Note: GautAA 1,1 = GautSt I

vedo dharmamūlam |

tadvidāṃ ca smṛtiśīle |

dṛṣṭo dharmavyatikramaḥ sāhasaṃ ca mahatāṃ |

Note: VAR_St: na tu dṛṣṭārthe

avaradaurbalyāt |

tulyabalavirodhe vikalpaḥ |

upanayanaṃ brāhmaṇasyāṣṭame |

navame pañcame vā kāmyam |

garbhādiḥ saṅkhyā varṣāṇām |

taddvitīyaṃ janma |

tad yasmāt sa ācāryaḥ |

vedānuvacanāc ca |

ekādaśadvādaśayoḥ kṣatriyavaiśyayoḥ |

ā ṣoḍaśād brāhmaṇasyāpatitā sāvitrī |

dvāviṃśate rājanyasya |

dvyadhikāyāvaiśyasya |

mauñjījyāmaurvīsautryo mekhalāḥ krameṇa |

kṛṣṇarurubastājināni |

vāsāṃsi śāṇakṣaumacīrakutapāḥ sarveṣām |

kārpāsaṃ cāvikṛtam |

kāṣāyam apy eke |

vārkṣaṃ brāhmaṇasya |

māñjiṣṭhahāridre itarayoḥ |

bailvapālāśau brāhmaṇadaṇḍau |

āśvatthapailavau śeṣe |

yajñiyo vā sarveṣām |

apīḍitā yūpavakrāḥ saśalkāḥ |

mūrdhalalāṭanāsāgrapramāṇāḥ |

muṇḍajaṭilaśikhājaṭāś ca |

dravyahasta ucchiṣṭo anidhāyācāmet |

dravyaśuddhiḥ parimārjanapradāhatakṣaṇanirṇejanānitaijasamārktikadāravatāntavānām |

taijasavadupalamaṇiśaṅkhamuktānām |

Note: VAR_St: -śuktīnām

dāruvadasthibhūmyoḥ |

āvapanaṃ ca bhūmeḥ |

celavad rajjuvidalacarmaṇām |

utsargo vātyantopahatānām |

prāṅmukha udaṅmukho vā śaucam ārabheta |

śucau deśe āsīno dakṣiṇaṃ bāhuṃ jānvantarākṛtvā yajñopavītyā maṇibandhanāt pāṇī prakṣālya vāgyatohṛdayaspṛśas triś catur vāpa ācāmed |

dviḥ parimṛjyate |

Note: VAR_St: parimṛjyāt

pādau cābhyukṣet |

khāni copaspṛśec śīrṣaṇyāni |

mūrdhani ca dadyāt |

suptvā bhuktvā kṣutvā ca punaḥ |

dantaśliṣṭeṣu dantavad anyatra jihvābhimarśanāt |

prākcyuter ity eke |

cyuteśu āsrāvavad vidyān nigirann eva tac śuciḥ |

na mukhyā vipruṣa ucchiṣṭaṃ kurvanti na ced aṅgenipatanti |

lepagandhāpakarṣaṇe śaucam amedhyasya |

tad adbhiḥ pūrvaṃ mṛdā ca |

mūtrapurīṣasnehavisraṃsanābhyavahārasaṃyogeṣu ca |

Note: VAR_St: -snehu-

yatra cāmnāyo vidadhyāt |

pāṇinā savyam upasaṅgṛhya anaṅguṣṭham adhīhi bho ity āmantrayed guruṃ |

Note: VAR_St: āmantrayeta

tatracakṣurmanaḥprāṇopasparśanaṃ darbhaiḥ |

Note: VAR_St: tatracakṣurmanāḥ

prāṇopasparśanaṃ darbhaiḥ |

prāṇāyāmās trayaḥ pañcadaśamātrāḥ |

prākkūleṣu āsanaṃ ca |

Note: VAR_St: -tūleṣu

oṃ pūrvā vyāhṛtayaḥ pañca satyāntāḥ |

guroḥ pādopasaṃgrahaṇaṃ prātaḥ |

brahmānuvacane cādyantayoḥ |

anujñāta upaviśet prāṅmukho dakṣiṇataḥ śiṣya udaṅmukhovā |

sāvitrī cānuvacanam |

ādito brahmaṇa ādāne |

oṃkāro anyatrāpi |

antara gamane punar upasadanam |

Note: VAR_St: antarāgamane

śvanakulasarpamaṇḍūkamārjārāṇāṃ try aham upavāsovipravāsaś ca |

prāṇāyāmā ghṛtaprāśanaṃ cetareṣām |

śmaśānābhyadhyayane caivam |

Note: VAR_St: śmaśānābhyadhyayanecaivam
Note: GautAA 1,2 = GautSt II

prāg upanayanāt kāmacāraḥ kāmavādaḥ kāmabhakṣaḥ |

Note: VAR_St: kāmacāravādabhakṣo

ahutāt |

brahmacārī |

yathopapāditamūtrapurīṣo bhavati |

Note: VAR_St: -upapāda

nāsyācamanakalpo vidyate |

anyatrāpamārjanapradhāvanāvokṣaṇebhyaḥ |

na tadupasparśanād āśaucam |

na tv evainam agnihavanabaliharaṇayor niyuñjyāt |

na brahmābhivyāhārayed anyatra svadhāninayanāt |

upanayanādir niyamaḥ |

uktaṃ brahmacaryam |

agnīndhanabhaikṣacaraṇe |

satyavacanam |

apām upasparśanam |

eke godānādi |

bahiḥsaṃdhyatvaṃ ca |

tiṣṭhet pūrvām āsītottarāṃ sajyotiṣyā jyotiṣodarśanād vāgyataḥ |

nādityam īkṣeta |

varjayenmadhumāṃsagandhamālyadivāsvapnābhyañjanayānopānacchatrakāmakrodhalobhamohavādavādanasnānadantadhāvanaharṣanṛtyagītaparivādabhayāni |

Note: VAR_St: nṛtta

gurudarśanekaṇṭhaprāvṛtāvasakthikāpāśrayaṇapādaprasāraṇāni |

niṣṭhīvitahasitaviṣkambhitāvasphotanāni |

Note: VAR_St: vijṛmbhitā-

strīprekṣaṇālambhane maithunaśaṅkāyām |

dyūtaṃ hīnasevām adattādānaṃ hiṃsām |

ācāryatatputrastrīdīkṣitanāmāni |

śuklavāco |

Note: VAR_St: śuktā vācaḥ

madyaṃ nityaṃbrāhmaṇaḥ |

adhaḥśayyāsanī pūrvotthāyī jaghanyasaṃveśī |

vāgbāhūdarasaṃyataḥ |

nāmagotre guroḥ samānato nirdiśet |

arcite śreyasi caivam |

śayyāsanasthānāni vihāya pratiśravaṇam |

abhikramaṇaṃ vacanād adṛṣṭena |

adhaḥsthānāsanas tiryagvātasevāyāṃ gurudarśanecottiṣṭhet |

Note: VAR_St: -āsanatiryag-

gacchantam anuvrajet |

karma vijñāpyākhyāya |

āhuto 'dhyāyī |

Note: VAR_St: āhūtādhyāyī

yuktaḥ priyahitayoḥ |

tadbhāryāputreṣu caivam |

nocchiṣṭāśanasnāpanaprasādhanapādaprakṣālanonmardanopasaṅgrahaṇāni |

viproṣyopasaṅgrahaṇaṃ gurubhāryāṇām |

naike yuvatīnāṃ vyavahāraprāptena |

sārvavarṇikabhaikṣyacaraṇam abhiśastapatitavarjam |

Note: VAR_St: bhaikṣa-

ādimadhyānteṣu bhavacchabdaḥ prayojyo varṇānukrameṇa |

ācāryajñātiguruṣv alābhe 'nyatra |

Note: VAR_St: gurusveṣu

teṣāṃ pūrvaṃ pūrvaṃ pariharet |

nivedya gurave 'nujñāto bhuñjīta |

asaṃnidhautadbhāryāputrasabrahmacāribhyaḥ |

Note: VAR_St: -brahmacārisadbhaḥ

vāgyatas tṛpyannalolupyamānaḥ saṃnidhāyodakam |

śiṣyaśiṣṭir avadhena |

aśaktau rajjuveṇuvidalābhyāṃ tanubhyām |

Note: VAR_St: rajjuveṇuvadalā-

anyena ghnan(han) rājñā śāsyaḥ |

dvādaśa varṣāṇy ekavede brahmacaryaṃ caret |

pratidvādaśa vā sarveṣu |

grahaṇāntaṃ vā |

vidyānte gurur arthena nimantryaḥ |

kṛtvānujñātasya vā snānam |

ācāryaḥ śreṣṭho gurūṇāṃ |

mātety eke |

Note: VAR_St: matety eke
Note: GautAA 1,3 = GautSt III

tasyāśramavikalpam eke bruvate |

brahmacārī gṛhastho bhikṣur vaikhānasaḥ |

teṣāṃ gṛhastho yonir aprajanatvād itereṣām |

tatroktaṃ brahmacāriṇaḥ |

ācāryādhīnatvam āntam |

guroḥ karmaśeṣeṇa japet |

gurvabhāve tadapatyavṛttis |

Note: VAR_St: -apatye vṛttiḥ

tadabhāve vṛddhe sabrahmacāriṇy agnau vā |

evaṃvṛtto brahmalokam āpnoti jitendriyaḥ |

Note: VAR_St: avāpnoti

uttareṣāṃ caitadavirodhi |

Note: VAR_St: itareṣāṃ

anicayo bhikṣuḥ |

ūrdhvaretāḥ |

dhruvaśīlo varṣāsu |

bhikṣārthī grāmam iyāt |

jaghanyam anivṛttaṃ caret |

nivṛttāśīḥ |

vākcakṣuḥkarmasaṃyataḥ |

kaupīnācchādanārthe vāso bibhṛyāt |

Note: VAR_St: -arthaṃ

prahīṇam eke nirṇijya |

nāviprayuktam oṣadhivanaspatīnām aṅgam upādadīta |

na dvitīyām apartu rātriṃ grāme vaset |

muṇḍaḥ śikhī vā |

varjeyed bījavadham |

samo bhūteṣu hiṃsānugrahayoḥ |

anārambhī |

vaikhānaso vane mūlaphalāśī tapaḥśīlaḥ |

śrāvaṇakenāgnim ādhāya |

Note: VAR_St: śrāmaṇakena

agrāmyabhojī |

devapitṛmanuṣyabhūtarṣipūjakaḥ |

sarvātithiḥ pratiṣiddhavarjam |

vaiṣkam apy upayuñjīta |

Note: VAR_St: baiṣkam

na phālakṛṣṭam adhitiṣṭhet |

grāmaṃ ca na praviśet |

jaṭilaś cīrājinavāsāḥ |

nātisaṃvatsaraṃ bhuñjīta |

Note: VAR_St: atisāṃvatsaraṃ

ekāśramyaṃ tv ācāryāḥ pratyakṣavidhānādgārhasthasya gārhasthasya |

Note: VAR_St: gārhasthyasya gārhasthyasya
Note: GautAA 1,4 = GautSt IV

gṛhasthaḥ sadṛśīṃ bhāryāṃ vindetānanyapūrvāṃyavīyasīm |

asamānapravarair vivāhaḥ |

ūrdhvaṃ saptamāt pitṛbandhubhyo |

bījinaś ca |

mātṛbandhubhyaḥ pañcamāt |

brāhmo vidyācāritrabandhuśīlasaṃpannāya dadyādācchādyālaṃkṛtām |

saṃyogamantraḥ prājāpatye saha dharmaś caryatām iti |

ārṣe gomithunaṃ kanyāvate dadyāt |

antarvedyṛtvije dānaṃ daivo 'laṃkṛtya |

icchantyāḥ svayaṃ saṃyogo gāndharvaḥ |

Note: VAR_St: icchantyā

vittenānatiḥ strīmatām āsuraḥ |

prasahyādānād rākṣasaḥ |

asaṃvijñātopasaṃgamāt paiśācaḥ |

Note: VAR_St: -saṃgamanāt

catvāro dharmyāḥ prathamāḥ |

ṣaḍ ity eke |

anulomānantaraikāntaradvyantarāsu jñātāḥsavarṇāmbaṣṭhograniṣādadauṣmantapāraśavāḥ |

