Kaccayanabheda

jitamārādikaṃ buddhaṃ dhammaṃ mohavidhaṃsakaṃ /

vanditvā uttamaṃ saṃghaṃ kaccāyanañ ca vaṇṇitaṃ // MKacbh_1 //

kaccāyanassa bhedāhaṃ sappayogaṃyathārahaṃ /

sotujanānamatthāya pavakkhāmi samāsato // MKacbh_1 //

kasikammādinā byāpārena dibbati sopitā /

iti kacco sa puttotu tassa kaccāyano mato // MKacbh_3 //

teneva katasatthampi kaccāyananti ñāyati /

kaccāyanassidaṃ satthaṃ timinā vacanatthato // MKacbh_4 //

satthaṃaṭṭhavidhaṃhoti sandhi nāmañca kārakaṃ /

samāsaṃ taddhitākhyātaṃ kitakaṃuṇakaṃ iti // MKacbh_5 //

samādhiyanti yaṃ tattha adassetvānamantaraṃ /

vaḍḍhukināvadhiyanti sandhi tena pavuccati // MKacbh_6 //

sarabyañjanavuttānaṃ sandhīnañ ca vasā tidhā /

saresu vā byañjanesu vihitā sarabyañjanā // MKacbh_7 //

gāthāsu vuttāhānatthaṃ vācāsiliṭṭhatāyavā /

lopāgamaṃ karitvāna vihitā vuttasandhikā // MKacbh_8 //

sandhīdhavittaṃ kiṃ sūdha tañhitassa musā bhave /

seyyatthiko padamato idaṃ tesaṃnidassanaṃ // MKacbh_9 //

lopādesañca āgamo vikāro pakatī tathā /

dīgharassavasenāpi sandhi sattavidhā matā // MKacbh_10 //

tayo tayo tayo dvedve dvedveceva yathakkamaṃ /

tiūnavīsati sandhi paṇḍitehi vijāniyā // MKacbh_11 //

sarabyañjanabindūnaṃ vasena hi tayo matā /

yassindriyāni cattāro me iti saralopato // MKacbh_12 //

evaṃ sate āgyāgāraṃ iti byañjanalopato /

tāsāhanti mataṃniggahītalopanti viññunā // MKacbh_13 //

myāyaṃ tyāhaṃsarādesaṃ onaddho byañjano mato /

tamahanti mataṃ niggahītādesanti viññunā // MKacbh_14 //

atippagoparoccādi sarāgamoti ñāyati /

byañjanonayimassāti pubbaṅgamaṃ paraṃ mataṃ // MKacbh_15 //

sarabyañjanato ceva dvedvepubbā vijāniyā /

nopeti dāhamiccādi vikāroti vijāniyā // MKacbh_16 //

ko imaṃtu manopubbaṅgamāti pakatī mato /

vikāro pakaticcevaṃ ñātukāmena jāniyā // MKacbh_17 //

saniddesāniddesena dvedveparā vijāniyā /

saddhīdhāti saniddeso munīcare paromato // MKacbh_18 //

yathariva saniddeso bhovādi aniddesako /

dīgharassapabhedevaṃ ñātukāmena jāniyā // MKacbh_19 //

sareheva sarāpubbā luttāvācī parāramā /

byañjanācāgamā vācī dīgharassādi sambhavā // MKacbh_10 //

kālavaṇṇa byavaṭṭhāne sandhināma nasambhave /

gāthāsu dutiyantena tatiyādica kālikaṃ // MKacbh_11 //

sabbe saṅkhārā aniccā yadā paññāya passati /

atha nibbindati dukkhe esamaggo visuddhiyā // MKacbh_12 //

sakiṃ eva mahārāja sabbhikubbetha sandhavaṃ /

iccādīsu ca vaṇṇena buavaṭṭhānaṃ vijāniyā // MKacbh_13 //

puññenānena bhaveyyaṃ sukhumacchaviko ahaṃ /

