ca pūrvādyāḥ kṣatriya^ādyāś caturdiśam//

85.35ab/ gacchatas tiṣṭhato vā^api diśi yasyāṃ vyavasthitaḥ/

85.35cd/ virauti śakuno vācyas taddigjena samāgamaḥ//

85.36ab/ bhinna^bhairava^dīna^ārta^paruṣa^kṣāma^jarjarāḥ/

85.36cd/ svanā[K.svarā] na^iṣṭāḥ śubhāḥ śānta[K.śāntā]^hṛṣṭa^prakṛti^pūritāḥ//

85.37ab/ śivā śyāmā ralā chucchuḥ piṅgalā gṛhagodhikā/

85.37cd/ sūkarī parapuṣṭā ca punnāmānaś ca vāmataḥ//

85.38ab/ strīsaṃjñā bhāsa^bhaṣaka^kapi^śrīkarṇa^*dhikkarāḥ[K.chikkarāḥ]/

85.38cd/ śikhi^śrīkaṇṭha^pippīka^ruru^śyenāś ca dakṣiṇāḥ//

85.39ab/ kṣveḍa^āsphoṭita^puṇyāha^gīta^śaṅkha^ambu^niḥsvanāḥ/

85.39cd/ satūrya^adhyayanāḥ puṃvat strīvad anyā giraḥ śubhāḥ//

85.40ab/ grāmau madhyama^ṣaḍjau tu gāndhāraś ca^iti śobhanāḥ/

85.40cd/ ṣaḍja[K.ṣaḍjā]^madhyama^gāndhārā ṛṣabhaś ca svarā hitāḥ//

85.41ab/ ruta^kīrtana^dṛṣṭeṣu bhāradvāja^aja^barhiṇaḥ/

85.41cd/ dhanyā nakula^cāṣau ca saraṭaḥ pāpado +agrataḥ//

85.42ab/ jāhaka^ahi^śaśa^kroḍa^godhānāṃ kīrtanaṃ śubham/

85.42cd/ *rutaṃ sandarśanaṃ[K.ratasandarśanaṃ] na^iṣṭaṃ pratīpaṃ vānara^ṛkṣayoḥ//

85.43ab/ ojāḥ pradakṣiṇaṃ śastā mṛgāḥ sanakula^aṇḍajāḥ/ 85.43cd/ cāṣaḥ sanakulo vāmo bhṛgur āha^aparāhṇataḥ//

85.44ab/ chikkaraḥ kūṭapūrī ca pirilī cāhni dakṣiṇāḥ/

85.44cd/ apasavyāḥ sadā śastā daṃṣṭriṇaḥ sabileśayāḥ//

85.45ab/ śreṣṭhe hayasite prācyāṃ śavamāṃse ca dakṣiṇe/

85.45cd/ kanyakā^dadhinī paścād udag go^vipra^sādhavaḥ//

85.46ab/ jāla^śva^caraṇau na^iṣṭau prāg yāmyau śastra^ghātakau/

85.46cd/ paścād āsava^ṣaṇḍhau ca khala^āsana^halāny udak//

85.47ab/ karma^saṅgama^yuddheṣu praveśe naṣṭa^mārgaṇe/

85.47cd/ yāna^vyastagatā grāhyā viśeṣaś ca^atra vakṣyate//

85.48ab/ divā prasthānavad grāhyāḥ kuraṅga^ruru^vānarāḥ/

85.48cd/ ahnaś ca prathame bhāge cāṣa^vañjula^kukkuṭāḥ//

85.49ab/ paścime śarvarī^bhāge naptṛka^ulūka^piṅgalāḥ/

85.49cd/ sarva eva viparyastā grāhyāḥ sārtheṣu yoṣitām//

85.50ab/ nṛpa^sandarśane grāhyaḥ praveśe +api prayāṇavat/

85.50cd/ giry^araṇya^*praveśeṣu[K.praveśe ca] nadīnāṃ ca^avagāhane//

85.51ab/ vāma^dakṣiṇagau śastau yau tu tāv agra^pṛṣṭhagau/

85.51cd/ kriyādīptau vināśāya yātuḥ parigha^saṃjñitau//

85.52ab/ tāv eva tu yathābhāgaṃ praśānta^ruta^ceṣṭitau/

85.52cd/ śakunau śakuna^dvāra^saṃjñitāv artha^siddhaye//

85.53ab/ ke cit tu śakuna^dvāram icchanty ubhayataḥ sthitaiḥ/

85.53cd/ śakunair ekajātīyaiḥ śānta^ceṣṭā^virāvibhiḥ//

85.54ab/ visarjayati yady eka ekaś ca pratiṣedhati/

85.54cd/ sa virodho +aśubho yātur grāhyo yo[K.ū.vā] balavattaraḥ//

85.55ab/ pūrvaṃ prāveśiko[K.prāveśeko] bhūtvā punaḥ prāsthāniko bhavet/

85.55cd/ sukhena siddhim ācaṣṭe praveśe tad^viparyayāt[K.tadviparyayaḥ]//

85.56ab/ visarjya śakunaḥ pūrvaṃ sa eva niruṇaddhi cet/

85.56cd/ prāha yātur arer mṛtyuṃ ḍamaraṃ rogam eva vā//

85.57ab/ apasavyās tu śakunā dīptā bhaya^nivedinaḥ/

85.57cd/ ārambhe śakuno dīpto varṣāntas tadbhayaṅkaraḥ//

85.58ab/ tithi^vāyv^arka^bha^sthāna^ceṣṭā^dīptā yathākramam/

85.58cd/ dhana^sainya^bala^aṅga^iṣṭa^karmaṇāṃ syur bhayaṅkarāḥ//

85.59ab/ jīmūtadhvanidīpteṣu bhayaṃ bhavati mārutāt/

85.59cd/ ubhayoḥ sandhyayor dīptāḥ śastra^udbhava^bhayaṅkarāḥ//

85.60ab/ citi^keśa^kapāleṣu mṛtyu^bandha^vadha^pradāḥ/

85.60cd/ kaṇṭakī^kāṣṭha^bhasmasthāḥ kalaha^āyāsa^duḥkhadāḥ//

85.61ab/ aprasiddhiṃ bhayaṃ vā^api niḥsāra^aśma^vyavasthitāḥ/

85.61cd/ kurvanti śakunā dīptāḥ śāntā yāpya^phalās tu te//

85.62ab/ asiddhisiddhidau jñeyau nirhāra^āhāra[K.nirhādāhāra]kāriṇau/

85.62cd/ sthānād ruvan vrajed yātrāṃ śaṃsate tv anyathāgamam//

85.63ab/ kalahaḥ svaradīpteṣu sthānadīpteṣu vigrahaḥ/

85.63cd/ uccam ādau svaraṃ kṛtvā nīcaṃ paścāc ca doṣakṛt[K.moṣakṛt]//

85.64ab/ eka^sthāne ruvan dīptaḥ saptāhād grāma^ghātakaḥ[K.grāmaghātakṛt]/

85.64cd/ pura^deśa^narendrāṇām ṛtv^ardhāyana^vatsarāt

85.65ab/ sarve durbhikṣa^kartāraḥ svajātipiśita^aśinaḥ[K.aśanāḥ]//

85.65cd/ sarpa^mūṣaka^mārjāra^*pṛthuloma[K.pṛthuroma]^vivarjitāḥ//

85.66ab/ parayoniṣu gacchanto maithunaṃ deśanāśanāḥ/

85.66cd/ anyatra vesara^utpatter nṛṇāṃ ca^ajāti^maithunāt//

85.67ab/ bandha^ghāta^bhayāni syuḥ pāda^ūrū^mastaka^antigaiḥ/

85.67cd/ śaṣpa^apaḥ[K.apaśaṣpa]^piśita^anna^adair *doṣa^varṣa^kṣaya[K.varṣamoṣakṣata ū.doṣavarṣakṣata]^grahāḥ//

85.68ab/ krūra^ugra^doṣa^duṣṭaiś ca pradhāna^nṛpa^vṛttakaiḥ/

85.68cd/ cirakālena[K.cirakālaiś ca] dīptādyāsv āgamo dikṣu tannṛṇām//

85.69ab/ sadravyo balavāṃś ca syāt sadravyasya^āgamo bhavet/

85.69cd/ dyutimān vinataprekṣī saumyo dāruṇavṛttakṛt//

85.70ab/ vidiksthaḥ śakuno dīpto vāmasthena^anuvāśitaḥ/

85.70cd/ striyāḥ saṃgrahaṇaṃ prāha taddigākhyātayonitaḥ//

85.71ab/ śāntaḥ pañcamadīptena viruto vijayāvahaḥ/

85.71cd/ dig^nara^āgama^kārī vā doṣakṛt tad^viparyaye//

85.72ab/ vāmasavya^gato[K.ruto] madhyaḥ prāha svaparayor bhayam/

85.72cd/ maraṇaṃ kathayanti ete sarve samavirāviṇaḥ//

85.73ab/ vṛkṣa^agra^madhya^mūleṣu gaja^aśva^rathika^āgamaḥ/

85.73cd/ dīrgha^abja^muṣitāgreṣu nara^nau^śibikā^āgamaḥ//

85.74ab/ śakaṭena^unnatasthe vā[K.ca] chāyāsthe chatra^saṃyute[K.chatrasamyutaḥ]/

85.74cd/ eka^tri^pañca^saptāhāt pūrva^ādyāsv antarāsu ca//

85.75ab/ surapati^hutavaha^yama^nirṛti^varuṇa^pavana^indu^saṅkarāḥ *kramaśaḥ[K.omitted]/

85.75cd/ prācyādyānāṃ patayo diśaḥ pumāṃso +aṅganā vidiśaḥ//

85.76ab/ taru^tālī^vidala^ambara^salilaja^śara^carma^paṭṭa^lekhāḥ syuḥ/

85.76cd/ dvātriṃśat^pravibhakte dikcakre teṣu kāryāṇi//

85.77ab/ vyāyāma^śikhi^nikūjita^kalaha^ambho^nigaḍa^mantra^go^śabdāḥ/

85.77cd/ varṇās tu[K.ca] rakta^pītaka^kṛṣṇa^sitāḥ koṇagā miśrāḥ//

85.78a cihnaṃ dhvajo dagdham atha śmaśānaṃ

85.78b darī jalaṃ parvata^yajña^ghoṣāḥ/

85.78c eteṣu saṃyoga^bhayāni vindyād

85.78d anyāni vā sthāna^vikalpitāni//

85.79a strīṇāṃ vikalpā bṛhatī kumārī

85.79b vyaṅgā vigandhā tv atha nīlavastrā/

85.79c kustrī pradīrghā vidhavā ca tāś ca

85.79d saṃyoga^cintā parivedikāḥ syuḥ//

85.80a pṛcchāsu rūpya^kanaka^ātura^bhāminīnāṃ

85.80b meṣāvya^yāna^makha^gokula^saṃśrayāsu/

85.80c nyagrodha^raktataru^rodhraka^kīcakākhyāś

85.80d cūtadrumāḥ khadira^bilva^nagārjunāś ca//

86 śākune'+antaracakrādhyāyaḥ

86.01ab/ aindryāṃ diśi śāntāyāṃ viruvan nṛpa^saṃśrita^āgamaṃ vakti/

86.01cd/ [K.śakuniḥ] pūjā^lābhaṃ maṇi^ratna^dravya^samprāptim//

86.02ab/ tad^anantara^diśi kanaka^āgamo bhaved vāñchita^artha^siddhiś ca/

86.02cd/ āyudha^dhana^pūgaphala^āgamas tṛtīye bhaved bhāge//

86.03ab/ snigdha^dvijasya sandarśanaṃ caturthe tathā^āhitāgneś ca/

86.03cd/ koṇe +anujīvi^bhikṣu^pradarśanaṃ kanaka^loha^āptiḥ//

86.04ab/ yāmyena^ādye nṛpa^putra^darśanaṃ siddhir abhimatasya^āptiḥ/

86.04cd/ parataḥ strī^dharma^āptiḥ sarṣapa^yava^labdhir apy uktā//

86.05ab/ koṇāc caturtha^khaṇḍe labdhir dravyasya pūrva^naṣṭasya/

86.05cd/ yad vā tad vā phalam api yātrāyāṃ prāpnuyād yātā//

86.06ab/ yātrā^siddhiḥ samadakṣiṇena śikhi^mahiṣa^kukkuṭa^āptiś ca/

86.06cd/ yāmyād dvitīyabhāge cāraṇa^saṅgaḥ śubhaṃ prītiḥ//

86.07ab/ ūrdhvaṃ siddhiḥ kaivarta^saṅgamo mīna^tittira^ādy^āptiḥ/

86.07cd/ pravrajita^darśanaṃ tatpare ca pakvānna^phala^labdhiḥ//

86.08ab/ nairṛtyāṃ strīlābhas turaga^alaṅkāra^dūta^lekha^āptiḥ/

86.08cd/ parato +asya carma^tatśilpi^darśanaṃ carmamaya^labdhiḥ//

86.09ab/ vānara^bhikṣu^śravaṇa^avalokanaṃ nairṛtāt tṛtīya^aṃśe/

86.09cd/ phala^kusuma^danta^ghaṭita^āgamaś ca koṇāc caturtha^aṃśe//

86.10ab/ vāruṇyām arṇavajāta^ratna^vaidūrya[K.vaiḍūrya]^maṇimaya^prāptiḥ/

86.10cd/ parato +ataḥ śabara^vyādha^caura^saṅgaḥ piśita^labdhiḥ//

86.11ab/ parato +api darśanaṃ vātarogiṇāṃ candana^aguru^prāptiḥ/

86.11cd/ āyudha^pustaka^labdhis tadvṛttisamāgamaś ca^ūrdhvam//

86.12ab/ vāyavye phenaka^cāmara^aurṇika^āptiḥ sameti kāyasthaḥ/

86.12cd/ mṛnmaya^lābho +anyasmin vaitālika^ḍiṇḍi^bhāṇḍānām//

86.13ab/ vāyavyāc ca tṛtīye mitreṇa samāgamo dhanaprāptiḥ/

86.13cd/ vastra^aśva^āptir ataḥ param iṣṭa^suhṛt^samprayogaś ca//

86.14ab/ dadhi^taṇḍula^lājānāṃ labdhir udag darśanaṃ ca viprasya/

86.14cd/ artha^avāptir anantaram upagacchati sārtha^vāhaś ca//

86.15ab/ veśyā^vaṭu^dāsa^samāgamaḥ pare śukla[K.śuṣka]^puṣpa^phala^labdhiḥ/

86.15cd/ *ata ūrdhvaṃ[K.ataḥ paraṃ] citrakarasya darśanaṃ citra^vastra^āptiḥ[K.vastrasamprāptiḥ]//

86.16ab/ aiśānyāṃ devalaka^upasaṅgamo dhānya^ratna^paśu^labdhiḥ/

86.16cd/ prāk prathame vastrāptiḥ samāgamaś ca^api bandhakyā//

86.17ab/ rajakena samāyogo jalaja^dravya^āgamaś ca parato +ataḥ/

86.17cd/ hasty^upajīvi^samājaś ca^asmād dhana^hasti^labdhiś ca//

86.18ab/ dvātriṃśat^pravibhaktaṃ dikcakraṃ *vāstuvat sanemy uktam[K.vāstubandhane apy uktam]/

86.18cd/ ara^nābhi^sthair antaḥ phalāni navadhā vikalpyāni//

86.19ab/ nābhisthe bandhu^suhṛt^samāgamas tuṣṭir uttamā bhavati/

86.19cd/ prāg rakta^paṭṭa^vastra^āgamas tv are nṛpati^saṃyogaḥ//

86.20ab/ āgneye kaulika^takṣa^pārikarma^aśva^sūta^saṃyogaḥ/

86.20cd/ labdhiś ca tatkṛtānāṃ dravyāṇām aśva^labdhir vā//

86.21ab/ nemī^bhāgaṃ buddhvā nābhī^bhāgaṃ ca dakṣiṇe yo +araḥ/

86.21cd/ dhārmika^jana^saṃyogas tatra bhaved dharma^lābhaś ca//

86.22ab/ usrā^krīḍaka^kāpālika^āgamo nairṛte samuddiṣṭaḥ/

86.22cd/ vṛṣabhasya ca^atra labdhir māṣa^kulattha^ādyam aśanam ca//

86.23ab/ aparasyāṃ diśi yo +aras tatra^āsaktiḥ kṛṣīvalair bhavati/

86.23cd/ sāmudradravya^susāra^kāca^phala^madya^labdhiś ca//

86.24ab/ bhāravaha^takṣa^bhikṣuka^sandarśanam api ca vāyu^dik^saṃsthe/

86.24cd/ tilaka^kusumasya labdhiḥ sanāga^punnāga^kusumasya//

86.25ab/ kauberyāṃ diśi *yo +aras tatrastho[K.śakunaḥ śāntāyāṃ] vitta^lābham ākhyāti/