Note: VAR_St: anulomāananta-;-dauṣyanta-

pratilomās tu sūtamāgadhāyogavakṛtavaidehakacaṇḍālāḥ |

Note: VAR_St: pratilomāḥsūta-;āyogavakṣattṛ-

brāhmaṇy ajījanat putrān varṇebhya ānupūrvyādbrāhmaṇasūtamāgadhacaṇḍālān |

tebhya eva kṣatriyāmūrdhāvasikthakṣatriyadhīvarapulkasāṃs |

tebhya eva vaiśyābhṛjjakaṇṭhamāhiṣyavaiśyavaidehān |

pāraśavayavanakaraṇaśūdrāñ śūdrety eke |

Note: VAR_St: bhṛjya

varṇāntaragamanam utkarṣāpakarṣābhyāṃsaptame

pañcame vācāryāḥ |

Note: VAR_St: saptamena;pañcamenācāryāḥ

sṛṣṭyantarajātānāṃ ca |

Note: VAR_St: antarajānāṃ

pratilomās tu dharmahīnāḥ |

śūdrāyāṃ ca |

asamānāyāṃ tu śūdrāt patitavṛttiḥ |

Note: VAR_St: -yāṃ ca

antyaḥ pāpiṣṭhaḥ |

punanti sādhavaḥ putrāḥ |

tripuruṣam ārṣāt |

daśa daivād |

daśaiva prājāpatyāt |

daśa pūrvān daśa parān ātmānaṃ cabrāhmīputro brāhmīputraḥ |

Note: VAR_St: daśāparān
Note: GautAA 1,5 = GautSt V

ṛtāv(ṛtu) upeyāt |

sarvatra vā pratiṣiddhavarjam |

devapitṛmanuṣyabhūtarṣipūjakaḥ |

nityasvādhyāyaḥ |

pitṛbhyaś codakadānaṃ |

yathotsāham anyat |

bhāryādir agnir dāyādir vā |

tasmin gṛhyāṇi karmāṇi |

Note: VAR_St: omitt: karmāṇi

devapitṛmanuṣyayajñāḥ svādhyāyaś ca balikarma |

agnāv agnir dhanvantarir viśve devāḥ prajāpatiḥsviṣṭakṛd iti homaḥ |

Note: VAR_St: homāḥ

digdevatābhyaś ca yathāsvam |

dvārṣu mahadbhyaḥ |

Note: VAR_St: marudbhyaḥ

gṛhadevatābhyaḥ praviśya |

brahmaṇe madhye |

adbhya udakumbhe |

ākāśāyety antarikṣe

balir utkṣepyaḥ |

naktaṃcarebhyaś ca sāyam |

svastivācya bhikṣādānam appūrvam |

dadātiṣu caivaṃ dharmyeṣu |

samadviguṇasāhasrānantyāni phalānyabrāhmaṇabrāhmaṇaśrotriyavedapāragebhyaḥ |

gurvarthaniveśauṣadhārthavṛttikṣīṇayakṣyamāṇādhyayanādhvasaṃyogavaiśvajiteṣu dravyasaṃvibhāgo bahirvedi |

bhikṣamāṇeṣu kṛtānnam itareṣu |

pratiśrutyāpy adharmasaṃyuktāya na dadyāt |

Note: VAR_St: -yuktena

kruddhahṛṣṭabhītārtalubdhabālasthaviramūḍhamattonmattavākyānyanṛtānyapātakāni |

bhojayet pūrvamatithikumāravyādhitagarbhiṇīsvavāsinīsthavirāñ jaghanyāṃś |

ācāryapitṛsakhīnāṃ ca nivedya pacanakriyā |

ṛtvigācāryaśvaśurapitṛvyamātulānām upasthānemadhuparkaḥ |

samvatsare punaḥ |

yajñavivāhayor arvāk |

rājñaś ca śrotriyasya |

aśrotriyasyāsanodake |

śrotriyasya tu pādyam arghyam annaviśeṣāṃś caprakārayet |

nityaṃ vā saṃskāraviśiṣṭam |

madhyato 'nnadānam avaidye sādhuvṛtte |

viparīteṣutṛṇodakabhūmi |

Note: VAR_St: viparīte tu

svāgatam antataḥ |

pūjānatyāśaś ca |

śayyāsanāvasathānuvrajyopāsanāni sadṛkśreyasoḥsamānāni |

Note: VAR_St: samāni

alpaśo 'pi hīne |

asamānagrāmo 'tithiraikarātriko 'dhivṛkṣasūryopasthāyī |

kuśalānāmayārogyāṇām anupraśnaḥ |

antyaṃ śūdrasya |

brāhmaṇasyānatithir abrāhmaṇaḥ |

yajñe saṃvṛtaś cet |

Note: VAR_St: ayajñe saṃvṛttaś

bhojanaṃ tu kṣatriyasyordhvaṃ brāhmanebhyaḥ |

anyān bhṛtyaiḥ sahānṛśaṃsyārtham ānṛśaṃsyārtham |

Note: VAR_St: -ānṛśaṃsārtham ānṛśaṃsārtham
Note: GautAA 1,6 = GautSt VI

pādopasamgrahaṇaṃ samavāye 'nvaham |

abhigamya tu viproṣya |

mātṛpitṛtadbandhūnāṃ pūrvajānāṃ vidyāgurūṇāṃtadgurūṇāṃ ca |

saṃnipāte parasya |

svanāma procyāhamayam ity abhivādojñasamavāye |

Note: VAR_St: ajñasamavāye

strīpuṃyoge 'bhivādato 'niyamam eke |

nāviproṣya strīṇām amātṛpitṛvyabhāryābhaginīnām |

nopasaṃgrahaṇaṃ bhrātṛbhāryāṇāṃ svasṛṛṇām |

Note: VAR_St: śvaśurāśca?

ṛtvikchvaśurapitṛvyamātulānāṃ tu yavīyasāṃpratyutthānam abhivādyāḥ |

Note: VAR_St: na

tathānyaḥ pūrvaḥ pauro 'śītikāvaraḥśūdro 'py apatyasamena |

avaro 'py āryaḥ śūdreṇa |

nāma vāsya varjayet |

Note: VAR_St: cāsya

rājñaś cājapaḥ preṣyaḥ |

bho bhavann iti vayasyaḥ samāne 'hani jātaḥ |

daśavarśavṛddhaḥ pauraḥ |

pañcabhiḥkalābharaḥ |

śrotriyaś cāraṇas tribhiḥ |

rājanyavaiśyakarmā vidyāhīnāḥ |

dīkṣitaś ca prāk krayāt |

vittabandhukarmajātividyāvayāṃsi mānyāniparabalīyāṃsi |

śrutaṃ tu sarvebhyo garīyaḥ |

tanmūlatvād dharmasya

śruteś ca |

cakridaśamīsthānugrāhyavadhūsnātakarājabhyaḥ pathodānam |

rājñā tu śrotriyāya śrotriyāya |

Note: GautAA 1,7 = GautSt VII

āpatkalpo brāhmanasyābrāhmaṇād vidyopayogaḥ |

anugamanaṃ śuśrūṣā |

samāpte brāhmaṇo guruḥ |

yājanādhyāpanapratigrahāḥ sarveṣām |

pūrvaḥ pūrvo guruḥ |

tadalābhe kṣatravṛttiḥ |

Note: VAR_St: kṣatriya-

tadalābhe vaiśyavṛttiḥ |

tasyāpaṇyam |

gandharasakṛtānnatilaśānakṣaumājināni |

raktanirṇikte vāsasī |

Note: VAR_St: -nikte

kṣīraṃ savikāram |

mūlaphalapuṣpauṣadhamadhumāṃsatṛṇodakāpathyāni |

paśavaś ca hiṃsāsaṃyoge |

puruśavaśākumārīvehataś ca nityam |

bhūmivrīhiyavājāvyaśvaṛṣabhadhenvanaḍuhaś caike |

niyamas tu |

rasānāṃ rasaiḥ |

paśūnāṃ ca |

na lavaṇakṛtānnayoḥ |

tilānāṃ ca |

samenāmena tu pakvasya saṃpratyarthe |

sarvathā vṛttir aśaktāv aśaudreṇa |

Note: VAR_St: -thā tu

tad apy eke prāṇasaṃśaye |

tadvarṇasaṃkarābhakṣyaniyamas tu |

prāṇasaṃśaye brāhmaṇo 'pi śastram ādadīta |

rājanyo vaiśyakarma |

Note: VAR_St: -karma vaiśyakarma
Note: GautAA 1,8 = GautSt VIII

dvau loke dhṛtavratau rājā brāhmaṇaś ca bahuśrutaḥ |

tayoś caturvidhasya manuṣyajātasyāntaḥsaṃjñānāmcalanapatanasarpaṇānām āyattaṃ jīvanam |