vācāsiliṭṭhatā cāpi pesuññavigato pica // MKacbh_14 //

sappayogaṃ sandhibhedaṃ samattaṃ ||

atthaṃnamanti nāmenti itināmāni yāni vā /

evaṃnamanabhāvena nāmaṃekavidhaṃmataṃ // MKacbh_15 //

etthacātvattharūḷhīnaṃvasena duvidhaṃmataṃ /

paṃsukūlikatissādi bhāsitaṃ taṃ yathākkamaṃ // MKacbh_16 //

nāmanāmaṃ sabbanāmaṃ samāsaṃ taddhitaṃ tathā /

kitanāmanti viññūhi nāmaṃ pañcavidhaṃ mataṃ // MKacbh_17 //

samūhikañ ca paccekaṃ vikappañ ca saṃyogikaṃ /

sambandhikaṃ paṭipakkhaṃ nāmanāmaṃ chadhā mataṃ // MKacbh_18 //

samūhikaṃghaṭapaṭo paccekaṃkaṭṭhaveḷuyo /

vikappocadisākalo kaṇhasappo saṃyogiko // MKacbh_19 //

sambandhiko gotamādi paṭipakkho kisādayo /

sappayogānināmāni paṇḍitehi vijāniyā // MKacbh_30 //

payogavantaṃvacanaṃ guṇapucchāpamāṇikaṃ /

sabbasabbaṃdisāvatthā saṅkhyākālanti dasadhā // MKacbh_31 //

payogantaṃ yaṃ tan ti tumhāmhavacanaṃ tathā /

nīlaṃpītaṃguṇonāma pucchā katarakatamaṃ // MKacbh_32 //

appaṃthokaṃpamāṇantu sabbasabbetaraṃ mataṃ /

disāpubbā aparā ca dīgharassādi avatthā // MKacbh_33 //

ekadviticatusaṅkhyā kālantu atītādayo /

dasadhā sabbanāmāni sappayogā vijāniyā // MKacbh_34 //

līnaṃ apākaṭaṃ aṅgaṃ līnaṃ gamayatīti vā /

liṅgaṃnāmanti viññeyyaṃ nāmaṃ liṅgañhi sadisaṃ // MKacbh_35 //

yāsāca itthiyāliṅgaṃ yo so pulliṅgameva ca /

yaṃ taṃ napuṃsakañceti tividhaṃliṅgalakkhaṇaṃ // MKacbh_36 //

āvatthiliṅgitaṃ nemi ttakā dhiccasamuppannaṃ /

vacchā daṇḍī ca tevijjo sirivaḍḍhanako mato // MKacbh_37 //

kriyajātiguṇaṃ yādi cchakanti vā catubbidhaṃ /

pācako ca assorājā tevijjoca tissādayo // MKacbh_38 //

sāmaññaguṇakittima opapātikato thavā /

devamanusso tevijjo temiyocandimādiko // MKacbh_39 //

tiliṅgesvekamekassa catuppabhedabhāvato /

dvādasapabhedaṃ liṅgaṃ paṇḍitehi vijāniyaṃ // MKacbh_40 //

tatthā iīuūoti chabbidhā itthiyantato /

aāiīuūoti pulliṅgo sattadhā mato // MKacbh_41 //

napuṃsakopi tatheva bindantopi tiliṅgiko /

āvatthikādibhedena yantabhedovijāniyo // MKacbh_42 //

ākāro iīuūti pañcadhāitthiantato /

aāiīuūceti pulliṅgochabbidho mato // MKacbh_43 //

aiu ititīṇeva napuṃsako vijāniyo /

āvatthikādibhedena chappaññāsāti vuccare // MKacbh_44 //

napuṃsakampi pumaṃva katvā aṭṭhasaṭṭhītica /

ekevadanti antānaṃ gahetabbaṃ vijānatā // MKacbh_45 //

chappaññāsaṭṭhasaṭṭhica dvādhikanavutīritā /

nyāse taddīpake rūpasiddhiyañca yathārahaṃ // MKacbh_46 //

vuttiyantu kimatthanti pucchitabbesu dvīsuca /

paraṃsatipi katvāna pubbantu sambandhaṃ kare // MKacbh_47 //