86.25cd/ bhāgavatena samāgamanam[K.ū.samāgamam] ācaṣṭe pīta^vastraiś ca//

86.26ab/ aiśāne vratayuktā vanitā sandarśanaṃ samupayāti/

86.26cd/ labdhiś ca parijñeyā kṛṣṇāyaḥ^śastra[K.kṛṣṇāyovastra]^ghaṇṭānām//

86.27ab/ yāmye +aṣṭāṃśe paścād dvi^ṣaṭ^tri^sapta^aṣṭameṣu madhya^phalā/

86.27cd/ saumyena ca dvitīye śeṣeṣv atiśobhanā yātrā//

86.28ab/ abhyantare tu nābhyāṃ śubhaphaladā bhavati ṣaṭsu ca^areṣu/

86.28cd/ vāyavyā^nairṛtayor arayoḥ[K.?ubhayyoḥ] kleśāvahā yātrā//

86.29ab/ śāntāsu dikṣu phalam idam uktaṃ dīptāsv ato +abhidhāsyāmi/

86.29cd/ aindryāṃ bhayaṃ narendrāt samāgamaś ca^eva śātrūṇām//

86.30ab/ tad^anantara^diśi nāśaḥ kanakasya bhayaṃ suvarṇakārāṇām/

86.30cd/ artha^kṣayas tṛtīye kalahaḥ śastra^prakopaś ca//

86.31ab/ agnibhayaṃ ca caturthe bhayam āgneye ca bhavati caurebhyaḥ/

86.31cd/ koṇād api dvitīye dhana^kṣayo nṛpa^suta^vināśaḥ//

86.32ab/ pramadā^garbha^vināśas tṛtīya^bhāge bhavec caturthe ca/

86.32cd/ hairaṇyaka^kārukayoḥ pradhvaṃsaḥ śastra^kopaś ca//

86.33ab/ atha pañcame nṛpa^bhayaṃ mārī^mṛta^darśanaṃ ca vaktavyam/

86.33cd/ ṣaṣṭhe tu bhayaṃ jñeyaṃ gandharvāṇāṃ saḍombānām//

86.34ab/ dhīvara^śākunikānāṃ saptama^bhāgād[K.bhāge] bhayaṃ bhavati dīpte/

86.34cd/ bhojana^vighāta ukto nirgrantha^bhayaṃ ca tatparataḥ//

86.35ab/ kalaho nairṛta^bhāge raktasrāvo +atha śastra^kopaś ca/

86.35cd/ aparādye carmakṛtaṃ vinaśyate carmakāra^bhayam//

86.36ab/ tadanantaraṃ[K.tadanantare] parivrāṭ^śravaṇa^bhayaṃ tatpare tv anaśanabhayam/

86.36cd/ vṛṣṭibhayaṃ vāruṇye śva^taskarāṇāṃ bhayaṃ parataḥ//

86.37ab/ vāyu^grasta^vināśaḥ pare pare śastra^pusta^*vārtānām[K.vārttānām]/

86.37cd/ koṇe pustakanāśaḥ pare viṣa^stena^vāyu^bhayam//

86.38ab/ parato vitta^vināśo mitraiḥ saha vigrahaś ca vijñeyaḥ/

86.38cd/ tasya^āsanne +aśvavadho bhayam api ca purodhasaḥ proktam//

86.39ab/ goharaṇa^śastra^ghātāv udak pare sārtha^ghāta^dhana^nāśau/

86.39cd/ āsanne ca śvabhayaṃ vrātya^dvija^dāsa^gaṇikānām//

86.40ab/ aiśānasya^āsanne citra^ambara^citrakṛd^bhayaṃ proktam/

86.40cd/ aiśāne tv agni^bhayaṃ dūṣaṇam apy uttama^strīṇām//

86.41ab/ prāk tasya^eva^āsanne duḥkha^utpattiḥ striyā vināśaś ca/

86.41cd/ bhayam ūrdhvaṃ rajakānāṃ vijñeyaṃ kācchikānāṃ ca//

86.42ab/ hasty^āroha^bhayaṃ syād dvirada^vināśaś ca maṇḍala^samāptau/

86.42cd/ abhyantare tu dīpte patnī^maraṇaṃ dhruvaṃ pūrve//

86.43ab/ śastra^anala^prakopa^āgneye vāji^maraṇa^śilpi^bhayam/

86.43cd/ yāmye dharma^*vināśo +apare[K.vināśaḥ pare] +agny^avaskanda^cokṣa^vadhāḥ//

86.44ab/ apare tu karmiṇāṃ bhayam atha koṇe ca^anile khara^uṣṭra^vadhaḥ/

86.44cd/ atra^eva manuṣyāṇāṃ visūcikā[K.viśūcikā]^viṣa^bhayaṃ bhavati//

86.45ab/ udag artha^vipra^pīḍā diśy aiśānyāṃ tu citta^santāpaḥ/

86.45cd/ grāmīṇa^gopa^pīḍā ca tatra nābhyāṃ tathā^ātma^vadhaḥ//

87 virutādhyāyḥ

87.01a śyāmā^śyena^śaśaghna^vañjula^śikhi^śrīkarṇa^cakrāhvayāś

87.01b cāṣa^aṇḍīraka^khañjarīṭaka^śuka^dhvāṅkṣāḥ kapotās trayaḥ[K.trayāḥ]/

87.01c bhāradvāja^kulālakukkuṭa^kharā hārīta^gṛdhrau kapiḥ

87.01d pheṇṭaḥ kukkuṭa^pūrṇakūṭa^*caṭakāḥ proktā[K.caṭakāś ca uktā] divāsañcarāḥ//

87.02a lomāśikā piṅgala^cchippikā^ākhyau

87.02b valgulī^ulūkau śaśakaś ca rātrau/

87.02c sarve svakāla^utkrama^cāriṇaḥ syur 87.02d deśasya nāśāya nṛpa^antadā vā//

87.03a haya^nara^bhujaga^uṣṭra^dvīpi^siṃha^ṛkṣa^godhā

87.03b vṛka^nakula^kuraṅga^śva^aja^go^vyāghra^haṃsāḥ/

87.03c pṛṣata^mṛga^śṛgāla^śvāvid^ākhya^anyapuṣṭā

87.03d dyuniśam api biḍālaḥ sārasaḥ sūkaraś ca//

87.04ab/ bhaṣa^kūṭapūri[U.kūṭapūri]^kurabaka^karāyikāḥ pūrṇakūṭa^saṇjñāḥ syuḥ/

87.04cd/ nāmāny ulūkaceṭyāḥ piṅgalikā pecikā hakkā//

87.05ab/ kapotakī ca śyāmā vañjulakaḥ kīrtyate khadiracañcuḥ/

87.05cd/ chucchundarī nṛpa^sutā vāleyo gardabhaḥ proktaḥ//

87.06ab/ srotas^*taḍāgabhedya[K.taḍāgabhedyeka]^ekaputrakaḥ kalahakārikā ca ralā/

87.06cd/ bhṛṅgāravac ca viruvati[K.vāśati] niśi bhūmau dvy^aṅgula^śarīrā//

87.07ab/ durbaliko bhāṇḍīkaḥ prācyānāṃ dakṣiṇaḥ praśasto +asau/

87.07cd/ dhikkāro mṛgajātiḥ kṛkavākuḥ kukkuṭaḥ proktaḥ//

87.08ab/ gartākukkuṭakasya prathitaṃ tu kulālakukkuṭo nāma/

87.08cd/ gṛhagodhikā^iti saṃjñā vijñeyā kuḍyamatsyasya//

87.09ab/ divyo dhanvana uktaḥ kroḍaḥ syāt sūkaro +atha gaurusrā/

87.09cd/ śvā sārameya ukto jātyā caṭikā ca sūkarikā//

87.10ab/ evaṃ deśe deśe tadvidbhyaḥ samupalabhya nāmāni//

87.10cd/ śakuna^ruta^jñāna^arthaṃ śāstre sañcitya[K.sañcintya] yojyāni//

87.11ab/ vañjulaka^rutaṃ tittiḍ iti dīptam atha kilkili^iti tatpūrṇam/

87.11cd/ śyena^śuka^gṛdhra^kaṅkāḥ prakṛter anyasvarā dīptāḥ//

87.12ab/ yāna^āsana^śayyā^nilayanaṃ kapotasya sadma^viśanaṃ vā/

87.12cd/ aśubha^pradaṃ narāṇāṃ jāti^vibhedena kālo +anyaḥ//

87.13ab/ āpāṇḍurasya varṣāc citra^kapotasya ca^eva ṣaṇmāsāt/

87.13cd/ kuṅkuma^dhūmrasya phalaṃ sadyaḥ pākaṃ kapotasya//

87.14ab/ cicid iti śabdaḥ pūrṇaḥ śyāmāyāḥ śūliśūl iti ca dhanyaḥ/

87.14cd/ cacca^iti dīptaḥ syāt svapriya^lābhāya[K.yogāya] cikcig iti//

87.15ab/ hārītasya tu śabdo gugguḥ pūrṇo +apare pradīptāḥ syuḥ/

87.15cd/ svara^vaicitryaṃ sarvaṃ bhāradvājyāḥ śubhaṃ proktam//

87.16ab/ kiṣkiṣi^śabdaḥ pūrṇaḥ karāyikāyāḥ śubhaḥ kahakaha^iti/

87.16cd/ kṣamāya[K.ū.kṣemāya] kevalaṃ karakara^iti na tv artha^siddhi^karaḥ//

87.17ab/ koṭukli^iti kṣemyaḥ svaraḥ kaṭukli^iti vṛṣṭaye tasyāḥ/

87.17cd/ aphalaḥ koṭikili^iti ca dīptaḥ khalu guṃ kṛtaḥ śabdaḥ//

87.18a śastraṃ[K.ū.śastam] vāme darśanaṃ divyakasya

87.18b siddhir jñeyā hasta^mātra^ucchritasya/

87.18c tasminn eva pronnatasthe śarīrād

87.18d dhātrī vaśyaṃ sāgarāntā^abhyupaiti//

87.19a phaṇito +abhimukhāgamo +arisaṅgaṃ

87.19b kathayati bandhu[K.bandha]^vadha^atyayaṃ ca yātuḥ/

87.19c atha vā samupaiti savyabhāgāt

87.19d na sa siddhyai kuśalo gamāgame ca//

87.20a abjeṣu mūrdhasu ca vāji^gaja^uragāṇāṃ

87.20b rājya^pradaḥ kuśala^kṛt^śuci^śādvaleṣu/

87.20c bhasma^asthi^kāṣṭha^tuṣa^keśa^tṛṇeṣu duḥkhaṃ

87.20d dṛṣṭaḥ karoti khalu khañjanako +abdam ekam//

87.21a kilikilkili tittira^svanaḥ

87.21b śāntaḥ śasta^phalo +anyathā^aparaḥ/

87.21c śaśako niśi vāma^pārśvago

87.21d vāśan śasta^phalo nigadyate//

87.22a kilikili^virutaṃ kapeḥ pradīptaṃ

87.22b na śubha^phala^pradam uddiśanti yātuḥ/

87.22c śubham api kathayanti cugluśabdaṃ

87.22d kapisadṛśaṃ ca kulālakukkuṭasya//

87.23a pūrṇānanaḥ kṛmi^pataṅga^pipīlakā^ādyaiś

87.23b cāṣaḥ pradakṣiṇam upaiti narasya yasya/

87.23c khe svastikaṃ yadi karoty atha vā yiyāsos

87.23d tasya^artha^lābham acirāt sumahat karoti//

87.24a cāṣasya kākena virudhyataś cet

87.24b parājayo dakṣiṇa^bhāga^gasya/

87.24c vadhaḥ prayātasya tadā narasya

87.24d viparyaye tasya jayaḥ pradiṣṭaḥ//

87.25a keka^iti pūrṇakuṭavad yadi vāmapārśve

87.25b cāṣaḥ karoti virutaṃ jayakṛt tadā syāt/

87.25c krekra^iti[K.krakreti] tasya virutaṃ na śivāya dīptaṃ

87.25d sandarśanaṃ śubhadam asya sadaiva yātuḥ//

87.26a aṇḍīrakaṣ ṭī^iti rutena pūrṇaṣ^

87.26b ṭiṭṭiṭṭiśabdena tu dīpta uktaḥ/

87.26c pheṇṭaḥ śubho dakṣiṇa^bhāga^saṃstho

87.26d na vāśite tasya kṛto viśeṣaḥ//

87.27a śrīkarṇa^rutaṃ tu dakṣiṇe

87.27b kvakvakva^iti śubhaṃ prakīrtitam/

87.27c madhyaṃ khalu cikciki^iti yac^

87.27d śeṣaṃ sarvam uśanti niṣphalam//

87.28a durbaler api cirilvirilv iti

87.28b proktam iṣṭaphaladaṃ hi vāmataḥ/

87.28c vāmataś ca yadi dakṣiṇaṃ vrajet 87.28d kārya^siddhim acireṇa yacchati//

87.29a cikciki^vāśitam eva tu kṛtvā

87.29c dakṣiṇa^bhāgam upaiti tu vāmāt/

87.29c kṣemakṛd eva na sādhayate +arthān

87.29d vyatyaya^go vadha^bandha^bhayāya//

87.30ab/ krakra^iti ca sārikā drutaṃ tretre vā^apy^abhayā virauti yā/

87.30cd/ sā vakti yiyāsato +acirād gātrebhyaḥ[K.gātrebhya] kṣatajasya visrutim//

87.31ab/ pheṇṭakasya vāmataś cirilvirilv iti svanaḥ/

87.31cd/ śobhano nigadyate pradīpta ucyate +aparaḥ//

87.32a śreṣṭhaṃ kharaṃ sthāsnum uśanti vāmam

87.32b oṃ^kāra^śabdena hitaṃ ca yātuḥ/

87.32c *ato +aparaṃ[K.ataḥ paraṃ] gardabha^nāditaṃ yat

87.32d sarva^āśrayaṃ tat pravadanti dīptam//

87.33a ā^kāra^rāvī samṛgaḥ kuraṅga

87.33b o^kāra^rāvī pṛṣataś ca pūrṇaḥ/

87.33c ye +anye svarās te kathitāḥ pradīptāḥ

87.33d pūrṇāḥ śubhāḥ pāpaphalāḥ pradīptāḥ//

87.34a bhītā ruvanti kukukukv iti tāmracūḍās

87.34b tyaktvā rutāni bhayadāny aparāṇi rātrau/

87.34c svasthaiḥ svabhāva^virutāni niśāvasāne

87.34d tārāṇi rāṣṭra^pura^pārthiva^vṛddhi^dāni//

87.35a nānāvidhāni virutāni hi chippikāyās

87.35b tasyāḥ śubhāḥ kulukulur na śubhās tu śeṣāḥ/

87.35c yātur biḍāla^virutaṃ na śubhaṃ sadaiva

87.35d gos tu kṣutaṃ maraṇam eva karoti yātuḥ//

87.36a huṃhuṃguglug iti priyām abhilaṣan krośaty ulūko mudā

87.36b pūrṇaḥ syād gurulu pradīptam api ca jñeyaṃ sadā kiskisi/

87.36c vijñeyaḥ kalaho yadā balabalaṃ tasya[K.tasyāḥ] asakṛd vāśitaṃ

87.36d doṣāya^eva ṭaṭaṭṭaṭa^iti na śubhāḥ śeṣās tu dīpta[K.dīptāḥ]svarāḥ//

87.37ab/ sārasa^kūjitam iṣṭaphalaṃ tad yad yugapad^virutaṃ mithunasya/

87.37cd/ ekarutaṃ na śubhaṃ yadi vā syād ekarute pravirauti[K.pratirauti] cireṇa//

87.38ab/ cirilvirilv iti svaraiḥ śubhaṃ karoti piṅgalāḥ[K.piṅgalā]/

87.38cd/ ato +apare tu ye svarāḥ pradīpta^saṃjñitās tu te//

87.39a iśivirutaṃ gamana^pratiṣedhi

87.39b kuśukuśu cet kalahaṃ prakaroti/

87.39c abhimata^kārya^gatiṃ ca yathā sā

87.39d kathayati taṃ ca vidhiṃ kathayāmi//

87.40a dinānta^sandhyā^samaye nivāsam

87.40b āgamya tasyāḥ prayataś ca vṛkṣam/

87.40c devān samabhyarcya pitāmaha^ādīn

87.40d nava^ambaras taṃ ca taruṃ sugandhaiḥ//

87.41a eko niśīthe +anala^dik^sthitaś ca

87.41b divya^itarais tāṃ śapathair niyojya/

87.41c pṛcched yathācintitam artham evam

87.41d anena mantreṇa yathā^āśṛṇoti//

87.42ab/ viddhi bhadre mayā yat tvam imam arthaṃ pracoditā/

87.42cd/ kalyāṇi sarva^vacasāṃ veditrī tvaṃ prakīrtyase//

87.43ab/ āpṛcche +adya gamiṣyāmi veditaś ca punas tv aham/

87.43cd/ prātar āgamya pṛcche tvām āgneyīṃ diśam āśritaḥ//

87.44ab/ pracodayāmy ahaṃ yat tvāṃ tan me vyākhyātum arhasi/

87.44cd/ svaceṣṭitena kalyāṇi yathā vedmi nirākulam//

87.45a ity evam ukte taru^mūrdha^gāyāś

87.45b cirilvirilvi^iti rute +artha^siddhiḥ/

87.45c atyākulatvaṃ[U.avyākulatvam] diśikāra^śabde

87.45d kucākucā^ity evam udāhṛte vā//

87.46a avāk^pradāne *+api hita[K.vihita]^artha^siddhiḥ

87.46b pūrva^ukta^dikcakra^phalair ato +anyat/

87.46c vācyaṃ phalaṃ ca^uttama^madhya^nīca^

87.46d śākhā^sthitāyāṃ vara^madhya^nīcam//

87.47a diṅmaṇḍale +abhyantara^bāhya^bhāge

87.47b phalāni vindyād gṛhagodhikāyāḥ/

87.47c chucchundarī cicciḍ iti pradīptā

87.47d pūrṇā tu sā tittiḍ iti svanena//

88 śvacakrādhyāyaḥ

88.01a nṛ^turaga^kari^kumbha^paryāṇa^sakṣīravṛkṣa^iṣṭakāsañcaya^cchatra^śayyā^āsana^ulūkhalāni dhvajaṃ cāmaraṃ śādvalaṃ puṣpitaṃ vā pradeśaṃ yadā śvā^avamūtrya^agrato yāti yātus tadā kārya^siddhir bhaved ārdrake gomaye miṣṭabhojya^āgamaḥ śuṣka^sammūtraṇe śuṣkam annaṃ guḍo modaka^avāptir eva^atha vā

88.01b atha viṣataru^kaṇṭhakī^kāṣṭha^pāṣāṇa^śuṣkadruma^asthi^śmaśānāni mūtrya^avahatya^atha vā yāyino +agresaro +aniṣṭam ākhyāti śayyā^kulāla^ādi bhāṇḍāny abhuktāny abhinnāni vā mūtrayan kanyakā^doṣakṛd bhujyamānāni ced duṣṭatāṃ tad^gṛhiṇyās tathā syād upānat^phalaṃ gos tu sammūtraṇe +avarṇa^jaḥ[K.varṇajaḥ] saṅkaraḥ/