Note: VAR_St: -sarpāṇām

prasūtirakṣaṇam asaṃkaro dharmaḥ |

sa eva bahuśruto bhavati |

Note: VAR_St: eṣa

lokavedavedāṅgavit |

vākovākyetihāsapurāṇakuśalaḥ |

tadapekṣas tadvṛttiḥ |

catvāriṃśat saṃskāraiḥ saṃskṛtaḥ |

Note: VAR_St: -riṃśatā

triṣu karmasv abhirataḥ |

ṣaṭsu vā |

sāmayācārikeṣv abhivinītaḥ |

ṣaḍbhiḥ parihāryo rājñā |

avadhyaś cābandhyaś cādaṇḍyaś cābahiṣkāryaścāparivādyaś cāparihāryaś ceti |

garbhādhānapuṃsavanasīmantonnayanajātakarmanāmakaraṇānnaprāśanacaulopanayanam |

catvāri vedavratāni |

snānaṃ sahadharmacāriṇīsaṃyogaḥ |

pañcānāṃ yajñānām anuṣṭhānaṃdevapitṛmanuṣyabhūtabrāhmaṇām |

eteṣāṃ ca |

aṣṭakā pārvaṇaḥ śrāddham śrāvaṇyāgrahāyaṇīcaitryāśvayujīti sapta pākayajñasamsthāḥ |

agnyādheyam agnihotraṃ darśapūrṇamāsāvāgrayaṇaṃ cāturmāsyāni nirūḍhapaśubandhaḥ sautrāmaṇīti saptahaviryajñasamsthāḥ |

Note: VAR_St: -paurṇa-

agniṣṭomo 'tyagniṣṭoma ukthyaḥ ṣoḍaśīvājapeyo 'tirātro 'ptoryāma iti sapta somasaṃsthāḥ |

ity ete catvāriṃśatsaṃskārāḥ |

athāṣṭāv ātmaguṇāḥ |

dayā sarvabhūteṣu kṣāntir anasūyā śaucam anāyāsomaṅgalam akārpaṇyam aspṛheti |

yasyaite catvāriṃśatsaṃskārā na cāṣṭāv ātmaguṇāna sa brahmaṇaḥ sāyujyaṃ sālokyaṃ gacchati |

yasya tu khalu saṃskārāṇām ekadeśo 'py aṣṭāv ātmaguṇā atha sa brahmaṇaḥ sāyujyaṃ sālokyaṃ cagacchati |

Note: VAR_St: catvāriṃśatsaṃs- ... gacchati gachati
Note: GautAA 1,9 = GautSt IX

sa vidhipūrvakaṃ snātvā bhāryām adhigamyayathoktān gṛhasthadharmān prayuñjāna imāni vratāny anukarṣet |

Note: VAR_St: -pūrvaṃ

snātakaḥ |

nityaṃ śuciḥ sugandhiḥ snānaśīlaḥ |

Note: VAR_St: -gandhaḥ

sati vibhave na jīrṇamalavadvāsāḥ syāt |

na raktam ulbaṇam anyadhṛtaṃ vāso bibhṛyāt |

na sragupānahau |

nirṇiktam aśaktau |

na rūḍhaśmaśrur akasmāt |

nāgnim apaś ca yugapad dhārayet |

nāñjalinā pibet |

na tiṣṭhann uddhṛtodakenācamet |

na śūdrāśucyekapāṇyāvarjitena |

na vāyvagniviprādityāpo devatā gāś ca pratipaśyan vā mūtrapurīṣāmedhyān vyudasyet |

Note: VAR_St: -āni

naitā devatāḥ prati pādau prasārayet |

na parṇaloṣṭāśmabhir mūtrapurīṣāpakarṣaṇaṃ kuryāt |

na bhasmakeśanakhatuṣakapālamedhyāny adhitiṣṭhet |

Note: VAR_St: -keśatuṣakapālāmedhyāny

na mlecchāśucyadhārmikaiḥ saha saṃbhāṣeta |

saṃbhāṣya puṇyakṛto manasā dhyāyet |

brāhmaṇena vā saha saṃbhāṣeta |

adhenuṃ dhenubhavyeti brūyāt |

abhadraṃ bhadram iti |

kapālaṃ bhagālam iti |

maṇidhanur itīndradhanuḥ |

gāṃ dhayantīṃ parasmai nācakṣīta |

na cainām vārayet |

na mithunī bhūtvā śaucaṃ prati vilambeta |

na ca tasmin śayane svādhyāyam adhīyīta |

na cāpararātram adhītya punaḥ pratisaṃviśet |

nākalpāṃ nārīm abhiramayet |

Note: VAR_St: nākalyāṃ

na rajasvalām |

na caināṃ śliṣyen |

na kanyām |

agnimukhopadhamanavigṛhyavādabahirgandhamālyadhāraṇapāpīyasāvalekhanabhāryāsahabhojanāñjantyavekṣaṇakudvārapraveśanapādapādadhāvanāsandīsthabhojananadībāhutaraṇavṛkṣaviṣamārohaṇāvarohaṇaprāṇavyāyacchanāni varjayet |

Note: VAR_St: ca

na sandigdhāṃ nāvam adhirohet |

sarvata evātmānaṃ gopāyet |

na prāvṛtya śiro 'hani paryaṭet |

prāvṛtya rātrau |

Note: VAR_St: -tya tu

mūtroccāre ca |

na bhūmāv anantardhāya |

nārāc cāvasathāt |

na bhasmakarīṣakṛṣṭacchāyāpathikāmyeṣu |

ubhe mūtrapurīṣe tu divā kuryād udaṅmukhaḥ |

Note: VAR_St: omitt: tu

saṃdhyayoś ca |

rātrau dakṣiṇāmukhaḥ |

Note: VAR_St: -trau tu

pālāśam āsanaṃ pāduke dantadhāvanam iti ca varjayet |

sopānatkaraścāsanābhivādananamaskārān varjayet |

Note: VAR_St: sopānatkaścāśanāsanābhi-

na pūrvāhṇamadhyaṃdināparāhṇān aphalān kuryādyathāśakti dharmārthakāmebhyaḥ |

teṣu tu dharmottarah syāt |

na nagnāṃ parayoṣitam īkṣeta |

na padāsanam ākarṣet |

na śiśnodarapāṇipādavākcakṣuścāpalāni kuryāt |

chedanabhedanavilekhanavimardanāvasphoṭanāninākasmāt kuryāt |

nopari vatsatantīṃ gacchet |

na kulaṃkulaḥ syāt |

na yajñam avṛto gacchet |

darśanāya tu kāmam |

na bhakṣān utsaṅge bhakṣayet |

Note: VAR_St: bhakṣyān

na rātrau preṣyāhṛtam |

uddhṛtasnehavilapanapiṇyākamathitaprabhṛtīnicāttavīryāṇi nāśnīyāt |

Note: VAR_St: -vilayana-

sāyaṃprātas tv annam abhipūjitam anindan bhuñjīta |

na kadācid rātrau nagnaḥ svapet |

snāyād vā |

yac cātmavanto vṛddhāḥ samyagvinītādambhalobhamohaviyuktā vedavida ācakṣate tat samācaret |

yogakṣemārtham īśvaram adhigacchet |

nānyam anyatra devagurudhārmikebhyaḥ |

prabhūtaidhodakayavasakuśamālyopaniṣkramaṇamāryajana bhūyiṣṭham analasasamṛddhaṃ dhārmikādhiṣṭhitaṃ niketanamāvasituṃ yateta |

praśastamaṅgalyadevatāyatanacatuṣpadam pradakṣiṇam āvarteta |

Note: VAR_St: -catuṣpathādīn

manasā vā tatsamagram ācāram anupālayed āpatkalpaḥ |

Note: VAR_St: omitt: tat

satyadharmā |

āryavṛttiḥ |

śiṣṭādhyāpakaḥ |

śaucaśiṣṭaḥ |

śrutinirataḥ syāt |

nityam ahiṃsro mṛdur dṛḍhakārī damadānaśīlaḥ |

evam ācāro mātāpitarau pūrvāparāṃś ca sambandhānduritebhyo mokṣayiṣyan snātakaḥ śaśvadbrahmalokān na cyavate na cyavate |

Note: VAR_St: pūrvāparān sambandhān
Note: GautAA 2,1 = GautSt X

dvijātīnām adhyayanam ijyā dānam |

brāhmanasyādhikāḥ pravacanayājanapratigrahāḥ |

pūrveṣu niyamas tu |

ācāryajñātipriyagurudhanavidyāniyameṣu brahmaṇaḥsaṃpradānam anyatra yathoktāt |

kṛṣivāṇijye vāsvayaṃkṛte |

Note: VAR_St: ca-

kusīdaṃ ca |

rājño 'dhikaṃ rakṣaṇaṃ sarvabhūtānām |

nyāyyadaṇḍatvam |

bibhṛyād brāhmaṇāñ śrotriyān |

nirutsāhāṃś ca brāhmaṇān |

Note: VAR_St: cābrāhma-

akarāṃś ca |

upakurvāṇāṃś ca |

yogaś ca vijaye |

bhaye viśeṣeṇa |

caryā ca rathadhanurbhyām |

saṅgrāme saṃsthānam anivṛttiś ca |

na doṣo hiṃsāyām āhave |

anyatravyaśvasārathyāyudhakṛtāñjaliprakīrṇakeśaparāṅmukhopaviṣṭasthalavṛkṣādhirūḍhadūtagobrāhmaṇavādibhyaḥ |