pubbaṃsatipi katvāna parampi sambandhaṃ kare /

tīsupidvevasatipi ekaṃva sambandhaṃ kare // MKacbh_48 //

nāmavacanapuññena namanaṃnāmanaṃbhave /

svācārānañca viññūnaṃ saṃsaranto bhavābhave // MKacbh_49 //

liṅgavacanapuññena līnattho pākaṭo bhave /

līnapañhākathanoca satimāsīlatejasā // MKacbh_50 //

sappayogaṃnāmabhedaṃsamattaṃ ||

nipphādeti padattho yo gamanapacanādikaṃ /

itiso kārakonāma kārakaññūhi jāniyo // MKacbh_51 //

kārakattākriyāyeva sattimukhyena kārakaṃ /

dabbaṃ ṭhānyūpacārena tadādhāraṇabhāvato // MKacbh_52 //

saddopi atthadvārena kārakoti pavuccati /

evaṃ nipphādakattena kārakekavidhaṃbhave // MKacbh_53 //

kattā sabbakriyābyāpī sesaṃ kammādikārakaṃ /

visesakriyābyāpīti kārakaṃ duvidhaṃmataṃ // MKacbh_54 //

kattukammañca karaṇaṃ sampadānamathāparaṃ /

apādānañca okāsaṃ kārakaṃchabbidhaṃ mataṃ // MKacbh_55 //

kattā ca duvidho hoti vuttā vuttavasena ca /

paṭhamena yutto vutto avutto tatiyena ca /

puriso gacchati maggaṃgaruḷena hato nāgo // MKacbh_56 //

sayaṃhetu kammakattu vasena tividho bhave /

datto karoti kāreti kusūlo bhijjate sayaṃ // MKacbh_57 //

kammaṃ pi duvidhaṃhoti vutto vutta vasena ca /

odano paccate datto rathaṃkaroti tyādikaṃ // MKacbh_58 //

nipphattivikatipatti bhedā kammaṃ tidhā mataṃ /

rathaṃkaroti jhāpeti kaṭṭhādiccaṃ namassati // MKacbh_59 //

santā santa jananānaṃ casena nipphatti dudhā /

mātā puttaṃ vijāyati puññaṃ sukhaṃjanetidaṃ // MKacbh_60 //

pariccakkā pariccakkakāraṇā vikatīdudhā /

karoti kaṭhaṃ aṅgāraṃ suvaṇṇaṃkaṭakaṃkaroti // MKacbh_61 //

pattikammaṃdvidhā kāya cittasampatti bhedato /

buddhaṃ vandeti pūjeti ādiccañca namassati // MKacbh_62 //

icchitādi vasākammaṃ tidhābhattañca bhuñjati /

visaṃ gilati gāmañca gacchaṃsālamupāgami // MKacbh_63 //

karaṇaṃ duvidhaṃ hoti bāhirajjhattabhedato /

vīhiṃ lunāti dattena cakkhunā candamikkhate // MKacbh_64 //

cakkhādinā ca chabbidhaṃ rūpaṃ passati cakkhunā /

saddaṃ suṇāti sotena gandhaṃ ghānena ghāyati // MKacbh_65 //

rasaṃ sāyati jivhāya kāyena phoṭṭhabbaṃ phuse /

dhammaṃ manena jānāti idaṃ tesaṃ nidassanaṃ // MKacbh_66 //

sampadānaṃdvidhā kāyacittapubbakabhedako /

bhikkhussa cīvaraṃ deti baliṃ nārāyanassa ca // MKacbh_67 //

anirākaraṇamārā dhanambhanuññavasena /

sampadānaṃ tidhā vuttaṃ rukkhayācaka bhikkhavo // MKacbh_68 //

apādānaṃ dvidhā kāyacittapubbakabhedato /

apenti munayo gāmā pāpācittaṃ nivāraye // MKacbh_69 //

calācalavasenāpi apādānaṃ dvidhā mataṃ /