88.01c gamana^mukham upānahaṃ sampragṛhya^upatiṣṭhed yadā syād tadā siddhaye māṃsa^pūrṇa^ānane +artha^āptir ādreṇa ca^asthnā śubhaṃ sa^agny^alātena śuṣkeṇa ca^asthnā gṛhītena mṛtyuḥ praśānta^ulmukena^abhighāto +atha puṃsaḥ śiro^hasta^pāda^ādi vaktre bhuvo +abhyāgamo[K.hyāgamo] vastra^cīra^ādibhir vyāpadaḥ ke cid āhuḥ savastre śubham

88.01d praviśati tu gṛhaṃ sa^śuṣka^asthi^vaktre pradhānasya tasmin vadhaḥ śṛṅkhalā^śīrṇa^vallī^varatrā^ādi vā bandhanaṃ ca^upagṛhya^upatiṣṭhed yadā syāt tadā bandhanaṃ leḍhi pādau vidhunvan svakarṇāv upary ākramaṃś ca^api vighnāya yātur virodhe virodhas tathā sva^aṅga^kaṇḍūyane syāt svapaṃś ca^ūrdhva^pādaḥ sadā doṣakṛt//

88.02a sūrya^udaye +arka^abhimukho virauti

88.02b grāmasya madhye yadi sārameyaḥ/

88.02c eko yadā vā bahavaḥ sametāḥ

88.02d śaṃsanti deśa^adhipam anyam āśu//

88.03a sūrya^unmukhaḥ śvā^analadik^sthitaś ca

88.03b caura^anala^trāsa^karo +acireṇa/

88.03c madhyāhna^kāle +anala^mṛtyu^śaṃsī

88.03d saśoṇitaḥ syāt kalaho +aparāhṇe//

88.04a ruvan dineśa^abhimukho +astakāle

88.04b kṛṣībalānāṃ bhayam āśu datte[K.dhatte]/

88.04c pradoṣa^kāle +aniladiṅ^mukhaś ca[K.tu]

88.04d datte[K.dhatte] bhayaṃ māruta^taskara^uttham//

88.05a udaṅ^mukhaś ca^api niśārdha^kāle

88.05b vipravyathāṃ goharaṇaṃ ca śāsti/

88.05c niśāvasāne śivadin^mukhaś ca

88.05d kanyā^abhidūṣa^anala^garbhapātān//

88.06a uccaiḥ svarāḥ syus tṛṇa^kūṭa^saṃsthāḥ

88.06b prāsāda^veśma^uttama^saṃsthitā vā/

88.06c varṣāsu vṛṣṭiṃ kathayanti tīvrām

88.06d anyatra mṛtyuṃ dahanaṃ rujaś ca//

88.07a prāvṛṭ^kāle +avagrahe +ambho +avagāhya

88.07b pratyāvartai[K.pratyāvṛttai] recakaiś ca^apy abhīkṣaṇam[K.abhīkṣṇam]/

88.07c ādhunvanto vā pibantaś ca toyaṃ

88.07d vṛṣṭiṃ kurvanty antare dvādaśāhāt//

88.08a dvāre śiro nyasya bahiḥ śarīraṃ

88.08b rorūyate śvā gṛhiṇīṃ vilokya/

88.08c roga^pradaḥ syād atha mandira^antar^

88.08d bahir^mukho *vakti ca[K.śaṃsati] bandhakīṃ tām//

88.09ab/ kuḍyam utkirati veśmano yadā tatra khānaka^bhayaṃ bhavet tadā/

88.09cd/ goṣṭham utkirati go^grahaṃ vaded dhānya^labdhim api dhānya^bhūmiṣu//

88.10a ekena^akṣṇā sa^aśruṇā dīna^dṛṣṭir

88.10b manda^āhāro duḥkha^kṛt tad^gṛhasya/

88.10c gobhiḥ sākaṃ[K.sārdhaṃ] krīḍamāṇaḥ subhikṣaṃ

88.10d kṣema^ārogyaṃ ca^abhidhatte mudaṃ ca//

88.11a vāmaṃ jighrej jānu vitta^āgamāya

88.11b strībhiḥ sākaṃ vigraho dakṣiṇaṃ cet/

88.11c ūruṃ vāmaṃ ca^indriya^artha^upabhogaḥ[K.upabhogāḥ]

88.11d savyaṃ jighred iṣṭa^mitrair virodhaḥ//

88.12a pādau jighred yāyinaś ced ayātrāṃ

88.12b prāha^artha^āptiṃ vāñchitāṃ niścalasya/

88.12c sthāna^sthasya^upānahau ced vijighret

88.12d kṣipraṃ yātrāṃ sārameyaḥ karoti//

88.13a ubhayor api jighraṇe hi bāhvor

88.13b vijñeyo ripu^caura^samprayogaḥ/

88.13c atha bhasmani gopayīta bhakṣān

88.13d māṃsa^asthīni ca[K.vā ca] śīghram agnikopaḥ//

88.14a grāme bhaṣitvā ca bahiḥ śmaśāne 88.14b bhaṣanti ced uttama^puṃ^vināśaḥ/

88.14c yiyāsataś ca^abhimukho virauti

88.14d yadā tadā śvā niruṇaddhi yātrām//

88.15a ukāra^*varṇe virute[K.varṇena rute] +artha^siddhir

88.15b okāra^varṇena ca vāma^pārśve/

88.15c vyākṣepam aukāra^rutena vindyān

88.15d niṣedhakṛt sarvarutaiś ca paścāt//

88.16a *khaṃkha^iti[K.saṅkheti] ca^uccaiś ca muhurmuhur ye

88.16b ruvanti daṇḍair iva tāḍyamānāḥ/

88.16c śvāno +abhidhāvanti ca maṇḍalena

88.16d te śūnyatāṃ mṛtyu^bhayaṃ ca kuryuḥ//

88.17a prakāśya dantān yadi leḍhi sṛkviṇī

88.17b tadā^aśanaṃ mṛṣṭam[K.miṣṭam] uśanti tadvidaḥ/

88.17c yadā^ānanaṃ *leḍhi punar[K.ca avalihen] na sṛkviṇī

88.17d pravṛtta^bhojye +api tadā^anna^vighna^kṛt//

88.18a grāmasya madhye yadi vā purasya

88.18b bhaṣanti saṃhatya muhurmuhur ye/

88.18c te kleśam ākhyānti tad^īśvarasya

88.18d śvā^araṇya^saṃstho mṛgavad vicintyaḥ//

88.19a vṛkṣa^upage krośati toya^pātaḥ

88.19b syād indrakīle sacivasya pīḍā/

88.19c vāyor gṛhe sasya^bhayaṃ gṛha^antaḥ

88.19d pīḍā purasya^eva ca gopura^sthe//

88.20a bhayaṃ ca śayyāsu tad^īśvarāṇāṃ

88.20b yāne bhaṣanto bhayadāś ca paścāt/

88.20c atha^apasavyā jana^sanniveśe

88.20d bhayaṃ bhaṣantaḥ kathayanty arīṇām//

89 śivārutādhyāyaḥ

89.01a śvabhiḥ śṛgālāḥ sadṛśāḥ phalena

89.01b viśeṣa eṣāṃ śiśire madāptiḥ/

89.01c hūhū rutānte parataś ca ṭāṭā

89.01d pūrṇaḥ svaro +anye kathitāḥ pradīptāḥ//

89.02a lomāśikāyāḥ khalu kakkaśabdaḥ

89.02b pūrṇaḥ svabhāva^prabhavaḥ sa tasyāḥ/

89.02c ye +anye svarās te prakṛter apetāḥ

89.02d sarve ca dīptā iti sampradiṣṭāḥ//

89.03ab/ pūrvodīcyoḥ śivā śastā śāntā sarvatra pūjitā/

89.03cd/ dhūmitā^abhimukhī hanti svaradīptā digīśvarān//

89.4ab[K.omitted]/ rājā kumāro netā ca dūtaḥ śreṣṭhī caro dvijaḥ/

89.4cd[K.omitted]/ gaja^adhyakṣaś ca pūrvā^ādyāḥ kṣatriya^ādyāś caturdiśam//

89.05ab/ sarvadikṣv aśubhā dīptā viśeṣeṇa^ahny aśobhanā/

89.05cd/ pure sainye +apasavyā ca kaṣṭā sūryonmukhī śivā//

89.06ab/ yāhi^ity agnibhayaṃ śāsti ṭāṭa^iti mṛta^vedikā/

89.06cd/ dhigdhig duṣkṛtim[K.duṣkṛtam] ācaṣṭe sajvālā deśanāśinī//

89.07ab/ naiva dāruṇatām eke sajvālāyāḥ pracakṣate/

89.07cd/ arkādyanalavat tasyā vaktraṃ lālāsvabhāvataḥ//

89.08ab/ anyapratirutā yāmyā sā^udbandha^mṛta^śaṃsinī/

89.08cd/ vāruṇy anurutā sā^eva śaṃsate salile mṛtam//

89.09ab/ akṣobhaḥ śravaṇaṃ ca^iṣṭaṃ dhanaprāptiḥ priyāgamaḥ/

89.09cd/ kṣobhaḥ pradhāna^bhedaś ca vāhanānāṃ ca sampadaḥ//

89.10ab/ phalam ā saptamād etad agrāhyaṃ parato rutam/

89.10cd/ yāmyāyāṃ tad^viparyastaṃ phalaṃ ṣaṭ^pañcamād ṛte//

89.11ab/ yā romāñcaṃ manuṣyāṇāṃ śakṛn^mūtraṃ ca vājinām/

89.11cd/ rāvāt trāsaṃ ca janayet sā śivā na śiva^pradā//

89.12ab/ maunaṃ gatā pratirute nara^dvirada^*vājibhiḥ[K.vājinām]/

89.12cd/ yā śivā sā śivaṃ sainye pure vā samprayacchati//

89.13ab/ bhebhā^iti śivā bhayaṅkarī bhobho vyāpadam ādiśec ca sā/

89.13cd/ mṛti^bandha^nivedinī phiphe[K.phipha] hūhū ca^ātmahitā śivā svare//

89.14a śāntā tv a^varṇāt *param ā^ruvantī[K.pavanau ruvantī]

89.14b ṭāṭām udīrṇām iti vāśyamānā/

89.14c ṭeṭe ca pūrvaṃ parataś ca thethe

89.14d tasyāḥ sva^tuṣṭi^prabhavaṃ rutaṃ tat//

89.15a uccair ghoraṃ varṇam uccārya pūrvaṃ

89.15b paścāt krośet kroṣṭukasya^anurūpam/

89.15c yā sā kṣemaṃ prāha vittasya cāptiṃ

89.15d saṃyogaṃ vā proṣitena priyeṇa//

90 mṛgaceṣṭitādhyāyaḥ

90.01a sīmā^gatā vanya^mṛgā ruvantaḥ

90.01b sthitā vrajanto +atha samāpatantaḥ/

90.01c sampraty^atīta^eṣya^bhayāni dīptāḥ

90.01d kurvanti śūnyaṃ parito bhramantaḥ//

90.02a te grāmya^sattvair anuvāśyamānā

90.02b bhayāya rodhāya bhavanti vanyaiḥ/

90.02c dvābhyām api pratyanuvāśitās te

90.02d vandi^*grahāyai ca[K.grahāyaiva] mṛgā ruvanti[K.bhavanti]//

90.03a vanye sattve dvāra^saṃsthe purasya

90.03b rodho vācyaḥ sampraviṣṭe vināśaḥ/

90.03c sūte mṛtyuḥ syād bhayaṃ saṃsthite ca

90.03d gehaṃ yāte bandhanaṃ sampradiṣṭam//

91 gaveṅgitādhyāyaḥ

91.01a gāvo dīnāḥ pārthivasya^aśivāya

91.01b pādair bhūmiṃ kuṭṭayantyaś ca rogān/

91.01c mṛtyuṃ kurvanty aśru^pūrṇa^āyata^akṣyaḥ

91.01d patyur bhītās taskarān ā^ruvantyaḥ//

91.02ab/ akāraṇe krośati ced anartho bhayāya rātrau vṛṣabhaḥ śivāya/

91.02cd/ bhṛśaṃ niruddhā yadi makṣikābhis tadā^āśu vṛṣṭiṃ saramātmajair vā//

91.03a āgacchantyo veśma bambhāraveṇa

91.03b saṃsevantyo goṣṭha^vṛddhyai gavāṃ gāḥ/

91.03c ārdra^aṅgyo vā hṛṣṭaromṇyaḥ prahṛṣṭā

91.03d dhanyā gāvaḥ syur mahiṣyo +api ca^evam//

92 aśveṅgitādhyāyaḥ

92.01a utsargān na śubhadam *āsanāt parasthaṃ[K.ū.āsanāparasthaṃ]

92.01b vāme ca jvalanam ato +aparaṃ praśastam/

92.01c sarva^aṅga^jvalanam avṛddhidaṃ hayānāṃ

92.01d dve varṣe dahana^kaṇāś ca dhūpanaṃ vā//

92.02a antaḥpuraṃ nāśam upaiti meḍhre

92.02b kośaḥ kṣayaṃ yāty udare pradīpte/

92.02c pāyau ca pucche ca parājayaḥ syād

92.02d vaktra^uttama^aṅga^jvalane jayaś ca//

92.03a skandha^āsana^aṃsa^jvalanaṃ jayāya

92.03b bandhāya pāda^jvalanaṃ pradiṣṭam/

92.03c lalāṭa^vakṣo *+akṣi^bhuje ca[K.akṣibhujeṣu] dhūmaḥ

92.03d parābhavāya jvalanaṃ jayāya//

92.04a nāsāpuṭa^protha^śiro +aśrupāta^

92.04b *netre ca[K.netreṣu] rātrau jvalanaṃ jayāya/

92.04c palāśa^tāmra^asita^karburāṇāṃ

92.04d nityaṃ śuka^ābhasya sitasya ca^iṣṭam//

92.05a pradveṣo yavasa^ambhasāṃ prapatanaṃ svedo nimittād vinā

92.05b kampo vā vadanāc ca rakta^patanaṃ dhūmasya vā sambhavaḥ/

92.05c asvapnaś ca virodhināṃ[K.virodhitā] niśi divā nidrā^alasa^dhyānatā/

92.05d sādo +adho^mukhatā viceṣṭitam idaṃ neṣṭaṃ smṛtaṃ vājinām//

92.06ab/ ārohaṇam anya^vājināṃ paryāṇa^ādiyutasya vājinaḥ/

92.06cd/ upavāhya^turaṅgamasya vā kalpasya^eva vipanna^śobhanā//

92.07a krauñcavad ripu^vadhāya hreṣitaṃ[K.heṣitaṃ]

92.07b grīvayā tv acalayā ca sa^unmukham/

92.07c snigdham uccam anunādi hṛṣṭavad^

92.07d grāsa^ruddha^vadanaiś ca vājibhiḥ//

92.08a pūrṇapātra^dadhi^vipra^devatā

92.08b gandha^puṣpa^phala^kāñcana^ādi vā/

92.08c dravyam iṣṭam atha vā paraṃ bhaved

92.08d dhreṣatāṃ[K.dheṣatāṃ] yadi samīpato jayaḥ//

92.09a bhakṣya^pāna^khalina^abhinandinaḥ

92.09b patyur aupayika^nandino +atha vā/

92.09c savya^pārśva^gata^dṛṣṭayo +atha vā

92.09d vāñchita^artha^phaladās turaṅgamāḥ//

92.10a vāmaiś ca pādair abhitāḍayanto mahīṃ

92.10b pravāsāya bhavanti bhartuḥ/

92.10c sandhyāsu dīptām avalokayanto

92.10d hreṣanti[K.heṣanti] ced bandha^parājayāya//

92.11a atīva hreṣanti[K.heṣanti] kiranti vālān

92.11b nidrāratāś ca pravadanti yātrām/

92.11c roma^tyajo dīna^khara^svarāś ca

92.11d pāṃśūn grasantaś ca bhayāya dṛṣṭāḥ//

92.12a samudgavad dakṣiṇa^pārśva^śāyinaḥ

92.12b padaṃ samutkṣipya ca dakṣiṇaṃ sthitāḥ/

92.12c jayāya śeṣeṣv api vāhaneṣv idaṃ

92.12d phalaṃ yathāsambhavam ādiśed budhaḥ//

92.13a ārohati kṣitipatau vinaya^upapanno

92.13b yātrā^anugo +anya^turagaṃ pratihreṣate[K.pratiheṣate] ca/

92.13c vaktreṇa vā spṛśati dakṣiṇam ātma^pārśvaṃ

92.13d yo +aśvaḥ sa bhartur acirāt pracinoti lakṣmīm//

92.14a muhurmuhur mūtra^śakṛt karoti

92.14b na tāḍyamāno +apy anulomayāyī/

92.14c akārya^bhīto +aśru^vilocanaś ca

92.14d śivaṃ[K.śubham] na bhartus turago +abhidhatte//

92.15ab/ uktam idaṃ haya^ceṣṭitam ata ūrdhvaṃ dantināṃ pravakṣyāmi/

92.15cd/ teṣāṃ tu danta^kalpana^bhaṅga^mlāna^ādi^ceṣṭābhiḥ//

93 hasticeṣṭitādhyāyaḥ

93.01ab/ dantasya mūla^paridhiṃ dvir āyataṃ prohya kalpayet^śeṣam/

93.01cd/ adhikam anūpa^carāṇāṃ nyūnaṃ giri^cāriṇāṃ kiñ cit//

93.02ab/ śrīvatsa^vardhamāna^cchatra^dhvaja^cāmara^anurūpeṣu/

93.02cd/ chede dṛṣṭeṣv ārogya^vijaya^dhana^vṛddhi^saukhyāni//

93.03ab/ praharaṇa^sadṛśeṣu jayo nandyāvarte pranaṣṭa^deśa^āptiḥ/

93.03cd/ loṣṭe tu labdha^pūrvasya bhavati deśasya samprāptiḥ//

93.04ab/ strīrūpe +aśva^vināśo[K.svavināśo] bhṛṅgāre +abhyutthite suta^utpattiḥ/

93.04cd/ kumbhena nidhi^prāptir yātrā^vighnaṃ ca daṇḍena//

93.05ab/ kṛkalāsa^kapi^bhujaṅgeṣv asubhikṣa^vyādhayo ripu^*vaśitvam[K.vaśatvam]/

93.05cd/ gṛdhra^ulūka^dhvāṅkṣa^śyena^ākāreṣu janamarakaḥ//

93.06ab/ pāśe +atha vā kabandhe nṛpa^mṛtyur jana^vipat srute rakte/

93.06cd/ kṛṣṇe śyāve rūkṣe durgandhe ca^aśubhaṃ bhavati//

93.07ab/ śuklaḥ samaḥ sugandhiḥ snigdhaś ca śubha^āvaho bhavec chedaḥ/

93.07cd/ galana^mlāna^phalāni ca dantasya samāni bhaṅgena//

93.08a mūla^madhya^daśana^agra^saṃsthitā

93.08b deva^daitya^manujāḥ kramāt tataḥ/

93.08c sphīta^madhya^paripelavaṃ phalaṃ 93.08d śīghra^madhya^cirakāla^sambhavam//