Note: VAR_St: -vṛkṣārūḍha-

kṣatriyaś ced anyas tam upajīvet tadvṛttyā |

jetā labheta sāṃgrāmikaṃ vittam |

vāhanaṃ tu rājñaḥ |

uddhāraś cāpṛthagjaye |

Note: VAR_St: ca pṛthagjaye

anyat tu yathārhaṃ bhājayed rājā |

rājño balidānaṃ karṣakairdaśamam aṣṭamaṃ ṣaṣṭhaṃ vā |

Note: VAR_St: rājñe balir dānaṃ

paśuhiraṇyayor apy eke pañcāśadbhāgaḥ |

viṃśatibhāgaḥ śulkaḥ paṇye |

mūlaphalapuṣpauṣadhamadhumāṃsatṛnendhanānāṃṣaṣṭhaḥ |

Note: VAR_St: ṣaṣṭhyaḥ

tadrakṣaṇadharmitvāt |

teṣu tu nityayuktaḥ syāt |

adhikena vṛttiḥ |

śilpino māsi māsy ekaikaṃ karma kuryuḥ |

etenātmanopajīvino vyākhyātāḥ |

Note: VAR_St: -ātmanopajīvino

naucakrīvantaś ca |

bhaktaṃ tebhyo dadyāt |

paṇyaṃ vaṇigbhir arthāpacayena deyam |

Note: VAR_St: arghāpa-

pranaṣṭam asvāmikam adhigamya rājñe prabrūyuḥ |

vikhyāpya saṃvatsaraṃ rājñā rakṣyam |

ūrdhvam adhigantuś caturthaṃ rājñaḥ śeṣaḥ |

svāmī rikthakrayasaṃvibhāgaparigrahādhigameṣu |

brāhmaṇasyādhikaṃ labdham |

kṣatriyasya vijitam |

nirviṣṭaṃ vaiśyaśūdrayoḥ |

nidhyadhigamo rājadhanam |

brāhmaṇasyābhirūpasya |

Note: VAR_St: na brā-

abrāhmaṇo 'py ākhyātā ṣaṣṭhaṃ labhetety eke |

caurahṛtam apajitya yathāsthānam gamayet |

Note: VAR_St: avajitya

kośād vā dadyāt |

rakṣyaṃ bāladhanam ā vyavahāraprāpaṇāt |

samāvṛtter vā |

vaiśyasyādhikaṃ kṛṣivaṇikpāśupālyakusīdam |

śūdraś caturtho varṇa ekajātiḥ |

tasyāpi satyam akrodhaḥ śaucam |

ācamanārthe pāṇipādaprakṣālanam evaike |

Note: VAR_St: ity eke

śrāddhakarma |

bhṛtyabharaṇam |

svadāravṛttiḥ |

paricaryā cottareṣām |

tebhyo vṛttiṃ lipseta |

Note: GautSt 10.58 see GautAA 2,1.60

tatra pūrvaṃ pūrvaṃ paricaret |

jīrṇāny upānacchatravāsaḥkūrcādīni |

Note: VAR_St: -kūrcāni

ucchiṣṭāśanam |

śilpavṛttiś ca |

yaṃ cāryam āśrayed bhartavyas tena kṣīṇo 'pi |

Note: VAR_St: āśrayīta

tena cottaraḥ |

tadartho 'sya nicayaḥ syāt |

anujñāto 'sya namaskāro mantraḥ |

pākayajñaiḥ svayaṃ yajetety eke |

sarve cottarottaraṃ paricareyuḥ |

āryānāryayor vyatikṣepe karmaṇaḥ sāmyaṃ |

Note: VAR_St: sāmyam
Note: GautAA 2,2 = GautSt XI

rājā sarvasyeṣṭe brāhmanavarjam |

sādhukārī sādhuvādī |

Note: VAR_St: -rī syāt sā-

trayyām ānvīkṣikyā vābhivinītaḥ |

Note: VAR_St: -kṣikyāṃ cā-

śucir jitendriyo guṇavatsahāyopāyasaṃpannaḥ |

samaḥ prajāsu syāt |

hitam āsāṃ kurvīta |

Note: VAR_St: hitaṃ cāsāṃ

tam uparyāsīnam adhastād upāsīrann anyebrāhmaṇebhyaḥ |

te 'py enaṃ manyeran |

varṇān āśramāṃś ca nyāyato 'bhirakṣet |

calataś caitān svadharme sthāpayet |

Note: VAR_St: enān

dharmasya hy aṃśabhāg bhavatīti |

Note: VAR_St: vijñāyate

brāhmanaṃ ca purodadhītavidyābhijanavāgrūpavayaḥśīlasaṃpannaṃ nyāyavṛttaṃ tapasvinam |

Note: VAR_St: purodadhīta}(purohita

tatprasūtaḥ karmāṇi kurvīta |

brahmaprasūtaṃ hi kṣattram ṛdhyate na vyathata iti cavijñāyate |

Note: VAR_St: iti vijñāyate

yāni ca daivotpātacintakāḥ prabrūyus tānyādriyeta |

tadadhīnam api hy eke yogakṣemaṃ pratijānate |

śāntipuṇyāhasvastyayanāyuṣmanmaṅgalasaṃyuktānyābhyudayikāni vidveṣaṇasaṃvananābhicāradviṣadvyṛddhiyuktāni caśālāgnau kuryāt |

Note: VAR_St: āyuṣyamaṅgala-

yathoktam ṛtvijo 'nyāni |

tasya ca vyavahāro vedo dharmaśāstrāṇy aṅgānyupavedāḥ purāṇam |

Note: VAR_St: omitt: ca; upavedāḥ

deśajātikuladharmāś cāmnāyair aviruddhāḥ pramāṇam |

karṣakavaṇikpaśupālakusīdikāravaḥ sve sve varge |

tebhyo yathādhikāram arthān pratyavahṛtyadharmavyavasthā |

nyāyādhigame tarko 'bhyupāyaḥ |

tenābhyūhya yathāsthānaṃ gamayet |

vipratipattau traividyavṛddhebhyaḥ pratyavahṛtyaniṣṭhāṃ gamayet |

tathā hy asya niḥśreyasaṃ bhavati |

brahma kṣattreṇa saṃpṛktaṃ devapitṛmanuṣyāndhārayatīti vijñāyate |

Note: VAR_St: pṛktaṃ

daṇḍo damanād ity āhus tenādāntān damayet |

varṇāśramāḥ svasvadharmaniṣṭhāḥ pretya karmaphalamanubhūya tataḥ śeṣena viśiṣṭadeśajātikularūpāyuḥśrutacitravittasukhamedhaso |

Note: VAR_St: varṇā āśramāś ca svadharma-;-śrutavṛtta-

janma pratipadyante |

Note: VAR_St: prapadyante

viṣvañco viparītā naśyanti |

tān ācāryopadeśo daṇḍaś ca pālayate |

tasmād rājācāryāv anindyāv anindyau |

Note: GautAA 2,3 = GautSt XII

śūdro dvijātīn abhisaṃdhāyābhihatya cavāgdaṇḍapāruṣyābhyām aṅgamocyo yenopahanyāt |

Note: VAR_St: atisaṃdhāyābhihatya vāg-;aṅgaṃ mocyo

āryastryabhigamane liṅgoddhāraḥ svaharaṇaṃ ca |

Note: VAR_St: sarvasvaharaṇaṃ ca

goptā ced vadho 'dhikaḥ |

atha hāsya vedam upaśṛṇvatas trapujatubhyāṃśrotrapratipūraṇam |

udāharaṇe jihvācchedo |

dhāraṇeśarīrabhedaḥ |

āsanaśayanavākpathiṣu samaprepsur daṇḍyaḥ |

śataṃ kṣatriyo brāhmaṇākrośe |

daṇḍapāruṣye dviguṇam |

adhyardhaṃ vaiśyaḥ |

brāhmaṇas tu kṣatriye pañcāśat |

tadardhaṃ vaiśye |

na śūdre kiṃcit |

brāhmaṇarājanyavat kṣatriyavaiśyau |

aṣṭāpādyaṃ steyakilbiṣaṃ śūdrasya |

dviguṇottarāṇītareṣāṃ prativarṇam |

viduṣo 'tikrame daṇḍabhūyastvam |

phalaharitadhānyaśākādāne pañcakṛṣṇalam alpam |

Note: VAR_St: alpe

paśupīḍite svāmidoṣaḥ |

pālasaṃyukte tu tasmin |

pathi kṣetre 'nāvṛte pālakṣetrikayoḥ |

pañca māṣā gavi |

ṣaḍ uṣṭrakhare |

aśvamahiṣyor daśa |

Note: VAR_St: mahiṣayor

ajāviṣu dvau dvau |

sarvavināśe śadaḥ |

śiṣṭākaraṇe pratiṣiddhasevāyāṃ ca nityaṃcailapiṇḍād ūrdhvaṃ svaharaṇam |

Note: VAR_St: cela

go'gnyarthe tṛṇamedhān vīrudvanaspatīnāṃ capuṣpāṇi svavad ādadīta phalāni cāparivṛtānām |

kusīdavṛddhir dharmyā viṃśatiḥ pañcamāṣikī māsam |

nātisāṃvatsarīm eke |

cirasthāne dvaiguṇyaṃ prayogasya |

bhuktādhir na vardhate |

ditsato 'varuddhasya ca |

cakrakālavṛddhiḥ |

kāritākāyikāśikhādhibhogāś ca |

kusīdaṃ paśūpajalomakṣetraśadavāhyeṣu nātipañcaguṇam |

ajaḍāpaugaṇḍadhanaṃ daśavarṣabhuktaṃ paraiḥ saṃnidhaubhoktuḥ |

Note: VAR_St: -pogaṇḍa-

na śrotriyapravrajitarājapurṣaiḥ |

Note: VAR_St: -rājanya-

paśubhūmistrīṇām anatibhogaḥ |

rikthabhāja ṛṇaṃ pratikuryuḥ |

prātibhāvyavaṇikśulkamadyadyūtadaṇḍāḥ putrānnābhyābhaveyuḥ |

Note: VAR_St: -daṇḍā na putrān adhyābhaveyuḥ

nidhyanvādhiyācitāvakrītādhayo naṣṭāh sarvānaninditān puruṣāparādhena |

Note: VAR_St: aninditānapuruṣa-

stenaḥ prakīrṇakeṣo musalī rājānam iyātkarmācakṣānaḥ |

pūto vadhamokṣābhyām |

aghnann enasvī rājā |

na śārīro brāhmaṇadaṇḍaḥ |

karmaviyogavikhyāpanavivāsanāṅkakaraṇāni |

apravṛttau prāyaścittī saḥ |

Note: VAR_St: avṛttau

corasamaḥ sacivo matipūrve |

pratigrahītāpy adharmasaṃyukte |

puruṣaśaktyaparādhānubandhavijñānād daṇḍaniyogaḥ |

anujñānaṃ vā vedavitsamavāyavacanādvedavitsamavāyavacanāt |

Note: GautAA 2,4 = GautSt XIII

vipratipattau sākṣinimittā satyavyavasthā |

bahavaḥ syur aninditāḥ svakarmasu prātyayikā rājñāṃniṣprītyanabhitāpāś cānyatarasmin |