hatthikkhandhato oruyha paṇṇāpatanti rukkhato // MKacbh_70 //

uddiṭṭhavisayaṃ taṃhi uppattivisayaṃ tathā /

anumeyya visayañce ti apādānaṃ tidhā mataṃ // MKacbh_71 //

apenti munayo gāmā kusūlā taṇḍulaṃ pace /

pāṭaliputtakehica abhirūpatarā ime // MKacbh_72 //

ādhāro catudhā byāpi kopasilesiko tathā /

vesayikosāmīpiko tilādikaṃnidassanaṃ // MKacbh_73 //

byāpiko ca dudhā sakalabyāpikekadesato /

tiṭṭhati telaṃtilesu khīraṃ jalesu tiṭṭhati // MKacbh_74 //

duvidho pasileso ca alliyānallibhedato /

ukkhaliyañca ācāmo pariyaṅke ca tiṭṭhati // MKacbh_75 //

vesayiko ca duvidho desantaraññathāvasā /

pādesu patitvā rodi pakkhanti sakuṇā nabhe // MKacbh_76 //

samīpiyā vhayaṃ tīre samīpe upacārato /

laddhaṃtīrena gaṅgāyaṃ tiṭṭhati sassamādisu // MKacbh_77 //

mukhyo paraṃparo tabbisayo tadupanissayo /

khaggamhi pariyaṅkeca rūpe ca sāsane vasi // MKacbh_78 //

sāmiālapanañceva niddhāraṇañca lakkhaṇaṃ /

hetuaccantasaṃyogaṃ ime akārakā matā // MKacbh_79 //

sāmi ālapanaṃ kattha niddhāraṇa makārakaṃ /

kriyāyeva tesaṃ yogā bhāvato tyupalakkhaye // MKacbh_80 //

sāmibhedo anekadhā janakādi pabhedato /

rañño putto dhanaṃ hattho svācāramādi ñāyate // MKacbh_81 //

sajīvājīva bhedena duvidhālapanaṃ mataṃ /

bhoti itthi ca bhosela jānitabbaṃ yathākkamaṃ // MKacbh_82 //

jātiguṇakriyānāma vasena catudhā mataṃ /

khattiyo cva manussesu sāmānārīsu dassaniyā // MKacbh_83 //

pathikesu ca dhāvanto ānando sāvakesvīti /

samūhāvayavaṃ jātyā dinā niddhāraṇaṃ mataṃ // MKacbh_84 //

lakkhaṇaṃ hetu accantaṃ kriyattassa abhāvato /

taṃ yoge taṃ nimittepi kārakanti navuccati // MKacbh_85 //

bhāvo ca bhāvavantañca lakkhavantañca lakkyiyaṃ /

kiriyaṃ lakkhaṇaṃ pubbaṃ parantu lakkhiyaṃ mataṃ // MKacbh_86 //

tesaṃkattā ca kammañca tabbantaṃ nāma jāniyā /

gosuca duyhamānāsu gato duddhāsu āgato // MKacbh_87 //

janako sampāpako hetuñāpako ti tidhāmato /

bījāya aṅkuro jāto tīraṃnāvāya pāpuṇi // MKacbh_88 //

sabhāvo byatireko ca kāriyo ñāpako tidhā /

uṅhattā sītattā aggi dhūmāyatthīti ñāyati // MKacbh_89 //

kāladdhānaṃ vasādveti accantasaṃyogaṃ mataṃ /

māsañca yojanaddhānaṃ sajjhāyatī ti ñāyati // MKacbh_90 //

visesanaṃ dvidhā tesaṃ tulyabhinnappabhedato /

tilokamahitonātho gottenagotamobhave // MKacbh_91 //

yassekattavibhattitta ekasaṅkhyā kriyāpi ca /

samānaliṅgatāceva tulyādhikaraṇaṃ mataṃ // MKacbh_92 //

āsayā sayībhāvo ca tabbhāvo tabbisesatā /

dhammādhāra phalānañca ekatāti chadhā mataṃ // MKacbh_93 //