93.09ab/ danta^bhaṅga^phalam atra dakṣiṇe bhūpa^deśa^bala^vidrava^pradam/

93.09cd/ vāmataḥ suta^purohita^ibhayān[K.ibhapān] hanti sāṭavika^dāra^nāyakān//

93.10ab/ ādiśed ubhaya^bhaṅga^darśanāt pārthivasya sakalaṃ kula^kṣayam/

93.10cd/ saumya^lagna^tithi^bha^ādibhiḥ śubhaṃ vardhate +aśubham ato +anyathā vadet[K.bhavet]//

93.11ab/ kṣīra^mṛṣṭa[K.kṣīravṛkṣa]^phala^puṣpa^pādapeṣv āpagā^taṭa^vighaṭṭitena vā/

93.11cd/ vāma^madhya^rada^bhaṅga^khaṇḍane[K.khaṇḍanaṃ] śatru^nāśakṛd ato +anyathā param//

93.12a skhalita^gatir akasmāt trasta^karṇo +atidīnaḥ

93.12b śvasiti mṛdu sudīrghaṃ nyasta^hastaḥ pṛthivyām/

93.12c druta^mukulita^dṛṣṭiḥ svapna^śīlo vilomo

93.12d bhayakṛd ahita^bhakṣī naikaśo *+asṛk^śakṛt^kṛt[K.+asṛk chakṛt ca]//

93.13a valmīka^sthāṇu^gulma^kṣupa^taru^mathanaḥ sva^icchayā hṛṣṭa^dṛṣṭir

93.13b yāyād yātrā^anulomaṃ tvarita^pada^gatir vaktram unnāmya ca^uccaiḥ/

93.13c kakṣyā^sannāha^kāle janayati ca muhuḥ śīkaraṃ bṛṃhitaṃ vā

93.13d tatkāle[K.tatkālaṃ] vā madāptir jayakṛd atha radaṃ veṣṭayan dakṣiṇaṃ ca//

93.14a praveśanaṃ vāriṇi vāraṇasya

93.14b grāheṇa nāśāya bhaven nṛpasya/

93.14c grāhaṃ gṛhotvā[K.grihītvā]^uttaraṇaṃ nṛpasya[K.ū.dvipasya]

93.14d toyāt sthalaṃ vṛddhi^karaṃ nṛbhartuḥ//

94 vāyasavirutādhyāyaḥ

94.01ab/ prācyānāṃ dakṣiṇataḥ śubhadāḥ[K.śubhadaḥ] kākāḥ karāyikā vāmāḥ[K.vāmā]/

94.01cd/ viparītam anya^deśeṣv avadhir loka^prasiddhyā^eva//

94.02ab/ vaiśākhe nirupahate vṛkṣe nīḍaḥ subhikṣa^śiva^dātā/

94.02cd/ nindita^kaṇṭaki^śuṣkeṣv asubhikṣa^bhayāni taddeśe//

94.03ab/ nīḍe prāk śākhāyāṃ śaradi bhavet prathama^vṛṣṭir aparasyām/

94.03cd/ yāmya^uttarayor madhyāt[K.madhyā] pradhāna^vṛṣṭis taror upari//

94.04ab/ śikhi^diśi maṇḍala^vṛṣṭir nairṛtyāṃ śāradasya niṣpattiḥ/

94.04cd/ pariśeṣayoḥ subhikṣaṃ mūṣaka^*sampac ca[K.sampat tu] vāyavye//

94.05ab/ śara^darbha^gulma^vallī^dhānya^prāsāda^geha^nimneṣu/

94.05cd/ śūnyo bhavati sa deśaś caura^anāvṛṣṭi^roga^ārtaḥ//

94.06ab/ dvi^tri^catuḥ^śāvatvaṃ subhikṣadaṃ pañcabhir nṛpa^anyatvam/

94.06cd/ aṇḍa^avakiraṇam eka^aṇḍatā^aprasūtiś ca na śivāya//

94.07ab/ cauraka^varṇaiś caurāś citrair mṛtyuḥ sitais tu vahni^bhayam/

94.07cd/ vikalair durbhikṣa^bhayaṃ kākānāṃ nirdiśet^śiśubhiḥ//

94.08ab/ animitta^saṃhatair grāma^madhyagaiḥ kṣud^bhayaṃ praviruvadbhiḥ[K.pravāśadbhiḥ]/

94.08cd/ rodhaś cakra^ākārair abhighāto varga^varga^sthaiḥ//

94.09ab/ abhayāś ca tuṇḍa^pakṣaiś caraṇa^vighātair janān abhibhavantaḥ/

94.09cd/ kurvanti śatru^vṛddhiṃ niśi vicaranto jana^vināśam//

94.10ab/ savyena khe bhramadbhiḥ svabhayaṃ viparīta^maṇḍalaiś ca parāt/

94.10cd/ atyākulaṃ bhramadbhir vāta^udbhramo bhavati kākaiḥ//

94.11ab/ ūrdhva^mukhāś cala^pakṣāḥ pathi bhayadāḥ kṣud^bhayāya dhānya^muṣaḥ/

94.11cd/ senā^aṅga^sthā yuddhaṃ parimoṣaṃ ca^anyabhṛta^pakṣāḥ//

94.12ab/ bhasma^asthi^keśa^patrāṇi vinyasan pati^vadhāya śayyāyām/

94.12cd/ maṇi^kusuma^ādy^avahanane[K.avahanena] sutasya *janmāpyathā^aṅganāyāś[K.janmāṅganāyāś ca][U.janma^anyathā^aṅganāyāś] ca//

94.13ab/ pūrṇānane +artha^lābhaḥ sikatā^dhānya^ārdramṛt^kusuma^pūrvaiḥ/

94.13cd/ bhayado jana^saṃvāsād yadi bhāṇḍāny apanayet kākaḥ//

94.14ab/ vāhana^śastra^upānat^chatrachāyā^aṅga^kuṭṭane maraṇam/

94.14cd/ tatpūjāyāṃ pūjā viṣṭhā^karaṇe +anna^samprāptiḥ//

94.15ab/ yad dravyam upanayet tasya labdhir apaharati cet praṇāśaḥ syāt/

94.15cd/ pīta^dravyaiḥ[K.pītadravye] kanakaṃ vastraṃ *kārpāsikaiḥ sitaiḥ[K.kārpāsike site] rūpyam//

94.16ab/ sakṣīra^arjuna^vañjula^kūladvaya^pulina^gā ruvantaś ca/

94.16cd/ prāvṛṣi vṛṣṭiṃ durdinam anṛtau snātāś ca pāṃśu^jalaiḥ//

94.17ab/ dāruṇa^nādas taru^koṭara^upago vāyaso mahā^bhayadaḥ/

94.17cd/ salilam avalokya viruvan vṛṣṭikaro +abda^anurāvī ca//

94.18ab/ dīpta^udvigno viṭape vikuṭṭayan vahnikṛd vidhuta^pakṣaḥ/

94.18cd/ rakta^dravyaṃ dagdhaṃ tṛṇa^kāṣṭhaṃ vā gṛhe vidadhat//

94.19ab/ aindrya^ādi^dig avalokī sūrya^abhimukho ruvan gṛhe gṛhinaḥ/

94.19cd/ rājabhaya^cora^bandhana^kalahāḥ syuḥ paśu^bhayaṃ ca^iti//

94.20ab/ śāntām aindrīm avalokayan ruyād rājapuruṣa^mitra^āptiḥ/

94.20cd/ bhavati ca suvarṇa^labdhiḥ śāly^anna^guḍa^aśana^āptiś ca//

94.21ab/ āgneyyām analājīvika^yuvati^pravara^dhātu^lābhaś ca/

94.21cd/ yāmye māṣa^kulūtthā[K.kulatthā]bhojyaṃ gāndharvikair yogaḥ//

94.22ab/ nairṛtyāṃ dūta^aśva^upakaraṇa^dadhi^taila^palala^bhojya^āptiḥ/

94.22cd/ vāruṇyāṃ māṃsa^surā^āsava^dhānya^samudra^ratna^āptiḥ//

94.23ab/ mārutyāṃ śastra^āyudha^saroja^vallī^phala^aśana^āptiś ca/

94.23cd/ saumyāyāṃ parama^anna^aśanaṃ turaṅga^ambara^prāptiḥ//

94.24ab/ aiśānyāṃ samprāptir ghṛta^pūrṇānāṃ bhaved anaḍuhaś ca/

94.24cd/ evaṃ phalaṃ gṛhapater gṛha^pṛṣṭha^samāśrite bhavati//

94.25ab/ gamane karṇasamaś cet kṣemāya na kārya^siddhaye bhavati//

94.25cd/ abhimukham upaiti yātur viruvan vinivartayed yātrām//

94.26ab/ vāme vāśitvā^ādau dakṣiṇa^pārśve +anuvāśate yātuḥ/

94.26cd/ artha^apahāra^kārī tad^viparīto +artha^siddhi^karaḥ//

94.27ab/ yadi vāma eva viruvan[K.viruyāt] muhurmuhur yāyino +anuloma^gatiḥ/

94.27cd/ arthasya bhavati siddhyai prācyānāṃ dakṣiṇaś ca^evam//

94.28ab/ vāmaḥ pratiloma^gatir viruvan[K.vāśan] gamanasya vighnakṛd bhavati/

94.28cd/ tatrasthasya^eva phalaṃ kathayati tad^vāñchitaṃ gamane//

94.29ab/ dakṣiṇa^virutaṃ kṛtvā vāme viruyād yathā^īpsita^avāptiḥ/

94.29cd/ prativāśya puro yāyād drutam *atyarthāgamo bhavati[K.agre +arthāgamo +atimahān]//

94.30ab/ prativāśya pṛṣṭḥato dakṣiṇena yāyād drutaṃ kṣataja^kārī[K.kṣatajakartā]/

94.30cd/ ekacaraṇo +arkam īkṣan viruvaṃś ca puro rudhira^hetuḥ//

94.31ab/ dṛṣṭvā^arkam ekapādas tuṇḍena likhed yadā svapicchāni/

94.31cd/ purato janasya mahato vadham abhidhatte tadā balibhuk//

94.32ab/ sasya^upete kṣetre viruvati śānte sasasya^bhū^labdhiḥ/

94.32cd/ ākula^ceṣṭo viruvan sīmānte kleśakṛd yātuḥ//

94.33ab/ susnigdha^patra^pallava^kusuma^phala^ānamra^surabhi^madhureṣu/

94.33cd/ sakṣīra^avraṇa^saṃsthita^manojña^vṛkṣeṣu ca^artha^siddhi^karaḥ[K.cārthakaraḥ]//

94.34ab/ niṣpanna^sasya^śādvala[K.śāḍvala, K's tr. śādvala]^bhavana^prāsāda^harmya^hariteṣu/

94.34cd/ dhanya[K.dhānya]^ucchraya^maṅgalyeṣu ca^eva viruvan dhana^āgamadaḥ//

94.35ab/ gopucchasthe valmīkage +atha vā darśanaṃ bhujaṅgasya/

94.35cd/ sadyo jvaro mahiṣage viruvati gulme phalaṃ svalpam//

94.36ab/ kāryasya vyāghātas tṛṇakūṭe vāmage +ambu^saṃsthe[K.asthisaṃsthe] vā/

94.36cd/ ūrdhva^agni^pluṣṭe +aśani^hate ca kāke vadho bhavati//

94.37ab/ kaṇṭaki^miśre saumye siddhiḥ kāryasya bhavati kalahaś ca/

94.37cd/ kaṇṭakini bhavati kalaho vallī^pariveṣṭite bandhaḥ//

94.38ab/ chinna^agre +aṅga^cchedaḥ kalahaḥ śuṣka^druma^sthite dhvāṃkṣe/

94.38cd/ purataś ca pṛṣṭhato vā gomaya^saṃsthe dhana^prāptiḥ//

94.39ab/ mṛta^puruṣa^aṅga^avayava^sthito +abhiviruvan[K.+abhivāśan] karoti mṛtyu^bhayam/

94.39cd/ bhañjann asthi ca cañcvā yadi viruvaty[K.vāśaty] asthi^bhaṅgāya//

94.40ab/ rajjv^asthi^kāṣṭha^kaṇṭaki^niḥsāra^śiroruha^ānane ruvati/

94.40cd/ bhujaga^gada^daṃṣṭri^taskara^śastra^agni^bhayāny anukramaśaḥ//

94.41ab/ sitakusuma^aśuci^māṃsa^ānane +artha^siddhir yathā^īpsitā yātuḥ/

94.41cd/ *pakṣau dhunvann[K.dhunvan pakṣāv] ūrdhva^ānane ca vighnaṃ muhuḥ kvaṇati//

94.42ab/ yadi śṛṅkhalāṃ varatrāṃ vallīṃ vā^ādāya vāśate bandhaḥ/

94.42cd/ pāṣāṇa^sthe ca bhayaṃ kliṣṭa^apūrva^adhvika^yutiś ca//

94.43ab/ anyonya^bhakṣa^saṃkrāmita^ānane tuṣṭir uttamā bhavati/

94.43cd/ vijñeyaḥ strī^lābho dampatyor viruvator[K.vāśator] yugapat//

94.44ab/ pramadā^śira^upagata^pūrṇa^kumbha^saṃsthe +aṅganā^artha^samprāptiḥ/

94.44cd/ ghaṭa^kuṭṭane suta^vipad ghaṭa^upahadane +anna^samprāptiḥ//

94.45ab/ skandhāvāra^ādīnāṃ niveśa^samaye ruvaṃś calat^pakṣaḥ/

94.45cd/ sūcayate +anyat^sthānaṃ[K.+anyasthānaṃ] niścala^pakṣas tu bhaya^mātram//

94.46ab/ praviśadbhiḥ sainya^ādīn sagṛdhra^kaṅkair vinā^āmiṣaṃ dhvāṃkṣaiḥ/

94.46cd/ aviruddhais taiḥ prītir dviṣatāṃ yuddhaṃ viruddhaiś ca//

94.47ab/ bandhaḥ sūkara^saṃsthe paṅkākte sūkare dvike +artha^āptiḥ/

94.47cd/ kṣemaṃ khara^uṣṭra^saṃsthe ke cit prāhur vadhaṃ tu khare//

94.48ab/ vāhanalābho +aśvagate viruvaty anuyāyini kṣatajapātaḥ/

94.48cd/ anye +apy anuvrajanto yātāraṃ kākavad vihagāḥ//

94.49ab/ dvātriṃśat pravibhakte digcakre yad yathā samuddiṣṭam/

94.49cd/ tattat tathā vidheyaṃ guṇa^doṣa^phalaṃ yiyāsūnām//

94.50ab/ kā iti kākasya rutaṃ sva^nilaya^saṃsthasya niṣphalaṃ proktam/

94.50cd/ kava iti ca^ātmaprītyai ka^iti rute snigdha^mitra^āptiḥ//

94.51ab/ karā^iti kalahaṃ kurukuru ca harṣam atha kaṭakaṭa^iti dadhibhaktam/

94.51cd/ keke virutaṃ kuku vā dhana^lābhaṃ yāyinaḥ prāha//

94.52ab/ kharekhare pathika^āgamam āha kakhākhā^iti yāyino mṛtyum/

94.52cd/ gamana^pratiṣedhikam ā kakhalā[K.ākhalakhala, K's tr. ā khalakhala] sadyo +abhivarṣāya//

94.53ab/ kākā^iti vighātaḥ[K.vighātaṃ] kākaṭi^iti ca^āhāra^dūṣaṇaṃ prāha/

94.53cd/ prīty^āspadaṃ kavakava^iti bandham evaṃ kagākur iti//

94.54ab/ karagau[K.karakau] virute varṣaṃ guḍavat trāsāya vaḍ iti vastra^āptiḥ/

94.54cd/ kalaya^iti ca saṃyogaḥ śūdrasya brāhmaṇaiḥ sākam//

94.55a kaḍ [K.phaḍ] iti phalāptiḥ phaladā[K.phalavā]^

94.55b ahidarśanaṃ ṭaḍḍiti[K.ṭaḍiti] prahārāḥ syuḥ/

94.55c strī^lābhaḥ strīti rute

94.55b gaḍ iti gavāṃ puḍ iti puṣpāṇām//

94.56ab/ yuddhāya ṭākuṭākv iti guhu vahni^bhayaṃ kaṭekaṭe kalahaḥ/

94.56cd/ ṭākuli ciṇṭici kekeka^iti puraṃ ca^iti doṣāya//

94.57a kāka^dvayasya^api samānam etat

94.57b phalaṃ yaduktaṃ ruta^ceṣṭita^ādyaiḥ/

94.57c patatriṇo +anye +api yathā^eva kāko

94.57d vanyāḥ śvavac ca^uparidaṃṣṭriṇo ye//

94.58a sthala^salila^carāṇāṃ vyatyayo megha^kāle

94.58b pracura^salila^vṛṣṭyai śeṣakāle bhayāya/

94.58c madhu bhavana^nilīnaṃ tat karoty āśu śūnyaṃ

94.58d maraṇam api *ca nīlā[K.nilīnā] makṣikā mūrdhni līnā//

94.59a vinikṣipantyaḥ salile +aṇḍakāni

94.59b pipīlikā vṛṣṭi^nirodham āhuḥ/

94.59c *taruṃ sthalaṃ[K.tarusthalaṃ, K's tr.taruṃ sthalaṃ] vā^api nayanti nimnād

94.59d yadā tadā tāḥ kathayanti vṛṣṭim//

94.60a kāryaṃ tu mūla^śakune +antaraje tadahni

94.60b vindyāt phalaṃ niyatam evam ime vicintyāḥ/

94.60c prārambha^yāna^samayeṣu tathā praveśe

94.60d grāhyaṃ kṣutaṃ na śubhadaṃ kva cid apy uśanti//

94.61a śubhaṃ daśā^pākam avighna^siddhiṃ

94.61b mūla^abhirakṣām atha vā sahāyān/

94.61c duṣṭasya[K.iṣṭasya] saṃsiddhim anāmayatvaṃ

94.61d vadanti te mānayitur nṛpasya//

94.62a krośād ūrdhvaṃ śakuna[K.śakuni]virutaṃ niṣphalaṃ prāhur eke

94.62b tatra^aniṣṭe prathama^śakune mānayet pañca ṣaṭ ca/

94.62c prāṇāyāmān nṛpatir aśubhe ṣoḍaśa^eva dvitīye

94.62d pratyāgacchet svabhavanam ato yady aniṣṭas tṛtīyaḥ//

95 śākuna^uttarādhyāyaḥ

95.01ab/ dig^deśa^ceṣṭā^svara^vāsara^ṛkṣa^muhūrta^horā^karaṇa^udaya^aṃśān/

95.01cd/ cara^sthira[K.cirasthira, K's tr. carasthira]^unmiśra^bala^abalaṃ ca buddhvā phalāni pravaded rutajṇaḥ//