Note: VAR_St: rājñā niṣ-

api śūdrāḥ |

brāhmaṇas tv abrāhmaṇavacanād anavarodhyo 'nibaddhaścet |

nāsamavetāpṛṣṭāḥ prabrūyuḥ |

Note: VAR_St: -tā apṛṣṭāḥ

avacane 'nyathāvacane ca doṣiṇaḥ(doṣa-) syuḥ |

Note: VAR_St: avacaneca doṣiṇaḥ

svargaḥ satyavacane viparyaye narakaḥ |

anibaddhair api vaktavyam |

na pīḍākṛte nibandhaḥ |

pramattokte ca |

Note: VAR_St: pramāda-

sākṣisabhyarājakartṛṣu doṣo dharmatantrapīḍāyām |

śapathenaike satyakarma |

taddevarājabrāhmaṇasaṃsadi syād abrāhmaṇānām |

kṣudrapaśvanṛte sākṣī daśa hanti |

gośvapuruṣabhūmiṣu daśaguṇottarān |

Note: VAR_St: go 'śva-

sarvaṃ vā bhūmau |

haraṇe narakaḥ |

bhūmivad apsu |

maithunasaṃyoge ca |

paśuvan madhusarpiṣoḥ |

govad vastrahiraṇyadhānyabrahmasu |

yāneṣu aśvavat |

mithyāvacane yāpyo daṇḍyaś ca sākṣī |

nānṛtavacane doṣo jīvanaṃ cet tadadhīnam |

na tu pāpīyaso jīvanam |

rājā prāḍvivāko brāhmaṇo vā śāstravit |

prāḍvivākam adhyābhavet |

saṃvatsaraṃ pratīkṣetāpratibhāyām |

dhenvanaḍutstrīprajananasaṃyuṃkte caśīghram |

ātyayike ca |

sarvadharmebhyo garīyaḥ prāḍvivāke satyavacanaṃsatyavacanam |

Note: GautAA 2,5 = GautSt XIV

śāvam āśaucaṃ daśarātram anṛtvig(ṛtvij)dīkṣitabrahmacāriṇāṃ sapiṇḍānām |

ekādaśarātraṃ kṣatriyasya |

dvādaśarātraṃ vaiśyasya |

ardhamāsam eke |

māsam śūdrasya |

tac ced antaḥ punar āpatec cheṣeṇa śudhyeran |

rātriśeṣe dvābhyām |

prabhāte tisṛbhiḥ |

gobrāhmaṇahatānām anvakṣam |

rājakrodhāc ca |

yuddhe |

prāyānāśakaśastrāgniviṣodakodbandhanaprapatanaiś cecchatām |

piṇḍanivṛttiḥ saptame pañcame vā |

janane 'py evam |

mātāpitros(pitṛ) tat |

mātur vā |

garbhamāsasamārātrīḥ sraṃsane garbhasya |

tryahaṃ vā |

śrutvā cordhvaṃ daśamyāḥ pakṣiṇīm |

asapiṇḍe yonisaṃbandhe sahādhyāyini ca |

sabrahmacāriṇy ekāham |

śrotriye copasaṃpanne |

pretopasparśane daśarātram āśaucam abhisaṃdhāya cet |

uktaṃ vaiśyaśūdrayoḥ |

ārtavīr vā |

pūrvayoś ca |

tryahaṃ vā |

ācāryatatputrastrīyājyaśiṣyeṣu caivam |

avaraś ced varṇaḥ pūrvavarṇam upaspṛśet pūrvovāvaraṃ tatra śavoktam āśaucam |

Note: VAR_St: pūrvaṃ varṇam

patitacaṇḍālasūtikodakyāśavaspṛṣṭitatspṛṣṭyupasparśanesacailodakopasparśanāc chudhyet |

Note: VAR_St: sacela-

śavānugamane ca |

śunaś ca |

yad upahanyād ity eke |

udakadānaṃ sapiṇḍaiḥ kṛtacūḍasya |

Note: VAR_St: kṛtajaṭasya

tatstrīṇāṃ ca |

eke prattānām |

adhaḥśayyāsanino brahmacāriṇaḥ sarve |

na mārjayīran |

na māṃsaṃ bhakṣayeyur ā pradānāt |

prathamatṛtīyasaptamanavameṣūdakakriyā |

Note: VAR_St: tṛtīyapañcama-

vāsasāṃ ca tyāgaḥ |

ante tv antyānām |

Note: VAR_St: antye

dantajanmādi mātāpitṛbhyām |

bāladeśāntaritapravrajitāsapiṇḍānāṃ sadyaḥ śaucam |

rājñāṃ ca kāryavirodhāt |

brāhmaṇasya ca svādhyāyanivṛttyarthamsvādhyāyanivṛttyartham |

Note: VAR_St: svādhyāyānivṛtty-
Note: GautAA 2,6 = GautSt XV

atha śrāddham |

amāvāsyāyāṃ pitṛbhyo dadyāt |

pañcamīprabhṛtiṣu vāparapakṣasya |

Note: VAR_St: -prabhṛti vā-

yathāśraddhaṃ sarvasmin vā |

dravyadeśabrāhmaṇasaṃnidhāne vā kālaniyamaḥ |

Note: VAR_St: vākālaniyamaḥ

śaktitaḥ prakarṣed guṇasaṃskāravidhir annasya |

Note: VAR_St: -vidhinānnasya

navāvarān bhojayed ayujaḥ |

yathotsāhaṃ vā |

śrotriyān vāgrūpavayaḥśīlasaṃpannān |

yuvabhyo dānaṃ prathamam |

eke pitṛvat |

na ca tena mitrakarma kuryāt |

putrābhāve sapiṇḍā mātṛsapiṇḍāḥ śiṣyāś ca dadyuḥ |

tadabhāva ṛtvigācāryau |

tilamāṣavrīhiyavodakadānair māsaṃ pitaraḥprīṇanti | matsyahariṇaruruśaśakūrmavarāhameṣamāṃsaiḥsaṃvatsarāṇi|gavyapayaḥpāyasair dvādaśa varṣāṇi|vārdhrīṇasenamāṃsena kālaśākacchāgalohakhaḍgamāṃsair madhumiśraiś cānantyam |

na bhojayet stenaklībapatitanāstikatadvṛttivīrahāgredidhiṣupatistrīgrāmayājakājāpālotsṛṣṭāgnimadyapakucarakūṭasākṣiprātihārikān |

Note: VAR_St: -didhiṣūdidhiṣūpati-;-ajapāla-

upapatiḥ |

yasya ca saḥ |

Note: VAR_St: yasya ca

kuṇḍāśisomavikrayyagāradāhigaradāvakīrṇigaṇapreṣyāgamyāgāmihiṃsraparivittiparivettṛparyāhitaparyādhātṛtyaktātmadurbālakunakhiśyāvadantaśvitripaunarbhavakitavājaparājapreṣyaprātirūpikaśūdrāpatinirākṛtikilāsikusīdivaṇikśilpopajīvijyāvāditratālanṛtyagītaśīlān |

Note: VAR_St: -parivitta-;śyāvadat-;nṛtta-

pitrā(pitṛ) vākāmena vibhaktān |

Note: VAR_St: cākāmena

śiṣyāṃś caike sagotrāṃś ca |

bhojayed ūrdhvaṃ tribhyaḥ |

guṇavantam |

sadyaḥ śrāddhī śūdrātalpagas tatpurīṣe māsaṃnayati pitṛṛn |

tasmāt tadaham brahmacārī ca syāt |

Note: VAR_St: -aharbrahmacārī syāt

śvacāṇḍālapatitāvekṣaṇe duṣṭam |

Note: VAR_St: caṇdāla

tasmāt pariśrite dadyāt |

tilair vā vikiret |

paṅktipāvano vā śamayet |

paṅktipāvanaḥ ṣaḍaṅgavij jyeṣṭhasāmikas triṇāciketastrimadhus trisuparṇaḥ pañcāgniḥ snātako mantrabrāhmaṇavid dharmajñobrahmadeyānusaṃtāna iti |

Note: VAR_St: jyeṣṭhasāmagas

haviḥṣu caivam |

durbālādīn śrāddha ekaike |

Note: VAR_St: -eke śrāddha evaike

akṛtānnaśrāddhe caivaṃ caivam |

Note: GautAA 2,7 = GautSt XVI

śrāvaṇādi vārṣikaṃ proṣṭhapadīṃvopākṛtyādhīyīta cchandāṃsi |

Note: VAR_St: śravaṇādi

ardhapañcamān māsān pañca dakṣiṇāyanaṃ vā |

brahmacāry utsṛṣṭalomā na māṃsaṃ bhuñjīta |

dvaimāsyo vā niyamaḥ |

nādhīyīta vāyau divā pāṃsuhare |

karṇaśrāviṇi naktam |

vāṇabherīmṛdaṅgagartārtaśabdeṣu |

śvaśṛgālagardabhasaṃhrāde |

rohitendradhanurnīhāreṣu |

Note: VAR_St: lohita-

abhradarśane cāpartau(ṛtu) |

mūtrita uccārite |

niśāyāṃ saṃdhyodakeṣu |

Note: VAR_St: niśāsaṃdhyā-

varṣati ca |

eke valīkasaṃtānām |

ācāryapariveṣaṇe |

jyotiṣoś ca |

bhīto yānasthaḥ śayānaḥ prauḍhapādaḥ |

śmaśānagrāmāntamahāpathāśauceṣu |

pūtigandhāntaḥśavadivākīrtya(cāṇḍāla)śūdrasaṃnidhāne |

bhuktake codgāre |

ṛgyajuṣaṃ ca sāmaśabdo yāvat |

ākālikā nirghātabhūmikamparāhudarśanolkāḥ |

stanayitnuvarṣavidyutaś ca prāduṣkṛtāgniṣu |

ahar ṛtau(ṛtu) |

Note: VAR_St: apartau

vidyuti naktaṃ cāpararātrāt |

tribhāgādipravṛttau sarvam |

ulkā vidyutsamety ekeṣām |

stanayitnur aparāhṇe |

api pradoṣe |

sarvaṃ naktam ārdharātrāt |

ahaś cet sajyotiḥ |

viṣayasthe ca rājñi(rājan) prete |

viproṣya cānyonyena saha |

saṃkulopāhitavedasamāpticchardiśrāddhamanuṣyayajñabhojaneṣvahorātram |

amāvāsyāyāṃ ca |

dvyahaṃ vā |

kārtikī phālgunīyṣāḍhī paurṇamāsī |

tisro 'ṣṭakās trirātram |

antyām eke |

abhito vārṣikam |

sarve varṣāvidyutstanayitnusaṃnipāte |

Note: VAR_St: varṣa-

prasyandini |

ūrdhvaṃ bhojanād utsave |

prādhītasya ca niśāyāṃ caturmuhūrtam |

nityam eke nagare |

mānasam apy aśuciḥ |

śrāddhinām(śrāddha) ākālikam |

akṛtānnaśrāddhikasaṃyoge 'pi |

Note: VAR_St: -yoge ca

pratividyaṃ ca yān smaranti |

Note: VAR_St: yān smaranti
Note: GautAA 2,8 = GautSt XVII

praśastānāṃ svakarmasu dvijātīnāṃ brāhmaṇo bhuñjīta |

pratigṛhṇīyāc ca |

edhodakayavasamūlaphalamadhvabhayābhyudyataśayyāsanāvasathayānapayodadhidhānāśapharīpriyaṅgusragmārgaśākāny apraṇodyāni sarveṣām |

pitṛdevagurubhṛtyabharaṇe 'py anyat |

Note: VAR_St: -ṇe cānyat

vṛttiś cen nāntareṇa śūdrāt |

paśupālakṣetrakarṣakakulasaṃgatakārayitṛparicārakāḥbhojyānnāḥ |

vaṇik cāśilpī |

nityam abhojyam |

keśakīṭāvapannam |

rajasvalākṛṣṇaśakunipadopahatam |

bhrūṇaghnāvekṣitam |

Note: VAR_St: bhrūṇaghnā prekṣitam
Note: GautSt 17.12 see GautAA 2,8.13

bhāvaduṣṭam |

gavopaghrātam |

śuktaṃ kevalam adadhi |

punaḥ siddham |

paryuṣitam aśākabhakṣasnehamāṃsamadhūni |

Note: VAR_St: -bhakṣya-

utsṛṣṭapuṃścalyabhiśastānapadeśyadaṇḍikatakṣakadaryabandhanikacikitsakamṛgayvaniṣucāryucchiṣṭabhojigaṇavidviṣāṇānām |