ratto paṭo suvo seto karīhatthī buddho jino /

nīlovaṇṇo ambopāno sīhonaroanilasso // MKacbh_94 //

ambilogarukohoti lahuko kaṭukoraso /

gadāhataṃ susaṃyuttaṃ osadhaṃ duyuttaṃ visaṃ // MKacbh_95 //

tatiyāceva chaṭṭhīca sattamīceti bhedato /

bhinnādhikaraṇaṃ tattha tividhanti jināniyaṃ // MKacbh_96 //

gottena gotamo nātho ekūnatiṃsavayasā /

rañño va puriso hoti na seṭṭhibrāhmaṇādinaṃ /

geheva nisinno hoti nasālādīsu brāhmaṇo // MKacbh_97 //

rājatulyākriyānāma kārakā amaccādinā /

tasmāchakārakā tattha pāpuṇanti yathārahaṃ // MKacbh_98 //

kārakāamaccānāma suddānāma akārakā /

tasmā akārakā cha pi kārakesu yathārahaṃ // MKacbh_99 //

aṭṭhārasahisippehi sampanno iminā ahaṃ /

kāraṇehi sammānehi vatthūhupagato bhave // MKacbh_100 //

sappayogaṃ kārakabhedaṃ samattaṃ ||

samāsīyanti nāmāni nāmānaṃ samāsanaṃtathā /

samāso nāma viññeyyo samāsanavasekadhā // MKacbh_101 //

samāso ca dvidhā hoti niccānicca samāsato /

arindamo dīpaṅkaro munindādinidassanaṃ {*1} // MKacbh_102 //

{*1 munindo ti katthaci}

samāso ca dvidhā hoti luttāluttavasāthavā /

munindo godhano ceti gavaṃpati nidassanaṃ // MKacbh_103 //

samāso ca dvidhā hoti yuttāyuttavasāthavā /

nidassanaṃmunindo ti asaddhabhojanādikaṃ // MKacbh_104 //

samāso ca tidhā hoti saddatthabhedato puna /

asaddhabhoji urasi lomo nīluppalādikaṃ // MKacbh_105 //

ādimajjhattarānaṃ vā lopato tividho bhave /

datto assaratho rūpaṃ idaṃtesaṃ nidassanaṃ // MKacbh_106 //

pubbuttarubhayaññānaṃ padānatthapadhānato /

catudhā tilokaṃ rājaputtojeḷakaṃ godhano // MKacbh_107 //

byayībhāvo digu dvando kammadhārayamevaca /

tappuriso bahubbīhi samāso hoti chabbidho // MKacbh_108 //

yathāruci tilokañca samaṇabrāhmaṇādayo /

nīluppalaṃ rājaputto lambakaṇṇo yathākkamaṃ // MKacbh_109 //

sattābyayī yathārucā dhimātarādhirūpakaṃ /

yathākkamaṃ nibbānupa nagaraṃ adhinaccidaṃ // MKacbh_110 //

digu dvidhā samāhārā samāhāra vasena ca /

tilokantu samāhāraṃ pañcidviyāni cāsamā // MKacbh_111 //

dvando dvidhā samāhāra itarītarayogato /

ajeḷakaṃ samāhāraṃ samaṇabrāhmaṇetarā // MKacbh_112 //

visesanapubbaparubhayapadaṃsambhāvanā /

upamāvadhāraṇañca kuna pādipubbaṃ nava // MKacbh_113 //

nīluppalaṃ yathātañhi yathākkamaṃ gaṇuttamo /

saṇha sukhumadhammo ca tathā ca hetupaccayo // MKacbh_114 //

saṅkhasetaṃ guṇo eva dhanaṃ guṇadhanaṃtathā /

kuputto tu abhāvo ca pāvacananti ñāyati // MKacbh_115 //

tappuriso dvidhā hoti paṭhamāmādibhedato /

paṭhamābrāhmaṇo hoti amādibhūmiyaṃ gato // MKacbh_116 //