95.02a dvividhaṃ kathayanti saṃsthitānām

95.02b āgāmi^sthira^saṃjñitaṃ ca kāryam/

95.02c nṛpa^dūta^cara^anyadeśa^jātāny

95.02d abhighātaḥ svajanādi ca^āgama^ākhyam//

95.03a udbaddha^saṃgrahaṇa^bhojana^caura^vahni^

95.03b varṣa^utsava^ātmaja^vadhāḥ kalaho bhayaṃ ca/

95.03c vargaḥ sthiro +ayam udaya^induyute sthira^ṛkṣe

95.03d vidyāt sthiraṃ caragṛhe ca caraṃ yad uktam//

95.04ab/ sthira^pradeśa^upala^mandireṣu surālaye bhū^jala^sannidhau ca/

95.04cd/ sthirāṇi kāryāṇi carāṇi yāni cala^pradeśa^ādiṣu ca^āgamāya//

95.05a āpya^udaya^ṛkṣa^kṣaṇa^dig^jaleṣu

95.05b pakṣa^avasāneṣu ca ye pradīptāḥ/

95.05c sarve +api te vṛṣṭikarā ruvantaḥ

95.05d śānto +api vṛṣṭiṃ kurute +ambucārī//

95.06a āgneya^dig^lagna^muhūrta^deśeṣv

95.06b arka^pradīpto +agnibhayāya rauti/

95.06c viṣṭyāṃ yama^ṛkṣa^udaya^kaṇṭakeṣu

95.06d niṣpatra^vallīṣu ca doṣakṛt[K.moṣakṛt] syāt//

95.07a grāmyaḥ pradīptaḥ svara^ceṣṭitābhyām 95.07b ugro ruvan kaṇṭakini sthitaś ca/

95.07c bhauma^ṛkṣalagne yadi nairṛtīṃ ca

95.07d sthito +abhitaś cet kalahāya dṛṣṭaḥ//

95.08a lagne +atha vā^indor bhṛgu^bha^aṃśa^saṃsthe

95.08b vidik^sthito +adho^vadanaś ca rauti/

95.08c dīptaḥ sa cet saṃgrahaṇaṃ karoti

95.08d yonyā tayā yā vidiśi pradiṣṭā//

95.09a puṃrāśi^lagne viṣame tithau ca

95.09b diksthaḥ pradīptaḥ śukuno nara^ākhyaḥ/

95.09c vācyaṃ tadā saṃgrahaṇaṃ narāṇāṃ

95.09d miśre bhavet paṇḍaka^samprayogaḥ//

95.10a evaṃ raveḥ kṣetra^navāṃśa^lagne

95.10b lagne sthite vā svayam eva sūrye/

95.10c dīpto +abhidhatte śakuno virauti[K.vivāsaṃ]

95.10d puṃsaḥ pradhānasya hi kāraṇaṃ tat//

95.11ab/ prārambhamāṇeṣu[K.prārabhyamāṇeṣu] ca sarva^kāryeṣv arka^anvitād bhād gaṇayed vilagnam/

95.11cd/ samptad vipac ca^iti yathā krameṇa sampad vipac ca^iti[K.vā^api] tatha^eva vācyam[K.vācyā]//

95.12a kāṇena^akṣṇā dakṣiṇena^eti sūrye

95.12b candre lagnād dvādaśe ca^itarena/

95.12c lagnasthe +arke pāpadṛṣṭe +andha eva

95.12d kubjaḥ sva^ṛkṣe śrotra^hīno jaḍo vā//

95.13a krūraḥ ṣaṣṭhe krūradṛṣṭo vilagnād

95.13b yasmin rāśau tadgṛha^aṅge vraṇo +asya[K.syāt]/

95.13c evaṃ proktaṃ yan mayā janmakāle

95.13d cihnaṃ rūpaṃ tat tad asmin vicintyam//

95.ṝ1a ataḥ paraṃ loka^nirūpitāni[K.omits from 95.ṝ1a to 95.ṝ32d]