apaṅktyānāṃ prāgdurvālāt |

Note: VAR_St: apāṅkty-

vṛthānnācamanotthānavyapetāni |

samāsamābhyāṃ viṣamasame pūjātaḥ |

anarcitaṃ ca |

goś ca kṣīram anirdaśāyāḥ sūtake |

ajāmahiṣyoś ca |

nityam āvikam apeyam auṣṭram aikaśaphaṃ ca |

syandinīyamasūsaṃdhinīnāṃ ca |

vivatsāyāś ca |

pañcanakhāś cāśalyakaśaśaśvāvidgodhākhaḍgakacchapāḥ |

ubhayatodatkeśyalomaikaśaphakalaviṅkaplavacakravākahaṃsāḥ |

kākakaṅkagṛdhraśyenā jalajā raktapādatuṇḍāgrāmyakukkuṭasūkarāḥ |

Note: VAR_St: -sūkarau

dhenvanaḍuhau ca |

apannadannavasannavṛthāmāṃsāni |

Note: VAR_St: apannadāvasanna-

kisalayakyākulaśunaniryāsāḥ |

Note: VAR_AA: kimpāku for kyāku

lohitā vraścanāḥ |

Note: VAR_St: -canāś ca

nicudārubakabalākāśukamadguṭiṭṭibhamāndhālanaktacarāabhakṣyāḥ |

Note: VAR_St: balākaśuka-;-māndhālā naktaṃcarā

bhakṣyāḥ pratudaviṣkirajālapādāḥ |

Note: VAR_St: -viṣkirājāla-

matsyāś cāvikṛtāḥ |

vadhyāś ca dharmārthe |

vyālahatādṛṣṭadoṣavākpraśastānabhyukṣyopayuñjītopayuñjīta |

Note: VAR_St: -praśastāny
Note: GautAA 2,9 = GautSt XVIII

asvatantrā dharme strī |

nāticared bhartāram(bhartṛ) |

vākcakṣuḥkarmasaṃyatā |

apatir apatyalipsur devarāt |

guruprasūtā nartum(ṛtu) atīyāt |

piṇḍagotrarṣisaṃbandhebhyo yonimātrād vā |

nādevarād ity eke |

nātidvitīyam |

janayitur apatyam |

samayād anyasya |

Note: VAR_St: anyatra

jīvataś ca kṣetre |

parasmāt tasya |

dvayor vā |

rakṣaṇāt tu bhartur(bhartṛ) eva |

śrūyamāṇe 'bhigamanam |

Note: VAR_St: naṣṭe bhartari ṣaḍvārṣikaṃkṣapaṇaṃ śrūyamāṇe

pravrajite tu nivṛttiḥ prasaṅgāt |

dvādaśa varṣāṇi brāhmaṇasya vidyāsaṃbandhe |

bhrātari(bhrātṛ) caivam jyāyasi yavīyānkanyāgnyupayameṣu |

ṣaḍ ity eke |

trīn kumāry ṛtūn atītya svayaṃyujyetāninditenotsṛjya pitryān alaṃkārān |

Note: VAR_St: yuñjītā-

pradānaṃ prāg ṛtoḥ(ṛtu) |

aprayacchan doṣī |

prāg vāsasaḥ pratipatter ity eke |

Note: VAR_St: vāsaḥ

dravyādānaṃ vivāhasiddhyarthaṃ dharmatantrasaṃyogeca śūdrāt |

anyatrāpi śūdrād bahupaśor hīnakarmaṇaḥ |

śatagor anāhitāgneḥ |

sahasragoś cāsomapāt |

saptamīṃ cābhuktvāanicayāya |

apy ahīnakarmabhyaḥ |

ācakṣīta rājñā pṛṣṭaḥ |

tena hi bhartavyaḥ śrutaśīlasaṃpannaś cet |

dharmatantrapīḍāyām tasyākaraṇe doṣo |

Note: VAR_St: akaranedoṣaḥ; doṣo doṣaḥ
Note: GautAA 3,1 = GautSt XIX

ukto varṇadharmaś cāśramadharmaś ca |

Note: VAR_St: -dharma āśrama-

atha khalv ayaṃ puruṣo yāpyena karmaṇā lipyate yathaitad ayājyayājanam abhakṣyabhakṣaṇam avadyavadanaṃśiṣṭasyākriyā pratiṣiddhasevanam iti |

tatra prāyaścittaṃ kuryāt na kuryād iti mīmāṃsante |

na kuryād ity āhuḥ |

na hi karma kṣīyata iti |

kuryād ity aparam |

punaḥstomeneṣṭvā punaḥ savanam āyāntīti vijñāyate |

vrātyastomaiś ceṣṭvā |

tarati sarvaṃ pāpmānaṃ tarati brahmahatyāṃyo,aśvamedhena yajate |

Note: VAR_St: yajata iti ca

agniṣṭutābhiśasyamānaṃ yājayed iti ca |

tasya niṣkrayaṇāni japas tapo homa upavāso dānam |

upaniṣado vedāntaḥ sarvacchandaḥsu saṃhitā madhūnyaghamarṣaṇam atharvaśiro rudrāḥ puruṣasūktaṃ rājatarauhine sāmanībṛhadrathantare puruṣagatir mahānāmnyo mahāvairājaṃ mahādivākīrtyaṃjyeṣṭhasāmnām anyatamad bahiṣpavamānaṃ kūṣmāṇḍāni pāvamānyaḥsāvitrī ceti pāvamānāni |

Note: VAR_St: rājanarauhiṇe;iti pāvanāni

payovratatā śākabhakṣatā phalabhakṣatāprasṛtayāvako hiraṇyaprāśanaṃ ghṛtaprāśanaṃ somapānam itimedhyāni |

Note: VAR_St: prasṛtiyāvako

sarve śiloccayāḥ sarvāḥ sravantyaḥ puṇyā hradāstīrthāny ṛṣinivāsā goṣṭhapariskandhā iti deśāḥ |

Note: VAR_St: ṛṣinivāsagoṣṭha-

brahmacaryaṃ satyavacanaṃ savaneṣūdakopasparśanamārdravastratādhaḥśāyitānāśaka iti tapāṃsi(tapas) |

hiraṇyaṃ gaur vāso 'śvo bhūmis tilā ghṛtam annam itideyānīti |

Note: VAR_St: iti deyāni

saṃvatsaraḥ ṣaṇmāsāś catvāras trayo vā dvauvaikaś caturviṃśatyaho dvādaśāhaḥ ṣaḍahas tryaho 'horātra itikālāḥ |

Note: VAR_St: trayo dvāv ekaś

etāny evānādeśe vikalpena kriyeran |

enaḥsu(enas) guruṣu gurūṇi laghuṣu laghūni |

kṛcchrātikṛcchrau cāndrāyaṇam iti sarvaprāyaścittaṃ |

Note: VAR_St: sarvaprāyaścittam
Note: GautAA 3,2 = GautSt XX

tyajet pitaraṃ(pitṛ) rājaghātakaṃ śūdrayājakaṃśūdrārthayājakaṃ vedaviplāvakaṃ bhrūṇahanaṃ yaś cāntyāvasāyibhiḥsaha saṃvased antyāvasāyinyāṃ ca |

Note: VAR_St: -antāvasāyibhiḥ;saṃvasedantāvasāyinyām

tasya vidyāgurūn yonisaṃbandhāṃś ca saṃnipātyasarvāṇy udakādīni pretakāryāṇi kuryuḥ |

Note: VAR_St: pretakarmāṇi

pātraṃ cāsya viparyasyeyuḥ |

dāsaḥ karmakaro vāvakarād amedhyapātram ānīyadāsīghaṭāt pūrayitvā dakṣiṇāmukho yadā viparyasyed amukam anudakaṃkaromi iti nāmagrāham |

Note: VAR_St: dakṣiṇāmukhaḥ padā;viparyasyed amum

taṃ sarve 'nvālabheran prācīnāvītino muktaśikhāḥ |

vidyāguravo(guru) yonisaṃbandhāś ca vīkṣeran |

apa upaspṛśya grāmaṃ praviśanti |

ata uttaraṃ tena saṃbhāṣya tiṣṭhed ekarātraṃ japansāvitrīm ajñānapūrvam |

Note: VAR_St: ata ūrdhvaṃ

jñānapūrvaṃ ca trirātram |

Note: VAR_St: -pūrvaṃ cet

yas tu prāyaścittena śudhyet tasmiñ śuddheśātakumbhamayaṃ pātraṃ puṇyatamād dhradāt pūrayitvā sravantībhyovā tata enam apa upasparśayeyuḥ |

athāsmai tatpātram dadyus tatapratigṛhya japecśāntā dyauḥ śāntā pṛthivī śāntaṃ śivam antarikṣaṃ yo rocanastābhamam gṛhṇāmiiti |

Note: VAR_St: rocanas tam iha gṛh-

etair yajurbhiḥ pāvamānībhis taratsamandībhiḥkūṣmāṇḍaiś cājyaṃ juhuyād |

hiraṇyaṃ brāhmaṇāyadadyāt |

gāṃ vā |

ācāryāya ca |

yasya tu prāṇāntikaṃ prāyaścittaṃ sa mṛtaḥśudhyet |

Note: VAR_St: prāyaścittaṃ mṛtaḥ

sarvāṇy eva tasminn udakādīni pretakarmāṇi kuryuḥ |

etad eva śāntyudakaṃ sarveṣūpapātakeṣusarveṣūpapātakeṣu |

Note: VAR_St: upapātakeṣu upapātakeṣu
Note: GautAA 3,3 = GautSt XXI

brahmahasurāpagurutalpagamātṛpitṛyonisaṃbandhāgastenanāstikaninditakarmābhyāsipatitātyāgyapatitatyāginaḥ patitāḥ |

Note: VAR_St: brahmahāsurāpa--saṃbandhaga-

pātakasaṃyojakāś ca |

taiś cābdaṃ samācaran |

dvijātikarmabhyo hāniḥ patanam |

tathā paratra cāsiddhiḥ |

Note: VAR_St: omitt: tathā

tam eke narakam |

trīṇi prathamāny anirdeśyāny anu |

Note: VAR_St: anirdeśyāni manuḥ

na strīṣv agurutalpaṃ patatīty eke |

Note: VAR_St: agurutalpaḥ

bhrūṇahani hīnavarṇasevāyāṃ ca strīpatati |

Note: VAR_St: hīnaśevāyāṃ

kauṭasākṣyaṃ rājagāmi paiśunam guroranṛtābhiśaṃsanaṃ mahāpātakasamāni |

Note: VAR_St: -śaṃsanaṃ pātakasamāni

apaṅktyānāṃ prāgdurbālādgohantṛbrahmaghnatanmātrakṛdavakīrṇipatitasāvitrīkeṣūpapātakam |