paṭhamā ca dvidhā hoti digutulyattha bhedato /

apañcapulidiguca tulyattho ca abrāhmaṇo // MKacbh_117 //

amādichabbidho hoti dutiyātatiyādito /

nidassanaṃ yathātassa evaṃ ñeyyaṃ vijānatā // MKacbh_118 //

bhūmigato devadatto kathinadussamādiko /

attajo rājaputto ca gāmavāsī yathākkamaṃ // MKacbh_119 //

bahubbīhi dvidhā hoti tagguṇātagguṇabhedato /

lambakaṇṇāditagguṇo pabbatādiatagguṇo // MKacbh_120 //

aññapadapabhedena ādimajjhantato tidhā /

pattahattho ananto ca chinnahattho yathākkamaṃ // MKacbh_121 //

sattavidho bahubbīhi paṭhamādivasā pana /

nigrodhaparimaṇḍalo āgatasamaṇo tathā // MKacbh_122 //

jitindriyo dinnasuṅko niggatajanako tathā /

lambakaṇṇo susassoti yathākkamaṃ vijāniyā // MKacbh_123 //

dvandena digunā kamma dhārayena samuccaya /

tulyatthavācakā sesā nāmānurūpavācakā // MKacbh_124 //

kammadhārayo dvando ca tappuriso ca lābhino /

tayo parapade liṅgaṃ bahubbīhi padantare // MKacbh_125 //

digu abyayībhāvo ca napuṃsakeva niyato /

vācakopana viññeyyo vibhatti padarūpato // MKacbh_126 //

puññ[e]nānena saṃsāra saṅkhepakārako bhave /

abhejjapariso pañño satimā ca bhavābhave // MKacbh_127 //

sappayogaṃ samāsabhedaṃ samattaṃ ||

tesaṃ saddasamūhāhaṃ hitānukūlakaṃ thavā /

tesaṃ sissasamūhānaṃ taddhitanti pavuccati // MKacbh_128 //

sāmaññābyayabhāvena taddhitaṃ tividhaṃ bhave /

sāmaññaṃ vividhaṃ tattha liṅgehi vacanehi ca // MKacbh_129 //

nabyayantu tathāneva bhāvo bhāvena yuttako /

vāsiṭṭhādi tatatthādi opammādi nidassanaṃ // MKacbh_130 //

gottatrarāgajātyādi samūhaṭṭhānanissitaṃ /

upamā bahulaṃseṭṭhaṃ assatthipakatipūraṇaṃ /

saṅkhyāvibhāgaṃ sāmaññaṃ pannarasavidhaṃ bhave // MKacbh_131 //

vākye tu vijjamānassa padassāgammalopanaṃ /

tāni nāmāni ñeyyāni buddhimante hi taṃ yathā // MKacbh_132 //

vāsiṭṭhaṃ nāvikaṃ nīlaṃpurimājanatā tathā /

rajanīyaṃ duṭṭhullañca dhūmāyitattamevaca // MKacbh_133 //

abhijjhāluca seṭṭho ca saddho maṇimayaṃ tathā /

pañcamo dvikaṃdvidhāca idaṃ tesaṃ nidassanaṃ // MKacbh_134 //

ṇo ṇāyano ca ṇāno ca ṇeyyo ṇi ca ṇiko tathā /

ṇavo ṇeroca ṇyoceti nava gotte patiṭṭhitā // MKacbh_135 //

ṇiko ṇīyo ti dveyeva taratyādimhi jātito /

ṇo va rāge imikiyo jātimhi caturo kiyo // MKacbh_136 //

kaṇ ṇo tāsamūhe tīṇi ṭhāniyolovanissite /

āyitattovupamāyaṃ āluva bahule tathā // MKacbh_137 //

taratamisikiyiṭṭhā pañcete visiṭṭhe nava /

vīso sī ikaīroṇo vantumantu assatthiyaṃ // MKacbh_138 //

mayo va pakati yamhi pūraṇemīthaṭhātiyo /