95.ṝ1b dravyeṣu nānā^akṣara^saṃgrahāṇi/

95.ṝ1c iṣṭa^praṇītāni vibhājitāni

95.ṝ1d nāmāni kendra^kramaśaḥ pravakṣye//

95.ṝ2a lagna^ambu^saṃstha^asta^nabhaḥsthiteṣu

95.ṝ2b kṣetreṣu ye lagnagatā gṛha^aṃśāḥ/

95.ṝ2c tebhyo +akṣarāṇy ātmagṛha^āśrayāṇi

95.ṝ2d vindyād grahāṇāṃ svagaṇa^krameṇa//

95.ṝ3a ka^varga^pūrvān kuja^śukra^cāndri^

95.ṝ3b jīva^arkajānāṃ pravadanti vargān/

95.ṝ3c ya^kāra^pūrvāḥ śaśino niruktā

95.ṝ3d varṇās tv a^kāra^prabhavā raveḥ syuḥ//

95.ṝ4a dreṣkāṇa^vṛddhyā pravadanti nāma

95.ṝ4b tri^pañca^sapta^akṣaram ojarāśau/

95.ṝ4c yugme tu vindyād dvi^catuṣka^ṣaṭkaṃ

95.ṝ4d nāma^akṣarāṇi graha^dṛṣṭi^vṛddhyā//

95.ṝ5a vargottame dvya^kṣarakaṃ cara^aṃśe

95.ṝ5b sthira^ṛkṣa^bhāge catur^akṣaraṃ tat/

95.ṝ5c ojeṣu ca^ebhyo viṣama^akṣarāṇi

95.ṝ5d syur dvisvabhāveṣu tu rāśivac ca//

95.ṝ6a dvimūrti^saṃjñe tu vaded dvināma

95.ṝ6b saumya^īkṣite dviprakṛtau ca rāśau/

95.ṝ6c yāvān gaṇaḥ sva^udayago +aṃśakānāṃ

95.ṝ6d tāvān grahaḥ saṃgrahake +akṣarāṇām//

95.ṝ7a saṃyogam ādau bahuleṣu vindyāt

95.ṝ7b kūṭeṣu saṃyogaparaṃ vadanti/

95.ṝ7c sva^uccāṃśake dviṣkṛtam ṛkṣa^yogād

95.ṝ7d gurv^akṣaraṃ tad^bhavana^aṃśake syāt//

95.ṝ8a mātrā^ādi^yuk syād grahayuk^trikoṇe

95.ṝ8b dreṣkāṇa^paryāyavad akṣareṣu/

95.ṝ8c nabho^baleṣu^ūrdhvam adho +ambujeṣu

95.ṝ8d jñeyo *visargas tu bala[U.visargo^astabala]^anviteṣu//

95.ṝ9a śīrṣa^udayeṣu^ūrdhvam uśanti mātrām

95.ṝ9b adhaś ca pṛṣṭha^udaya^śabditeṣu/

95.ṝ9c tīryak ca vindyād ubhaya^udaye tāṃ

95.ṝ9d dīrgheṣu dīrghām itareṣu ca^anyām//

95.ṝ10a prāg^lagna^toya^asta^nabhaḥsthiteṣu

95.ṝ10b bheṣv aṃśakebhyo +akṣara^saṃgrahaḥ syāt/

95.ṝ10c krūro +akṣaraṃ hanti catuṣṭayastho

95.ṝ10d dṛṣṭyā^api mātrāṃ ca trikoṇago vā//

95.ṝ11a śubhagrahas tu^ūrjita^vīrya^bhāgī

95.ṝ11b sthāna^aṃśa^tulya^akṣaradaḥ sa ca^uktaḥ/

95.ṝ11c paśyan sthitaḥ kendra^trikoṇayor vā

95.ṝ11d sva^ucce +api varṇa^dvayam ātma^bhāge//

95.ṝ12a kṣetreśv are kṣīṇabale +aṃśake ca

95.ṝ12b mātrā^akṣaraṃ nāśam upaiti tajjam/

95.ṝ12c asambhave +apy udbhavam eti tasmin

95.ṝ12d varga^ādyam uccāṃśa^yuji^īśa^dṛṣṭe//

95.ṝ13a kendre yathāsthāna^bala^prakarṣaṃ

95.ṝ13b kṣetrasya tat^kṣetra^pateś ca buddhvā/

95.ṝ13c kāryo +akṣarāṇām anupūrvayogo

95.ṝ13d mātrā^ādi^saṃyoga^vikalpanā ca//

95.ṝ14a tatra^ādirāśy^ādi^catur^vilagnam

95.ṝ14b ādy^aṃśaka^ādi^krama^paryāyeṇa/

95.ṝ14c grahāṃśakebhyaḥ svagaṇa^akṣarāṇām

95.ṝ14d anvarthane prāptir iyaṃ vidhāryā//

95.ṝ15a meṣe kakāro hibuke yakāras

95.ṝ15b tule cakāro makare pakāraḥ/

95.ṝ15c meṣe chakāro hibuke +apy akāras

95.ṝ15d tule khakāro makare phakāraḥ//

95.ṝ16a meṣe ṭakāro hibuke ṭhakāras

95.ṝ16b tule takāro makare thakāraḥ/

95.ṝ16c meṣe tu rephā hibuke jakāras

95.ṝ16d tule bakāro makare gakāraḥ//

95.ṝ17a ākāram ādye +ambugate ghakāram

95.ṝ17b aste bhakāraṃ makare jhakāram/

95.ṝ17c lagne ḍakāraṃ hibuke dakāram

95.ṝ17d aste dhakāraṃ makare ḍhakāram//

95.ṝ18a lagne ñakāro hibuke makāras

95.ṝ18b tule ṅakāro makare lakāraḥ/

95.ṝ18c lagne kakāro hibuke pakāras

95.ṝ18d tule cakāro makare ikāraḥ//

95.ṝ19a lagne nakāro hibuke takāras

95.ṝ19b tule ṇakāro makare ṭakāraḥ/

95.ṝ19c ity etad uktaṃ carasaṃjñakasya

95.ṝ19d vakṣye sthirākhyasya catuṣṭayasya//

95.ṝ20a vṛṣe phakāro hibuke khakāraḥ

95.ṝ20b kīṭe vakāro nṛghaṭe chakāraḥ/

95.ṝ20c ādyāṃśakebhyo matimān vidadhyād

95.ṝ20d anukrameṇa sthirasaṃjñakeṣu//

95.ṝ21a lagne bakāro hibuke jakāra

95.ṝ21b īkāram aste +ambarage gakāraḥ/ 95.ṝ21c vṛṣe thakāro hibuke ṭakāraḥ

95.ṝ21d kīṭe ḍakāro nṛghaṭe dakāraḥ//

95.ṝ22a vṛṣe ghakāro hibuke śakāraḥ

95.ṝ22b kīṭe jhakāro nṛghaṭe bhakāraḥ/

95.ṝ22c lagne jakāro hibuke ukāraḥ

95.ṝ22d kīṭe ṅakāro nṛghaṭe makāraḥ//

95.ṝ23a lagne ḍhakāro +atha jale ṇakāraś

95.ṝ23b cāste dhakāro +ambarage nakāraḥ/

95.ṝ23c vṛṣe ṣakāro hibuke cakāraḥ

95.ṝ23d kīṭe pakāro nṛghaṭe kakāraḥ//

95.ṝ24a ūkāram āhur vṛṣabhe jale kham

95.ṝ24b aste phakāro nṛghaṭe chakāraḥ/

95.ṝ24c antye vṛṣe ṭam tam uśanti siṃhe

95.ṝ24d thaṃ saptage ṭhaṃ pravadanti kumbhe//

95.ṝ25a dvimūrtisaṃjñe mithune jakārāḥ

95.ṝ25b ṣaṣṭhe bakāraḥ prathamāṃśake syāt/

95.ṝ25c dhanurdhare +astopagate gakāro

95.ṝ25d mīnadvaye cāmbarage sakāraḥ//

95.ṝ26a lagne ghakāro hibuke bhakāraś

95.ṝ26b cāste jhakāro +ambaramadhyage ī/

95.ṝ26c lagne dakāro hibuke dhakāram

95.ṝ26d aste ḍakāraṃ vidur ambare ḍham//

95.ṝ27a lagne makāro hibuke ṅakāraś

95.ṝ27b aste hakāro +ambarage ñakāraḥ/

95.ṝ27c lagne pakāro jalage cakāra

95.ṝ27d aikāram aste +ambarage kakāraḥ//

95.ṝ28a prāglagne naṃ jalage ṇam āhur

95.ṝ28b astaṃ gate ṭaṃ nabhasi sthite tam/

95.ṝ28c prāglagnage khaṃ jalage yam āhur

95.ṝ28d astaṃ gate chaṃ nabhasi sthite pham//

95.ṝ29a lagne jam okāram athāmbusaṃsthe

95.ṝ29b gam astasaṃsthe vidur ambare bam/

95.ṝ29c ṭhaṃ lagnage +antye hibukāśrite ḍaṃ

95.ṝ29d tham astage daṃ nabhasi sthite vai//

95.ṝ30a evaṃ vikalpo +akṣara^saṃgraho +ayaṃ

95.ṝ30b nāmnāṃ niruddiṣṭa^vidhāna uktaḥ/

95.ṝ30c sarveṣu lagneṣu ca ke cid evam

95.ṝ30d icchanti pūrva^ukta^vidhānavat tu//

95.ṝ31a kendrāṇi vā kendra^gata^aṃśakaiḥ svaiḥ

95.ṝ31b pṛthak pṛthak saṃguṇitāni kṛtvā/

95.ṝ31c trikṛd^vibhaktaṃ vidur akṣaraṃ tat

95.ṝ31d kṣetra^īśvarasya^amśa^parikrama^svam//

95.ṝ32a saṃcintita^prārthita^nirgateṣu

95.ṝ32b naṣṭa^kṣata^strī^rati^bhojaneṣu/

95.ṝ32c svapna^ṛkṣa^cintā^puruṣādi^vargeṣv

95.ṝ32d eteṣu nāmāny upalakṣayeta

95.14a dvyakṣaraṃ cara^gṛha^aṃśaka^udaye

95.14b nāma cāsya catur^akṣaraṃ sthire/

95.14c nāmayugmam api ca dvimūrtiṣu

95.14d tryakṣaraṃ bhavati ca^asya pañcabhiḥ//

95.15a ka^ādyās tu vargāḥ kuja^śukra^saumya^

95.15b jīva^arkajānāṃ kramaśaḥ pradiṣṭāḥ/

95.15c varṇa^aṣṭakaṃ ya^ādi ca śītaraśme

95.15d raver a^kārāt kramaśaḥ svarāḥ syuḥ//

95.16a nāmāni ca^agny^ambu^kumāra^viṣṇu^

95.16b śakra^indrapatnī^caturānanānām/

95.16c tulyāni sūryāt kramaśo vicintya

95.16d dvi^try^ādi^varṇair ghaṭayet svabuddhyā//

95.17a vayāṃsi teṣām stana^pāna^bālya^

95.17b vrata^sthitā yauvana^madhya^vṛddhāḥ/

95.17c atīva^vṛddhā iti candra^bhauma^

95.17d jña^śukra^jīva^arka^śanaiścarāṇām//

96 pākādhyāyaḥ

96.01ab/ pakṣād bhānoḥ somasya māsiko +aṅgārakasya vaktra^uktaḥ/

96.01cd/ ādarśanāc ca pāko budhasya jīvasya varṣeṇa//

96.02ab/ ṣaḍbhiḥ sitasya māsair abdena śaneḥ suradviṣo +abdārdhāt/

96.02cd/ varṣāt sūryagrahaṇe sadyaḥ syāt tvāṣṭra^kīlakayoḥ//

96.03ab/ tribhir eva dhūmaketor māsaiḥ śvetasya saptarātra^ante/

96.03cd/ saptāhāt pariveṣa^indracāpa^sandhyā^abhrasūcīnām//

96.04ab/ śīta^uṣṇa^viparyāsaḥ phala^puṣpam akālajaṃ diśāṃ dāhaḥ/

96.04cd/ sthira^carayor anyatvaṃ prasūti^vikṛtiś ca ṣaṇ^māsāt//

96.05ab/ akriyamāṇaka^karaṇaṃ bhūkampo +anutsavo duriṣṭaṃ ca/

96.05cd/ śoṣaś ca^aśoṣyāṇāṃ sroto +anyatvaṃ ca varṣa^ardhāt//

96.06ab/ stambha^kusūla^arcānāṃ jalpita^rudita^prakampita^svedāḥ/

96.06cd/ māsa^trayeṇa kalaha^indracāpa^nirghāta^pākāś ca//

96.07ab/ kīṭa^ākhu^makṣika^uraga^bāhulyaṃ mṛga^vihaṅga^virutaṃ ca/

96.07cd/ loṣṭasya cāpsu taraṇaṃ tribhir eva vipacyate māsaiḥ//

96.08ab/ prasavaḥ śunām araṇye vanyānāṃ grāma^sampraveśaś ca/

96.08cd/ madhunilaya^toraṇa^indradhvajāś ca varṣāt samadhikād vā//

96.09ab/ gomāyu^gṛdhra^saṃghā daśa^ahikāḥ sadya eva tūrya^ravaḥ/

96.09cd/ ākruṣṭaṃ pakṣa^phalaṃ valmīko vidaraṇaṃ ca bhuvaḥ//

96.10ab/ ahutāśa^prajvalanaṃ ghṛta^taila^vasā^ādi^varṣaṇaṃ ca^api/

96.10cd/ sadyaḥ paripacyante māse +adhyardhe ca janavādaḥ//

96.11ab/ chatra^citi^yūpa^hutavaha^bījānāṃ saptabhir bhavati pakṣaiḥ/

96.11cd/ chatrasya toraṇasya ca kecin māsāt phalaṃ prāhuḥ //

96.12ab/ atyanta^viruddhānāṃ snehaḥ śabdaś ca viyati bhūtānām/

96.12cd/ mārjāra^nakulayor mūṣakeṇa saṅgaś ca māsena//

96.13ab/ gandharvapuraṃ māsād rasa^vaikṛtyaṃ hiraṇya^vikṛtiś ca/

96.13cd/ dhvaja^veśma^pāṃśu^dhūma^ākulā diśaś ca^api māsa^phalāḥ//

96.14ab/ navaka^eka^aṣṭa^daśaka^eka^ṣaṭ^trika^trika^saṅkhya^māsa^pākāni/

96.14cd/ nakṣatrāṇy aśvinipūrvakāṇi sadyaḥ phala^āśleṣā//

96.15ab/ pitryān māsaḥ ṣaṭ saṭ^trayo +ardham aṣṭau ca tri^ṣaḍ^eka^ekāḥ/

96.15cd/ māsa^catuṣke +aṣāḍhe sadyaḥ pāka^abhijittārā//

96.16ab/ sapta^aṣṭav adhyardhaṃ trayas trayaḥ pañca ca^eva māsāḥ syuḥ/

96.16cd/ śravaṇa^ādīnāṃ pāko nakṣatrāṇāṃ yathāsaṅkhyam//

96.17a nigadita^samaye na dṛśyate ced

96.17b adhikataraṃ dviguṇe prapacyate tat/

96.17c yadi na kanaka^ratna^go^pradānair

96.17d upaśamitaṃ vidhivad dvijaiś ca śāntyā//

97 nakṣatrakarmaguṇādhyāyaḥ

97.01ab/ śikhi^guṇa^rasa^indriya^anala^śaśi^viṣaya^guṇa^ṛtu^pañca^vasu^pakṣāḥ/

97.01cd/ viṣaya^eka^candra^bhūta^arṇava^agni^rudra^aśvi^vasu^dahanāḥ//

97.02ab/ bhūta^śata^pakṣa^vasavo dvātriṃśac ca^iti tārakā^mānam/

97.02cd/ kramaśo +aśviny^ādīnāṃ kālas tārā^pramāṇena//

97.03ab/ nakṣatrajam udvāhe phalam abdais tārakā^mitaiḥ sadasat/

97.03cd/ divasair jvarasya nāśo vyādher anyasya vā vācyaḥ//

97.04ab/ aśvi^yama^dahana^kamalaja^śaśi^śūlabhṛd^aditi^jīva^phaṇi^pitaraḥ/

97.04cd/ yony^aryama^dinakṛt^tvaṣṭṛ^pavana^śakrāgni^mitrāś ca//

97.05ab/ śakro nirṛtis toyaṃ viśve brahmā harir vasur varuṇaḥ/

97.05cd/ ajapādo +ahirbudhnyaḥ pūṣā cetīśvarā bhānām//

97.06ab/ trīṇy uttarāṇi tebhyo rohiṇyaś ca dhruvāṇi taiḥ kuryāt/

97.06cd/ abhiṣeka^śānti^taru^nagara^dharma^bīja^dhruva^ārambhān//

97.07ab/ mūla^śiva^śakra^bhujaga^adhipāni tīkṣṇāni teṣu siddhyanti/ 97.07cd/ abhighāta^mantra^vetāla^bandha^vadha^bheda^saṃbandhāḥ//

97.08ab/ ugrāṇi pūrva^bharaṇī^pitryāṇy utsāda^nāśa^śāṭhyeṣu/

97.08cd/ yojyāni bandha^viṣa^dahana^śastra^ghāta^ādiṣu ca siddhyai//

97.09ab/ laghu hasta^aśvina^puṣyāḥ paṇya^rati^jñāna^bhūṣaṇa^kalāsu/

97.09cd/ śilpa^auṣadha^yāna^ādiṣu siddhikarāṇi pradiṣṭāni//

97.10ab/ mṛdu^vargo[K.mṛduvargas tv] +anūrādhā^citrā^pauṣṇa^aindavāni mitrārthe/

97.10cd/ suratavidhi^vastra^bhūṣaṇa^maṅgala^gīteṣu ca hitāni//

97.11ab/ hautabhujaṃ saviśākhaṃ mṛdu^tīkṣṇam tad^vimiśra^phala^kāri/

97.11cd/ śravaṇatrayam āditya^ānile ca carakarmaṇi hitāni//

97.12a hasta^trayaṃ mṛgaśiraḥ śravaṇa^trayaṃ[K.śravanāttrayaṃ] ca

97.12b pūṣa^aśvi^śakra^guru^bhāni punarvasuś ca/

97.12c kṣaure tu karmaṇi hitāny udaye kṣaṇe vā

97.12d yuktāni ca^uḍupatinā śubhatārayā ca//

97.13a na snātamātra^gamana^unmukha[K.utsuka]^bhūṣitānām

97.13b abhyakta^bhukta^raṇakāla^nirāsanānām/

97.13c sandhyā^*niśā^śani^kuja^arka^tithau[K.niśoḥ kujayamārkadine] ca rikte

97.13d kṣauraṃ hitaṃ na navame +ahni na ca^api viṣṭyām//

97.14ab/ nṛpājñayā brāhmaṇa^sammate ca vivāhakāle mṛtasūtake ca/

97.14cd/ baddhasya mokṣe kratu^dīkṣaṇāsu sarveṣu śastaṃ kṣurakarma bheṣu//

[K.one verse inserted

K.98.15ab/ hasto mūlaṃ śravaṇā punarvasur mṛgaśiras tathā puṣyaḥ/

K.98.15cd/ puṃsañjñiteṣu kāryeṣv etāni śubhāni dhiṣṇyāni//]

97.15ab/ sāvitra^pauṣṇa^anila^maitra^tiṣya^tvāṣṭre tathā ca^uḍugaṇādhipa^ṛkṣe/

97.15cd/ saṃskāra^dīkṣā^vrata^mekhalādi kuryād gurau śukra^budha^induyukte//

[K.one verse inserted

K.98.17ab/ lābhe tṛtīye ca śubhaiḥ samete pāpair vihīne śubharāśilagne/

K.98.17cd/ vedhyau tu karṇau tridaśejyalagne tiṣyenducitrāharirevatīṣu//]

97.16a śuddhair dvādaśa^kendra^naidhanagṛhaiḥ pāpais triṣaṣṭhāyagair

97.16b lagne kendragate +atha vā suragurau daitya^indrapūjye +api vā/

97.16c sarva^ārambha^phala^prasiddhir udaye rāśau ca kartuḥ śubhe

97.16d sagrāmya^sthira^bha^udaye ca bhavanaṃ kāryaṃ praveśo +api vā//

98 tithikarmaguṇādhyāyaḥ

98.01ab/ kamalaja^vidhātṛ^hari^yama^śaśāṅka^ṣaḍvaktra^śakra^vasu^bhujagāḥ/

98.01cd/ dharma^īśa^savitṛ^manmatha^kalayo viśve ca tithipatayaḥ//

98.02ab/ pitaro +amāvasyāyāṃ saṃjñāsadṛśāśca taiḥ kriyāḥ kāryāḥ/

98.02cd/ nandā bhadrā vijayā riktā pūrṇā ca tās trividhāḥ//

98.03ab/ yat kāryaṃ nakṣatre taddaivatyāsu tithiṣu tat kāryam/

98.03cd/ karaṇamuhūrteṣv api tat siddhikaraṃ devatāsadṛśam//

99 karaṇaguṇādhyāyaḥ

99.01ab/ vava^vālava^kaulava[K.bavabālavakaulaba]^taitila^ākhya^gara^vaṇija^viṣṭisaṃjñānām/

99.01cd/ patayaḥ syur indra^kamalaja^mitra^aryama^bhū^śriyaḥ sayamāḥ//

99.02ab/ kṛṣṇa^caturdaśyardhād dhuvāṇi[K.ū.dhruvāṇi] śakuniś catuṣpadaṃ nāgam/

99.02cd/ kiṃstughnam iti ca teṣāṃ kali^vṛṣa^phaṇi^mārutāḥ patayaḥ//

99.03a kuryād vave[K.bave] śubha^cara^sthira^pauṣṭikāni

99.03b dharmakriyā^dvija^hitāni ca vālava[K.bālava]^ākhye/

99.03c samprīti^mitra^varaṇāni ca kaulave[K.kaulabe] syuḥ

99.03d saubhāgya^saṃśraya^gṛhāṇi ca taitila^ākhye//

99.04a kṛṣi^bīja^gṛha^āśraya^jāni gare

99.04b vaṇiji dhuva[K.dhruva]^kārya^vaṇig^yutayaḥ/

99.04c na hi viṣṭikṛtaṃ vidadhāti śubhaṃ

99.04d para^ghāta^viṣa^ādiṣu siddhikaram//

99.05a kāryaṃ pauṣṭikam auṣadhādi śakunau mūlāni mantrās tathā

99.05b gokāryāṇi catuṣpade dvijapitṛn uddiśya rājyāni ca/

99.05c nāge sthāvara^dāruṇāni haraṇaṃ daurbhāgya^karmāṇy ataḥ

99.05d kiṃstughne śubham iṣṭi[K.iṣṭa]puṣṭikaraṇaṃ maṅgalya^siddhi^kriyāḥ//

99.06ab[K.omitted]/ lābhe tṛtīye ca śubhaiḥ samete pāpair vihīne śubharāśilagne/

99.06cd[K.omitted]/ vedhyau ca karṇāv amarejyalagne puṣya^indu^citrā^hari^pauṣṇa^bheṣu//

99.07a rohiṇy^uttara^revatī^mṛgaśiro^mūla^anurādhā^maghā^

99.07b hasta^svātiṣu ṣaṣṭha^tauli^mithuneṣu^udyatsu pāṇi^grahaḥ/

99.07c sapta^aṣṭa^antya^bahiḥśubhair uḍupatāv ekādaśa^dvi^trige

99.07d krūrais tryāyaṣaḍaṣṭagair na tu bhṛgau ṣaṣṭhe kuje ca^aṣṭame//

99.08a dampatyor dvi^nava^aṣṭa^rāśi^rahite cāra^anukule ravau

99.08b candre ca^arka^kuja^arki^śukra^viyute madhye +atha vā pāpayoḥ/

99.08c tyaktvā ca vyatipāta^vaidhṛti[K.vaidhṛta]^dinaṃ viṣṭiṃ ca riktāṃ tithiṃ

99.08d krūrāhāyana^pauṣa^caitra[K.caitrapauṣa]^virahe lagna^aṃśake mānuṣe//

100 nakṣatrajātakādhyāyaḥ

100.01ab/ priyabhūṣaṇaḥ svarūpaḥ[K.surūpaḥ] subhago dakṣo +aśvinīṣu matimāṃś ca/

100.01cd/ kṛtaniścaya^satya^arug^dakṣaḥ sukhitaś ca bharaṇīṣu//

100.02ab/ bahubhuk paradāraratas tejasvī kṛttikāsu vikhyātaḥ/

100.02cd/ rohiṇyāṃ satya^śuciḥ priyaṃvadaḥ *sthiraḥ svarūpaś ca[K.sthirasurūpaś ca]//

100.03ab/ capalaś caturo bhīruḥ paṭur utsāhī dhanī mṛge bhogī/

100.03cd/ śaṭha^garvita^caṇḍa^kṛtaghna^hiṃsra^pāpaś ca raudra^ṛkṣe//

100.04ab/ dāntaḥ sukhī suśīlo durmedhā rogabhāk pipāsuś ca/

100.04cd/ alpena ca santuṣṭaḥ punarvasau jāyate manujaḥ//

100.05ab/ śāntātmā subhagaḥ paṇḍito dhanī dharma^saṃśritaḥ puṣye/

100.05cd/ śaṭha^sarva^bhakṣakṣya[K.bhakṣa][U.bhakṣya]^pāpaḥ kṛtaghna^dhūrtaś ca bhaujaṅge//

100.06ab/ bahubhṛtya^dhanī bhogī sura^pitṛ^bhakto mahodyamaḥ pitrye/

100.06cd/ priyavāg dātā dyutimān aṭano nṛpa^sevako bhāgye//

100.07ab/ subhago vidyā^āptadhano bhogī sukhabhāg dvitīyaphalgunyām/

100.07cd/ utsāhī dhṛṣṭaḥ pānapo +aghṛṇī taskaro haste//

100.08ab/ citrā^ambara^mālya^dharaḥ sulocanāṅgaś ca citrāyām[K.bhavati citrāyām]/

100.08cd/ dānto vaṇik tṛṣāluḥ[K.kṛpāluḥ] priyavāg dharmāśritaḥ svātau//

100.09ab/ īrṣur[K.irṣyur] lubdho dyutimān vacanapaṭuḥ kalahakṛd viśākhāsu//

100.09cd/ āḍhyo videśavāsī kṣudhālur aṭano +anurādhāsu//

100.10ab/ jyeṣṭhāsu na bahumitraḥ santuṣṭo dharmakṛt pracurakopaḥ/

100.10cd/ mūle mānī dhanavān sukhī na hiṃsraḥ sthiro bhogī//

100.11ab/ iṣṭā^nanda^kalatro vīro dṛḍha^sauhṛdaś ca jaladeve/

100.11cd/ vaiśve vinīta^dhārmika^bahu^mitra^kṛtajña^subhagaś ca//

100.12ab/ śrīmān śravaṇe śrutavān udāra^dāro dhana^anvitaḥ khyātaḥ/

100.12cd/ dātā^āḍhya^śūra^gītapriyo dhaniṣṭhāsu dhana^lubdhaḥ//

100.13ab/ sphuṭavāg vyasanī ripuhā sāhasikaḥ śatabhiṣaksu durgrāhyaḥ/

100.13cd/ bhadrapadāsu^udvignaḥ strījita^dhana^paṭur adātā ca//

100.14ab/ vaktā sukhī prajāvān jitaśatrur dhārmiko dvitīyāsu//

100.14cd/ sampūrṇa^aṅgaḥ subhagaḥ śūraḥ śucir arthavān pauṣṇe//

101 rāśivibhāgādhyāyaḥ

101.01ab/ aśvinyo +atha bharaṇyo bahulāpādaś ca kīrtyate meṣaḥ/

101.01cd/ vṛṣabho bahulāśeṣaṃ rohiṇyo +ardham ca mṛgaśirasaḥ//

101.02ab/ mṛgaśiro +ardhaṃ raudraṃ punarvasor[K.punarvasor ca] aṃśakatrayaṃ mithunaḥ[K.mithunam]/

101.02cd/ pādaś ca *punarvasutas tiṣyaḥ śleṣā[K.punarvasoḥ satiṣyo +aśleṣā] ca karkaṭakaḥ//

101.03ab/ siṃho +atha maghā pūrvā ca phalgunī pāda uttarāyāś ca/

101.03cd/ tatpariśeṣaṃ hastaś citrādyardhaṃ ca kanyākhyaḥ//

101.04ab/ taulini citrāntyārdhaṃ svātiḥ pādatrayaṃ viśākhāyāḥ/

101.04cd/ alini viśākhāpādas tathānurādhānvitā jyeṣṭhā//

101.05ab/ mūlam aṣāḍhā pūrvā prathamaś ca^apy uttarāṃśako dhanvī/

101.05cd/ makaras tatpariṣeśaṃ śravaṇaḥ pūrvaṃ dhaniṣṭhārdham//

101.06ab/ kumbho +antyadhaniṣṭhārdhaṃ śatabhiṣagaṃśatrayaṃ ca pūrvāyāḥ/

101.06cd/ bhadrapadāyāḥ śeṣaṃ tathottarā revatī ca jhaṣaḥ//

101.07ab/ aśvinī^pitrya^mūla^ādyā meṣa^siṃha^haya^ādayaḥ/

101.07cd/ viṣama^ṛkṣān nivartante pāda^vṛddhyā yathottaram//

102 vivāhapaṭalādhyāyaḥ

102.01a mūrtau karoti dinakṛd vidhavāṃ kujaś ca

102.01b rāhur vipanna^tanayāṃ ravijo daridrām/

102.01c śukraḥ śaśāṅka^tanayaś ca guruś ca sādhvīm

102.01d āyuḥkṣayaṃ prakurute +atha vibhāvarīśaḥ//

102.02a kurvanti bhāskara^śanaiścara^rāhu^bhaumā

102.02b dāridrya^duḥkham atulaṃ niyataṃ dvitīye/

102.02c vitteśvarīm avidhavāṃ guru^śukra^saumyā

102.02d nārīṃ prabhūta^tanayāṃ kurute śaśāṅkaḥ//

102.03a sūrya^indu^bhauma^guru^śukra^budhās tṛtīye

102.03b kuryuḥ sadā bahusutāṃ dhanabhāginīṃ ca/

102.03c vyaktāṃ[K.vyaktaṃ] divākarasutaḥ subhagāṃ karoti

102.03d mṛtyuṃ dadāti niyamāt khalu saiṃhikeyaḥ//

102.04a svalpaṃ payaḥ sravati sūryasute caturthe

102.04b daurbhāgyam uṣṇa^kiraṇaḥ kurute śaśī ca/

102.04c rāhuḥ sapatnanam[K.sapatnyam ū.sapatnam] api ca kṣitijo +alpavittaṃ[K.alpavittāṃ]