Note: VAR_St: apāṅkty-;-brahmojbhaktanmantra-

ajñānād andhyāpanād ṛtvigācāryaupatanīyasevāyāṃ ca heyau |

Note: VAR_St: ajñānādhyāpanād

anyatra hānāt patati |

tasya ca pratigrahītety eke |

na karhicin mātāpitror(mātṛpitṛ) avṛttiḥ |

dāyaṃ tu na bhajeran |

brāhmanābhiśaṃsane doṣas tāvān |

dvir anenasi |

durbalahiṃsāyāṃ ca vimocane śaktaś cet |

Note: VAR_St: cāvimocane

abhikruddhāvagoraṇaṃ brāhmaṇasya varṣaśatamasvargyam |

Note: VAR_St: -avagoraṇe

nighāte sahasram |

lohitadarśane yāvatas tatpraskandya pāṃsūnsaṃgṛhṇīyāt |

Note: VAR_St: saṃgṛhṇīyāt
Note: GautAA 3,4 = GautSt XXII

prāyaścittam |

agnau saktir brahmaghnas trir avacchātasya |

lakṣyaṃ vā syāt janye śastrabhṛtām |

khaṭvāṅgakapālapāṇir vā dvādaśa saṃvatsarānbrahmacārī bhaikṣāya grāmaṃ praviśet karmācakṣāṇaḥ |

patho 'pakrāmet saṃdarśanād āryasya |

sthānāsanābhyāṃ viharan savaneṣūdakopasparśīśudhyet |

prāṇalābhe vā tannimitte brāhmaṇasya |

dravyāpacaye tryavaraṃ pratirāddhaḥ |

Note: VAR_St: -caye vā

aśvamedhāvabhṛthe vā |

anyayajñe 'py agniṣṭudantaś cet |

sṛṣṭaś ced brāhmaṇavadhe 'hatvāpi |

ātreyyāś caivam |

Note: VAR_St: ātreyīṃ

garbhe cāvijñāte |

Note: VAR_St: brāhmaṇasya

rājanyavadhe ṣaḍvārṣikaṃ prākṛtaṃ brahmacaryamṛṣabhaikasahasrāś ca gā dadyāt |

vaiśye tu traivārṣikam ṛṣabhaikaśatāś ca gādadyād |

Note: VAR_St: omitt: tu

śūdre saṃvatsaram ṛṣabhaikādaśāś ca gā dadyāt |

anātreyyāṃ caivam |

gāṃ ca vaiśyavat |

maṇḍūkanakulakākabimbadaharamūṣakaśvahiṃsāsuca |

Note: VAR_St: -mūṣika-

asthanvatām sahasraṃ hatvā |

anasthimatām anaḍudbhāre(anaḍuh) ca |

api vāsthanvatām ekaikasmin kiṃcid dadyāt |

ṣaṇḍhe palālabhāraḥ sīsamāṣaś ca |

varāhe ghṛtadhaṭaḥ |

Note: VAR_St: ghṛtaghaṭaḥ

sarpe lohadaṇḍaḥ |

brahmabandhvāṃ calanāyāṃ nīlaḥ |

Note: VAR_St: jīlaḥ

vaiśikena kiṃcit |

talpānnadhanalābhavadheṣu pṛthagvarṣāṇi |

dve paradāre |

trīṇi śrotriyasya |

dravyalābhe cotsargaḥ |

yathāsthānaṃ vā gamayet |

pratiṣiddhamantrayoge sahasravākaś cet |

agnyutsādinirākṛtyupapātakeṣu caivam |

strī yāticāriṇī guptā piṇḍaṃ tu labheta |

Note: VAR_St: strīcāticāriṇī

amānuṣīṣu govarjaṃ strīkṛte kūṣmāṇḍair ghṛtahomoghṛtahomaḥ |

Note: GautAA 3,5 = GautSt XXIII

surāpasya brāhmaṇasyoṣṇām āsiñceyuḥ surām āsyemṛtaḥ śudhyet |

amatyā pāne payo ghṛtam udakaṃ vāyuṃ pratitryahaṃtaptāni sa kṛcchras tato 'sya saṃskāraḥ |

mūtrapurīṣaretasāṃ ca prāśane |

śvāpadoṣṭrakharāṇāṃ cāṅgasya |

grāmyakukkuṭasūkarayoś ca |

gandhāghrāṇe surāpasya prāṇāyāmā ghṛtaprāśanaṃ ca |

pūrvaiś ca daṣṭasya |

tapte lohaśayane gurutalpagaḥ śayīta |

sūrmīṃ vā śliṣyejjvalantīm |

Note: VAR_St: vāśliṣyet

liṅgaṃ vā savṛṣaṇam utkṛtya añjalāv ādhāyadakṣiṇāpratīcīṃ vrajed ajihmam ā śarīranipātāt |

Note: VAR_St: vā utpāṭya

mṛtaḥ śudhyet |

sakhīsayonisagotrāśiṣyabhāryāsu sunuṣāyāṃ gavi cagurutalpasamaḥ |

Note: VAR_St: sakhi- ... gavi ca talpasamaḥ

avakara ity eke |

śvabhir ādayed rājā nihīnavarṇagamane striyaṃprakāśam |

Note: VAR_St: śvabhiḥ khādayed

pumāṃsaṃ ghātayet(han) |

Note: VAR_St: khādayet

yathoktaṃ vā |

gardabhenāvakīrṇī nirṛtiṃ catuṣpathe yajet |

Note: VAR_St: yajeta

tasyājinam ūrdhvabālaṃ paridhāya lohitapatraḥ saptagṛhān bhakṣaṃ caretkarmācakṣāṇaḥ |

Note: VAR_St: ūrdhvavālaṃ....lohitapātraḥ..bhaikṣaṃ

saṃvatsareṇa śudhyet |

retaḥskandane bhaye roge svapne 'gnīndhanabhaikṣacaraṇāni saptarātram akṛtvājyahomaḥ samidho vāretasyābhyām |

Note: VAR_St: samidhor

sūryābhyudito brahmacārī tiṣṭhed(sthā) aharabhuñjāno 'bhyastamitaś ca rātriṃ japan sāvitrīm |

aśuciṃ dṛṣṭvā ādityam īkṣeta prāṇāyāmaṃ kṛtvā |

abhojyabhojane 'medhyaprāśane vā niṣpurīṣībhāvaḥ |

trirātrāvaram abhojanam |

saptarātraṃ vā svayaṃśīrṇāny upabhuñjānaḥphalāny anatikrāman |

Note: VAR_St: upayuñjānaḥ

prākpañcanakhebhyaś chardanaṃ ghṛtaprāśanaṃ ca |

ākrośānṛtahiṃsāsu trirātraṃ paramaṃ tapaḥ |

satyavākye vāruṇīmānavībhir homaḥ |

Note: VAR_St: vāruṇībhirmāna-

vivāhamaithunanarmārtasaṃyogeṣv adoṣam eke 'nṛtam |

na tu khalu gurvartheṣu |

sapta puruṣānitaś ca parataś ca hanti manasāpiguror(guru) anṛtaṃ vadann alpeṣv apy artheṣu |

Note: VAR_St: yasmāt sapta

antyāvasāyinīgamane kṛcchrābdaḥ |

Note: VAR_St: antāvasāyinī-

amatyā dvādaśarātraḥ |

udakyāgamane trirātras |

Note: VAR_St: trirātraḥ
Note: GautAA 3,6 = GautSt XXIV

rahasyaṃ prāyaścittam avikhyātadoṣasya |

caturṛcaṃ taratsamandīty apsu japed apratigrāhyaṃpratijighṛkṣan pratigṛhya vā |

abhojyaṃ bubhukṣamāṇaḥ pṛthivīm āvapet |

ṛtvantarāramaṇa udakopasparśanāc chuddhim eke |

strīṣu |

Note: VAR_St: eke strī-

payovrato vā daśarātraṃ ghṛtena dvitīyam adbhistṛtīyaṃ divādiṣv ekabhaktiko jalaklinnavāsā lomāni nakhāni tvacammāṃsaṃ śoṇitaṃ snāyvasthi majjānam iti homā ātmano mukhe mṛtyor āsyejuhomīty antataḥ sarveṣāṃ prāyaścittaṃ bhrūṇahatyāyāḥ |

Note: VAR_St: iti homātmamukhe ...ity antaḥ

athānyat |

ukto niyamaḥ |

agne tvaṃ pārayeti (RV 1,189.2) mahāvyāhṛtibhirjuhuyāt kūṣmāṇḍaiś cājyam |

tadvrata eva vā brahmahatyāsurāpānasteyagurutalpeṣuprāṇāyāmais tānto 'ghamarṣaṇaṃ japan samam aśvamedhāvabhṛthenedaṃca prāyaścittam |

Note: VAR_St: japet; omitt: idaṃ ca prāyaścittam

sāvitrīṃ vā sahasrakṛtva āvartayan punītehaivātmānam |

antarjale vāghamarṣaṇaṃ trir āvartayansarvapāpebhyo vimucyate |

Note: VAR_St: mucyate mucyate
Note: GautAA 3,7 = GautSt XXV

tad āhuḥ katidhāvakīrṇī praviśatīti |

marutaḥ prāṇenendre balena bṛhaspatiṃbrahmavarcasenāgnim evetareṇa sarveṇeti |

Note: VAR_St: prāṇair indraṃ

so 'māvāsyāyāṃ niśy agnim upasamādhāyaprāyaścittājyāhutīr juhoti |

Note: VAR_St: -āhutī juhoti

kāmāvakīrṇo 'smy avakīrṇo 'smi kāmakāmāyasvāhā | kāmābhidugdho 'smi abhidugdho 'smi kāmakāmāya svāhetisamidham ādhāya anuparyukṣya yajñavāstu kṛtvopotthāyasamāsiñcatu ity etayā trir upatiṣṭheta |

Note: VAR_St: saṃ mā siñcantu ... upatiṣṭhet

traya ime lokā eṣāṃ lokānām abhijityā abhikrāntyāiti |

Note: VAR_St: abhijityā eṣāṃ lokānām

etad evaikeṣām karmādhikṛtya yo 'prayata iva syāt saitthaṃ juhuyād ittham anumantrayeta varo dakṣiṇeti prāyaścittamaviśeṣāt |

Note: VAR_St: yo 'pūta;ittham abhimantrayeta

anārjavapaiśunapratiṣiddhācārānādyaprāśaneṣu śūdrāyāṃ ca retaḥ siktvā(sic) ayonau(yoni) ca doṣavati ca karmaṇy apisaṃdhipūrve 'bliṅgābhir apa upaspṛśed vāruṇībhir anyair vāpavitraiḥ |