saṅkhyāne kova dhāso dve vibhāge paccayāṭhitā /

sāmaññe paccayā evaṃ chatālīsabhavantite // MKacbh_139 //

sikkāyadhāritobhāro yathākājenadhārito /

dvinnevaṃ vacanatthāya vākyamajjhe bhavanti te // MKacbh_140 //

vākyetu vijjamānānaṃ lopāpadavibhattinaṃ /

duve atthe vadantīti paṇḍite hi vijāniyā // MKacbh_141 //

maṇindhanātape aggi tamhi naṭṭhe nanassati /

naṭṭhe padavibhattimhi paccayātthaṃ pavuccare // MKacbh_142 //

thāca tatthāvīthaṃ totra thodhivohicahampica /

hiñcanaṃ hañcanaṃ hiñci hodhodādānidācanaṃ // MKacbh_143 //

vacīca vacanañcāpi rahāpica rahācanaṃ /

rahidhunājajujotyaṭṭhavīsapaccayābyaye // MKacbh_144 //

ṇyattatā ttanattaṃ kvañca ṇilaṃ ṇikaṃ ṇiyaṃkaṇṇā /

bhāvekādasa tiṭṭhanti pañcāsīti samūhato // MKacbh_145 //

bhāvetu bhāvattho nāma jātiguṇa kriyātathā /

nāmaṃ dabbo ti pañcete saddamantā vijāniyā // MKacbh_146 //

labheyyaṃ nena puññena anukūlamittādikaṃ /

kareyyaṃ pasatthaṃkammaṃ saddhādindriyako bhave // MKacbh_147 //

sappayogaṃ taddhitabhedaṃ samattaṃ ||

jotanti paccayācettha ākhyāyanti vibhattiyo /

bhāvakammañca kattāraṃ āuhyātanti pavuccati // MKacbh_148 //

atthānaṃvācakā tattha aṭṭhahonti vibhattiyo /

pañcamī vattamānā ca sattamī ca hiyyattanī /

ajjatanī parokkhā ca kālāti bhavissanti ca // MKacbh_149 //

tāsvekekā dudhā honti parassapadamattano /

pubbe chacha parassāni pare chacha ca mattano // MKacbh_150 //

tesvekekātidhāhonti nāmatumhāmhayogato /

pubbemajjheparedvedve nāmatumhāmhayogikā // MKacbh_151 //

tesvekekā tidhā honti purisabhedatopica /

pubbe majjhe pare dvedve paṭhama majjhimuttamā // MKacbh_152 //

tesvekekāpi duvidhā vacanabhedato pana /

tesu pubbāpubbāekā parātu bahuvācakā // MKacbh_153 //

vibhattijātito aṭṭha soḷasapadato siyuṃ /

aṭṭḥatālīsayogena tatheva purisena ca // MKacbh_154 //

chanavutituhontete vacanassa pabhedato /

paropurisabhedena asītīti pakāsitā // MKacbh_155 //

tisithañca timimañca simimaṃ tisimimaṃ tathā /

tyanti sithamimañce ti pañcavārā pakāsitā // MKacbh_156 //

vattamānā paccuppanne bhavissanti anāgate /

pañcamīsattamī tīsu atīte honti sesakā // MKacbh_157 //

parassapadamākhyātaṃ kattuno yeva vācakaṃ /

attano padamākhyātaṃ bhave kammani kattari // MKacbh_158 //

khachasāāyīyāṇoca ṇayoṇāpecaṇāpayo /

aloṇayārāloyoca akārādve ivaṇṇakā // MKacbh_159 //

eokārāyo ṇuṇāca uṇānācappaṇhātathā /

oyirā ṇeṇayāceti paccayā ekatiṃsime // MKacbh_160 //

tesu ṇecaṇayoṇāpe ṇāpayoca alotathā /