102.04d dadyād bhṛguḥ suraguruś ca budhaś ca saukhyam//

102.05a naṣṭātmajāṃ ravikujau khalu pañcamasthe[K.pañcamasthau]

102.05b candrātmajo bahusutā gurubhārgavau ca/

102.05c rāhur dadāti maraṇaṃ śanir ugrarogaṃ

102.05d kanyā^*vināśam[K.prasūtim] acirāt kurute śaśāṅkaḥ//

102.06a ṣaṣṭha^āśritāḥ śani^divākara^rāhu^jīvāḥ

102.06b kuryuḥ kujaś ca subhagāṃ śvaśureṣu bhaktām/

102.06c candraḥ karoti vidhavām uśanā daridrām

102.06d ṛddhāṃ śaśāṅka^tanayaḥ kalahapriyāṃ ca//

102.07a saura^āra^jīva^budha^rāhu^ravi^indu^śukrāḥ

102.07b kuryuḥ prasahya khalu saptamarāśi^saṃsthāḥ/

102.07c vaidhavya^bandhana^vadha^kṣayam arthanāśa^

102.07d vyādhi^pravāsa^maraṇāni yathākrameṇa//

102.08a sthāne +aṣṭame gurubudhau niyataṃ viyogaṃ

102.08b mṛtyuṃ śaśī bhṛgusutaś ca tatha^eva rāhuḥ/

102.08c sūryaḥ karoty avidhavāṃ sarujāṃ[K.sarujaṃ] mahījaḥ

102.08d sūryātmajo dhanavatīṃ pativallabhāṃ ca//

102.09a dharme sthitā bhṛgu^divākara^bhūmiputrā

102.09b jīvaś ca dharmaniratāṃ śaśijas tv arogām/

102.09c rāhuś ca sūryatanayaś ca karoti bandhyāṃ[K.vandhyāṃ]

102.09d kanyāprasūtim aṭanāṃ[K.aṭanaṃ] kurute śaśāṅkaḥ//

102.10a rāhur nabhaḥsthala^gato[K.nabhasthalagato] vidhavāṃ karoti

102.10b pāpe ratāṃ dinakaraś ca śanaiścaraś ca/

102.10c mṛtyuṃ kujo +artharahitāṃ kulaṭāṃ ca candraḥ

102.10d śeṣā grahā dhanavatīṃ subhagāṃ ca kuryuḥ//

102.11a āye ravir bahusutāṃ sadhanāṃ[K.dhaninīṃ] śaśāṅkaḥ

102.11b putra^anvitāṃ kṣitisuto ravijo dhanāḍhyām/

102.11c āyuṣmatīṃ suraguruḥ śaśijaḥ samṛddhāṃ

102.11d rāhuḥ karoty avidhavāṃ bhṛgur arthayuktām//

102.12a ante gurur dhanavatīṃ dinakṛd daridrāṃ

102.12b candro dhana^vyaya^karīṃ kulaṭāṃ ca rāhuḥ/

102.12c sādhvīṃ bhṛguḥ śaśisuto bahu^putra^pautrāṃ

102.12d pāna^prasakta^hṛdayām ravijaḥ kujaś ca//

102.13a gopair yaṣṭy^āhatānāṃ khura^puṭa^dalitā yā tu dhūlir dinānte

102.13b sodvāhe sundarīṇāṃ vipula^dhana^suta^ārogya^saubhāgya^kartrī/

102.13c tasmin kāle na ca^ṛkṣaṃ na ca tithi^karaṇaṃ naiva lagnaṃ na yogaḥ

102.13d khyātaḥ puṃsāṃ sukhārthaṃ śamayati duritāny utthitaṃ gorajas tu//

103 grahagocarādhyāyaḥ

103.01ab/ prāyeṇa sūtreṇa vinākṛtāni prakāśa^randhrāṇi cirantanāni/

103.01cd/ ratnāni śāstrāṇi ca yojitāni navair guṇair bhūṣayituṃ kṣamāṇi//

103.02ab/ prāyeṇa gocaro vyavahāryo +atas tatphalāni vakṣyāmi/

103.02cd/ nānāvṛttair āryā[K.tanno] mukhacapalatvaṃ *kṣamadhvaṃ naḥ [K.kṣamantv āryāḥ]//

103.03ab/ māṇḍavya^giraṃ śrutvā na madīyā rocate +atha vā naivam/

103.03cd/ sādhvī tathā na puṃsāṃ priyā yathā syāj jaghanacapalā//

103.04a sūryaḥ ṣaṭ^tri^daśa^sthitas tri^daśa^ṣaṭ^saptādyagaś candramā

103.04b jīvaḥ sapta^nava^dvi^pañcama^gato vakra^arkajau ṣaṭtrigau/

103.04c saumyaḥ ṣaḍ^dvi^catur^daśa^aṣṭama^gataḥ sūrye[K.ū.sarve] +apy upānte śubhāḥ

103.04d śukraḥ saptama^ṣaḍ^daśa^ṛkṣa^sahitaḥ śārdūlavat trāsakṛt//

103.05a janmany āyāsado +arkaḥ kṣapayati vibhavān koṣṭharoga^adhva^dātā

103.05b vitta^bhraṃśaṃ dvitīye diśati ca na sukhaṃ vañcanāṃ dṛgrujaṃ ca/

103.05c sthānaprāptiṃ tṛtīye *dhana^nicaya^mudā kalya^kṛc[K.dhananicayamudākalyakṛc] ca^ari^hartā[K.hantā]

103.05d rogān datte[K.dhatte] caturthe janayati ca muhuḥ sragdharā^bhoga^vighnam//

103.06a pīḍāḥ syuḥ pañcamasthe savitari bahuśo roga^ari^janitāḥ

103.06b ṣaṣṭhe +arko hanti rogān kṣapayati ca ripūn śokāṃś ca nudati/

103.06c adhvānaṃ saptamastho jaṭhara^gada^bhayaṃ dainyaṃ ca kurute/

103.06d ruk^trāsau[K.rukkāsau] ca^aṣṭamasthe bhavati suvadanā na svāpi vanitā//

103.07a ravāv āpaddainyaṃ rug iti navame vitta[K.citta]ceṣṭāvirodho

103.07b jayaṃ prāpnoty ugraṃ daśama^gṛhage karma^siddhiṃ krameṇa/

103.07c jaya^sthānaṃ[K.jayaṃ sthānaṃ] mānaṃ vibhavam api ca^ekādaśe roganāśaṃ

103.07d suvṛttānāṃ ceṣṭā bhavati saphalā dvādaśe na^itareṣām//

103.08a śaśī janmany anna^pravara^śayana^ācchādana^karo

103.08b dvitīye mānārthān[K.mānārthau] glapayati savighnaś ca bhavati/

103.08c tṛtīye vastra^strī^dhana^vijaya[K.nicaya]saukhyāni labhate

103.08d caturthe +aviśvāsaḥ śikhariṇi bhujaṅgena sadṛśaḥ//

103.09a dainyaṃ vyādhiṃ śucam api śaśī pañcame mārgavighnaṃ

103.09b ṣaṣṭhe vittaṃ janayati sukhaṃ śatrurogakṣayaṃ ca/

103.09c yānaṃ mānaṃ śayanam aśanaṃ saptame vittalābhaṃ

103.09d mandākrānte phaṇini himagau ca aṣṭame bhīr na kasya//

103.10a navama^gṛhago bandha^udvega^śrama^udararogakṛd

103.10b daśama^bhavane ca ājñā^karma^prasiddhi^karaḥ *śaśī[K.omitted]/

103.10c upacaya^suhṛtsaṃyoga^arthapramodam upāntyago

103.10d vṛṣabha^caritān doṣān antye[K.ante] karoti ca[K.hi] savyayān//

103.11ab/ kuje +abhighātaḥ prathame dvitīye narendrapīḍā kalahāridoṣaiḥ/

103.11cd/ bhṛśaṃ ca pitta^anala^*caura^rogair[K.rogacaurair] upendravajra^pratimo +api yaḥ syāt//

103.12a tṛtīyagaś caura^kumārakebhyo

103.12b bhaumaḥ sakāśāt phalam ādadhāti/

103.12c pradīptim ājñāṃ dhanam aurṇikāni

103.12d dhātv^ākara^ākhyāni kila aparāṇi//

103.13ab/ bhavati dharaṇije caturthage jvara^jaṭhara^gada^asṛg^udbhavaḥ/

103.13cd/ kupuruṣa^janitāc ca saṅgamāt prasabham api karoti ca aśubham//

103.14a ripu^gada^kopa^bhayāni pañcame

103.14b tanayakṛtāś ca śuco mahīsute/

103.14c dyutir api na asya ciraṃ bhavet sthirā

103.14d śirasi kaper iva mālatī yathā[K.kṛtā]//

103.15ab/ ripu^bhaya^kalahair vivarjitaḥ sakanaka^vidruma^tāmra^*kāmagaḥ[K.kāgamaḥ ū.cāgama]/

103.15cd/ ripubhavana^gate mahīsute kim aparavaktra^vikāram īkṣate//

103.16a kalatra^kalaha^akṣi^rug^jaṭhararoga^kṛt saptame

103.16b kṣarat^kṣataja^rūkṣitaḥ kṣapita[K.kṣayita]^vitta^māno +aṣṭame/

103.16c kuje navama^saṃsthite paribhava^arthanāśa^ādibhir

103.16d vilambitagatir bhavaty abala^deha^dhātu^klamaiḥ//

103.17ab/ daśama^gṛhagate samaṃ mahīje vividha^dhana^āptir upāntyage jayaś ca/

103.17cd/ janapadam upari sthitaś ca bhuṅkte vanam iva ṣaṭcaraṇaḥ supuṣpita^agram//

103.18a nānāvyayair dvādaśage mahīsute

103.18b santāpyate +anartha^śataiś ca mānavaḥ/

103.18c strī^kopa^pittaiś ca sanetra^vedanair

103.18d yo +api indravaṃśa^abhijanena garvitaḥ//

103.19ab/ duṣṭa^vākya^piśuna^ahita^bhedair bandhanaiḥ sakalahaiś ca hṛtasvaḥ/

103.19cd/ janmage śaśisute pathi gacchan svāgate +api kuśalaṃ na śṛṇoti//

103.20ab/ paribhavo dhanagate dhanalabdhiḥ sahajage śaśisute hṛdaya^āptiḥ[K.ū.suhṛdāptiḥ]/

103.20cd/ nṛpati^śatru^bhaya^śaṅkita^*cito[K.citto] drutapadaṃ vrajati duścaritaiḥ svaiḥ//

103.21a caturthage svajana^kuṭumba^vṛddhayo

103.21b dhana^āgamo bhavati ca śītaraśmije/

103.21c suta^sthite tanaya^kalatra^vigraho

103.21d niṣevate na ca rucirām api striyam//

103.22a saubhāgyaṃ vijayam atha unnatiṃ ca ṣaṣṭhe

103.22b vaivarṇyaṃ kalaham atīva saptame jñaḥ/

103.22c mṛtyusthe jaya^suta[K.sutajaya]^vastra^vitta^lābhā

103.22d naipuṇyaṃ bhavati mati^praharṣaṇīyam//

103.23ab/ vighnakaro navamaḥ śaśiputraḥ karmagato ripuhā dhanadaś ca/

103.23cd/ sapramadaṃ śayanaṃ ca vidhatte tadgṛhado +atha *kathāṃ staraṇaṃ ca[K.kathāstaraṇaṃ]//

103.24a dhana^*suta^sukha[K.sukhasuta]^yoṣin^mitra^*vāha[K.vāhya]^āpti^tuṣṭis

103.24b tuhinakiraṇa^putre lābhage mṛṣṭa^vākyaḥ/

103.24c ripu^paribhava^rogaiḥ pīḍito dvādaśasthe

103.24d na sahati paribhoktuṃ mālinī^yoga^saukhyam//

103.25a jīve janmany apagata^dhana^dhīḥ

103.25b sthāna^bhraṣṭo bahu^kalaha^yutaḥ/

103.25c prāpya arthe +arthān vyarir api kurute

103.25d kāntā^āsya^abje bhramaravilasitam//

103.26a sthāna^bhraṃśāt kārya^vighātāc ca tṛtīye

103.26b +anekaiḥ[K.naikaiḥ] kleśair bandhujana^utthaiś ca caturthe/

103.26c jīve śāntiṃ pīḍitacittaś ca sa vinded[K.vinden]

103.26d naiva grāme nāpi vane matta^mayūre//

103.27a janayati ca tanayabhavanam upagataḥ

103.27b parijana^śubha^suta^kari^turaga^vṛṣān/

103.27c sakanaka^pura^gṛha^yuvati^vasana^kṛn

103.27d maṇiguṇanikara^kṛd api vibudha^guruḥ//

103.28a na sakhī^vadanaṃ tilakojjvalaṃ

103.28b na *ca vanaṃ[K.bhavanaṃ] śikhi^kokila^nāditam/

103.28c hariṇa^pluta^śāva^vicitritaṃ

103.28d ripugate manasaḥ sukhadaṃ gurau//

103.29a tridaśaguruḥ śayanaṃ ratibhogaṃ

103.29b dhanam aśanaṃ kusumāny upavāhyam/

103.29c janayati saptamarāśim upeto

103.29d lalitapadāṃ ca giraṃ dhiṣaṇāṃ ca//

103.30a bandhaṃ vyādhim ca^aṣṭame śokam ugraṃ

103.30b mārga^*kleśān[K.kleśaṃ] mṛtyu^tulyāṃś ca rogān/

103.30c naipuṇyā^ājñā^putra^karma^artha^siddhiṃ

103.30d dharme jīvaḥ śālinīnāṃ ca lābham//

103.31a sthāna^kalya^dhana^hā daśa^ṛkṣagas

103.31b tatprado bhavati lābhago guruḥ/

103.31c dvādaśe +adhvani viloma^duḥkha^bhāg

103.31d yāti yady api naro rathoddhataḥ//

103.32a prathamagṛha^upago bhṛgusutaḥ smara^upakaraṇaiḥ

103.32b surabhi^manojña^gandha^kusuma^ambarair upacayam/

103.32c śayana^gṛha^āsana^aśana^yutasya ca anukurute

103.32d samada^vilāsinī^mukha^saroja^ṣaṭcaraṇatām//

103.33a śukre dvitīyagṛhage prasava^artha^dhānya^

103.33b bhūpāla^*sannata[K.sannati]^kuṭumba^hitāny avāpya/

103.33c saṃsevate kusuma^ratna^vibhūṣitaś ca

103.33d kāmaṃ vasantatilaka^dyuti^mūrdhajo +api//

103.34ab/ ājñā^artha^māna^āspada^bhūti^vastra^śatru^kṣayān daityagurus tṛtīye/

103.34cd/ datte[K.dhatte] caturthaś ca suhṛt^samājaṃ rudra^indra^vajra^pratimāṃ ca śaktim//

103.35ab/ janayati śukraḥ pañcamasaṃstho guru^paritoṣaṃ bandhujana^āptim/

103.35cd/ suta^dhana^labdhiṃ mitra^sahāyān anavasitatvaṃ ca ari^baleṣu//

103.36a ṣaṣṭho bhṛguḥ paribhava^roga^tāpadaḥ

103.36b strīhetukaṃ janayati saptamo +aśubham/

103.36c yāto +aṣṭamaṃ bhavana^paricchada^prado

103.36d lakṣmīvatīm upanayati striyaṃ ca saḥ//

103.37a navame tu dharma^vanitā^sukha^bhāg

103.37b bhṛguje +artha^vastra^nicayaś ca bhavet/

103.37c daśame +avamāna^kalahān niyamāt

103.37d pramitākṣarāṇy api vadan labhate//

103.38ab/ upāntyago bhṛgo sutaḥ suhṛd^dhana^anna^gandha^daḥ/

103.38cd/ dhana^ambara^āgamo +antyagaḥ sthiras tu na^ambara^āgamaḥ//

103.39ab/ prathame ravije viṣa^vahni^hataḥ svajanair viyutaḥ kṛta^bandhu^vadhaḥ/

103.39cd/ paradeśam upaity asuhṛd^bhavano vimukha^artha^suto +aṭaka^dīna^mukhaḥ//

103.40a cāravaśād dvitīyagṛhage dinakara^tanaye

103.40b rūpa^sukha^apavarjita^tanur vigata^mada^balaḥ/

103.40c anyaguṇaiḥ kṛtaṃ vasucayam tad api khalu bhavaty

103.40d ambv iva vaṃśapatrapatitaṃ na bahu na ca ciram//

103.41a sūryasute tṛtīyagṛhage dhanāni labhate

103.41b dāsa^paricchada^uṣṭra^mahiṣā^aśva^kuñjara^kharān/

103.41c sadma^vibhūti^saukhyam amitaṃ gada^vyuparamaṃ

103.41d bhīrur api praśāsty adhiripūṃś ca vīra^lalitaiḥ//

103.42a caturthaṃ gṛhaṃ sūryaputre +abhyupete

103.42b suhṛd^vitta^bhārya^ādibhir viprayuktaḥ/

103.42c bhavaty asya sarvatra ca^asādhu duṣṭaṃ

103.42d bhujaṅga^prayāta^anukāraṃ ca cittam//

103.43a suta^dhana^parihīṇaḥ pañcamasthe

103.43b pracura^kalaha^yuktaś ca arkaputre/

103.43c vinihata^ripu^rogaḥ ṣaṣṭhayāte

103.43d pibati ca vanitā^āsyaṃ śrī^puṭoṣṭham//

103.44a gacchaty adhvānaṃ saptame ca aṣṭame ca

103.44b hīnaḥ strī^putraiḥ sūryaje dīnaceṣṭaḥ/

103.44c tadvad dharmasthe vaira^hṛd^roga^bandhair

103.44d dharmo +apy ucchidyed vaiśvadevī^kriyā^ādyaḥ//

103.45a karma^prāptir daśame +arthakṣayaś ca

103.45b vidyā^kīrtyoḥ parihāniś ca saure/

103.45c taikṣṇyaṃ lābhe parayoṣārtha^*lābhaś[K.lābhā]