Note: VAR_St: doṣavati karmaṇy abhisandhipūrve 'pi

pratiṣiddhavāṅmanasāpacāre vyāhṛtayaḥ pañcasatyāntāḥ |

Note: VAR_St: omitt: satyāntāḥ

sarvāsv apo vācāmed ahaś ca mādityāś ca punātuiti prātā rātriś ca mā varuṇaś ca punātv iti sāyam |

aṣṭo vā samidha ādadhyād devakṛtasyeti hutvāeva sarvasmād enaso mucyate |

Note: VAR_St: mucyate
Note: VAR_St: aṣṭau
Note: GautAA 3,8 = GautSt XXVI

athātaḥ kṛcchrān vyākhyāsyāmaḥ |

Note: VAR_St: athātas trīnkṛcchrān

haviṣyān prātar āśān bhuktvā tisro rātrīrnāśnīyāt |

athāparaṃ try ahaṃ naktaṃ bhuñjīta |

athāparaṃ try ahaṃ na kaṃcana yāceta |

athāparaṃ try aham upavaset |

tiṣṭhed(sthā) ahani rātrāv āsīta kṣiprakāmaḥ |

satyaṃ vadet |

anāryair na saṃbhāṣeta |

rauravayaudhājape nityaṃ prayuñjīta(prayuj) |

Note: VAR_St: -dhājaye

anusavanam udakopasparśanam āpo hi ṣṭhetitisṛbhiḥ pavitravatībhir mārjayīta(mṛj) hiraṇyavarṇāḥ śucayaḥ(śuci)pāvakā ity aṣṭābhiḥ |

Note: VAR_St: hiraṇyavarṇā ity aṣṭābhiḥ

athodakatarpaṇam |

namo 'hamāya mohamāya maṃhamāya dhanvate tāpasāyapunarvasave namaḥ | namo mauñjyāyorvyāya vasuvindāya sārvavindāyanamaḥ | namaḥ pārāya supārāya mahāpārāya vārayiṣṇave namaḥ | namorudrāya paśupataye mahate devāya tryambakāyaikacarāyādhipatayeharāya(hari) śarvāyeśānāyogrāya vajriṇe ghṛṇine kapardine namaḥ | namaḥ sūryāyādityāya namaḥ | namo nīlagrīvāya śitikaṇṭhāya namaḥ | namaḥ kṛṣṇāya piṅgalāya namaḥ | namo jyeṣṭhāya vṛddhāyendrāyaharikeśāyordhvaretase namaḥ | namaḥ satyāya pāvakāya pāvakavarṇāyakāmāya kāmarūpiṇe namaḥ | namo dīptāya dīptarūpiṇe namaḥ | namastīkṣṇāya tīkṣṇarūpiṇe namaḥ | namaḥ sobhyāya supuruṣāyamahāpuruṣāya madhyamapuruṣāyottamapuruṣāya brahmacāriṇe namaḥ | namaścandralalāṭāya kṛttivāsase namaḥ |

Note: VAR_St: namohamāya;dhūnvate;urmyāya;sarvavindāya;pārayiṣṇave;haraye;jyeṣṭhāyaśreṣṭhāya vṛddhāya;-vāsase nama iti

etad evādityopasthānam |

etā evājyāhutayaḥ |

dvādaśarātrasyānte caruṃ śrapayitvā(śrā) etābhyodevatābhyo juhuyāt |

agnaye(agni) svāhā somāya svāhāgniṣomābhyāmindrāgnibhyām indrāya viśvebhyo devebhyo brahmaṇe prajāpataye 'gnayesviṣṭakṛta iti |

tato brāhmaṇatarpaṇam |

etenaivātikṛcchro vyākhyātaḥ |

yāvat sakṛd ādadīta(ādā) tāvad aśnīyāt |

abbhakṣas tṛtīyaḥ sa kṛcchrātikṛcchraḥ |

prathamaṃ caritvā śuciḥ pūtaḥ karmaṇyo bhavati |

dvitīyaṃ caritvā yatkiṃcid anyan mahāpātakebhyaḥpāpaṃ kurute tasmāt pramucyate |

tṛtīyaṃ caritvā sarvasmād enaso mucyate |

Note: VAR_St: sarvameno vyapohati

athaitāṃs trīn kṛcchrāṃś caritvā sarveṣu vedeṣusnāto bhavati sarvair devair jñāto bhavati |

yaś caivaṃ veda |

Note: VAR_St: yaś caivaṃ veda
Note: GautAA 3,9 = GautSt XXVII

athātaś cāndrāyaṇam |

tasyokto vidhiḥ kṛcchre |

vapanaṃ vrataṃ caret |

Note: VAR_St: vrataṃ cet

śvobhūtāṃ paurṇamāsīm upavaset |

āpyāyasva (RV 1,91.17) saṃ te payāṃsi (RV 1,91.18) navonava (RV 10,85.19) iti caitābhis tarpaṇam ājyahomo haviṣaś cānumantraṇamupasthānaṃ candramasaḥ |

yad devā devaheḍanam iti catasṛbhirjuhuyāt |

Note: VAR_St: catasṛbhir ājyaṃ

devakṛtasyeti cānte samidbhiḥ |

oṃ bhūr bhuvaḥ svas tapaḥ satyaṃ yaśaḥ śrīr ūrgiḍaujas tejo varcaḥ puruṣo dharmaḥ śiva ity etair grāsānumantraṇaṃpratimantraṃ manasā |

Note: VAR_St: tejaḥ puruṣo

namaḥ svāheti vā sarvān |

grāsapramāṇam āsyāvikāreṇa |

carubhaikṣasaktukaṇayāvakaśākapayodadhighṛtamūlaphalodakānihavīṃsyuttarottaraṃ praśastāni |

paurṇamāsyāṃ pañcadaśa grāsān bhuktvāekāpacayenāparapakṣam aśnīyāt |

amāvāsyāyām upoṣyaikopacayenapūrvapakṣam |

Note: VAR_St: ekoccayena

viparītam ekeṣām |

evaṃ cāndrāyaṇo māsaḥ |

Note: VAR_St: eṣa

evam āptvā vipāpo vipāpmā sarvam eno(enas)hanti |

Note: VAR_St: etam

dvitīyam āptvā daśa pūrvān daśa parān ātmānaṃcaikaviṃśaṃ paṅktiṃ ca punāti |

Note: VAR_St: daśāparān

saṃvatsaraṃ cāptvā candramasaḥ salokatām āpnotisalokatām āpnoti |

Note: VAR_St: āpnoty āpnoti
Note: GautAA 3,10 = GautSt XXVIII

ūrdhavaṃ pituḥ(pitṛ) putrā rikthaṃ bhajeran |

nivṛtte rajasi mātur(mātṛ) jīvaticecchati |

Note: VAR_St: vecchati

sarvaṃ vā pūrvajasyetarān bibhṛyāt pitṛvat |

vibhāge tu dharmavṛddhiḥ |

viṃśatibhāgo jyeṣṭhasya mithunam ubhayatodadyukto rathogovṛṣaḥ |

kāṇakhorakūṭavaṇetā madhyamasyānekāścet |

Note: VAR_St: -kūṭavaṇṭā;anekaś cet

avir dhānyāyasī gṛhamano yuktaṃ catuṣpādaṃcaikaikaṃ yavīyasaḥ |

Note: VAR_St: catuṣpadāṃ

samadhā cetaratsarvam |

Note: VAR_St: samadhetarat-

dvyaṃśī vā pūrvajasya |

ekaikam itareṣām |

ekaikaṃ vā dhanarūpaṃ kāmyaṃ pūrvaḥ pūrvolabhate |

Note: VAR_St: labheta

daśakaṃ paśūnām |

Note: VAR_St: daśataṃ

naikaśaphadvipadām |

ṛṣabho 'dhiko jyeṣṭhasya |

ṛṣabhaṣoḍaśā jyaiṣṭhineyasya |

samadhā vājyaiṣṭhineyena yavīyasām |

pratimātṛ vā svasvavarge bhāgaviśeṣaḥ |

Note: VAR_St: svavarge

pitotsṛjet putrikāṃ anapatyo 'gniṃprajāpatiṃ ceṣṭvāsmadartham apatyam iti saṃvādya |

Note: VAR_St: pitrut-

abhisaṃdhimātrāt putrikety ekeṣām |

tatsaṃśayān nopayacched abhrātṛkām |

piṇḍagotrarṣisaṃbandhā rikthaṃ bhajeran strīvānapatyasya |

Note: VAR_St: cānapatyasya

bījaṃ vā lipseta |

devaravatyām anyajātam abhāgam |

strīdhanaṃ duhitṛṛṇām aprattānām apratiṣṭhitāṇāṃ ca |

bhaginīśulkaḥ sodaryāṇām ūrdhvaṃ mātuḥ(mātṛ) |

pūrvaṃ caike |

asaṃsṛṣṭivibhāgaḥ pretānāṃ jyeṣṭhasya |

saṃsṛṣṭini prete saṃsṛṣṭī rikthabhāk |

vibhaktajaḥ pitryam eva |

svayam arjitam avaidyebhyo vaidyaḥ kāmaṃ na dadyāt |

avaidyāḥ samaṃ vibhajeran |

putrāaurasakṣetrajadattakṛtrimagūḍhotpannāpaviddhā rikthabhājaḥ |

kānīnasahoḍhapaunarbhavaputrikāputrasvayaṃdattakrītā gotrabhājaḥ |

caturthāṃśina aurasādyabhāve |

brāhmaṇasya rājanyāputro jyeṣṭho guṇasaṃpannastulyabhāk |

jyeṣṭhāṃśahīnam anyat |

rājanyāvaiśyāputrasamavāye yathā sabrāhmaṇīputreṇa |

kṣatriyāc cet |

śūdrāputro 'py anapatyasya śuśrūṣuś cel labhatevṛttimūlam antevāsividhinā |

Note: VAR_St: labheta

savarṇāputro 'py anyāyyavṛtto na labhetaikeṣām |

śrotriyā brāhmaṇasyānapatyasya rikthaṃ bhajeran |

rājetareṣām |

jaḍaklībau bhartavyau |

apatyaṃ jaḍasya bhāgārham |

śūdrāputravat pratilomāsu |

udakayogakṣemakṛtānneṣv avibhāgaḥ |

strīṣu ca saṃyuktāṣu |

anājñāte daśāvaraiḥ śiṣṭair ūhavidbhir alubdhaiḥ praśastaṃ kāryam |

Note: VAR_St: ūhavadbhir

catvāraś caturṇāṃ pāragā vedānāṃ prāg uttamāttraya āśramiṇaḥ pṛthag dharmavidas traya etān daśāvarān pariṣad ity ācakṣate |

Note: VAR_St: traya ity etān

asambhave tv eteṣāṃ śrotriyo vedavicchiṣṭovipratipattau yad āha |

yato 'yam aprabhavo bhūtānāṃ hiṃsānugrahayogeṣu |

dharmiṇāṃ viśeṣeṇa svargaṃ lokaṃ dharmavid āpnotijñānābhiniveśābhyām |

iti dharmo dharmaḥ |


Lizenz
Distributed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
Link zur Lizenz

Zitationsvorschlag für diese Edition
TextGrid Repository (2025). Gautama. Dharmasūtra. GRETIL. https://hdl.handle.net/21.11113/0000-0016-CAB2-B