pañcete kāriteyeva sesā akārite ṭhitā // MKacbh_161 //

jotakā paccayā teci vikaraṇāpakāsitā /

niggahītañcivaṇṇoti āgamā dve pakāsitā // MKacbh_162 //

bhaveyyanenapuññena svākhyātadhammiko ahaṃ /

bālānaṃ jotako ceva saddhabalādiko pica // MKacbh_163 //

sappayogaṃ ākhyātabhedaṃ samattaṃ ||

saṅkhaṃ kirati sissānaṃ hitaṃvā yaṃ pakāsati /

ñāṇassa hetubhūtaṃ taṃ kitakanti pavuccati // MKacbh_164 //

kitakaṃtividhaṃ tattha kitakiccubhayaṃ kamā /

kattaribhāvakammesu tīsu tevāṭṭhakā matā // MKacbh_165 //

yo karotī ti kattā ca pacīyate ti pacitā /

kātave iti kattuṃ ca idaṃtesaṃ nidassanaṃ // MKacbh_166 //

tatthākāro ca ṇoṇvuca tvāvīkvirammaṇīyurū /

ṇukorotabbaanīyo ṇyoteyyoriccayutica // MKacbh_167 //

aticaririyotoca tāvītavantunākhapi /

tavetuṃ tunatvānatvā mānantā ratthurituca /

rātutuko chattiṃ sāva honti sāmaññanāmato // MKacbh_168 //

tesvakāro tayo ṇoca catassotvāviyo duve /

rūtā duve tayoyuti pañcatālīsa atthato // MKacbh_169 //

tatthākārocaṇoṇīca tvāvīrūtoṇukocino /

anto ritu dasekeca kattariyeva ñāyare // MKacbh_170 //

tabbānīyya ṇyariccāca ririyocāpi paccayā /

pañcime bhāva kammesu māno kattari kammani // MKacbh_171 //

sesā ekūnavīsāca paccayā tīsu jāyare /

tavetuṃ tuna tvāna tvā bhāve byākaraṇe matā // MKacbh_172 //

antotu vattamānamhi atīte tavantā dayo /

mānotu vattamānānā gate sesā tikālikā // MKacbh_173 //

kattu kammañca karaṇaṃ sampadānamapādānaṃ /

adhikaraṇaṃ bhāvoti sattadhāsādhanenatu // MKacbh_174 //

yo vākye kārako kattā pasiddhesovalambhati /

kattu sādhana mīranti sesesvapi ayaṃ nayo // MKacbh_175 //

udāharaṇametesaṃ katamaṃ titupucchite /

kattukammādayo eva dassetabbā yathākkamaṃ // MKacbh_176 //

vuttāvuttavasā kattu dvidhā buddho tu nissayo /

suddhahetu vasenāpi nāmaṃ eva pakāsitaṃ // MKacbh_177 //

dhātudhātvatthato dveca buddho satthā pakāsitā /

sapadā sapadato dve buddho eva pakāsito // MKacbh_178 //

nāmānurūpato ceva dassetabbā vāccāpi ca /

te kita vācake sveva dassetabbā vijānatā // MKacbh_179 //

bhaveyyaṃ nena puññena kaṅkhaṃ vitaraṇā sakkā /

lobhodosoca moho ca tanukāca bhavābhave // MKacbh_180 //

sappayogaṃ kitabhedaṃ samattaṃ ||

kaccāyanabhedapakaraṇaṃ samattaṃ ||

Distributed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

Holder of rights: GRETIL project

Citation Suggestion for this Object: TextGrid Repository (2025). Pali Collection. Kaccayanabheda. Kaccayanabheda. GRETIL. GRETIL project. https://hdl.handle.net/21.11113/0000-0016-D2C2-F