103.45d ca antye[K.ante] prāpnoty api śoka^ūrmimālām//

103.46ab/ api kālam apekṣya ca pātraṃ śubhakṛd vidadhāty anurūpam/ 103.46cd/ na madhau bahu kaṃ kuḍave vā[K.ca] visṛjaty api meghavitānaḥ//

103.47a raktaiḥ puṣpair gandhais tāmraiḥ kanaka^vṛṣa^bakula^kusumair divākara^bhūsutau

103.47b bhaktyā pūjyāv indur dhenvā sitakusuma^rajata^madhuraiḥ sitaś ca madapradaiḥ/

103.47c kṛṣṇadravyaiḥ sauriḥ saumyo maṇi^rajata^tilaka^kusumair guruḥ paripītakaiḥ

103.47d prītaiḥ pīḍā na syād uccād yadi patati viśati yadi vā bhujaṅgavijṛmbhitam//

103.48ab/ śamaya^udgatām aśubhadṛṣṭim api vibudhaviprapūjayā/

103.48cd/ śānti^japa^niyama^dāna^damaiḥ sujana^abhibhāṣaṇa^samāgamais tathā//

103.49ab/ ravi^bhaumau pūrvārdhe śaśisaurau kathayato +antyagau rāśeḥ/

103.49cd/ sadasal^lakṣaṇam āryagīty^upagītyor yathāsaṃkhyam//

103.50ab/ ādau yādṛk saumyaḥ paścād api tādṛśo bhavati/

103.50cd/ upagīter mātrāṇāṃ gaṇavat satsamprayogo vā//

103.51ab/ āryāṇām api kurute vināśam antargurur viṣamasaṃsthaḥ/

103.51cd/ gaṇa iva ṣaṣṭhe dṛṣṭaḥ sa[K.ca] sarvalaghutāṃ janaṃ[K.gato] nayati//

103.52a aśubha^nirīkṣitaḥ śubha^phalo balinā balavān

103.52b aśubha^phala^pradaś ca śubha^dṛg^viṣaya^upagataḥ/

103.52c aśubhaśubhāv api svaphalayor vrajataḥ samatām

103.52d idam api gītakaṃ ca khalu narkuṭakaṃ ca yathā//

103.53ab/ nīce +aribhe +aste *ca aridṛṣṭasya[K's tr. aridṛṣṭasya] sarvaṃ vṛthā yat[K's tr. yathā] parikīrtitam/

103.53cd/ purato +andhasya iva kāminyāḥ savilāsa^kaṭākṣa^nirīkṣaṇam//

103.54ab/ sūryasuto +arkaphalasamaś candrasutaś chandataḥ samanuyāti yathā/

103.54cd/ skandhakam āryāgītir vaitālīyaṃ ca māgadhī gāthā^āryām//

103.55ab/ sauro +arkaraśmi^*yogāt[K.rāgāt] savikāro labdha^vṛddhir adhikataram/ 103.55cd/ pittavad ācarati nṛṇāṃ pathyakṛtāṃ na tu tathā^āryāṇām//

103.56ab/ yādṛśena graheṇa^indur yuktas tādṛg bhavet so +api/

103.56cd/ mano^vṛtti^samāyogād vikāra iva vaktrasya//

103.57ab/ pañcamaṃ *laghu sarveṣu[K.sarvapādeṣu] saptamaṃ dvi^caturthayoḥ/

103.57cd/ yadvat^śloka^akṣaraṃ tadval laghutāṃ yāti duḥsthitaiḥ//

103.58ab/ prakṛtyā^api laghur yaś ca vṛttabāhye vyavasthitaḥ/

103.58cd/ sa yāti gurutāṃ loke yadā syuḥ susthitā grahāḥ//

103.59ab/ prārabdham asusthitair grahair yat karma^ātma^vivṛddhaye budhaiḥ[K.+abudhaiḥ]/

103.59cd/ vinihanti tad eva karma tān vaitālīyam iva ayathākṛtam//

103.60ab/ sausthityam avekṣya yo grahebhyaḥ kāle prakramaṇaṃ karoti rājā/

103.60cd/ aṇunā api sa pauruṣeṇa vṛttasya^aupacchandasikasya yāti pāram//

103.61a upacaya^bhavana^upayātasya bhānor dine kārayed dhema^tāmra^aśva^kāṣṭha^asthi^carma^aurṇika^adri^druma^tvag^nakha^vyāla^caura^āyudhīya^aṭavī^krūra^rājopaseva^abhiṣeka^auṣadha^kṣauma^paṇyādi^gopāla^kāntāra^vaidya^aśma^kūṭa^avadāta^abhivikhyāta^śūra^āhavaślāghya^*yāyy[K.yājya]^*agnikarmāṇi[K.^agnikāryāṇi] siddhyanti lagnasthite vā ravau/

103.61b śiśirakiraṇa^vāsare tasya va apy udgame kendrasaṃsthe +atha vā bhūṣaṇaṃ śaṅkha^muktā^abja^rūpya^ambu^yajña^ikṣu^bhojya^aṅganā^kṣīra^susnigdhavṛkṣa^kṣupa^anūpa^dhānya^dravadravya^*vipra^adhva^gīta[K.viprāśvaśīta]kriyā^śṛṅgi^kṛṣyādi^senādhipa^ākranda^bhūpāla^saubhāgya^naktañcara^ślaiṣmika^dravya^mātulya[K.mātuṅga]puṣpa^ambara^ārambha^siddhir bhavet//

103.61c kṣititanaya^dine prasiddhyanti[K.prasidhyanti] dhātvākarādīni sarvāṇi kāryāṇi cāmīkara^agni^pravāla^āyudha^kraurya^caurya^abhighāta^aṭavī^durga^senādhikārās tathā rakta^puṣpa^drumā raktam anyac ca tiktaṃ kaṭu^dravya^kūṭa^ahi^pāśa^arjita^svāḥ kumārā bhiṣak^śākyabhikṣu^kṣapāvṛtti^kośeśa[K.kauśeya]^śāṭhyāni siddhyanti[K.sidhyanti] dambhās tathā//

103.61d harati[U.harita, K.harita]maṇi^mahī^sugandhīni vastrāṇi sādhāraṇaṃ nāṭakaṃ śāstra^vijñāna^kāvyāni sarvāḥ kalā^yuktayo mantra^dhātu^kriyā^vāda^naipuṇya^puṇya^vratāyoga^dūtās tathā^āyuṣya^māyā^anṛta^snāna^hrasvāṇi dīrghāṇi madhyāni ca chandataś[K.cchandanaś] caṇḍavṛṣṭi^prayāta^anukārīṇi kāryāṇi siddhyanti[K.sidhyanti] saumyasya lagne +ahni vā//

103.62a suraguru^divase kanakaṃ rajataṃ turagāḥ kariṇo vṛṣabhā bhiṣag^auṣadhayaḥ[K.oṣadhayaḥ]

103.62b dvija^pitṛ^sura^kārya^puraḥsthita^gharma^nivāraṇa^cāmara^bhūṣaṇa^bhūpatayaḥ/

103.62c vibudha^bhavana^dharmasamāśraya^maṅgala^śāstra^manojña^balaprada^satyagiraḥ

103.62d vrata^havana^dhanāni ca siddhikarāṇi tathā rucirāṇi ca varṇaka^daṇḍakavat//

103.63a bhṛgusutadivase ca citra^vastra^vṛṣya^veśya^kāminī^vilāsa^hāsa^yauvanopabhoga^ramya^bhūmayaḥ

103.63b sphaṭika^rajata^manmatha^upacāra^vāhana^ikṣu^śārada^prakāra^go^vaṇik^kṛṣīvala^auṣadha^ambujāni ca/

103.63c savitṛsutadine ca kārayen mahiṣy^aja^uṣṭra^kṛṣṇaloha^dāsa^vṛddha^nīca^karma^pakṣi^caura^pāśikān

103.63d cyutavinaya^viśīrṇabhāṇḍa^hasty^apekṣa^vighnakāraṇāni ca anyathā na sādhayet samudrago +apy apāṃ kaṇam//

103.64ab/ vipulām api buddhvā chandovicitiṃ bhavati kāryam etāvat/

103.64cd/ śruti^sukhada^vṛtta^saṃgraham imam āha varāhamihiro +ataḥ//

104 rūpasatrādhyāyaḥ

104.01ab/ pādau mūlaṃ jaṅghe ca rohiṇī jānunī[K.omitted] tathāśvinyaḥ/

104.01cd/ ūrū ca āṣāḍhadvayam atha guhyaṃ phalgunī^*dvitayam[K.yugmam]//

104.02ab/ kaṭir api ca kṛttikā pārśvayoś ca yamalā bhavanti bhadrapadāḥ/

104.02cd/ kukṣisthā revatyo vijñeyam uro +anurādhā ca//

104.03ab/ pṛṣṭhaṃ viddhi dhaniṣṭhāṃ[K.dhaniṣṭhā] bhujau viśākhā[K.viśākhāṃ] smṛtau karau hastaḥ//

104.03cd/ aṅgulyaś ca punarvasur āśleṣāsaṃjñitāś ca nakhāḥ//

104.04ab/ grīvā jyeṣṭhā *śravaṇaṃ śravaṇau[K.śravaṇau śravanaḥ] puṣyo mukhaṃ dvijāḥ svātiḥ/

104.04cd/ hasitaṃ śatabhiṣag atha nāsikā maghā mṛgaśiro netre//

104.05ab/ citrā lalāṭasaṃsthā śiro bharaṇyaḥ śiroruhāś ca^ārdrā/

104.05cd/ nakṣatrapuruṣako +ayaṃ kartavyo rūpam icchadbhiḥ//

104.06ab/ caitrasya bahula^pakṣe hy aṣṭamyāṃ mūlasaṃyute candre/

104.06cd/ hy[K.omitted] upavāsaḥ kartavyo viṣṇuṃ sampūjya dhiṣṇyaṃ ca//

104.07ab/ dadyād vrate samāpte ghṛtapūrṇaṃ bhājanaṃ suvarṇayutam/

104.07cd/ viprāya kālaviduṣe saratnavastraṃ svaśaktyā ca//

104.08a annaiḥ kṣīraghṛta^utkaṭaiḥ saha guḍair viprān samabhyarcayed

104.08b dadyāt teṣu suvarṇa[K.tatha^eva]vastrarajataṃ lāvaṇyam icchan naraḥ/

104.08c pāda^ṛkṣāt prabhṛti kramād upavasann aṅga^ṛkṣanāmasv api

104.08d kuryāt keśava^pūjanaṃ svavidhinā dhiṣṇyasya pūjāṃ tathā//

104.09ab/ pralamba^bāhuḥ pṛthu^pīna^vakṣāḥ kṣapākara^āsyaḥ sita^cāru^dantaḥ/

104.09cd/ gajendra^gāmī kamala^āyata^akṣaḥ strī^citta^hārī smara^tulya^mūrtiḥ//

104.10ab/ śarad^amala^pūrṇa^candra^dyuti^sadṛśa^mukhī saroja^dala^netrā/

104.10cd/ rucira^daśanā sukarṇā bhramara^udara^sannibhaiḥ keśaiḥ//

104.11ab/ puṃskokila^sama^vāṇī tāmroṣṭī[K.ū.tāmroṣṭhī] padma^patra^kara^caraṇā/

104.11cd/ stanabhārā^nata^madhyā pradakṣiṇāvartayā nābhyā//

104.12ab/ kadalī^kāṇḍa^nibha^ūruḥ[K.ū.ūrūḥ] suśroṇī vara^kukundarā subhagā/

104.12cd/ suśliṣṭa^aṅguli^pādā bhavati pramadā *manuṣyaś ca[K.manuṣyo vā]//

104.13a yāvan nakṣatramālā vicarati gagane bhūṣayantī iha bhāsā

104.13b tāvan nakṣatrabhūto vicarati saha tair brahmaṇo +ahno +avaśeṣam/

104.13c kalpādau cakravartī bhavati hi matimāṃs tatkṣayāc ca^api bhūyaḥ

104.13d saṃsāre jāyamāno bhavati narapatir brāhmaṇo vā dhanāḍhyaḥ//

104.14ab/ mṛgaśīrṣa^ādyāḥ keśava^nārāyaṇa^mādhavāḥ sagovindāḥ/

104.14cd/ viṣṇu^madhusūdana^ākhyau trivikramo vāmanaś ca^eva//

104.15ab/ śrīdhara^nāmā tasmāt sahṛṣīkeśaś ca padmanābhaś ca/

104.15cd dāmodara ity ete māsāḥ proktā yathāsaṃkhyaṃ//

104.16ab/ māsa^nāma samupoṣito naro dvādaśīṣu vidhivat prakīrtayan/

104.16cd/ keśavam samabhipūjya tatpadaṃ yāti yatra nahi janmajaṃ bhayam//

105 upasaṃhārādhyāyaḥ

105.01ab/ jyotiḥśāstra^samudraṃ pramathya mati^mandarādriṇā +atha mayā/

105.01cd/ lokasya ālokakaraḥ śāstra^śaśāṅkaḥ samutkṣiptaḥ//

105.02ab/ pūrvācārya^granthā na^utsṛṣṭāḥ kurvatā mayā śāstram/

105.02cd/ tān avalokya^idaṃ ca prayatadhvaṃ kāmataḥ sujanāḥ//

105.03ab/ atha vā kṛśam[K.bhṛśam] api sujanaḥ prathayati doṣārṇavād guṇaṃ dṛṣṭvā/

105.03cd/ nīcas tad^viparītaḥ prakṛtir iyaṃ sādhv^asādhūnām//

105.04ab/ durjana^hutāśa^taptaṃ kāvya^suvarṇaṃ viśuddhim āyāti/

105.04cd/ śrāvayitavyaṃ tasmād duṣṭajanasya prayatnena//

105.05a granthasya yat pracarato +asya vināśam eti

105.05b lekhyād bahuśruta^mukha^ādhigama^krameṇa/

105.05c yadvā mayā kukṛtam alpam iha^ākṛtaṃ vā

105.05d kāryaṃ tad atra viduṣā parihṛtya rāgam//

105.06ab/ dinakara^muni^guru^caraṇa^praṇipātakṛtaprasādamatinā^idam/

105.06cd/ śāstram upasaṅgṛhītaṃ namo +astu pūrvapraṇetṛbhyaḥ//

106 śāstrānukramaṇī

106.01ab/ śāstra^upanayaḥ pūrvaṃ sāṃvatsarasūtram arkacāraś ca/

106.01cd/ śaśi^rāhu^bhauma^budha^guru^sita^manda^śikhi^grahāṇāṃ ca//

106.02ab/ cāraś ca^agastyamuneḥ saptarṣīṇāṃ ca kūrma^yogaś ca/

106.02cd/ nakṣatrāṇāṃ vyūho grahabhaktir grahavimardaś ca//

106.03ab/ graha^śaśi^yogaḥ samyag^graha^varṣaphalaṃ grahāṇāṃ ca/

106.03cd/ śṛṅgāṭa^saṃsthitānāṃ meghānāṃ garbha^lakṣaṇaṃ ca^eva//

106.04ab/ dhāraṇa^varṣaṇa^rohiṇi^vāyavya^āṣāḍha^bhadrapada[K.bhādrapada]^yogāḥ/

106.04cd/ kṣaṇavṛṣṭiḥ kusumalatāḥ sandhyā^cihnaṃ diśāṃ dāhaḥ//

106.05ab/ bhūkampa^ulkā^pariveṣa^lakṣaṇaṃ śakracāpa^khapuraṃ ca/

106.05cd/ pratisūryo nirghātaḥ sasya^dravya^arghakāṇḍaṃ ca//

106.06ab/ indradhvaja^nīrājana^khañjanaka^utpāta^varhi[K.barhi]citraṃ ca/

106.06cd/ puṣya^abhiṣeka^paṭṭapramāṇam asilakṣaṇaṃ vāstu//

106.07ab/ udak[K.udag]ārgalam ārāmikam amarālaya^lakṣaṇaṃ kuliśalepaḥ/

106.07cd/ pratimā vanapraveśaḥ surabhavanānāṃ pratiṣṭhā ca//

106.08ab/ cihnaṃ gavām atha śunām kukkuṭa^kūrma^aja^puruṣa^cihnaṃ ca/

106.08cd/ pañca^manuṣya^vibhāgaḥ strīcihnaṃ vastra^vicchedaḥ//

106.09ab/ cāmara^daṇḍa^parīkṣā strī^stotraṃ ca^api subhaga^karaṇaṃ ca/

106.09cd/ kāndarpika^anulepana^puṃstrikādhyāya^śayana^vidhiḥ//

106.10ab/ vajra^parīkṣā mauktika^lakṣaṇam atha padmarāga^marakatayoḥ/

106.10cd/ dīpasya lakṣaṇaṃ dantadhāvanaṃ śākunaṃ miśram//

106.11ab/ antaracakraṃ virutaṃ śvaceṣṭitaṃ virutam atha śivāyāś ca//

106.11cd/ caritaṃ mṛga^aśva^kariṇāṃ vāyasa^vidyottaraṃ ca tataḥ//

106.12ab/ pāko nakṣatra^guṇās tithi^karaṇa^guṇāḥ sadhiṣṇya^janma^guṇāḥ/

106.12cd/ *gocaram atha[K.gocaras tathā] grahāṇāṃ kathito nakṣatrapuruṣaś ca//

106.13ab/ śatam idam adhyāyānām anuparipāṭikramād anukrāntam/

106.13cd/ atra śloka^sahasrāṇy ābaddhāny ūnacatvāri//

106.14ab[K.omitted]/ atra^eva^antarbhūtaṃ pariśeṣaṃ nigaditaṃ ca yātrāyām/

106.14cd[K.omitted]/ bahvāścaryaṃ jātakam uktaṃ karaṇaṃ ca bahucodyam//

Distributed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

Holder of rights
GRETIL project

Citation Suggestion for this Object
TextGrid Repository (2025). Śāstra Collection. Bṛhatsaṃhitā. Bṛhatsaṃhitā. GRETIL. GRETIL project. https://hdl.handle.net/21.11113/0000-0016-C8F4-3